Morgunblaðið - 27.03.1987, Side 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. MARZ
Argentína:
Áætlað að flytja að-
setur sljórnarinnar
Buenos Aires, Reuter.
EFRI deild þings Argentínu sam-
þykkti í gær tillögu Rauls
Alfonsín forseta um að flylja
aðsetur stjórnarinnar frá Buenos
Aires og stofna nýja höfuðborg.
Samkvæmt tillögunni mun
stjórnin framvegis sitja í Videma
um 1.000 kílómetra suður af
Buenos Aires.
Tillaga þessi er liður í áætlun
forsetans um endurskipulagningu
stjómkerfísins. Buenos Aires hefur
verið miðstöð stjómsýslu frá því
Argentína varð lýðveldi á 19. öld.
Alfonsín lagði til í apríl á síðasta
ári að höfuðborgin yrði flutt til
Patagóníu-héraðs sem er mjög
strjálbýlt. Stjómin hyggst veija
rúmum 160 milljörðum íslenskra
króna til uppbyggingar Videma og
hafa menn spáð því að íbúar borgar-
innar verði orðnir 350.000 að tölu
fyrir næstu aldamót.
Stjómarandstæðingar hafa
gagnrýnt tillögu forsetans harð-
lega. Telja þeir efnahag lands-
manna ekki leyfa slíka tilfærslu en
skuldir ríkissjóðs nema 50 milljörð-
um Bandaríkjadala. Þá hafa þeir
einnig borið brigður á kostnaðará-
ætlun stjómarinnar.
Klofningshópur úr flokki Perón-
ista styður tillögu forsetans og er
búist við að hún hljóti samþykki
beggja þingdeilda.
Ríkisfyrirtæki
lýst gjaldþrota
Heuter
SJÓSLYS VIÐ TAIWAN
Þyrla reynir að bjarga skipverjum af björgunarskipi sjóhersins, sem strandaði, þegar verið var
bjarga olíuflutningaskipi, sem siglt hafði verið í strand, undan Keelung á Taiwan. Tveir sjómenn
drukknuðu og þriggja var saknað.
Kína:
Moskvu, Reuter.
FYRIRTÆKI hefur í fyrsta
skipti verið lýst gjaldþrota í sögu
Sovétríkjanna. Að sögn Tass-
fréttastofunnar sovésku hefur
það þegar verið leyst upp.
Fyrirtækið starfaði á sviði bygg-
ingariðnaðar og mun heimili og
vamarþing þess hafa verið í Len-
ingrad. Minnti fréttastofan á að
gjaldþrot illa rekinna fýrirtækja
væri á stefnuskrá Mikhails S.
Gorbachev Sovétleiðtoga.
2.000 manns störfuðu hjá fyrir-
tækinu og verða þeim fengin ný
störf. Það var leyst upp þar sem
verk- og kostnaðaráætlanir stóðust
ekki og þær húsbyggingar sem fyr-
irtækið reisti reyndust illa úr garði
gerðar.
Ný lög um ríkisfyrirtæki verða
að líkindum samþykkt á þessu ári.
Samkvæmt þeim er gert ráð fyrir
að stjómendur og verkamenn taki
á sig aukna ábyrgð á rekstri þeirra.
Þannig munu stjómendur sjálfir
ráða fjölda starfsmanna og ákveða
kaup og kjör. Þá er einnig að fínna
ákvæði sem tryggir stjómvöldum
rétt til að skera niður kaup verka-
manna við fyrirtæki sem framleiða
vömr sem ekki standast lágmarks-
gæðakröfur.
Tass-fréttastofan sagði að flest
fyrirtæki í Leningrad hefðu tekið
upp skynsamlegri stjómunarhætti
eftir að Mikhail Gorbachev komst
til valda. Hins vegar hefðu stjóm-
endur byggingarfyrirtækisins ekki
aðlagað sig að þeim breytingum.
Hertar efnahagsráðstaf-
anir til að draga úr eyðslu
Peking. Reuter. AP.
WANG Bingqian, fjármálaráð-
herra Kina, kynnti í gær hertar
efnahagsráðstafanir kínverskra
stjórnvalda og sagði, að lands-
menn yrðu að herða sultarólarn-
ar til að vinna upp tveggja ára
óhófseyðslu. Wang sagði 3000
fulltrúum á kínverska þjóðþing-
inu, að fjárlagahallinn á árinu
1986 hefði verið yfir sjö milljarð-
ar yuan (um 74 milljarðar ísl.
kr.) og yrði jafnvel enn hærri á
þessu ári.
Wang kenndi hallann ríkisfyrir-
tækjum, eyðslusemi sveitarstjórna,
óhófseyðslu og spillingu.
Hann sagði, að skilvirkni ríkis-
fyrirtækja væri „ófullnægjandi" og
framleiðslukostnaður þeirra og tap
fæm hækkandi. Hefðu yfír 10% af
skattatekjum ríkisins farið í að
standa straum af taprekstri þeirra
á síðasta ári.
Ríkisfyrirtækin verða að minnka
tap sitt um 30% á þessu ári miðað
við árið í fyrra, sagði hann.
Vestrænn sendifulltrúi sagði, að
ríkisfyrirtækin væm ekki háð lög-
málum markaðarins, þar sem þau
gætu ekki orðið gjaldþrota, þyrftu
ekki að endurgreiða bankalán og
yrðu að veita starfsmönnunum
vinnu, hvort sem þau þyrftu á þeim
að halda eða ekki.
Wang sagði, að ríkið yrði að
draga úr fjárfestingu um 50% frá
Ný bók eftir Lessing um Afganistan:
Erum við orðin þreytt á
að finna til - osr hundleið?
Observer *
Observer
SKÁLDKONAN Doris Lessing
hefur nýlega sent frá sér bók,
sem fjaUar um stríðið í Afgan-
istan. Bókin heitir „The Wind
Blows Away Our Words,“ og
undirtitill - stutt, reið bók. Dor-
is Lessing hefur stutt hjálpar-
starfið í Afganistan dyggilega,
og hún tók sér ferð á hendur
i flóttamannabúðir skæruliða i
Pakistan síðasta haust. Hún
segir:„ Sumir furðulegustu bar-
dagar samtímans hafa verið
háðir milli heija, sem hafa ann-
ars vegar verið skipaðir full-
komnustu skriðdrekum og
vopnum og hins vegar hijáðra
karla, kvenna og barna með
heimabúnar sprengjur, gijót og
gamla rifla að vopni - og Afgan-
ir hafa margsinnis unnið....og
heimurinn lætur sér fátt um
finnast."
Þema Doris Lessing í bókinni
er tvíþætt. Stríðið sjálft gegn
Sovétmönnum og síðan spuming-
in um, hvers vegna stríðið hefur
ekki náð að baga samvizku Vest-
urlandaþjóða. Er það vegna þess
við þjáumst af „samúðarþreytu",
við erum orðin hundleið á að vor-
kenna, eða ræður fáfræði um
staðreyndir. Þær staðreyndir fela
í sér tvær eða þijár eða kannski
fjórar'milljónir flóttamanna. Eða
getum við ekki lengur melt og
meðtekið það sem er í svona
gríðar miklum stærðum, milljón-
imar hafa vaxið okkur yfír höfuð.
Loma Sage, gagnrýnandi Ob-
server segir, að bók Lessing sé
mjög meðvituð og mikið áróðurs-
rit. Hún sé furðu keimlík nýlegri
bók Salman Rusdie um för hans
til Nicaragua. Sami útgefandi sé
að báðum, Picador. í báðum bók-
unum er sögð sagan um Davíð
og Golíat, í hlutverkum tveggja
stórvelda. Fulltrúi hins illa í báð-
um tilfellunum. Og áhrifin, segir
Sage, sérstaklega ef báðar bæk-
umar em lesnar með stuttu
millibili, em hræðileg. Ekki vegná
þess að höfundamir séu á reiki
utan sinna landamerkja, heldur
af því sem þeir verða vísari.
Reynsla þeirra leiðir fram þau
sannindi, að það em skáldskapur-
inn kemst ekki með tæmar þar
sem virkileikinn hefur hælana.
Skoðanimar í stríði orðanna,
verða ofan á vegna þess þær
stækka fórdómaflötinn, vegna
þeirrar sannfæringar sem orðin
em sett í, og vegna þess þær
koma heim og saman við myndir,
sem em til fyrir.
Loma Sage bendir á að annað
nafn Doris Lessing sé Cassandra,
þótt hún hafi ekki notað það.
Enda hafí Cassandra verið spá-
kona, sem enginn hlustaði á. Doris
Lessing þekki af langri og biturri
reynslu, að vera ekki í takt við
almenningsálitið. Það hafí byijað
strax í upphafi rithöfundaferils
hennar með bókinni Grasið syng-
ur, þar sem hún skrifaði um
Suður-Afríku. ógemingur hafi
verið að fá lesendur í Bretlandi
til að leggja við hlustir í alvöm.
Nú kveðst Lessing fá sams konar
viðbrögð, þegar hún reynir að
fjalla um Afganistan. Og henni
sé meira að segja gefinn kostur
á að greina frá því í sjónvarpi,
að hún sé á móti apartheid-stefn-
unni. Eins og það þ þyki tíðindum
sæta og enginn hafí heyrt það
áður.
í bókinni nýju „Vindurinn feyk-
ir burt orðum okkar“ má skynja
búðir skæruliðanna, hjartans
sannfæringu þeirra, trúarlegan
ágreining, deilur milli hinna ýmsu
ættbálka. Samt er bókin, segir
Sage, uppfull af hálfþreytulegum
klisjum og orðagjálfri, einatt sé
orðfærið flatneskjulegt og hvers-
dagslegt. En stöku sinnum leyfi
hún sér að sýna glæsileg tilþrif,
þar sem af orðum hennar gneisti.
Reiðin færi oftar skáldskapinn í
kaf, stríð orðanna beri sigurorð
af skáldskapnum. Hún segi á ein-
um stað sögu, mjög athyglisverða
af góðum kvenskæruliða. Það er
saga hryllilegra þjáninga og ótrú-
legrar hetjulundar, sem hlýtur að
binda endi á allar hugmyndir um
að einhverra siðalögmála sé gætt
í baráttunni.
Gagniýnandi Observer segir að
það sem fyrst og síðast setji mark
á frásögnina sé óþolinmæðin og
reiðin. Kannski sé Lessing sjálfri
sér samkvæmari en virðist við
fyrstu sýn. Þegar hún var í Afríku
gekk hún í kommúnistaflokkinn,
nú er hún æstur and-kommúnisti,
æstur andstæðingur Sovétmanna.
En í hvorri stöðunni sem er sé
örvæntingin þungamiðjan.
því sem var í fyrra, og ætti það við
um alla opinbera aðila.
Bandarískur bankamaður sagði,
að þessi mikli fjárlagahalli yrði vatn
á myllu íhaldsaflanna í viðleitni
þeirra til að þjarma að umbótasinn-
unum með kröfum um hertar
efnahagsráðstafanir.
Wang sagði, að samkvæmt spám
mundu heildarútgjöld vaxa úr
229,11 í 245,95 milljarða yuan
(2418 í 2574 milljarða ísl. kr.) á
milli áranna 1986 og 87.
Rúmenía:
Þrír frammá-
menn reknir
Búkarest. AP.
ÞRÍR frammámenn í rúm-
enska kommúnistaflokknum
voru í fyrradag sviptir emb-
ættum sínum. Málgagn flokks-
ins, Scinteia, skýrði frá þessu
í gær og sagði, að breyting-
arnar hefðu verið tilkynntar
við lok fundar i miðstjórninni.
í langri ræðu, sem Nicolae
Ceausescu forseti flutti á fundin-
um, viðurkenndi hann, að ekki
hefði tekist að standa við helstu
áætlanir stjómarinnar í efna-
hagsmálum. Vildi hann þó ekki
kenna orkuskortinum um, heldur
„agaleysi, ábyrgðarleysi og
óreiðu". Skoraði hann á mið-
stjómarmennina að koma í veg
fyrir þetta „ófremdarástand".
í Scinteia sagði, að Alexandr-
ina Gainuse, sem fór með
málefni létta iðnaðarins, hefði
verið rekin úr stjómmálaráðinu
en í fyrra mánuði var ráðuneyti
hennar kennt um „bruðl og ó-
ráðsíu" og að þess vegna hefði
ekki verið unnt að standa við
útflutningsáætlanir stjómarinn-
ar. Iosif Banc, fyrrum aðstoðar-
forsætisráðherra og landbúnað-
arráðherra í eina tíð, var nú
sviptur embætti sem flokksritari
og rekinn úr stjómmálaráðinu
og svo var einnig með Miu Dobr-
escu, sem áður sá um að halda
uppi flokksaganum og hefur að
undanföfnu verið formaður rúm-
enska alþýðusambandsins.