Morgunblaðið - 27.03.1987, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. MARZ
Minning: ^
Magnús Agústsson
Kveðjuorð í
Fossvogskapellu
Texti: í friði leggst ég til hvíldar
og sofna, því að þú Drottinn, lætur
mig búa óhultan í náðum. Sm. 4, 9.
Þetta ritningarvers hefur ómað
í huga mér frá því ég fékk fregnir
af því, með hvaða hætti kvaðningin
hinsta barst frænda mínum, Magn-
úsi Ágústssyni. „í friði leggst ég
til hvíldar og sofna, því að þú, Drott-
inn, lætur mig búa óhultan í
náðum." En þegar ég frétti í viðbót
við þetta, að einn var sá sálmur,
sem Magnús dáði umfram þá flesta,
væri „Þú Guð míns lífs ég loka
" áugum mínum í líknarmildum föð-
urörmum þínum“, fannst mér hér
saman ofíð í fagran vefnað sú yfír-
skrift, sem best hæfði þeirri stund,
sem nú eigum við. Og er ekki ólík-
legt, að skáldjöfurinn mikli á
Sigurhæðum hafí haft í huga þessi
stef frá hörpu Davíðs, þegar hann
orti sálm sinn, máttugan og mik-
inn. Svo er hugsunin lík og trúar-
styrkurinn. „Þú, Drottinn, lætur
mig búa óhultan í náðum,“ „Og
hvfli sætt þó hverfí sólin bjarta, ég
halla mér að þínu föðurhjarta."
Og svo kom kvaðning til farar
snögglega, að ekki hefði frú
Magnea mátt vera hinum megin við
^nda gangs til að ná að rúmi bónda
síns, áður en líf vék úr líkama.
Enda var hún ekki íjarri. Hvorki
þá né fyrr. Höfðu átt góða daga
fyrir skömmu í bænum sínum kæra,
fyrir austan Hellisheiði, þar sem
þau höfðu lagt svo ríkulega eftir
hinum bestu leiðum og um leið fegr-
að svo, að aðdáun vakti með
samstarfí sínu við ríkulega gróður-
mold og mildan jarðvarma. Höfðu
setið hóf Leikfélags Hveragerðis á
merkum tímamótum, þar sem litið
var til baka og liðið þakkað. En
íjíðan var farg lagt á höfuð Magn-
úsi innanvert, eða einhver sá
máttur, sem svo tíðhöggur hefur
verið í ranni ættmenna hans með
þeim hætti. Læknirinn var fluttur
Einar Hjörleifsson verkstjóri og
ég vorum nánir samverkamenn í
tæpa Qóra áratugi og aldrei bar
neinn skugga á það samstarf.
Það lýsir Einari ef til vill nokkuð
að hann vildi aldrei láta kalla sig
verkstjóra, en játaði þó að það væri
hann, sem leiddi vinnuna í verk-
smiðjunni og það gerði hann svo
sannarlega, fyrst í Ásgarði, síðan í
Smára og síðast í Smjörlíki hf.
Einar var einn af þessum traustu,
harðduglegu og dyggu mönnum,
sem aldrei er nóg til af í neinu þjóð-
félagi.
Það þurfti aldrei að hafa áhyggjur
af neinu, sem Einar tók að sér, og
útsjónarsemi og verklagni hans var
einstök.
Fyrir örfáum árum vildi hann
minnka við sig vinnuna og fór í
annað streituminna starf innan fyrir-
■^tækisins. Við það starf unnu tveir
ungdr menn á besta aldri, sem gjarn-
an kvörtuðu yfír því hve starfið
væri erfitt. Einar fór nú að vinna
við hlið þeirra. Nokkrum vikum síðar
kom Einar til mín, sagðist vera bú-
inn að sjá út hvernig best væri að
vinna verkið og ef við flyttum vélarn-
ar aðeins til og hagræddum vinnurá-
sinni smávegis gæti hann auðveld-
lega annast þetta einn og hefði
ekkert við þessa tvo ungu menn að
gera.
Að sjálfsögðu fórum við að venju
__ að hans ráðum, ungu mennimir voru
' Tluttir til og Einar, þá tæplega átt-
ræður, fór létt með að framkvæma
starfíð á hálfum degi.
Helga, kona Einars, veiktist fyrir
nokkrum árum og kom drengskapur
Einars og trygglyndi þá vel í ljós.
Það var bæði lærdómsríkt og eftir-
breytnivert að fylgjast með natni
Einars og umhyggjusemi við Helgu
suður á sjúkrahús, umvafinn kær-
leika ástvina og aðnjótandi afrakst-
urs þeirrar greinar vísinda, sem
hann hefur sjálfur helgað starfs-
krafta sína og þekkingu ævina
langa.
En svo var kvaðningin hinsta
snögg, að helst minnti á, þá læknir-
• inn fékk ekki alltaf mikinn tíma til
þess að búa sig til farar, er eftir
var leitað um hjálp og aðstoð, þeg-
ar sjúklingar biðu og angist bjó í
hugum. Mun ekki síst á fyrri helm-
ingi starfs í Borgarfírði, sem
svaðilfarir margar vom famar, hik-
laust og ákveðið og hestur knúinn,
svo sem framast mátti en ár óbrúað-
ar. En slíkt var traustið, sem
héraðsbúar bám til læknis síns, að
nóg þótti þeim að vita hann í byggð-
um Borgarfjarðar, því þá mundi
allt vel leysast. Enda var Magnús
lánsamur læknir og þótti sérstak-
lega góður fæðingarlæknir, og vom
því verðandi mæður ekki síst í þeim
hópi, sem þótti allt tryggt, ef hann
var ekki víðs ijarri, þegar stund
þeirra nálgaðist. Vom viðbrigðin
mikil, er bfll leysti hest af hólmi,
þótt óbrúuð vatnsföll væm enn til
trafala og Reykjadalsá títt erfíð.
En árin á Kleppjámsreykjum vom
veitandi og þroskandi og ekki síst
sérstök fyrir þær sakir, að þangað
flutti hann brúði sína, leikkonuna
Magneu Jóhannesdóttur úr
Reykjavík og þar fæddust böm
þeirra þijú, Guðrún, Jóhannes og
Skúli. Gekk Magnea fram við hlið
manni sínum í öllu góðum málum
og aðstoðaði svo mikill styrkur var
að.
Og gestkvæmt var í Borgarfírði,
sem og Hveragerði síðar. Enda var
Magnús gleðimaður mikill og naut
góðra stunda í vinahópi. Og slíkt
þrek var honum búið, að stundir
teigðust í dægur, án þess hann léti
það koma niður á starfí og að-
gæslu. Og var hann sömuleiðis þeim
íþróttum búinn að tónar lutu honum
ljúflega og slík var rödd hans, að
engir gleymdu, sem heyrðu. Var
í hennar veikindum, þá sjálfur orðinn
fársjúkur.
Helgu sína missti Einar fyrir
nokkmm vikum, þannig að þung
högg ríða nú á bömum og bama-
bömum þeirra og vona ég að þau
muni leita til mín, ef ég get eitthvað
liðsinnt þeim.
Það er með miklum söknuði sem
ég kveð þennan lærimeistara minn
og okkar allra hér í Smjörlíki hf.
Ég mun sakna þess að geta ekki
lengur leitað ráða hjá honum og ég
mun líka sakna þess að nú getur
hann ekki lengur sagt mér til synd-
anna, þegar þörf krefur.
Blessuð sé minning Einars Hjör-
leifssonar.
Davíð Sch. Thorsteinsson
Tengdafaðir minn, Einar Hjör-
leifsson, sem lést að morgni 16.
mars sl. á 82. aldursári, var fæddur
í Keflavík 3. september 1905. For-
eldrar hans voru hjónin Guðrún
Sigurðardóttir frá Jaðri í Hmna-
mannahreppi og Hjörleifur Einars-
son, sjómaður frá Holti undir
Eyjafjöllum. Hann verður jarðsung-
inn frá Fríkirkjunni í Reykjavík í
dag, föstudag, kl. 10.30 f.h.
Æskuár Einars liðu í foreldrahús-
um, á alþýðuheimili þar sem guðsótti
og góðir siðir vom í hávegum hafðir
og fyrstu störfín tilheyrðu sveitinni
og sjónum til skiptis, eins og títt var
á þessum tíma. Marga söguna um
svaðilfarir og sjómannasiði heyrði
ég af vömm Einars, en hann var
vel fróður um þéssi mál og hafði
gaman af að segja frá þeim þegar
sá gállinn var á honum. Ennfremur
man ég hann oft minnast Bæjar-
skeija í Sandgerði frá þessum tíma,
en sá bær var á tímabili hans annað
heimili og fólkið sem hann var
samtíma þar var eftir hans orðum
næmi hans og listfengi með ólíkind-
um, svo vart þurfti hann að heyra
stef nema einu sinni til þess að
geta svo sest við píanóið og leikið
það hiklaust og sungið. Þreytist
heldur aldrei frændi okkar, sem ég
oft hitti, á því að hafa yfír þessa
setningu: „Hann Magnús læknir,
frændi okkar, er músíkalskasti
maður á íslandi." Ekki legg ég þar
dóm á, en hitt þekki ég, að list
hans hefur óbeint orðið til þess, að
skyldleiki einn var látinn nægja til
þess að betra þótti en efni standa
til, þegar síðri geta miklu varð þó
að opinberast hjá þeim, sem til
frændsemi kallaði og naut orðstírs
Magnúsar.
Og svo var með ljóð sem tóna.
Fáir hafa meir kunnað af ljóðum
en hann og virtist hann allt fram
undir hið síðasta ekki hafa neitt
fyrir því að tileinka sér kveðskap.
Og sálmarnir voru heldur ekki fáir
sem hann kunni. Naut hann þar
fyrstu ára, þá hann sat við fótskör
Guðrúnar ömmu í Birtingaholti og
las fyrir hana, en hún kenndi honum
í staðinn sálma og kvæði. Mundu
ekki myndavélar hafa þá verið á
hverri hillu og þó varðveitist mynd
af þeim, þar sem Magnús situr
ungur sveinn við fótskör og les fyr-
ir ömmu. Var honum bemskan í
Birtingaholti kær og virt og þótti
ekki lítils virði að geta veitt föður
og móður og stundað þau þegar
andlátsstund þeirra nálgaðist og
svo þakkað fyrir sig. Gleymi ég
heldur ekki, þá hann stóð á söng-
palli Hrepphólakirkju við jarðarför
móður sinnar og söng henni kveðju-
mikið gott fólk.
Nám af hálfu Einars var af skom-
um skammti utan bamaskólanám
þess tíma og að afla heimilinu pen-
inga á erfíðum árum var forgangs-
verkefni sem ég minnist að hann
hafði oft á orði.
Einn bróður átti Einar, Siguringa,
sem eflaust eldri Reykvíkingar
minnast, en hann var kennari við
Austurbæjarskólann í Reykjavík.
Hann þótti ennfremur vel liðtækur
listmálari og liggja eftir hann mörg
góð verk á því sviði. Ingi, eins og
Einar kallaði alltaf bróður sinn, var
ennfremur mikill skógræktarmaður
°g liggja dagsverkin eftir hann að
því er ég veit að Háabjalla við
Grindavíkurveg og í garðinum að
Alviðru í Grímsneshreppi. Siguringi
dó fyrir nokkrum ámm.
Að föður sínum látnum flutti Ein-
ar með móður sinni og bróður til
Reykjavíkur, þar sem sameinast var
um að byggja fjölskyldunni sama-
stað á Sóleyjargötu 15. Nokkrum
árum eyddi Einar í það verkefni og
að sjálfsögðu öllum sínum tekjum
og man ég eftir því þegar ég lagði
út í að byggja yfír mína íjölskyldu
að Einar hafí haft á orði að þetta
væri nú sú hermennska sem félli
okkur íslendingum í skaut.
Árið 1933 kvæntist Einar Elínu
Helgu Sveinbjömsdóttur, sem ný-
lega er látin, en þau áttu sér heimili
stef. Lét hann viðkvæmni víkja en
þann styrk einan ráða, sem hann
réði svo vel yfír og virtist geta kall-
að fram að vild. Enda voru þær
ekki fáar stundimar, sem hann söng
fyrir Móeiði móður sína og gleymd-
ust þá títt staður og stund og þau
flugu í dýrðarheimi listarinnar.
En stærstir allra snillinga vom í
huga hans Mozart og Grieg og fann
hann alltaf aukið yndi í verkum
þeirra. Og verður á eftir orðum
mínum flutt eitt verka Griegs, „Jeg
elsker dig“, og mun þó texti ekki
síður en lag ráða vali Magneu og
hans, þegar litið er til baka yfír
næstum því hálfrar aldar samfylgd,
samstöðu og samstarf í þeim kær-
leika, sem burt sviftir skýjum, svo
sól baðar hug og hjarta, hvemig
sem annars allt virðist.
En það höfðu þau rætt hjónin,
Magnús og Magnea, eins og vel-
flest annað, hvemig að skyldi
standa, er kveðjustundin rynni upp.
Kaus hvomgt að vísu hitt að lifa,
en ljúft var Magneu að beina sínum
styrk til stuðnings bónda, er elli
kerling og krankleikur þyngdi hon-
um spor og spillti verkum. Hafði
Magnús oft haft orð á því, að ekki
yrði hann hissa, þótt hann næði 86
ára aldri svo sem faðir hans Ágúst
hafði gjört og reyndist það svo, því
86 ára varð hann 11. febrúar sl.
Kaus hann útför í kyrrþey og bál-
för síðan. Þótt gott þætti honum í
fjölmenni og kynni sig alls staðar
vel af meðfæddri kurteisi og þeirri
háttvísi, sem sumir tengja þó höfð-
ingjasölum einum, var hann í eðli
sínu hógvær, svo hann dró aldrei
athygli að sjálfum sér þótt ekki
kæmist hann hjá því vegna hæfi-
leika sinna og útlits. Virtist jafnvel
á stundum, sem feimni ríkti enn í
huga hans, líkt og þegar hann var
að hleypa heimdraganum og fyrr
en hann kynntist eigin landi og
framandi þjóðum og þótti alls stað-
ar aufúsugestur hinn mesti. En
þakklæti vegna Magnúsar læknis
Ágústssonar býr í svo ótrúlega
mörgum hjörtum, að engin kirkja
rúmaði væm þar allir saman komn-
ir. En þær þakkir gjörast bænir,
er hann er kvaddur. Og mun honum
það vel að skapi, því alla tíð naut
hann vel fyrstu gerðar og mótunar.
hvað lengst af á Hringbraut 24 hér
í borg. Frá 1967 höfðu þau svo búið
á Seltjamamesi og núna síðast í
íbúðum aldraðra á Nesinu.
Þau hjónin eignuðust þijú böm,
Guðrúnu Valgerði, sem gift var
Gunnari Bjamasyni stýrimanni, sem
nú er látinn fyrir aldur fram; Svein-
bjöm Þór, en hans kona er Olöf
Jóhannsdóttir; og Hjörleifu, sem er
eiginkona mín.
Við flutningana hingað til Reykja-
víkur hóf Einar störf sem bifreiðar-
stjóri á áætlunarbílum Steindórs og
ók sérleyfísleiðina suður með sjó til
Keflavíkur og Sandgerðis, en hann
var handhafi ökuskírteinis nr. 2 í
Gullbringu- og Kjósarsýslu. Að lo-
kinni vemnni hjá Steindóri, sem ég
man vel eftir að hann bar vel sög-
una, fór hann að aka sínum eigin
bíl á bifreiðastöð Hreyfíls.
Árið 1945 hóf hann svo störf hjá
Ásgarði, smjörlíkisgerð, við fram-
leiðslu smjörlíkis og við sameiningu
þess fyrirtækis við Smára og seinna
Ljóma og núna Smjörlíki hf., var
hann til dánardægurs starfsmaður
þeirra fyrirtækja. Það má því með
sanni segja að ævistarf Einars fram-
ar öllu öðm hafí verið gerð smjörlík-
is. Hann bar mikið hlýjan hug til
samstarfsmanna sinna og stjómenda
hjá Smjörlíki hf. og ég veit að ég
mæli fyrir hans hönd er ég þakka
þeim tryggðina við hann, sérstak-
lega seinustu árin, að leyfa honum
að taka þátt í þeim störfum sem
hentuðu hans getu á hveijum tíma.
Einar var dagfarsprúður maður
og hæglátur að eðlisfari og undi sér
mikið við lestur. Mér em líka sérs-
taklega minnisstæð okkar fyrstu
kynni, móttökur þeirra hjóna er ég
fyrst tengdist þeim íjölskyldubönd-
um. Þar sveif góður andi yfír
vötnunum og hlýhugur ásamt hæfí-
legri varfæmi gagnvart nýju andliti
að ógleymdum áhuganum á því
hvaðan maður kom, hverrar ættar
maður var, en Einar var margfróður
um þau efni og hafði yfír að ráða
geysilegu minni um allt og alla.
Einar var trúrækinn maður og
Einar Hjörleifsson
verkstjóri - Minning
Las hann konu sinni sálma, er svefn
vildi ei vitja og bænir hans vom
heitar hennar vegna, bama sinna
og þeirra fjölskyldna. Þakka þau
líka öll og bý ég ekki þel þeirra
búningi orða, þar er allt ríkulegt,
heitt og tært, en sérstakar kveðjur
vil ég flytja frá fjölskyldu Jóhannes-
ar úti í Svíþjóð og Huldu systur
Magneu í Englandi.
Magnús Ágústsson hefur skilað
sínu dagsverki og vel það. Hljótt
var orðið allt og stundum of fá-
mennt undir lokin. Hann naut þó
vel kyrrðar við Miðleitið og stórra
svala, sem opnuðu sýn til veraldar.
Og undirbúinn vel var hann til þeirr-
ar farar, er hann var kvaddur til.
Reiðubúinn og hiklaus sem til farar
fyrr og í þeirri trú er hann líka
kvaddur. Fjölskyldan, systkinin
bæði, Ásdís og Sigurður sem ein
em hér á meðal okkar úr hópnum
stóra og glæsta, frændagarður og
venslamenn og hinir fjölmörgu vinir
þakka og kveðja og fela Guði. Góð-
ur maður og mætur er ekki lengur
meðal okkar, sá sem stundaði sjúka
og rétti öllum hjálparhönd og hafði
fætur báða á jörðu niðri en sveif
þó einnig skýjum ofar í þeirri
heiðríkju listar og anda, sem tengir
veraldir háum himni.
„í friði leggst ég til hvfldar og
sofna, því að þú, Drottinn, lætur
mig búa óhultan í náðum.“
Þú, Guð míns lífs, ég loka augum mínum
í líknarmildum föðurörmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu föðurhjarta.
Þín líknarásján lýsi dimmum heimi,
þitt ijósið blessað gef í nótt mig dreymi.
I Jesú nafni vil ég væran sofa
og vakna snemma þína dýrð að lofa.
Já, svefn, sá sem dauðinn leiðir
til, er upphaf nýs og þó framhald
þess, sem var. Þar vitum við líka
Magnús, sælan og traustan, sem
hann ætíð var. Við biðjum Guð að
blessa hann í Jesúnafni og ástvini
hans alla og kveðjum í bæn, svo
sem hann kvaddi líf og fagnaði nýju:
„Far þú í friði, friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.“
Amen, í Jesú nafni, Amen.
Sr. Ólafur Skúlason
mikill fríkirkjumaður í eina tíð og
þjónaði kirkjunni sinni sem með-
hjálpari um margra ára skeið í
prestskapartíð séra Þorsteins
Bjömssonar. Það starf vann hann
af sinni alkunnu ræktar- og sam-
viskusemi og hafði mikla ánægju af.
Ekki get ég skilið svo við greinar-
stúf þennan að ég minnist ekki
þeirrar einstöku háttprýði og ástúð-
ar, sem hann í verki sýndi á þrauta-
tímum í lífi þeirra hjóna, er Helga
missti heilsuna fyrir nokkmm ámm
og hann tók að sér á sinn einstaka
hátt hjúkmnar- og umönnunarstörf,
sem okkur afkomendunum fannst á
stundum ganga kraftaverki næst
hveiju hann gat afkastað, því í raun
hefur Einar ekki gengið heill til
skógar nokkur undanfarin ár. Þar
fannst mér sem viljinn risi mun
hærra en getan.
Eitt virðist Einari og Helgu hafa
verið lagið, að eiga fáa en góða vini.
Ég minnist þessa hér vegna þess
tryggfyndis er þau hafa orðið aðnjót-
andi frá fomvinum sínum, Stefaníu
og Einari Jósepssyni og enn á ný
tek ég mér það bessaleyfi að leggja
þeim í munn þakklæti fyrir óeigin-
gimi og ræktarsemi þeirra hjóna frá
fyrstu tíð. Það er gott að minnast
góðra vina.
Og öll komum við að leiðarlokum
og hið óumflýjanlega verður ekki
flúið, eins og Éinar sagði oft sjálf-
ur, að hverfa yfir móðuna miklu til
austursins eilífa. Það mikið þekkti
ég Einar Hjörleifsson að ég veit að
því kveið hann ekki, svo mjög var
hann sannfærður um lífíð eftir dauð-
ann.
Þessi fátæklega upprifjun mín,
sem hefur verið mér bæði heiður og
ánægja að framkvæma, em kveðju-
orð mín til góðs manns sem hlýtt
verður að minnast og margt gott
mátti af læra. Við sem eftir stöndum
biðjum honum blessunar Guðs á leið-
um hans og erum sannfærð um að
ef eitthvað er til þama hinum megin
hafa endurfundir þeirra hjóna verið
góðir.
Þorsteinn Sigurður Þorsteinsson