Morgunblaðið - 15.08.1987, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. ÁGÚST 1987
AF ERLENDUM VETTVANGi
Kosningarnar á Nýja Sjálandi:
Umdeildar aðgerðir í
efnaliags niálum eru
aðalkosningamálið
Nýsjálendingar ganga að kjörborðinu í dag, laugardag, og
stendur valið á milli Davids Lange, forsætisráðherra og leiðtoga
Verkamannaflokksins, og Jims Bolger, formanns Þjóðarflokks-
ins. Flest bendir tíl, að Lange verði endurkjörinn en svo kynlega
vill til, að í þessum kosningum stendur efnafóUdð og kaupsýslu-
mennirnir með Verkamannaflokknum, sem er þó sósíalískur að
nafninu tU, en margir verkamenn og launþegar fagna Þjóðar-
flokknum, sem er hægriflokkur, og áróðri hans um „hina gömlu,
góðu daga“.
ANýja Sjálandi, sem er nokkru
stærra en Bretland, búa að-
eins 3,3 milljónir manna en
sauðféð er hins vegar 70 milljónir
talsins. Arum saman undu Nýsjá-
lendingar glaðir við sitt, skáluðu
í bjór fyrir veðursældinni og vel-
ferðinni, tiltölulega jafnri tekju-
skiptingu og engu atvinnuleysi en
þeir dagar eru liðnir. Níundi ára-
tugurinn hefur verið þeim mót-
drægur um margt.
Porsche-, BMW-, Jaguar- og
Mercedes-Benz-bílamir, sem mik-
ið ber á í höfuðborginni, bera vitni
um þjóð, sem skiptist meira en
nokkru sinni fyrr í ríka og fá-
tæka. í einni könnuninni kom
fram, að rúmlega ein milljón
manna, um þriðjungur þjóðarinn-
ar, byggi við fátækt og í annarri
var það niðurstaðan, að milljóna-
mæringar í landinu væru allt að
100.000 talsins.
David Lange, fyrrverandi lög-
fræðingur, sem hefur vakið á sér
athygli á alþjóðavettvangi með
því að banna bandarískum skip-
um, sem hugsanlega hafa kjam-
orkuvopn um borð, að koma til
Nýja Sjálands, segir, að efnahags-
stefna fyrri ríkisstjóma hafi verið
röng í öllum aðalatriðum. Almenn
laun hafi verið allt of há, niður-
greiðslur á landbúnaðarvörum allt
of miklar og allt of mikið gert af
því að vemda innlenda framleið-
endur fyrir utanaðkomandi
samkeppni.
Jim Bolger, leiðtogi Þjóðar-
flokksins, stórbóndi og níu bama
faðir, er á sama máli og Lange
um nauðsyn frjálsrar samkeppni
en hann viil fara hægar í sakimar
og höfðar meira til gamalla hefða
og íhaldssemi.
Ifyrir nokkru tókust þessir tveir
menn á í sjónvarpinu og þóttist
hvor um sig hafa farið með sigur
af hólmi í viðureigninni, sem var
í meira lagi hávær. Slagurinn stóð
um efnahagsstefnu núverandi
stjómar, „djarfhuga tilraun, sem
hvergi hefur verið reynd til fulls"
eins og sagði í ástralska blaðinu
Weekend Australian.
„Sannleikurinn er þó sá,“ sagði
í blaðinu, „að IMF, Alþjóðagjald-
eyrissjóðurinn, hefur á bak við
tjöldin bent stjóminni á, að hún
hafi gengið of langt í þessari til-
raun. Hitt er líka ljóst, að hún
ætlar að hafa hana sem afsökun
ef illa fer.“
Það, sem blaðið átti við, er, að
Verkamannaflokksstjómin hefur
afnumið niðurgreiðslur, gefið
gjaldeyrisverslunina alfijálsa,
skorið alls kyns reglugerðir niður
við trog (Nýja Sjáland er eina
landið í heimi þar sem erlend flug-
félög mega fljúga á innanlands-
leiðum), numið úr gildi lög um
fjölda banka og flutt skattbyrðina
af tekjum yfír á neyslu.
Verkalýðsfélögin segja, að
Verkamannaflokksstjómin hafi
komið fótunum undir nýja yfír-
stétt en ríka fólkið segist hafa
efnast á valdadögum Þjóðar-
flokksins, á smugunum, sem það
fann á hafta- og reglugerðafarg-
aninu í þann tíma. Lange og
fiármálaráðherra hans, Roger
Douglas, sem Bolger kallar
„manninn með ljáinn", viður-
kenna, að aðgerðimar hafi verið
sársaukafullar en segjast að öðru
leyti ekki þurfa að bera í bæti-
fláka fyrir ríkisstjómina, þessa
stjóm, sem kaþólska dagblaðið
The Tablet kallar „kaldrifjuðustu
ríkisstjóm, sem þessi þjóð hefur
fengið yfir sig“.
„Atvinnuleysið eykst, lands-
byggðin er á fallanda fæti,
iðnaðurinn er í kreppu, mennta-
málin í ólestri og fátæku fólki og
heimilisleysingjum §ölgar stöð-
ugt. Verst af öllu er þó, að fólk
virðist vera að sætta sig við stöð-
ugt atvinnuleysi," sagði í blaðinu
en Lange og Douglas benda á,
að nú sé útlit fyrir tekjuafgang
hjá ríkinu í fyrsta sinn í 35 ár,
lækkun erlendra skulda og á aðr-
ar góðar fréttir úr efnahagslífinu.
Skæðasta vopnið í fómm Bol-
gers er að benda á verðbólguna,
sem var 18,9% á fyrra misseri
ársins og hefur ekki verið meiri
í annan tíma, en stjómin svarar
því til, að við því hafi mátt búast
vegna þess, að áhrif 10% virðis-
aukaskatts, sem kom til sögunnar
1. október sl., séu ekki enn búin
að skila sér að fullu. Háir vextir,
rúmlega 20% fyrir almenna lán-
takendur og á húsnæðislánum, og
hátt gengi á nýsjálenska dollam-
um, sem gert hefur útflutningnum
erfitt fyrir, em líka mál, sem
Bolger hefur nýtt sér í kosninga-
baráttunni.
í The Weekend Australian
sagði, að merkilegustu fréttimar
frá Nýja Sjálandi væm þó breyt-
ingin, sem orðið hefði á viðhorfum
almennings. Um þetta var einnig
fjallað í nýsjálenska blaðinu
National Business Review en í
skoðanakönnun á þess vegum
kom fram, að kjósendur vilja taka
hagsmuni þjóðarinnar fram yfír
sína eigin. 40% þeirra, sem spurð-
ir vom, töldu hag sinn hafa
versnað á þriggja ára valdatíma
Verkamannaflokksins en 27%
vom á því, að hann hefði batnað.
Samt sem áður vom 42% þeirrar
skoðunar, að það væri best fyrir
land og þjóð, að Verkamanna-
flokkurinn héldi áfram um stjóm-
artaumana. 34% vom á annarri
skoðun í því efni.
Heimsmeistaramót unglinga í skák:
Hannes vann glæsi-
lega í 1. umferð
.
Á flugvellinum fréttum við að
mótið skyldi fiutt til Baguio City
af öryggisástæðum. Að undanfömu
hefur ríkt hálfgerð skálmöld í Man-
iila og reyndar víðar á Fihppseyjum
og frú Corazon Aquino átt fullt í
fangi með að róa samlanda sína.
Það tók okkur tæpa fimm tíma að
keyra til Baguio City, en borgin er
í flöllunum fyrir norðan Manilla í
1500 metra hæð yfír sjávarmáli.
Skák
Guðmundur Sigurjónsson.
EFTIR langt og strangt ferðalag
lentum við i Manilla, höfuðborg
Filippseyja. Þröstur Þórhallsson
og Hannes Hlífar Stefánsson voru
á leið á heimsmeistaramót ungl-
inga 20 ára og yngri, sem þar
skyldi halda, en sá er hér segir
sögu var þeim til trausts og halds.
yyy
Landbúnaðarsýning
íReiðhöllinni,
Víðidal,
14.-23. ágúst 1987
BÚ ’87 stærsta
landbúnaðarsýningin til
þessa á erindi til allra.
Stórkostleg sýning, sem er
allt í senn:
Yfirlit, kynning,
sölumarkaður og
skemmtun.
Þar er tamdi platínu-
refurinn Kalli og Stakkur
og Spori - feiknatuddar,
frá Hvanneyri, úrvalskýr
af Suðurlandi, ásamt hvers
konar búfé af gamla og
nýja skólanum.
Fjárhundamir Roy, Lars
og Ríngó sýna listir sínar.
Mjaltir í nútima
mjaltafjósi (hefurðu séð
slíkt?) alla daga kl. 18íK).
Fjöldamörg fyrirtæki
kynna nýjungar í þjónustu
við landbúnaðinn.
Góð kaup á vörum á
tækifærisverði.
Vörukynningar.
Spumingakeppni.
Lukkupottur.
Tískusýningar, þar á
meðal stór pelsasýning.
Héraðsvökur
landshlutanna.
Grillveislur bændanna.
Matreiðslukynningar.
Nýjasta tæknin ásamt
yfirliti yfir þróunina.
DAGSKRÁ
Laugardagur 15. ágúst
Fjárhundasýning. Kl. 14:30
og 17:30
Reiðsýning. Kl. 15:00
Héraðsvaka Kl. 16:00
A.-Húnvetninga. og 20:30
Matreiðslumeistarar. Kl. 16:40
Sunnudagur16. ágúst
Reiðsýning. Kl. 15:00
Matreiðslumeistarar. Kl. 15:30
Héraðsvaka Kl. 16:00
Skagfirðinga. og 20:30
Grillveisla Kl. 18:00
aldarinnar. -20:00