Morgunblaðið - 21.08.1986, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 1986
9
1

3J
lntMius konar
Einingabréf 1
þessi gömlu góöu. Ársávöxtun er
nú 16-17% umfram veröbólgu
Einingabréf 2
ávöxtuð meö kaupum á spariskír-
teinum, bankatryggöum skulda-
bréfum og öörum ámóta verðbréf-
um. Ársávöxtun er nú 9-10% um-
fram veröbólgu
Einingabréf 3
ávöxtuö meö kaupum á skamm-
tímakröfum, óverðtryggðum skulda-
bréfum og öörum verðbréfum sem
gefa hæstu ávöxtun en meö dálítið
meiri áhættu. Miöaö viö núverandi
aöstæöur á veröbréfamarkaöi er
ávöxtun 35-40%, raunávöxtun er
háö veröbólguþróun
Öll einingabréf
eru öll aö sjálfsögðu laus til útborg-
unar með skömmum fyrirvara og
þau má kaupa fyrir hvaöa upphæö
sem er
Sölugengi verðbréfa 21. ágúst 1986: Veðskuldabréf
Verðtryggð Óverðtryggð
Með 2 gjaldd. a ari Með 1 gjaldd. á ári
Solugengi Sölugengi Solugengi
14%áv. 16%áv. Hæstu Hæstu
Láns- Nafn- umfr. umfr. 20% leyfil. 20% leyfil.
tími vextir verðtr. verðtr. vextir vextir vextir vextir
1 4% 93,43 92,25 90 87 86 82
2 4% 89,52 87,68 82 78 77 73
3 5% 87,39 84,97 77 72 72 67
4 5% 84,42 81,53 71 67 66 63
5 5% 81,70 78,39 Eíningabr.1 kr. 1.661-
6 5% 79,19 75,54 Einingabr.2 kr. 1.019-
7 5% 76,87 72,93 Einingabr.3 kr. 1.029-
8 5% 74,74 70,54 SÍS bréf, 19851. fl. 12.954- pr. 10.000- kr.
9 5% 72,76 68,36 SS br., 19851. f1.7.704- pr. 10.000- kr.
10 5% 70,94 63,36 Kóp. br., '851. f1.7.463- pr. 10.000- kr.
Hæsta og lægsta ávöxtun hjá verðbráfadeild Kaupþings hf.
Vikurnar 1.6.-15.8.1986
Verðtr. veðskbr.
Öll verðtr. skbr.
Hæsta % Lægsta%
18 14
18 11
Meðalávöxtun%
14,94
13,69
ÍELJBBL
KAUPÞINGHE
Húsi verslunarinnar S68 69 88
aju
Fátækt er
afstæð
í upphafi greinar
sinnar í Mannlífi skrifar
Sigurður Snævarr „Fá-
tækt er í eðli sínu afstætt
hugtak. Þannig er ekki
hægt að bera saman fá-
tækt á íslandi í dag og
fyrir 50 eða 100 árum.
Eins er marklaust að
bera saman fátækt í vel-
ferðarþjóðfélagi og í
Eþíópíu eða í þeim öðrum
löndum þar sem hung-
urvofan hefur heijað á
síðustu árum. Hugtakið
fátækt leiðir fram i hug-
ann ýmsar myndir s.s.
úr sögum Charles Dick-
ens eins og Oliver Twist.
Það er þvi að vonum að
mörgum bregði i brún
þegar fullyrt er í fjöl-
miðlum að „fjórðungur
fjölskyldna á Islandi búi
við fátækt“. Eða vísi fuD-
yrðingunni frá sér, þegar
fréttir berast samtímis
um að löngu sé uppselt f
ferðir til sólarianda og
að fjórðungur lands-
manna fari til útlanda á
ári hveiju.
Á ráðstefnu samtaka
félagsmálastjóra um fá-
tækt á Islandi, sem haldin
var um miðjan mars
síðastliðinn, hélt sá er
þetta ritar erindi undir
yfirskriftinni „Tekju-
jöfnun á íslandi — úttekt
á opinberum aðgerðum**.
í lok þesa erindis gerði
höfundur grein fyrir at-
hugunum á framtöldum
tekjum til skatts, en til-
gangur þeirrar athugun-
ar var að nálgast umfang
„fátæktar“ og jafnframt
hvemig opinberar til-
færslur dreifðust eftir
tekjum þeirra sem fram-
lög þiggja. Niðurstöður
þessarar athugunar
vöktu töluverða athygli
og urðu mi kveikjan að
umræðum utan dagskrár
á Alþingi. Ástæður þeirr-
ar athygli eru án efa þær
að höfundur notaði orðið
„fátækt" og „fátæktar-
mörk“. Líklega hefði sú
niðurstaða að „fjórðung-
ur fjölskyldna byggi við
lágar tekjur" ekki valdð
jafnmikla eftirtekt."
Og nokkru síðar segir
Sigurður Snævarrt „Eng-

Snakur i paradis
Fátækt í
velferðarríkinu?
Fátækt og velferð
í Staksteinum í dag eru birtar glefsur úr at-
hyglisverðri grein, sem Sigurður Snævarr,
hagfræðingur, ritar í ágústhefti tímaritsins
Mannlif. Greinin nefnist „Fátækt í velferðar-
þjóðfélagi" og er tilefni hennar hinar miklu
umræður um fátækt á íslandi, sem hófust í
kjölfar ráðstefnu samtaka félagsmálastjóra
um það efni í mars sl.
in ein réttlát skipting
teknanna er til í flóknu
hagkerfi eins og þvi sem
búið er við i dag. Ég
geri ráð fyrir að fáir
myndu telja fullkomlega
jafna skiptingu réttláta.
Hvort sem tckjuskipting
á íslandi er réttlát eða
ekki, er ljóst að tekjum
er ekki jafnt skipt. Þann-
ig hljóta ætið einhveijir
að hafa „háar“ tekjur og
aðrir „lágar". Vandinn
felst í þvi að greina mun-
inn á lágum tekjum, sem
er næsta hversdagslegt
hugtak, og fátækt."
Rannsóknir á
fátækt
Sigurður fjallar síðan
um rannsóknir á fátækt
og segir að þar sé um tvö
meginsjónarmið að ræða.
í fyrsta lagi reyni menn
að meta lágmark fram-
færslu. Þá komi fram
mjög breytilegar áhersl-
ur á það, hveijar þarfir
manna séu. „f velþekkri
rannsókn Rowntrees á
lágmarksf ramfærslu var
La.m. te talið ein af lág-
marksþörfum, þótt
drykkurinn muni algjör-
lega næringarlaus. í
könnun breska félags-
fræðingins Townsends á
fátækt í Bretlandi voru
jólagjafir til bamabama
einn liður í framfærslu.
Þannig hlýtur skilgrein-
ing á algildri fátækt
einnig að vera afstæð og
taka mið af viðteknum
hefðum og gildismati
þess sem þarfimar skil-
greinir.“
Hinn rannsóknarað-
ferðin felst í þvi að tejja
þann fátækan sem hefur
minna en ákveðið hlut-
fall af meðaltekjum.
Þetta er aðferð sú sem
Sigurður Snævarr beitti
sjálfur í rannsókn sinni
og til þess að finna út
meðaltekjur á íslandi
kannaði hann skatt-
framtöl árið 1984.
Sigurður viðurkennir að
ýmsir annmarkar séu
einnig á þessari leið, þar
sem ekki komi allar tekj-
ur manna í Ijós á skatt-
framtölum og ýmislegt,
sem dugi mönnum til
framfærslu (svo sem
námslán og meðlög) sé
ekki skilgreint sem tekj-
ur. Á það beri þó að líta
að á síðari árum hafi
skattframtöl verið notuð
til að ákvarða mönnum
ýmis réttindi, s.s. til
tekjutryggingar, elli- og
örorkulífeyris, barna-
bókaauka, námslána,
aðgangs að verkamanna-
bústöðum o.fl. og þvi sé
ekki óeðlilegt að mæla
fátækt eftir framtöldum
tekjum.
Sigurður gerir síðan
grein fyrir rannsókn
sinni og hvernig þær töl-
ur, sem hann notaði um
fátæktarmörk i erindi
sinu í mars sl., voru
fundnar út. Hér er ekki
rúm fyrir þá greinar-
gerð, en í framhaldi af
þeirri umfjöllun segir
hann: „Talning á hversu
margar fjölskyldur eru
undir tilfærðum mörkum
segir i raun ákaflega tak-
marka sögu. Þannig
skiptir ekki siður máli
hversu langt undir mörk-
unum viðkomandi fjöl-
skyldur eru. Það er
alvarlegra mál að tara.
um 10% fjölskyldna séu
með tekjur sem eru um
50% undir mörkunum en
að 20% fjölskyldna séu
10% undir mörkunum."
Hrói og vel-
ferðin
Sigurður telur að um
margt sé velferðarþjóð-
félag nútímans i svipuð-
um .sporum og sá frægi
Hrói höttur í Skírisskógi.
Hann segir:
„Eins og frægt er
rændi Hrói höttur ríka
kaupmenn o.fl. sem voru
á leið til markaðarins i
Nottingham og fóru í
gegnum Sldrisskóg. Þótt
það hafi aldrei verið
kannað, má slá þvi föstu
að umferð um Skírisskóg
hafi minnkað vegna
hættu á árás frá Hróa
og hans mönnum. Þar
með dró úr viðskiptum á
markaðinum i Notting-
ham, og leiða má líkur
að þvi að verð hafi hækk-
að. Vel má hins vegar
vera að viðskipti hafi
glæðst á mörkuðunum i
nágrannaborgunum, og
verð hafi lækkað þar,
þrátt fyrir meiri flutn-
ingskostnað. Spurningin
er þvi, hvort Hrói hafi
megnað að stela nógu
miklu og gefa til fátækl-
inganna til að vega upp
á móti kaupmáttarskerð-
ingunni. Til að fá
tæmandi mynd af starf-
semi Hróa þyrfti einnig
að huga að hversu mikið
af góssinu fór til uppi-
halds Hróa og hans
manna. Og að lokum
þyrfti að leita svara um
hvemig Hrói mat hveijir
væru þurfandi og hveijir
aflögufærir. Velferð-
arríkið stendur um
margt í sömu sporum og
Hrói og hans menn í
tekjujöfnunarviðleitni
sinni. Skírisskógur er
skattakerfið og aukin
skattheimta beinir um-
ferð teknanna framhjá
skóginum.“
Fróöleikur og
skemmtun
fyrirháa semlága!
TSíiamatkadutinn.
*
<^-tMisg'ótu 12-18
M. Benz 230 E ’83
Grásans., 5 gíra, ekinn 60 þ. km. Rafmagn
» rúöum o.fl. V. 890 þ.
BMW 320 '82
Blár, ekinn aðeins 55 þ. km. Sportfelgur
o.fl. Einkabíll í sórflokki. V. 390 þ.
Audi Coupé CT '86
Hvítur, ekinn 22 þ. km. Gullfallegur sportbíll
m/öllu. V. 1000 þ.
Toyota Tercel 4x4 '83
Blár, ekinn 51 þ. km. V. 430 þ.
Honda Civic '86
Ekinn 10 þ. V. 430 þ.
Dodge Aries Station '81
4 cyl. m/öllu. V. 380 þ.
BMW 323 I '82
Toppbíll. V. 490 þ.
Tredia 4x4 '86
Ekinn 11 þ. km. V. 56 þ.
BMW 316 4 d. '85
Sem nýr. V. tilboö.
Datsun 280 C diesel '82
Fallegur bill. V. 350 þ.
MMC Colt '83
Blár, 5 dyra. Ekinn 45 þ. V. 250 þ.
M. Benz 230 E '81
Gullfallegur bill m/öllu. V. 580 þ.
Escort XR3 '82
Fallegur sportbíll. V. 380 þ.
Suzuki fox 4x4 '82
Ekinn 40 þ. km. V. 260 þ.
MMC Lancer '86
Ekinn 15 þ. Sjálfsk. V. 440 þ.
Toyota Cressida DX '82
Sjálfsk., o.fl. V. 330 þ.
Saab Turbo '82
Einn m/ öllu. V. 450 þ.
Opel Rekord '84
M/sóllúgu o.fl. V. 490 þ.
MMC Galant GLS '84
Ekinn 44 þ. V. 380 þ.
Mazda 929 Sport '82
2ja dyra sportbill. V. 380 þ.
BMW 318 I '81
Ekinn 67 þ. V. 320 þ.
Subaru 1.8 Station '86
Nýr bill. V. tilboð.
Toyota Tercei '86
Nýr bíll. V. 560 þ.