Morgunblaðið - 19.10.1986, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19. OKTÓBER 1986
Flugufréttir - af
bókaútgáfu, Ijóðagerð,
draugarannsóknum o.fl.
Rætt við Hrafn Jökulsson
Það er kvöld og leiðtogafundurinn yfir-
staðinn, afvopnun ekki í sjónmáli og
heimurinn rétt svipaður og hann var.
Enn er þörf á skáldum til að lifga upp
á gráan hversdaginn sem leggst yfir
landið eins og grámuskulegt tjald þeg-
ar öll spenna heimsviðburðanna er
fokin með norðanáttinni út í bláinn.
Rússar létu svo um mælt fyrir skömmu
að íslendingar ættu fleiri skáld en allar
aðrar þjóðir. Ef svo er væri ekki úr
vegi að álykta að islendingseðlið sé
þurfandi fyrir skáldskap og að íslend-
ingum þyki vænt um skáldin sin og þau
skipti menn máli.
Þessar og svipaðar hugrenningar vöktu
með mér þegar ég settist upp í bíl ásamt
góðum vini af yngri kynslóðinni og ók
niður á Hressó til þess að vita hvort þar
sæti ungt skáldmenni og bókaútgefandi ,
Hrafn Jökulsson, við kaffidrykkju. Það bar
ekki svo vel í veiði. í kvöldúðanum, á leið
inní bílinn aftur, var ákveðið að reyna að
fá heimilisfang Hrafns hjá kunningja vest-
ur í bæ. Sá brást vel við og lét í té bæði
heimilisfang og símanúmer og við snérum
bílnum í austurátt og ókum af stað á ný.
Leiðin liggur upp í Stórholt þar sem
Hrafn býr í notalegri kjallaraíbúð. Þegar
inn er komið leynir sér ekki að eitthvað
mikið stendur til. Loftið er hlaðið spennu
og ungar blómarósir strunsa fram og aft-
ur og er mikið niðri fyrir. Það er ekki
laust við að blaðamaður fái á tilfinninguna
að Hrafn njóti töluverðrar kvennhylli, því
konumar voru a.m.k. sex eða sjö. Það
skal ekki dregið í efa að svo sé, þó í ljós
komi að annað hangir þama á spýtunni.
Hrafn er að þjálfa lið kvennaskólastúlkna
fyrir ræðukeppni sem þær eiga að heygja
innan tíðar við lið frá M.H.. Hrafn er utan-
skólanemandi í Kvennaskólanum. Hann
er fæddur í Reykjavík árið 1965, sonur
Jökuls Jakobssonar rithöfundar og Jó-
hönnu Kristjónsdóttur blaðamanns. Hann
hefur að eigin sögn verið við nám „með
höppum og glöppum", á enn nokkuð langt
í stúdentspróf en stundar nú námið af
alvöru og einurð, eins og hann orðar það.
Bókaútgáfan Flugur
Hrafn leggur nemendum sínum lífsregl-
umar í ræðumennsku en vísar okkur
komumönnum inn í annað herbergi þar
sem við fáum okkur sæti og samræður
hefjast. Hrafn og samfylgdarmaður minn
hafa orðið til skiftis og ræða um pólitík
Alþýðuflokkurinn er ofarlega á baugi. I
samræðunum kemur fram að Hrafn býr
þama einn með bókum sínum og unir hag
sínum vel.
Hrafii kveðst hafa fengið þá hugmynd
að stofna bókaútgáfu í júnímánuði s.l.
Hann hafði lesið ritgerð eftir Svein Skorra
Höskuldsson í Skími um Jón Thoroddsen,
sem dó ungur i Kaupmannahöfn fyrir
mörgum áratugum og fengið mikinn
áhuga á Jóni. Eftir að hafa verið búinn
að leita að gömlu útgáfunni af ljóðabók
Jóns, Flugum.í öllum fombókaverslunum,
kvaðst hann hafa séð í hendi sér að það
tæki styttri tíma að gefa bókina út, en
halda leitinni áfram. Bókin var komin út
sex vikum eftir að hugmyndin fæddist.
Fmmritið fékk hann á Landsbókasafninu,
fékk það ljósritað og skrifaði það síðan
upp og færði til nútíma stafsetningar. „Ég
tók eitt kvæði og sögubrot upp úr tímarit-
um að auki, einnig minningabrot Þórbergs
Þórðarsonar og fékk Gísla Sigurðsson til
að skrifa inngang," segir Hrafn. „Upplag-
ið er 600 eintök og salan hefur gengið
nokkuð svo vel og bókin hefur hlotið góð-
ar viðtökur". í vor annaðist hann kynningu
á verkum Jóns á skáldakvöldi hjá „Besta
vini ljóðsins". „Þar sló Jón í gegn, loks-
ins,“ segir Hrafti og brosir. „Nú hef ég
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttir
stofnað bókaforlagið Flugur, ég setti það
inn á firmaskrá seint í ágúst," heldur
hann áfram. „Ég hef einnig gefið út aðra
bók, Náttvirkið". Nú stendur Hrafn á
fætur og opnar hurðina svo súrefnið
streymir inn í reykmettað herbergið. Inn
kemur hann með gula bók, þunna, með
linri kápu. Á forsíðu er slanga með eitur-
tungu. Nafn höfundar stendur þar einnig:
Margrét Lóa Jónsdóttir. Þetta er ljóðabók.
Þegar ég fletti upp í bókinni verður fyrir
mér ljóðið „Tvær stúlkur":
Ég mála líflaust andlit
á götuna
ímjmda mér að ég sé guð
Tunglið fellur á ísilagða tjöm
Ég og hún tökum Ijósmyndir
í gegnum vegginn berast raddir ræðu-
keppendanna: „Góðir íslendingar" segir
ein röddin ábúðarmikil og önnur svarar
og dregur seiminn, ég hlusta með öðru
eyranu en skoða jafnframt einblöðung
„Flugufréttir" þar sem mönnum gefst
kostur á að kaupa bækumar tvær ef ritað
er á seðil sem sfðan er settur í póst. Þessu
líkt fara mörg bókaviðskiptin fram í dag.
Ljóðagerð til bóta
í kvennamálum?
Ekki kveðst Hrafn hafa grætt á fyrir-
tækinu enda ekki gert ráð fyrir því,
aðallega að það stæði undir sér og það
væri fyrirsjáanlegt að það gerði það. Talið
berst að ljóðagerð. Hrafn neitar því ekki
að hann yrki, segist hafa lesið upp eftir
sig ljóð á ljóðakvöldum, síðast í sumar í
Norræna húsinu, hjá títtnefndum „Besta
vini ljóðsins": Hann spennir greipar fyrir
aftan hnakka og segist hafa byijað að
yrkja í gagnfræðaskóla, þá náttúrlega
misvel heppnaðar yfirlýsingar um ást sína
á hinum og þessum stúlkum. „Ég lét þar
við sitja, reyndi ekki að nálgast stúlkumar
meir, en stakk ljóðunum ofan í skúffu, svo
það er öldungis ósannað að slík iðja sé til
bóta í kvennamálum. Kannski er hún til
ills eins, allur slagkrafturinn fer þá í þetta"
Nú hlær Hrafn. Ekki líst honum á þá
hugmynd að hefa út ljóð eftir sig „Nei“
segir hann, „það er algerlega gefið mál
að bókaforlagið Flugur gefur ekki út ljóð
eftir Hrafn Jökulsson. Mig langar ekki að
gefa út ljóð eftir mig. „ segir hann. „mér
finnst mun skemmtilegra að lesa upp eft-
ir mig ljóð við og við.“
Það kemur í ljós að 16 ára hélt Hrafn
úti unglingasíðu í Tímanum og hefur síðan
við og við birt eftir sig grein eða ljóð.
Eitt sinn á peningaleysistímum greip hann
til fróðleiks, sem hann hafði aflað sér um
Papa, vegna ritgerðarsmíðar, skrifaði helj-
arlanga grein um það efiii og seldi í
Morgunblaðið.
Heimshryggðin og
skáldin í dag
í upphafi var vitnað til orða Rússa eins
um hin mörgu skáld íslendinga. Hrafn er
ekki sammála Rússanum heldur segir:
„Við eigum mikið af fólki sem skrifar en
fá skáld, margir skrifa mest fyrir sjálfa
sig, skáldadraumurinn býr i mörgum. Ég
held þó að enginn hörgull sé á frambæri-
legu ungu fólki. Blaðamaður spyr hvort
honum virðist skáld í dag haldin heims-
hryggð eins og Þórbergur talar mikið um
þegar hann minnist sokkabandsára sinna.
Hrafn hallar sér aftur í stólnum og býst
til að svara þessari viðurhlutamiklu spum-
ingu, en þá kemur versti óvinur andagift-
arinnar í dag til skjalanna, síminn hringir.
Heimspekilegi svipurinn, sem færst hafði
yfír ungt og einlægt andlit Hrafns, þokar
og hinn „praktíski sans“ tekur völdin.
Þegar símtalinu lýkur kemur Hrafn andlit-
inu aftur í alvarlegar skorður og tekur
að segja skoðun sína á heimshryggðinni
umbúðalaust. Hann segir að hún sé ekki
meiri en áður. Ljóð ungra skálda í dag
séu kannski persónulegri og sjálflægari
en ljóð voru áður en ekki bölsýnni. í þeim
gætir þó ekki neinnrar sérstakrar von-
gleði. „Það er þessi naflaskoðun sem allir
ganga í gegn um og þá ekki síst skáldin
okkar“, segir Hrafn. „En það ber ekki
nokkur maður við að yrkja magnþrungin
baráttuljóð eins og tíðkuðust á síðasta
áratug, það er dottið uppfyrir".
Samfylgdarmaður minn hefur hlustað
lengi vel en nú leggur hann orð í belg og
spyr Hrafn hver séu áhugamál hans ,
önnur en ljóðlist. Hrafn segist hafa gaman
að sögu og afskaplega gaman af að tefla
þó hann telji útséð um afrek á því sviði.
Hann segist einnig hafa á ákveðnu tíma-
bili haft mikinn áhuga á yfimáttúrulegum
hlutum, allt frá galdrakukli til Tarotspila.
Sjálfur segist hann aldrei hafa orðið fyrir
yfímáttúmlegri reynslu, heldur jafnvel að
hann hafi sóst svo ákaft eftir slíku að það
hafi beinlínis fráfælst hann. En hann
kveðst þekkja fólk sem reynt hefur ýmis-
legt yfimáttúrulegt. Hrafti bjó um skeið
í íbúð við Laugaveginn þar sem var draug-
ur. Hann var svo óháttvís að skipta sér
bara af stúlkum og ekki síður þeim sem
engar sögur höfðu heyrt og komu í mesta
grandaleysi. „En þó ég byggi í þessari
íbúð í næstum ár og reyndi mikið að
magna drauginn upp, þá lét hann ekki sjá
sig.“ Segir Hrafn og glottir við. „Af því
að þessar draugarannsóknir bám ekki
árangur þá missti ég smátt og smátt áhug-
ann á þeim“ segir hann svo.
Hvað snertir það hvert framhald verður
á útgáfu hjá Flugum þá segist Hrafn vita
af þó nokkmm skáldum sem hann vildi
sjá verk eftir á prenti. Þetta væri einkum
og sér í lagi fólk sem aldrei hefði gefið
út ljóð . Hrafn hefur líka áhuga á að halda
áfram að kynna látin skáld sem hann tel-
ur að ekki njóti sannmælis. Hann nefnir
sem dæmi Jónas Guðlaugsson sem á aldar-
afmæli á næsta ári. „Mér finnst hann
hafa verið stórlega vanmetinn og vanrækt-
ur“ segir Hrafn. „Svo er um miklu fleiri,
þ\a miður. Hvert framhaldið á útgáfu verð-
ur fer, að sögn Hrafns, eftir því hvemig
„Flugudæmið" kemur endanlega út. Hann
bætir þó við að óhætt sé að segja að
ýmislegt sé í bígerð hvað útgáfumálin
snerti.
Tvö ljóð eftir Hrafn Jökulsson:
mynd úr sveitinni þar sem uxu blóm
og kettir voru helsta mannvonskan
hlátur þinn glaðlegur
þetta var áður en neró
kollvarpaði heimsmyndinni
nú er þér tíðhugsað til drauma
og veist samt að aflausnin er blekking
héðan af geturðu einungis málað myndina
af bemskum vonum þínum
Svo endaði þetta í einu bullandi
fylleríi austur í bankok segir önnur
þvottasnúran hróðug og þurrkar sultar-
dropann með hreinu líninu já heldurðu
að það sé stáss á þessu dóti nútildags
segir hin þvottasnúran
en sýður þá ekki helvítis ýsan uppúr
eina ferðina enn