Morgunblaðið - 09.05.1987, Qupperneq 41

Morgunblaðið - 09.05.1987, Qupperneq 41
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. MAÍ 1987 41 í ÞINGHLÉI STEFÁN FRIÐBJARNARSON Beðið eftir ríkisstjórn: Er verðbólgan í viðbragðsstöðu? „Tveggja flokka kerfi“ gefið hornauga. Utanþingsstj órn „svipa“ á stj órnmálamenn „Sé litið á heildarþróun efna- hagsmála hér á landi á undan- förnu ári, blasir við hagstæðari mynd en sést hefur um árarað- ir. Saman fór mikill hagvöxtur, jákvæður viðskiptajöfnuður og lækkandi hlutfall erlendra skulda. Jafnframt tóks með betri samræmingu kjarasamn- inga og opinberrar efnahags- stefnu að ná fram hvoru tveggja í senn: verulegri hjöðn- un verðbólgu og mikilli hækkun ráðstöfunartekna. “ Þetta var kafli úr ræðu Jó- hannesar Nordals, seðlabanka- stjóra, á ársfundi bankans 5. mai sl. Hvað hefur á unnizt? Hvað er í hættu? Þegar gluggað er í ræðu Jó- hannesar Nordals, seðlabanka- stjóra, á ársfundi bankans, kemur glöggíega í ljós, að liðið ár hefur verið hagstætt íslenzkum þjóðar- búskap. Sá efnahagsbati, sem varð, stendur öðrum fæti í hagstæðum ytri skilyrðum en hinum í stefnu- festu stjómvalda í efnahagsmál- um. En hvað hefur unnizt? Hvað þurfum við að standa vörð um? Hér verða tínd til nokkur atriði: * Minnsta verðbólga í 15 ár: Á mælikvarða framfærsluvísitölu varð verðbólga frá upphafi til loka árs 1986 13% (var 130% á fyrsta ársfjórðungi 1983) * Hagstæður viðskiptajöfn- uður: Viðskiptajöfnuður varð hagstæður á liðnu ári í fyrsta skipti síðan 1978. * Erlend skuldabyrði lækk- ar: Nettóskuldastaða þjóðarbús- ins gagnvart umheiminum var 56,6% af landsframleiðslu við upp- haf líðandi árs en 48,6% við lok þess. * Aukinn innlendur sparnað- ur:Frjáls spamaður, þ.e. innlán í lánastofnanir og kaup spariskír- teina ríkissjóðs, jókst úr 27,1% í 41,3% af landsframleiðslu, sem samsvarar 52% raunaukningu. * Aukinn hagvöxtur:Lands- framleiðsla jókst um 6,3% 1986, tvöfalt meira en árið áður. * Meiri kaupmáttur: „Kaup- máttur tekna heimilanna er talinn hafa verið rúmlega 11% hærri árið 1986 en 1985, eða hærri en nokkm sinni fyrr“ (Ágrip úr þjóð- arbúskapnum/Þjóðhagsstofnun/ febrúar 1987). Blikur á lofti Það em gömul sannindi og ný að erfíðara er að gæta fengis fjár en afla. Sama máli gegnir um efnahagsbatann. Verðbólgan er eins og falinn eldur í þjóðarbú- skapnum, sem getur orðið að stóm báli á skammri stund, ef „slökkviliðið" heldur ekki vöku sinni. Seðlabankastjóri bendir á hættuboða í efnahagsmálum okk- ar, sem bryddað hefur á síðustu mánuði. 1) Þjóðarútgjöld vaxa hraðar en þjóðartekjur, sem leitt getur á nýjan leik til viðskiptahalla við umheiminn. 2) Átök um launahlutföll milli starfsstétta, sem sagt hafa heldur betur til sín 1987, geta grafið undan þeirri samræmingu í launa- stefnu, sem náðist 1986. 3) Þjóðhagsstofnun telur við- skiptahalla og verðbólgu 1987 vaxa umfram fyrri spár, ef fer sem horfír. 4) Greiðsluhalli ríkissjóðs leiðir til aukinnar þenslu. 5) Ójafnvægi í þjóðarbúskapn- um getur á skömmum tíma eyðilagt þann árangur, sem náðst hefur á næstliðnum ámm og að framan er rakinn. Það er ríkuleg ástæða til að bera ugg í bijóst vegna þeirrar óvissu, sem ríkir, bæði í stjóm- málum almennt, þ.e. varðandi myndun ríkisstjómar mótun og stjómarstefnu, og í vinnumark- aðsmálum. Það er hætta á ferðum ef ekki tekst að „marka að nýju sterka og samræmda stefnu í efnahagsmálum", eins og Seðla- bankastjóri sagði í ræðu sinni. Stjórnarmyndun: hvernig - hvenær? Þá emm við komin enn og aft- ur að því atriði, sem allir tala um en enginn getur, á þessari stundu, sagt fyrir um: hverskonar lands- stjóm verður við stjómvöl þjóðar- skútunnar næstu árin? Verður það verðbólgustjóm? Eða stjóm festu og stöðugleika, sem fráfarandi ríkisstjóm var? Á lýðveldistímanum (frá 1944) hafa 13 ríkisstjómir setið að völd- um: fímm tveggja flokka stjómir, sex fjolflokkastjómir og tvær minnihlutastjómir. Tveggja flokka stjómir hafa setið fjögur ár skemmst en ellefu lengst (við- Einn þingflokkur, Bandalag jafnaðarmanna, heyrir nú sögunni til, eins og Bændaflokkur, Fijálslyndir og vinstri menn og Þjóð- varnarflokkur. Annar, Borgaraflokkur, hefur skotið upp kolli. Þingflokkar eru nú sex (sjö ef Stefán Valgeirsson er talinn sér- stakur þingflokkur) en þrír framboðsflokkar fengu ekki þing- menn kjörna. Myndin sýnir tvo af fjórum þingmönnum Bandalags Jafnaðarmanna, kjörnum 1983: Guðmund Einarsson og Stefán Benediktsson. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.) reisn). Engin fjölflokkastjóm hefur setið út heilt kjörtmabil. Meðal starfsaldur þeirra er u.þ.b. tvö ár. Minnihlutastjómir hafa tjaldað til fárra mánaða. Eftir kosningar í síðasta mánuði er myndun tveggja flokka ríkis- stjómar útilokuð, því miður. Eins og fram kemur í „Innlend- um vettvangi" hér í blaðinu sl. fímmtudag er skemmsti tími frá kosningum til stjómarmyndunar á tímabilinu 1971-83 (fímm kosn- ingar) sléttur mánuður, sá lengsti rúmir tveir. Staðan nú er að því leyti til verri en nokkm sinni fyrr sem þingflokkar em fleiri og smærri. Þess er því ekki að vænta að ný ríkisstjóm verði til í snar- heitum. Biðin getur orðið bæði löng og ströng. Og endar máske í nýjum kosningum. Þriggja flokka meirihlutastjóm er því aðeins möguleg að Sjálf- stæðisflokkurinn eigi aðild að henni. Vinstri meirihlutastjóm næst aðeins með samstarfi §ög- urra þingflokka. Minnihlutastjóm, sem situr til skamms tíma, er og hugsanlegur möguleiki. Einnig utanþingsstjóm. Slík stjóm sat hér er lýðveldið var stofnað 1944. Sá kostur er þó fjarlægur. Til hans er aðeins gripið þegar þing- flokkar rísa ekki undir því verk- efni að koma saman ríkisstjóm. Utanþingsstjóm er hinsvegar einskonar „svipa", sem forseti hefur á þingflokkana. Við kringumstæður, sem nú ríkja, verður sjálfsagt ýmsum hugsað til tveggja flokka þjóð- félaga, þ.e.landa þar sem tveir flokkar hafa afgerandi mest fylgi. Þar hafa menn í raun og vem valkosti í kosningum milli ríkis- stjóma, þ.e. val um megmlíur í stjómarstefnu. Slíka stöðu geta kjósendur tryggt sér, ef vilji stendur til, en á hann hefur greini- lega skort. Eins og mál standa nú getur niðurstaðan orðið ríkis- stjóm og stjómarstefna, sem fáir greiddu atkvæði, ef boðin yrði fram sem kostur í kosningum! hjálpartækjasýning Fötfun 87 Laugardagur 9. maí kl. 11 - 20 11.00: Erindi: Vöðvagigt, ný viðhorf í verkjameðferð. Magnús Ólason orku- og endurhæfingalæknir. 13.00: Erindi: MBD-börn. Sveinn Már Gunnarsson, barnalæknir. 14.00: Frásögn og upplestur: Márta Tikkanen, rithöfundur og foreldri MBD-barns. 1 5.00: Erindi: Álag á fjölskyIdur fatlaðra. Einar Hjörleifsson, sálfræöingur. 16.00: Skemmtidagskrá: - tónlist - tískusýning - talkór 18.00: Erindi: Ákvarðanatekt foreldra vegna sérþarfa barns síns, — Hvers konar skóli? Keith Humphreys gestakennari við KHÍ. 19.00: Kvikmyndir: „Því fyrr, þeim mun betra" og „Auðvitað getum við". syniugiiK'r t borgarleikhtlstmi Aðstandendur: ÖB(, Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra, Sjálfsbjörg, landssamband og Reykjavíkurfélag. Landssamtökin Þroskahjálp, Hjálpartækjabankinn, Svæðisstjórnir um málefni fatlaðra, Reykjavík og Reykjanesi. AÖgáflglir GT ÓkcypiS
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.