Morgunblaðið - 16.11.1986, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1986
Haraldur Böðvarsson & Co. 80 ára
Eitt elsta starfandi útgerðar-
og fiskvinnslufyrirtæki landsins
Eitt elsta starfandi útgerð-
arfyrirtæki landsins, HB &
Co. hf. á Akranesi, verður
áttatíu ára gamalt á morg-
un, 17. nóvember. Fyrirtæk-
ið hefur verið helsti
burðarásinn í atvinnulífi
Akranesbæjar og jafnan
verið í fararbroddi með
margvíslegar nýjungar í at-
vinnurekstri. Hiklaust má
segja að fyrirtækið hafi átt
meiri þátt í uppbyggingu og
vexti Akraness en nokkurt
annað.
Upphaf HB & Co. var þegar Harald-
ur Böðvarsson, þá sautján ára
gamall, keypti sexæringinn Helgu
Maríu. Kaupverðið var tvö hundruð
krónur en það var sú upphæð sem
Haraldur fékk fyrir hesta sína, eina
meri og þrjá fola sem hann seldi á
sama tíma. Tveim árum síðar eign-
aðist Haraldur vélbátinn Höfrung
sem var átta lestir. Höfrungurinn
hefur verið frá þeim tíma merki
fyrirtækisins, og nokkur af helstu
aflaskipum þess hafa heitið þessu
nafni.
Fyrst um sinn gerðu Akumesing-
ar báta sína út frá Suðumesjum,
fyrst í Vogum en síðar í Sand-
gerði. Eftir að gjöful fiskimið
fundust í nágrenni Akraness 1926
var alfarið farið að gera út þaðan,
enda olli það byltingu í atvinnuhátt-
um Akumesinga og markaði
tímamót í sögu staðarins. Haraldur
hélt þó áfram útgerð frá Sandgerði
allt til ársins 1941, reyndar í félagi
við aðra síðustu árin og það fyrir-
tæki, Miðnes hf., starfar enn.
Haraldur hóf byggingu vélfiysti-
húss 1929 og síðan má segja að
stöðug þróun hafí átt sér stað í
fyrirtækinu. Bátum fjölgaði og fjöl-
breytni varð meiri í rekstrinum.
Fyrirtækið hóf mikla verslun og
flutti inn vömr beint erlendis frá.
Niðursuðuverksmiðja var sett á fót
og framleiddi hún Qölbreytt mat-
væli undir merkinu Hekla.
Áður en lengra er haldið er vert
að minnast eiginkonu Haralds, frú
Ingunnar Sveinsdóttur sem reyndist
honum góður lífsfömnautur. Þau
eignuðust tvö böm, Helgu og Stur-
laug.
Sturlaugur gengur til liðs við
föður sinn við stjómun fyrirtækisins
1938. Eitt af einkennum þeirra
Aðalstöðvar HB & Co. Húsið hefur nú verið stækkað tðluvert. Efsta hæðin er að hluta til ný og þar er
hin nýja starfsmannaaðstaða fyrirtækisins.
kom þriðji ættliðurinn til starfa við
stjóm fyrirtækisins, Haraldur, son-
ur Sturlaugs, og byijaði hann að
stýra fyrirtækinu með föður sínum,
þá aðeins 21 árs gamall. Sturlaugur
lést árið 1976 og þá tók Haraldur
alfarið við stjóminni. Tveir yngri
bræður Haralds reka með honum
fyrirtækið, Sveinn, sem haft hefur
umsjón með útgerðinni frá 1975
og Sturlaugur, sem verið hefur
framleiðslustjóri frá 1984.
Frá upphafí hefur fyrirtækið átt
36 skip. Samanstendur skipastóll
þess af fímm skipum en það era
togaramir Haraldur Böðvarsson og
Sturlaugur H. Böðvarsson, loðnu-
skipin Rauðsey og Höfmngur en í
þeim er einnig útbúnaður til rækju-
veiða. Fimmta skipið er Skímir sem
gerður er út á línu og netaveiðar
fyrri part árs og síldveiðar á seinni
hluta þess. Þá á fyrirtækið hlut í
Krossvík hf. sem gerir út togarana
Krossvík og Höfðavík og verkar
hluta af afla þeirra.
Á undanfömum átta ámm hefur
átt sér stað algjör endurskipulagn-
Snæbjörn Gíslason hefur hand-
leikið margar síldartunnur á
löngum starfsferli hjá HB & Co.
Þótt vinnubrögð og vélvæðing
hafi breytt miklu við sildarsöltun
breytist vinnan ekkert við síldar-
tunnumar sjálfar.
Úr vinnslusal frystihússins. Þar hafa verið gerðar miklar endurbætur og er það í dag eins og frysti-
hús geta verið best.
feðga alla tíð var hversu óragir
þeir vom að tileinka sér nýjungar,
bæði við veiðar og vinnslu afla en
framkvæmdu þó aldrei neitt að óat-
huguðu máli. Margt mætti nefna.
Þeir hófu t.d. fyrstir allra að frysta
karfa sem áður hafði eingöngu ver-
ið veiddur í bræðslu og í nær tvö
ár var fyrirtækið eitt um þessa
framleiðslu. Frystur karfí hefur
síðan verið ein ömggasta útflutn-
ingsvara íslendinga. Þeir fylgdust
einnig mjög vel með þróun tækni-
búnaðar til fískveiða og gerðu oft
tilraunir með það sem þeim þótti
athyglisverðast. Þannig var afla-
skipið Höfrungur III, sem byggður
var 1964, fyrsta fiskiskip í heimi
með hliðarskrúfur, sem olli byltingu
fyrir öll nótaskip. Þá má nefna að
árið 1956 var skip þeirra Böðvar
fyrst íslenskra skipa sem reyndi
kraftblokk til sfldveiða og Kyrra-
hafsnótin og sfldar- og loðnudælan
vom sömuleiðis fyrst teknar í notk-
un í bátum fyrirtækisins.
Haraldur Böðvarsson lést árið
1968, 77 ára gamall, og árið 1970
ing á starfsemi HB & Co. Mestur
hluti húsnæðis fyrirtækisins hefur
verið endurbyggður og stækkaður
um helming. Að miklu leyti hefur
það verið unnið af starfsmönnum
fyrirtækisins enda hefur það yfír
að ráða iðnaðarmönnum í nær öllum
aðal starfsgreinum. Allur tækja-
búnaður í frystihúsi hefur verið
endumýjaður og það tölvuvætt. Það
er eins fullkomið og þekkist best í
frystiðnaðinum hér. Það sama er
hægt að segja um skrifstofu fyrir-
tækisins en hún hefur einnig fylgt
þróun tækjabúnaðar á undanföm-
um ámm. Hér að framan hefur
verið stiklað á stóm um starfsemi
fyrirtækisins í 80 ár.
Starfsmenn fyrirtækisins em rétt
rúmlega 300, þar af 80 sjómenn.
Fyrirtækið er stærsti vinnuveitand-
inn og launagreiðandinn á Akra-
nesi. Velta þess á þessu ári er 650
millj. króna. Stjómarformaður HB
& Co. er frú Rannveig Böðvarsson,
ekkja Sturlaugs heitins Böðvars-
sonar.