Morgunblaðið - 17.12.1986, Blaðsíða 66

66
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 1986
1
'
LV
„ViU einhoerannar fti kökur>"
Reyndar er það sjaldan
notað ...
Með .
morgunkaffimi
Aular þessir blaðamenn,
geta aldrei haft nafnið
mitt rétt í fréttunum.
HÖGNI HREKKVÍSI
/,VILTU SJÁ EINkUNNABÖlCJNIA /VHNA^An ?"
I tilefni umræðna
um fækkun banka
Umræður í blöðum og manna á
milli upp á síðkastið hafa mikið snú-
ist um bankana og málefni þeirra,
einkum um fækkun og sameiningu
banka og peningastofnana. Virðist
sem ráðamenn t.d. ráðherrar og
þingmenn séu einkum því fylgjandi
að þessum stofnunum sé fækkað,
og þess krafist að meira flármagn
sé á bak við hvem bankastarfsmann
en nú er. Efalaust er þetta rétt og
á þessu þarf að ráða bót. En hér
kemur fleira til.
Við sem eldri erum munum vel
þá tíma þegar bankar og peninga-
stofnanir voru öllum almenningi
algerlega lokaðar, nema eftir króka-
leiðum, sem oft voru mannskemm-
andi og virtust hafa þann tilgang
einan að bijóta niður virðingu fyrir
sjálfum sér og þeim sem aðgang
áttu að peningastofnunum eða bönk-
um.
Skal sögð hér stutt frásögn sem
gerðist í einu bæjarfélagi hér á suð-
vesturhominu. Opinber starfsmaður
utan af landi hafði flust til bæjarins
og tekið þar við starfí. Eitt það
fyrsta sem þessi nýkomni starfsmað-
ur þurfti að leysa var að komast
yfir íbúð. Hús gat hann fengið keypt
á sanngjömu verði og sem hentaði
honum vel. Handbært fé kaupandans
var um þrír fjórðu kaupverðsins; einn
§órða þurfti kaupandinn að fá lán-
að. Kaupandinn bjóst ekki við að
hér þyrfti að verða nein vandræði,
hann átti völ á góðum ábyrgðar-
mönnum og um var að ræða sex
mánaða víxil, meðan beðið var eftir
láni úr lífyrirssjóði kaupandans. Þeg-
ar komið var út í lánastofnunina var
svarið þvert nei, engir peningar til.
Þegar ábyrgðarmennimir heyrðu
þessi svör létu þeir kaupanda fá
sparisjóðsbækur sem þeir áttu sjálfír
og buðu honum að taka út þá upp-
hæð sem hann þyrfti. Kaupandinn
fór aftur í lánastofnunina og bað enn
um að víxillinn yrði keyptur, pening-
ar hlytu að vera til því hann hefði
undir höndum sparisjóðsbækur sem
í væri mun hærri upphæð en sú sem
um var beðið. Þessi upphæð yrði
tekin út af bókunum ef víxillinn yrði
ekki keyptur. Svarið var neitandi
eftir sem áður og maðurinn neyddist
til að taka upphæðina út úr bókun-
um. Fleiri höfðfu sömu sögu að
segja, ekki aðeins af þessari einu
peningastofnun heldur virtist þetta
vera almennt.
Svo liðu árin. Nýir menn settust
í sæti peningastofnananna og þeim
Qölgaði. Þetta hefur valdið mikilli
breytingu fyrir hinn almenna borg-
ara, þó enn verði maður þeirrar
hugsunar var að peningastofnanir
séu aðeins fyrir hina útvöldu. Það
skal tekið fram að sú frásögn sem
hér var á minnst á aðeins við um
skilamenn. Þetta þurfa ráðamenn
að hafa í huga þegar málefnum
bankanna verður komið í betra horf.
Bankar eru til í þágu almennings
og þeir hafa ekki leyfi til að gera
upp á milli manna, verði ekki sönnuð
á þá vanskil. Vald íslenskra peninga-
stofnana hefur verið allt of geð-
þóttabundið til þessa og forsvars-
menn þeirra virðast oft vera undir
huldum þrýstingi dulinna afla, þar
sem aðeins útvaldir eru taldir verð-
ugir. Það er mikið mannréttindamál
að hafa sem jafnastan aðgang að
peningastofnunum. Þeir sem mest
tala um mannréttindi ættu að taka
þessi mál til athugunar ekki -síður
en önnur mannréttindabrot.
Eyjólfur
Víkverji skrifar
Líklega hefur bókaútgáfa
batnað að gæðum seinni
árin. Bókaútgefendur ráðast nú
í stórvirki í bókaútgáfu, sem
markaður sýnist vera fyrir. Þar
má nefna handritaútgáfu Sverris
Kristinssonar, sem er náttúrlega
einstætt afrek hjá einstaklingi í
útgáfustarfsemi. íslandseldar
Vöku-Helgafells eru einnig
dæmi um mikinn metnað í bóka-
útgáfu og raunar mætti nefna
margt fleira.
Ein þeirra bóka, sem vafa-
laust eiga eftir að vekja mikla
athygli um þessi jól er bókin Líf
mitt og gleði, sem fjallar um
ævi Þuríðar Pálsdóttur, söng-
konu. Þetta er mjög vönduð bók
að allri gerð, skrifuð af Jónínu
Michaelsdóttur. Hún lýsir ótrú-
lega fjölbreyttum lífsferli og
margbrotinni lífsreynslu þessar-
ar dáðu söngkonu. Eitt af því,
sem kemur einkar skýrt fram í
bókinni er togstreitan milli íjöl-
skyldulífs og starfsferils. Þuríði
Pálsdóttur eru í raun allir vegir
færir og á góða möguleika á
frama á erlendum vettvangi.
Hún velur fjölskyldulíf og ísland.
Nú á tímum standa margar ung-
ar hæfíleikakonur frammi fyrir
þessum kostum.
Víkveija hefur lengi þótt
Maríuvers Páls ísólfssonar ein
fegursta tónsmíð, sem samin
hefur verið af íslenzku tón-
skáldi. Frásögn Þuríðar Páls-
dóttur af því við hvaða aðstæður
það verk varð til er verðmæt
fyrir unnendur þess.
xxx
Júlíus Sólnes, verkfræðingur,
varpar fram hugmynd um
„nýja breiðfylkingu borgaralegs
afls, sem veitir Sjálfstæðis-
flokknum aðhald frá hægri“, í
grein í Morgunblaðinu í gær.
Nú er hart sótt að Sjálfstæðis-
flokknum! Alþýðuflokkurinn
sækir að honum vinstra megin
frá og nú liggur á borðinu hótun
um sókn frá hægri líka. Raunar
eru sumir þeirrar skoðunar, að
Alþýðuflokkurinn sæki að Sjálf-
stæðisflokknum úr báðum
þessum áttum! Ef svo er byggist
það á pólitískum loftfímleikum,
sem eru á fárra færi.
En þetta er raunar ekki í
fyrsta sinn, sem hugmynd er
sett fram um flokk til hægri við
Sjálfstæðisflokkinn. Slíkur
flokkur var stofnaður og bauð
fram við þingkosningamar
1953. Hann hét Lýðveldisflokk-
urinn og gaf út ágætt vikublað,
sem nefndist Varðberg. Lýðveld-
isflokkurinn fékk engan mann
kjörinn í þeim kosningum og
starfsemi hans lagðist niður.
xxx
að er mikill hönnunargalli á
Kringlumýrarbraut á móts
við Nesti í Fossvogi. í miklum
rigningum að vetrarlagi bregst
það ekki £ið á þessu svæði mynd-
ast nánast stöðuvatn, sem trufl-
ar bílaumferð og veldur
sérstaklega minni bflum veruleg-
um erfíðleikum. Er ekki hægt
að bæta úr þessu?