Morgunblaðið - 04.11.1986, Side 1

64 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
248. tbl. 72. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 1986
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Þmgkosningar í Bandaríkjuunum í dag:
Demókratar vongóðir um
meirihluta í öldungadeildinni
Washington, AP.
KOSIÐ verður um þriðjung sæta
i öldungadeild Bandaríkjaþings
ogf öll 435 sætin i fuUtrúadeild-
inni i dag. Demókratar eru
vongóðir um að bæta við sig fjór-
um sætum og hrifsa meirihluta
í öldungadeildinni frá repúblik-
önum. Repúblikanar vonast hins
vegar til þess að framganga Ron-
alds Reagan, forseta, í kosninga-
baráttunni verði til þess að þeir
haldi öruggum meirihluta. Búist
er við litlum sem engum breyt-
ingum á sætaskipan i fuUtrúa-
deildinni, þar sem demókratar
hafa 253 sæti, repúbUkanar 180,
en tvö eru auð.
Repúblikanar
meirihluta í
53-47. Kosið
hafa sex sæta
öldungadeildinni,
er um 34 sæti. 22
Afganistan:
Skæruliðar fá
Stinger loftvarn-
arskeyti í hendur
AFGANSKIR skæruliðar hafa nú
fengið hin tæknilega fullkomnu
Stinger-Ioftvarnarskeyti frá
Bandarikjamönnum, að því er
sagði í forsíðufrétt The Sunday
Telegraph um helgina. Segir í
fréttinni að gangur stríðsins í
Afganistan geti snúist við vegna
skeytanna.
Þar skrifar blaðamaðurinn Radek
Sikorski, sem var í Pakistan og
Afganistan á vegum blaðsins, að
mujahedin-skæruliðar hafi þegar
notað skeytin fimm sinnum og sko-
tið niður þijár sovéskar þyrlur og
eina þotu.
Skeyti þessi eru búin svo full-
komnum stýribúnaði að ekki dugar
að skjóta venjulegri tálbeitu úr loft-
fari til að afvegaleiða þau. Enn
hefur ekki verið fundið upp ráð til
að sleppa undan skeytunum.
Sikorski leiðir að því getum í
grein sinni að gangur styijaldarinn-
ar f Afganistan muni gerbreytast
vegna þess að skæruliðar hafi feng-
ið Stinger-skeyti í hendur.
Bandaríkjamenn eru um þessar
mundir að þjálfa skæruliða í að
nota skeytin í leynilegum æfinga-
búðum skammt frá Islamabad,
höfuðborg Pakistan, að því er Si-
korski segir.
Þegar skæruliðar fara að beita
skeytunum fyrir alvöru má vænta
þess að Sovétmenn missi þá yfir-
burði, sem þeir hafa haft í lofti til
þessa. Sikorski segir að þetta verði
vátn á myllu skæruliða, þeir gætu
náð völdum á stóru landsvæði og
jafnvel í heilu héraði, án þess að
Sovétmenn gætu rönd við reist
nema með miklum fórnum og æm-
um tilkostnaði.
Sikorski heldur því fram að
skeytin geti valdið straumhvörfum
í baráttunni við innrásarher Sovét-
stjómar á svipaðan hátt og eld-
hringimir gegn fílum Hannibals:
nú fyrst eigi skæmliðar þess kost
að reka vágestinn af höndum sér.
sæti sem repúblikanar skipa og 12
demókratasæti. Demókratar eru
taldir öruggir um að halda flestum
sæta sinna og baráttan um 3-8
önnur þykir tvfsýn.
Ýmsir leiðtogar repúblikana virt-
ust hins vegar famir að búa sig
undir ósigur í gær. Frank Fahren-
kopf, formaður landsnefndar
Repúblikanaflokksins, var t.d. ekki
mjög sigurviss og sagði flokkana
standa mjög jafnt að vígi í nokkmm
ríkjum. Urslitin þar gætu ráðið því
hvetjir fæm með meirihluta að
kosningum loknum.
Bob Dole, leiðtogi repúblikana í
öldungadeildinni, sagði og að það
yrði að skoðast sem stórkostlegur
árangur ef repúblikanar héldu
meirihluta sínum í kosningunum.
Reagan forseti hefur ferðast
samtals 40.230 kílómetra til þess
að flytja ræður á kosningafundum
frambjóðenda repúblikanaflokks-
ins. Á fundunum hefur hann haldið
því fram að honum yrði gert ómögu-
legt að starfa þau tvö ár, sem hann
ætti eftir í Hvíta húsinu, ef demó-
kratar næðu einnig meirihluta í
öldungadeildinni. Þar sem úrslit í
einstökum ríkjum ráðast fremur af
einstaklingunum, sem em í fram-
boði, staðbundnum málefnum, og
inntaki og eðli baráttunnar en
landsmálum, efast jafnvel repúblik-
anar um gildi þátttöku Reagans í
baráttunni. Þannig sagði starfs-
mannastjóri Hvíta hússins, Donald
Regan, í gær að hann væri ekki
viss um að sú aðdáun og virðing
sem forsetinn nyti meðal skilaði sér
endilega í auknu fylgi repúblikana
í kosningunum í dag.
i
Frelsi fagnað
AP/Stmamynd.
David Jacobsen, í miðjunni, ásamt starfsmönnum
bandaríska sjúkrahússins í Wiesbaden í Vestur-
Þýzkalandi. Jacobsen kom í gær til Vestur-
Þýzkalands frá Beirút, en á sunnudag losnað
hann úr haldi mannræningja úr röðum öfgasinn-
aðra shíta í Líbanon. Hann var 17 mánuði í
prísundinni en Iosnaði fyrir tilstilli Terry Waite,
sendimanns Ensku biskupakirkjunnar. Waite er
l.t.v. á myndinni. Sjá ennfremur frétt á bls 30.
AP/Símamynd
Joaquim Alberto Chissano
Mósambík:
Chissano val-
inn forseti
Maputo, AP.
JOAQUIM Alberto Chissano var
í gær valinn eftirmaður Samora
Machel sem forseti Mósambík.
Ekki er búist við breytingum á
marxistískum stjórnarháttum
þar í landi eftir valdatöku hans.
Chissano var utanríkisráðherra í
tíð Machel, sem beið bana í flug-
slysi fyrir tveimur vikum. Hann er
sagður hófsamur raunsæismaður.
Samstarf þeirra Machel var mikið,
fyrst í stríðinu gegn portúgölskum
yfirráðum og síðan í ríkisstjóm.
Miðstjóm Frelimo-flokksins kaus
Chissano einróma sem leiðtoga
flokksins í gær en þar með verður
hann sjálfkrafa forseti landsins og
yfirmaður herafla þess.
Einstæð yfirlýsing 300 manna í Austur- og Vestur- Evrópu:
Forsenda friðarins í Evrópu
er að mannréttindi verði virt
Vín, AP.
HÓPUR manna í Austur-Evr-
ópu, á Vesturlöndum og í þríðja
heiminum birti i gær i Vin ein-
stæða yfiriýsingu þar sem
skorað er á austur og vestur
að semja um bætt samskipti og
binda enda á mannréttindabrot.
f dag hefst í Vín ráðstefna 35
þjóða um Helsinki-sáttmálann
og það hvernig staðið hefur
verið við ákvæði hans um
mannréttindamál og aukna
samvinnu austurs og vesturs.
Að yfirlýsingunni stóðu „Evr-
ópusamtökin um viðræður milli
austurs og vesturs" og sögðu tals-
menn þeirra, að undir hana hefðu
skrifað 300 manns í fimm Aust-
ur-Evrópuríkjum og 11 vestræn-
um löndum. Hefur það aldrei
tekist áður að sameina svo margt
fólk í svo mörgum löndum, eink-
anlega kommúnistaríkjunum. í
yfirlýsingunni, sem ber heitið
„Stöndum í raun við Helsinki-
sáttmálann", er reynt að forðast
orðhengilsháttinn, sem oft ein-
kennir deilur stórveldanna en ljóst
er þó, að í mannréttindamálunum
beinast spjótin að Sovétstjórninni.
Er það inntakið í yfirlýsingunni,
að „forsenda friðarins í Evrópu
er að mannréttindi verði virt“
„Við höfnum því, að hervaldi
sé beitt og öiyggislögreglu til að
koma í veg fyrir þjóðfélagslegar
breytingar," sagði í yfirlýsingunni
og sagt var, að í ónefndum Vest-
ur-Evrópuríkjum hefði verið
gerðar „endurteknar tilraunir“ til
að grafa undan borgaralegum
réttindum og lýðræði. Um fólk í
Austur-Evrópu sagði, að það hefði
„lítil eða engin þau réttindi, sem
það ætti þó að hafa lögum sam-
kvæmt."
Undir yfírlýsinguna skrifar fólk
í Sovétríkjunum, Tékkóslóvakíu,
Austur-Þýskalandi, Ungveija-
landi og Póllandi og má af
kunnum mönnum nefna Jiri Haj-
ek, sem var utanríkisráðherra
þann stutta tíma, sem „Vorið í
Prag“ stóð yfír, austur-þýska guð-
fræðinginn Hans-Jochen Tschic-
he, Andras Hegedues, forsætis-
ráðherra í stalínistastjóminni,
sem hrökklaðist frá í uppreisninni
1956, og pólsku Samstöðukonuna
Onnu Walentjmowicz. Þá má
einnig nefna sovésku hreyfínguna
„Samtök fyrir auknu trausti milli
Sovétríkjanna og Bandaríkjanna".
Sjá „Útlit fyrir...“ á bls. 29.