Morgunblaðið - 21.08.1986, Síða 52
52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 1986
Evrópumeistaramót frjálsíþróttamanna:
>
ísland hefur
ein silfur- og
DAGANA 26.—31. ágúst nk. fer fram í Stuttgart í
V-Þýskalandi Evrópumeistaramót t frjálsum íþróttum.
Þetta er í 14. sinn sem slíkt mót verður haldið. Keppnis-
greinar eru 42, 24 í karlaflokki og 18 í kvennaflokki.
Líklegt er talið að 33 þjóðir muni nú taka þátt í þessu
móti og keppendur verði á
Það var árið 1926, sem Ungverj-
inn dr. Szilard Stakowitz fékk
hugmyndina fyrstur manna að
halda Evrópumeistaramót í frjáls-
um íþróttum, en Alþjóða frjáls-
íþróttasambandið lagði ekki bless-
un sina yfir þá hugmynd fyrr en
árið 1933. Ári síðar var fyrsta Evr-
ópumeistaramótið haldið í Torino
á Ítalíu, og var þá einungis keppt
í karlaflokki. 15 þjóðir sendu kepp-
endur, hvorki Bretar né Sovét-
menn voru með svo einhverjir séu
nefndir, sem áttu þó góða íþrótta-
menn. Þjóðverjarnir hlutu flest
verðlaun, en sennilega hefur
finnski spjótkastarinn Matti Járvin-
en unnið besta afrekið þegar hann
kastaði spjótinu 76,66 m og setti
heimsmet.
Árið 1938 var keppt á tveimur
stöðum, karlar kepptu í París en
konurnar kepptu á sínu fyrsta
móti í Vín í Austurríki. Þjóðverjar
unnu sem fyrr flesta sigra, eða 12
alls.
Lutz Long, sá sem keppti við
Jesse Owens um gullið i lang-
stökki á Ólympíuleikunum i Berlín,
varð þó bara þriðji í sinni grein,
bæði í Torino og i París. Hollend-
ingurinn Martinus Osendarp, sem
háði einnig keppni við Owens í
Berlín, vann bæði spretthlaupin í
París, hljóp 100 m á 10,5 sek. og
200 m á 21,2 sek. Aftur sigraði
Járvinen; nú kastaði hann spjótinu
76,87 m.
í Vín vann pólska stúlkan Stan-
islawa Walasiewicz (Stella Walsh)
athyglisverðustu afrekin, en hún
bilinu 1300—1400.
sigraði í 100 m og 200 m hlaupi á
tímanum 11,9 sek. og 23,8 sek.
og varð önnur í langstökki með
5,81 m. Hoilenska stúlkan Fanny
Koen var þarna að hefja frægðar-
feril sinn, en í Vín vann hún til
bronsverölauna í báðum sprett-
hlaupunum.
Gunnar meistari
Vegna seinni heimsstyrjaldar-
innar var ekkert Evrópumeistara-
mót haldið 1942, en 1946 var það
haldið í Osló. íslendingar sendu
þá í fyrsta sinn keppendur — 10
talsins — og unnu jafnframt sinn
fyrsta Evrópumeistaratitil. Gunnar
Huseby vann þetta glæsilega afrek
þegar hann þeytti kúlunni 15,56
m. Næsti maður, D. Goryainov frá
Sovétríkjunum, var með 15,25 m.
Finnbjörn Þorvaldsson varð 6. í
100 m hlaupi á 10,9 sek.
Einn keppandinn náði að verja
titil sinn frá 1938. Það var Bretinn
Sydney Wooderson, sem sigraði í
5.000 m hlaupi. Hann hlaut tímann
14:08,6 mín. í 5. sæti í þessu
hlaupi varð þá lítt þekktur Tékki,
Emil Zatopek, síðar heimsþekktur
langhlaupari. Þjóðverjar tóku ekki
þátt í þessu móti og heldur ekki
árið 1954. Sovéskar konur létu
mikið að sér kveða, unnu til 12
verðlauna af 27 mögulegum.
Gunnar og Torfi með
tvö gull
Árið 1950 var mótið haldið i
Brussel í Belgíu. íslendingar sendu
• Örn Clausen í tugþrautarkeppni. Hann vann silfurverðlaun f þairri
grein á Evrópumeistaramótinu eftir mikið einvígi um sigurinn við
Frakkann Ignace Heinbrich.
hlotið þrenn gull-,
ein bronsverðlaun
10 manna hóp, sem í stuttu máli
sagt stóð sig frábærlega vel, eins
og frægt er orðið. Að mótinu loknu
voru tveir Evrópumeistaratitlar i
höfn og ein silfurverðlaun fyrir utan
önnur úrslitasæti. Gunnar Huseby
endurtók sigurinn frá Osló — kast-
aði kúlunni 16,74 m sem var
Norðurlandamet. Þessi kastlengd
Gunnars stóð óhögguð sem Is-
landsmet allt til ársins 1967, er
Guðmundur Hermannsson tók við,
en það er önnur saga. Annar í
kúluvarpinu í Brussel varð A. Prof-
eti Ítalíu með 15,16 m. Á þessu
sést, að Gunnar hefur slegið and-
stæðinga sína algerlega út af
laginu, slíkir voru yfirburðir hans.
Þá gerði Torfi Bryngeirsson sér
lítið fyrir og vann lang-
stökkskeppnina — stökk 7,32 m,
sem var nýtt íslandsmet. Torfi
keppti einnig í stangarstökki, en
úrslitakeppnin fór fram samtímis í
þessum stökkgreinum, svo að
hann varð að gera upp við sig í
hvorri greininni hann ætti meiri
möguleika og valdi langstökkið.
Örn Clausen háði frækilegt einvígi
í tugþraut við Frakkann Ignace
Heinrich. Frakkinn hafði betur, en
Örn setti íslandsmet, hlaut 7297
stig eftir þágildandi stigatöflu.
Guðmundur Lárusson varð 4. í
úrslitum 400 m hlaups á 48,1 sek.
í undanrás hljóp hann á 48 sek.
sléttum, sem var nýtt íslandsmet.
íslenska boðhlaupssveitin varð 5.
í 4x100 m boðhlaupi, sömuleiðis á
nýju íslandsmeti 41,7 sek. Þá varð
Haukur Clausen 5. í 100 m hlaupi
á 10,8 sek. og Ásmundur Bjarna-
son 5. í 200 m hlaupi á 22,1 sek.
Bretar létu mikið að sér kveða
í Brussel, hlutu átta gullverðlaun.
Tékkinn Emil Zatopek var líka í
miklum ham, vann bæði 5 og 10
km hlaup með yfirburðum. Tímarn-
ir voru 14:03,0 og 29:12,0 mín.
Hollenska konan Fanny Blankers-
Koen (gift þjálfara sínum Jan Blan-
kers) bar sigur úr býtum í þremur
hlaupalengdum, 100 m, 200 m og
80 m grind. Hún fékk tímana 11,7,
24,0 og 11,1 sek.
5. Evrópumeistaramótiö var
haldið í Bern í Sviss 1954. Nú létu
Sovétmenn verulega að sér kveða,
hlutu 16 gullverölaun. Þrjú heims-
met voru sett á þessu móti —
Sandor Rozsnyoi Ungverjalandi
hljóp 3.000 m hindrunarhlaup á
8:49,6 min., sovéski sleggjukastar-
inn Mikhail Krivonosov kastaöi
sleggjunni 63,34 m og landi hans
Vladimir Kuts hljóp 5000 m á
13:56,6 mín. Þá vann ítalski
kringlukastarinn, Adolfo Consolini,
fyrstur manna það frækilega afrek
að hljóta Evrópumeistaratitil í
þriðja sinn. Hann varð einnig 5. í
sinni grein 1938 og 6. 1958. ís-
lendingar áttu nokkra unga
keppendur á þessu móti, m.a. Vil-
hjálm Einarsson. Bestum árangri
íslendinga náði Ásmundur Bjarna-
son í 200 m hlaupi — komst í
undanúrslit. Ásmundur var reynd-
astur íslendinganna, keppti í
• Einu Evrópumeistarar íslendlnga f frjálsíþróttum utanhúss. Mynd-
in var tekin við heimkomuna frá Briissel 1950 er Torfi Bryngeirsson
(t.v.) sigraði í stangarstökki og Gunnar Huseby í kúluvarpi. Gunnar
vann einnig í Osló 1946.
Brussel við góðan orðstír eins og
áður hefur verið getið um.
Vilhjálmur vinnur
brons
íslendingar sendu 9 keppendur
á Evrópumeistarmótið í Stokk-
hólmi 1958. Vilhjálmur Einarsson
(silfurverðlaunamaðurinn frá Mel-
bourne 1956) vann það ágæta
afrek við erfiðar aðstæður, að ná
þriðja sæti í þrístökki, stökk 16,00
m. Þar sigraði pólski snillingurinn
Jószef Szmidt (síðar heimsmethafi
og fyrstur manna til að stökkva
yfir 17 m í þrístökki). Szmidt stökk
16,43 m í Stokkhólmi. Annar varð
þáverandi heimsmethafi, Oleg Ry-
akhovskij Sovétríkjunum, stökk
16,02 m. Pólverjar stóðu sig vel á
þessu móti, hlutu 8 gullverðlaun,
þótt það dygði ekki gegn Sovét-
mönnum, sem hlutu 11 gullverð-
laun.
Stjarna þessa móts var sovéski
Asíubúinn, Sergej Popov. Hann
hljóp maraþonhlaup á 2 klst. 15,17
mín., sem var rúmum tveimur mín.
betri árangur en nokkru sinni hafði
náðst í maraþonhlaupi. Popov var
rúmlega fimm og hálfri mínútu á
undan næsta manni í mark. Pól-
verjinn með erfiða nafnið Zdzislaw
Krzyszkowiak (síðar heimsmethafi
í hindrunarhlaupi og Ólympíu-
meistari 1960) vann sigur í báðum
langhlaupunum 5 og 10 km.
Næst var komið að Júgóslövum
að halda Evrópumeistaramót.
1962 var það haldið í Belgrad. Á
því móti voru tvö heimsmet jöfnuð.
ítalinn Salvatore Morale hljóp 400
m grindahlaup á 49,2 sek. og Tam-
ara Press Sovétríkjunum varpaði
kúlunni 18,55 m. I tugþraut var
geysihörð keppni en að lokum fór
Vasily Kuznetsov Sovétríkjunum
með sigur af hólmi og hlaut sinn
þriðja Evrópumeistaratitil.
íslendingar áttu þátttakendur á
þessu móti. Vilhjálmur Einarsson
varð 6. í þrístökki með 15,62 m
og Valbjörn Þorláksson varð í 10.
sæti í tugþraut.
Á mótinu í Belgrad varð fyrst
áberandi hin taktíska keppni í
lengri hlaupagreinum. Tími sigur-
vegaranna í t.d. 800 m og 5.000
m hlaupi var mjög slakur miðað
við fyrri árangur.
Ekki má skilja við Evrópumeist-
aramótið í Belgrad án þess að
minnast á sovéska heimsmet-
hafann í hástökki, Valerij Brumel,
en hann bar ægihjálm yfir aðra
hástökkvara um árabil. Hann stökk
2,21 m í Belgrad, en næsti maður,
Svíinn Stig Pettersson, stökk 2,13
m.
Árið 1966 varð Búdapest í Ung-
verjalandi fyrir valinu sem móts-
staður. Þar kepptu Austur-Þjóð-
verjar fyrst sem sjálfstæð þjóð og
létu strax mikið að sér kveöa, hlutu
flest gullverðlaun allra þátttöku-
þjóða. í Búdapest náðist ágætur
árangur í mörgum greinum. Mikið