Morgunblaðið - 21.08.1986, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 1986
Embætti ríkissaksóknara:
Ekki ástæða til
frekari aðgerða
í máli O. John-
son o g Kaaber
RÍKISSAKSÓKNARI sér ekki ástæðu til frekari aðgerða gegn kaffi-
brennslu O. Johnson & Kaaber hf., eftir ítarlega rannsókn á kaffiinn-
flutningi fyrirtækisins og verulegum afslætti, sem fyrirtækið fékk
frá heildsala í Brasilíu á árunum 1980 og 1981. Niðurstaða ríkissak-
sóknara er sú, að af hálfu fyrirtækisins hafi ekkert athugavert verið
við nýtingu fyrirtækisins á þessum afslætti, bókhaldi þess eða gjald-
eyrisskilum. Hins vegar er talið að brot, sem fyrirtækið kann að
hafa framið með röngum skýrslugjöfum til Verðlagsstofnunar sé
fyrnt, að sögn Jónatans Sveinssonar, saksóknara.
Að kröfu ríkissaksóknara var
hafm rannsókn á þessu máli 23.
janúar síðstliðinn og bárust rann-
sóknargögn embætti ríkissaksókn-
ara 9. maí sl. Að sögn Jónatans
Sveinssonar vom niðurstöður at-
hugana þær, að rannsóknin hefði
leitt í ljós, að O. Johnson og Kaa-
ber hefði fengið á ámnum 1980 og
1981 afslætti vegna kaffikaupa að
upphæð rúmlega 1,4 milljónir doll-
ara, eða um 56 milljónir íslenskra
króna á núverandi gengi.
í bréfi frá embætti saksóknara
til Rannsóknarlögreglu ríkisins seg-
ir m.a.: „Firmað notaði meginhluta
þessara fjármuna til greiðslna á
hinum erlendu kaffikröfum, en
nokkur hluti afsláttargreiðslanna
var seldur í íslenskum gjaldeyris-
bönkum. Rannsóknin leiddi því í
ljós, að greindir afslættir nýttust
firmanu að fullu með löglegum
hætti."
Síðan segir í bréfi ríkissaksókn-
ara: „Hins vegar leiðir rannsóknin
í ljós, að forráðamenn firmans hafa
látið undir höfuð leggjast að gera
verðlagsyfirvöldum grein fyrir þess-
um afsláttum jafnskjótt og þeir
nýttust fírmanu. Þá kemur í ljós,
að forráðamenn firmans hafa, í
þeim tilfellum þegar afslættir nýtt-
ust til lækkunar á verði einstakra
kaffisendinga, sent verðlagsyfír-
völdum verðútreikninga sem reistir
voru á brúttóverði kaffísins án til-
lits til fenginna og nýttra afslátta.
Slíkir verðútreikningar voru svo í
nokkrum tilvikum notaðir til rök-
stuðnings hækkunarbeiðnum
firmans á brenndu og möluðu kaffi.
Verðlagsyfirvöldum er svo ekki
gerð grein fyrir þessum afsláttum
fyrr en á árinu 1985, og þá að frum-
kvæði Verðlagsstofnunar.
Með greindri launung og röngum
skýrslugjöfum hafa forráðamenn
firmans, eftir því sem best verður
séð, orðið uppvísir að broti sam-
kvæmt 52. grein laga númer
56/1978 um verðlag, samkeppnis-
hömlur og fleira, samanber 15.
kafla almennra hegningalaga," seg-
ir ennfremur í bréfi embættis
ríkissaksóknara til RLR.
Loks segir í bréfi ríkissaksókn-
ara: „Hin ætluðu brot eru framin á
árunum 1980 og 1981. Viðurlög
við brotum þessum, ef sönnuð
þætti, geta hæst orðið 4 mánaða
fangelsi, samanber 146. grein al-
mennra hegningalaga. Hin opin-
bera rannsókn málsins hefst á fyrri
hluta ársins 1986 og eru þá liðin
rúm 4 ár frá því ætlaðari brotastarf-
semi lauk. Með vísan til núgildandi
ákvæða laga um fymingu saka,
samanber 81. grein almennra hegn-
ingalaga, samanber lög númer
20/1981, mundi sök sú er hér um
ræðir, ef sönnuð þætti, fymast á
tveimur ámm. Með vísan til þess
hefur verið ákveðið að eigi verður
höfðað opinbert refsimál á hendur
forráðamönnum greinds fírma og
er því eigi af ákæmvaldsins hálfu
krafist frekari aðgerða í þessu
máli.“
Atli Dam, Steingrímur Hermannsson og Jonathan Motzfeldt á Þingvöllum i gær. Morgunbiaðið/Einar Faiur
Grænlendingar minnka
kröfur um hlut í loðnuafla
Fundur Steingríms Hermannssonar, Jonathans Motzfeldts
og Atla Dams á Þingvöllum í gær
FORSÆTISRÁÐHERRA, Steingrímur Hermannson, átti í gær fund
á Þingvöllum með landstjórum Færeyja og Grænlands, þeim Atla
Dam og Jonathan Motzfeldt. Taldi Steingrímur fundinn hafa verið
í senn gagnlegan og ánægjulegan. „Þessi þrjú lönd eiga mjög margt
sameiginlegt. Þótt við vinnum að sjálfsögðu náið saman í Norður-
landaráði eru önnur mál sem koma til kastanna á svona fundum."
Aðspurður hvort „lítið Norðurlandaráð11 hefði myndast sagði
Steingrímur: „Við skulum kalla þetta „Leiðtogafund Norður-Atlants-
hafsins", eins og Motzfeldt orðaði það.“
Aðal umræðuefni fundarins voru
sjávarútvegsmálin. Meðal annars
bar skiptingu loðnuslofnsins milli
íslendinga, Grænlendinga og Norð-
manna á góma. Lýsti Motzfeidt því
yfír að Grænlendingar væi-u nú
fúsir til þess að lækka kröfur sínar
um 12% loðnukvótans niðurí 10%.
„Þetta er hin pólitíska niður-
staða. Grænlendingar ætla hins
vegar að bjóða vísindamönnum frá
Islandi og Noregi að rannsaka
stofninn til að geta metið veiðiþol-
ið“, sagði Motzfeldt.
Steingrímur taldi að_ enn bæri
nokkuð í milli því að Islendingar
og Norðmenn hefðu ekki viljað veita
Grænlendingum svo stóran skerf
sem þeir óskuðu eftir. Þá var ákveð-
ið að vísindamenn myndu rannsaka
karfastofninn sem löndin veiða öll
úr.
Steingrímur sagði að mikið hefði
verið rætt um mótbyrinn sem hval-
veiðar og selveiðar þjóðanna hafa
mætt.
„Grænlendingar hafa um nokk-
uit skeið kynnt selveiðar sínar í
Bandaríkjunum með góðum ár-
angri. Vilja þeir gjarnan reka
áróður fyrir hvalveiðunum að auki
og ræddum við um samvinnu land-
anna á þessu sviði. Þá ætlum við
að fara fram á stuðning hinna Norð-
urlandanna við stefnu okkar."
Sagði hann að löndin þrjú ætluðu
einnig að móta sameiginlega stefnu
til að reka fyrir Alþjóðlega hval-
veiðiráðinu.
I september verður fundur í
Reykjavík um ferðamál landanna
þriggja. Steingrímur taldi að mikið
hefði áunnist í því að bæta sam-
göngur milli Islands og Grænlands,
en auka þyrfti möguleika erlendra
ferðamanna á Islandi til að heim-
sækja frændþjóðir okkar.
Ákveðið var að þeir Steingrímur,
Atli og Jonathan hittust aftur að
ári í Færeyjum.
Hirðisbréf biskups komið út:
Kirkjan öllum opin
Ástæða til að hamra á því að kirkjan er samfélag við Krist sem
öllum stendur opið, sagði herra Pétur Sigurgeirsson, biskup
BISKUPINN yfir íslandi hefur
sent frá sér hirðisbréf sem ber
yfirskriftina „Kirkjan öllum
opin“ og er stílað til presta og
safnaða landsins. Hirðisbréf
hafa verið gefin út af sér-
hveijum íslenskum biskupi og
i þvi er fjallað um starfshætti
íslensku kirkjunnar á stefnu-
mótandi hátt án þess að um
tilskipun sé að ræða til þeirra
sem með málefni hennar fara.
Hirðisbréfið er því einskonar
ráðlegging, hvatning og upp-
örvun til lærðra jafnt sem
leikra og á rætur sinar að
rekja allt til Páls postula, en
af þeim 13 bréfum sem eftir
hann liggja má kalla þijú
þeirra hirðisbréf. Bréfið er í
bókarformi, 148 blaðsíður að
lengd og skiptist í 23 kafla.
A blaðamannafundi sem hald-
inn var á Biskupsstofu í gær
sagði herra Pétur Sigurgeirsson
að yfirskrift bréfsins, Kirkjan
öllum opin, væri það sem hann
hefði viljað láta ganga í gegnum
ritið sem rauðan þráð. „Það er
ástæða til að hamra á því að
kirkjan er ekki lokað samfélag,
heldur samfélag við Krist sem
er ölium opið. Og einnig má
skilja þessa yfirskrift bókstaf-
legri merkingu," sagði biskup.
Ræddi hann síðan stuttlega þann
skilning sumra að einungis „góð-
ar manneskjur" gætu tilheyrt
kirkjunni en þá skoðun taldi hann
byggða á misskilningi og vitnaði
í orð Krists sem sagðist vera
dymar sem alltaf stæðu opnar,
og sagði biskup kirkjuna eiga að
þjóna hlutverki í dag.
Síðan rakti hann í stuttu ináli
innihald hirðisbréfsins, þar sem
komið er víða við. Meðal annars
gat hann hugmyndarinnar um
þrjú biskupsdæmi í landinu, í
Reykjavík, Skálholti og á Hólum,
þar sem biskupinn í Reykjavík
hefði áfram núverandi embættis-
heiti og færi með ýmisleg
sameiginleg málefni kirkjunnar
og stuðlaði að einingu hennar.
Gat hann þess að þjóðin hefði
vaxið og hlutverk kirkjunnar
stækkað, og orðið stöðugt íjöl-
þættara.
Þá rakti hann þau viðhorf sem
hann setur fram í bréfinu um
samskipti ríkis og kirkju, en þau
mál hafa að nokkru leyti verið í
brennidepli að undanförnu.
Kvaðst hann gera greinarmun á
ríkiskirkju og þjóðkirkju og vildi
ekki líkja kirkjunni við aðrar op-
inberar stofnanir, því samkvæmt
stjómarskránni starfaði kirkjan
sjálfstætt á grundvelli kenninga
sinna og hefði sjálfsforræði í
köllunarstarfi sínu en sagði þó
að auka þyrfti þetta sjálfsforræði
hennar. Hins vegar lagði hann
áherslu á að ríki og kirkja ættu
samleið og ættu að starfa sam-
an, og minnti á að um 97%
landsmanna játa evangelísk-
lútherska trú.
I hirðisbréfinu er að finna
kafla sem nefnist „Ekki spegil-
mynd heldur salt og ljós“ og er
þar Ijallað um það hlutverk kirkj-
unnar að móta þjóðlífið en
endurspegla það ekki. I fram-
haldi þess kafla er síðan fjallað
um friðarmál og hlutverk kirkj-
unar á þeim vettvangi.
Þá fjallaði Biskup lítillega um
fóstureyðingar og sagði einungis
stigsmun, en ekki eðlismun, vera
á þeim og bamaútburði þeim er
tíðkaðist hér á öldum áður.
Biskup gat þess að lokum að
brátt væm 1.000 ár frá því að
kristni var lögtekin á íslandi og
Biskup íslands, herra Pétur
Sigurgeirsson.
vildi í því sambandi nefna hug-
mynd, sem reyndar er ekki ný
af nálinni, um kristið musteri á
Þingvöllum, þeim helga stað, þar
sem mætti setja og slíta Alþingi.
Allmörg ár em síðan hirðisbréf
var síðast gefíð út, eða u.þ.b.
aldarfjórðungur, skömmu eftir
að dr. Sigurbjörn Einarsson,
biskup, tók við embætti, og bar
það yfirskriftina „Ljós yfir land“.