Morgunblaðið - 26.08.1987, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. ÁGÚST 1987
Hollensku selirair
eftirSigurð
Sigurðarson
Mér varð ekki um _sel þegar ég
las grein Önundar Ásgeirssonar,
laxveiðimanns í Aðaldal og fyrrver-
andi olíuforstjóra, um náttúruvernd
og seli. Greinin birtist á bls. 24 í
Morgunblaðinu þriðjudaginn 18.
ágúst s.l. Ég ætla ekki að stofna
til blaðaskrifa um þetta mál en hlýt
að vísa á bug ófrægingartilraun.
Önundur kastar stein-
um úr glerhúsi
í greininni er víða komið við. Þar
er kastað hnútum í ýmsar áttir inn-
an lands og utan. Ómaklega er
vegið að nágrönnum okkar og
frændum í Svíþjóð, sem ekki búa
við þau lífsgæði og forréttindi eins
og við að eiga lítið mengað um-
hverfi, loft og vatn og sjó. Ég spyr:
höfum við úr háum söðli að detta
í mengunarvömum? Höfum við ekki
sjálfir mengað sjóinn með olíu og
drepið fugl í stórum stíl með slæm-
um útbúnaði og ógætni? Leiðum við
ekki skolpið út við ströndina sums
staðar? Hendum við ekki rusli í sjó
og á land hvar sem við förum?
Væri okkur ekki nær að líta í eigin
barm áður en við veitumst með
ókurteisi að grönnum okkar og
góðum vinum fyrir syndir eins og
þeir sem við drýgjum sjálf? Ég held
það.
Illmælgi um
yfirdýralækni
Önundur gerir tilraun til að
ófrægja yfirdýralæknisembættið.
Það kemur mér við því að ég hefi
gegnt því um stundarsakir í veik-
indaforföllum. Hann fjallar meðal
annars um mál sem ég hafði af-
skipti af og þekki því vel. Um það
mál er ýmislegt sagt sem ekki er
satt og rétt. Vonandi er það af
vanþekkingu. Ég veit að ýmislegt
annað sem hann nefnir um yfirdýra-
læknisembættið er mælt af ósann-
gimi og er rangt þótt það snerti
ekki sjálfan mig.
Selirnir voru
heilbrigðir
Ég er hér að ræða um flutning
til íslands í júlílok 1987 á 3 vöðu-
selum og 3 hringanórum sem
fundist höfðu i vor við strendur
Hollands illa til reika af fæðuskorti
og hrakningum, kannske líka af
mengun í sjónum. Selirnir voru sett-
ir til hjúkrunar og hressingar á
selahæli Hollendinga í Pieterburen.
Þeir voru hafðir þar út af fýrir sig
í sérstakri laug og döfnuðu ágæt-
lega. Þeir vom við ágæta heilsu og
í bestu holdum þegar þeir komu til
landsins. Þetta gátu allir séð í sjón-
varpinu. Þeir vom ekki fársjúkir
við komuna hingað eins og Önundur
heldur fram, þvert á móti. Þeir vom
bráðhressir. Selunum fylgdu heil-
brigðisvottorð, hveijiim og einum
þeirra, og skoðun af íslenskum
dýralækni við komuna til landsins
staðfesti að þeir væm heilbrigðir
og ekki líkur til smitsjúkdóma.
Önundur gefur í skyn að selir
beri með sér hvers kyns sjúkdóma
og þar með laxasjúkdóma bæði
norska og írska „úr ormahafinu í
Norðursjó" eins og hann orðar það
af smekkvísi. Þetta er ekki rétt.
Selir bera ekki með sér hvers konar
sjúkdóma svo vitað sé. Hins vegar
er vitað til þess að selir geti sýkt
landdýr og að landdýr geti sýkt
seli ef slíkir sjúkdómar em til stað-
ar. Enginn gmnur var um slíka
sjúkdóma. Samt þótti rétt að fara
að öllu með gát.
Skeyti Hollendinga
Skeyti barst frá Hollandi og var
upphaf þess svohljóðandi: „We
kindly request your permission to
land on Iceland (Keflavík, Húsavík)
with six arctic seals (three young
harpseals and three young ringse-
als) in order to release them far
out in open sea north of Ice-
land . . .“
Þeir báðu um leyfi til að sleppa
selunum úti á rúmsjó fyrir norðan.
Landbúnaðarráðuneytið, sem fékk
skeytið, óskaði umsagnar frá yfir-
dýralækni. Það kom í minn hlut að
svara. Að athuguðu máli þótti ekki
ástæða til að óttast smitsjúkdóma
við slíkan innflutning. Neitun á
þessari frómu ósk varð því ekki
með réttu byggð á sjúkdómahættu.
Slíka ástæðulausa neitun mátti
túlka sem meinbægni og enn eitt
dæmið um níðingsskap Islendinga,
alræmda sela- og hvaladrápara og
útrýmingarmenn samkvæmt er-
lendum fjölmiðlum. Óþarft þótti að
gefa óvinum okkar erlendis slík
vopn í hendur að ástæðulausu.
Því má ekki gleyma eða vanmeta
að selafólkið bar fram ósk sína af
einlægri umhyggju fyrir velferð
selanna og hafði með sér sterkt
áróðurstæki. Kastljósum var beint
að íslandi.
Bannað að flytja
inn lifandi dýr
Sem kunnugt er ríkir bann sam-
kvæmt lögum við innflutningi á
lifandi dýrum til íslands. Þetta bann
var sett til að vernda heilbrigði
íslenskra dýra og hafa þau komið
að ómetanlegu gagni til að halda
alvarlegum pestum frá landinu. Frá
þessum lögum má veita undanþágu,
sem notuð er stundum, t.d. í þágu
almennings við innflutning á hass-
hundi eða leitarhundi fyrir hjálpar-
sveitir, skrautfiskum fyrir
gæludýraverslanir o.þ.h. en síður
og kannski ekki lengur fyrir ein-
staklinga, hvorki háa eða lága, fyrr
en opinber einangrunaraðstaða eða
sóttkví er til staðar. Allar slíkar
undanþágur útheimta langa og
kostnaðarsama sóttkví.
Selunum átti að
sleppa norður í haf i
Ekki þótti hætta á því að þessi
lög yrðu brotin með umbeðnum
flutningi á selunum ef farið yrði
með fyllstu gát og fylgt þeim regl-
um sem settar yrðu. Við gátum
búist við því að ófært veður gerði
þegar dýrin væru komin til landsins
og að vista þyrfti þau eða einangra
þar til unnt væri að flytja þau frá
landinu. Oft kemur fyrir að óskir
berast um að lenda hér með dýr
sem eiga að fara áfram til annarra
landa. Sjálfsagt þykir að verða við
þessum óskum ef unnt er að geyma
dýrið eða dýrin í einangrun á flug-
velli til brottfarar. Þetta gat talist
hliðstæða. Þegar forstöðukona sela-
hælisins hringdi frá Hollandi reyndi
ég að telja hana af því að flytja
selina hingað. Ég sagði henni að
síðasti selur sem hún flutti hingað
hefði verið skotinn í sömu vjku og
hún kom með hann því að á íslandi
væri sett fé til höfuðs selum vegna
Pollýanna
og pólitík
eftirRúnar
Guðbjartsson
Í umræðunni undanfarið hefur
mér fundist bera á of mikilli nei-
kvæðni í garð nýju ríkisstjómarinn-
ar okkar.
Ég ætla að horfa á pólitíkina
með hjálp hennar Pollýönnu. Þá
skal fyrst nefna Þorstein Pálsson.
Ég er viss um að síðustu 6 mánuð-
ir eiga eftir að verða honum eftir-
minnanlegir það sem hann á eftir
ólifað.
Ég minnist ekki nokkurs stjóm-
málaforingja sem hefur fengið jafn
mikið af erfiðum vandamálum á
jafn skömmum tíma og unnið jafn-
vel úr þeim og Þorsteinn, enda hefur
hann fengið að launum eitt æðsta
embætti þjóðarinnar, og ég spái
honum forystu í Sjálfstæðisflokkn-
um um langa framtíð, og að á
honum muni sannast máltækið „fall
er fararheill".
Ég held að Steingrímur Her-
mannsson verði góður utanríkisráð-
herra, enda á hann velgengni sína
í alþingiskosningunum mikið að
þakka fundi Gorbachevs og Reag-
ans, þar sem hann sem gestgjafi
stóð sig mjög vel og ekki spillti
fyrir í kosningunum frábær auglýs-
ingaherferð kosningastjóra hans,
en það sem hjálpaði honum mest í
kosningunni var að hann þorði að
bjóða sig fram í nýju óöruggu lq'ör-
dæmi. Ut á það fékk hann flest
atkvæði.
Jón Baldvin Hannibalsson er í
mínum huga ákaflega athyglisverð-
ur persónuleiki. Hann er nokkuð
yngri en ég og hef ég fylgst nokk-
uð með honum í gegnum tíðina.
Mér er til dæmis enn í minni glæsi-
leg setningarræða hans við opnun
Menntaskólans á Ísafírði.
Á honum sannast, að þeir físka
sem róa. Þegar hann tók við AI-
þýðuflokknum þá var hann ekki upp
á marga físka, en með mikilli vinnu
og pólitískum ferðalögum hefur
honum tekist að koma krötum aftur
til vegs og virðingar, og fengið að
launum eitt valdamesta embætti
landsins.
á
Rúnar Guðbjartsson
Mér finnst skoðanir hans í mörg-
um málum vera þó nokkuð til
hægri, og hann ætti að geta unnið
auðveldlega með sjálfstæðismönn-
um. Samt sem áður er ég hræddur
við skoðanir hans í vímumálum
þjóðarinnar (bjórmálið), sem ég tel
stórhættulegar, en það er aldrei að
vita nema Eyjólfur hressist.
Mér finnst sem launþega hann
t.d. byrja vel, með því að ná niður
þenslunni í efnahagslífinu með
auknum sköttum og sneiða hjá
beinum sköttum, sem eru í dag eitt
mesta óréttlæti í skattamálum þjóð-
arinnar. Ég vil alveg afnema
tekjuskatt, leyfa öllum að fá laun
sín óskert í budduna hvaðan sem
þau koma, en borga síðan „heim“
þegar þeir taka peningana úr budd-
unni og fara að eyða þeim. Nýi
bifreiðaskatturinn er skýrt dæmi
um réttláta skattheimtu. Maður
sem velur að kaupa lítinn bfl, hann
borgar minna „heim“ en sá sem
velur að kaupa sér stóran bíl. Einn-
ig var löngu tímabært að afnema
allar undanþágur einstakra starfs-
hópa og atvinnugreina við öflun
tekna til „heimilisins". Það má eng-
inn hafa neinar sérþarfir á því sviði.
Jón Helgason hefur byijað að
taka á vandamálum landbúnaðar-
ins, þó að það sé bæði sársaukafullt
og óvinsælt. Ég var í raun ákaflega
hissa, þegar Jóni var nánast potað
inn í ríkisstjómina á seinustu
stundu, ég hélt að hann yrði með
fyrstu mönnum á ráðherralista
Framsóknarflokksins.
Ég tel að það þurfí að leggja
viðlagagjald á alla þjóðina í ákveð-
inn tíma, til að hjálpa bændum að
söðla um atvinnuhætti úr hefð-
bundnum landbúnaði yfir í allskon-
ar fiskiðnað, ferðamálaiðnað og
loðdýrarækt og eftir ákveðinn um-
þóttunartíma gefa innflutning á
landbúnaðarafurðum fijálsan.
Ég er landkrabbi af bestu sort,
samt var ég löngu búinn að sjá, að
það þurfti að koma upp stjómun á
fískveiðum og þar hefur Halldór
Ásgrímsson unnið brautryðjenda-
starf. Þó að allir séu ekki ánægðir
þess hve miklir skaðvaldar þeir
væru. Hún taldi ekki hættu á þessu
nú því að þau vildu flytja selina á
haf út og sleppa þeim þar. Ráðgert
var að koma selunum á rækjutog-
ara sem flytti þá 40-50 mílur norður
í haf. Hollendingunum var gert að
fá sér umboðsmann hér sem væri
ábyrgur fyrir greiðslu kostnaðar
sem félli hér á landi á flutninginn
og bera ábyrgð á móttöku dýranna
og fyrirgreiðslu allri. Héraðsdýra-
lækni, þar sem dýrin komu til
landsins, var falið að skoða dýrin
og fullvissa sig um heilbrigði þeirra
og að heilbrigðisvottorð væru í lagi
en lóga þeim væri ekki allt í lagi.
Hann átti líka að tryggja það að
ekkert samband yrði við landdýr
og mæla fyrir um sótthreinsun eft-
ir því sem ástæða væri til.
Umbúðunum um selina átti að eyða
í eldi.
Hollendingarnir
brugðust
Allt gekk þetta eftir áætlun og
með ágætum nema það að Hollend-
ingar brugðust trúnaði við okkur
og sviku sín loforð, fóru ekki eftir
þeim reglum til fullnustu,_sem þeir
höfðu fengið skriflega. Á síðustu
stundu var áætlun breytt og ákveð-
ið að fara með selina til Grímseyjar.
Grímseyingum var sýnd sú ókurt-
eisi að koma þegjandi og hljóðalaust
með selina, þarna ratast þó Önundi
satt orð á munn, en selunum var
sleppt við hafnargarðinn. Ekki var
nein fyrirhyggja með bátsflutning
til hafs enda voru sjónvarpsstöðvar
og fréttamenn búnir að festa sér
fleytur þær sem borið gætu selabúr-
in til hafs og Lenie’t Hart, forstöðu-
konan, hafði ekki tíma til að bíða.
Selunum var sleppt við land en
ekki „far out in open sea“. Ósk sem
fram kom á síðustu stundu um að
sleppa þeim við Grímsey hafði verið
hafnað og Lenie’t Hart tilkynnt það
sérstaklega. Hún virti ekki það
bann. Af þessum sökum verður
ekki hægt að treysta fólki frá þess-
ari stofnun eða gefið samskonar
lejrfi aftur.
Ég vona að Önundur og aðrir sem
lesa þetta skilji betur nú hvernig á
því stóð að leyfi var veitt.
Höfundur er settur yfirdýralœkn-
ir.
með það kerfi, sem er í notkun, þá
má alltaf breyta því og bæta með
aukinni reynlu. Áfturámóti hefur
Halldór búið sér til vandamál, sem
hefur verið honum ákaflega „hvala-
fullt" og tekið alltof mikið af tíma
hans og atorku.
Ég hafði því miður aldrei tæki-
færi til að fljúga með henni Jóhönnu
Sigurðardóttur, en þær segja mér
eldri flugfreyjumar, sem ennþá
fljúga, að hún hafl verið frábær í
kjaramálum þeirra flugfreyjanna.
Eg hef þá trú að þeir sem minna
mega sín í þjóðfélaginu séu öruggir
undir vemdarvæng Jóhönnu.
Ég kem til með að sakna þeirra
Friðriks Sophussonar og Birgis
ísleifs Gunnarssonar úr félagsstarfí
Sjálfstæðismanna í Reykjavík, en
mér hefur fundist þeir einna virk-
astir þar af þingmönnum flokksins
í Reykjavík, ásamt Ragnhildi
Helgadóttur. Þeir hafa sýnt það í
öðmm störfum fyrir flokkinn að
þeir em traustsins verðir.
Þessi ríkisstjórn er ekki ríkis-
stjórn framsóknar- og sjálfstæðis-
manna með krata sem þriðja hjól,
heldur ríkisstjóm nýrrar kynslóðar
ungra manna úr Sjálfstæðisflokkn-
um og Alþýðuflokknum undir
forystu Þorsteins Pálssonar, sem
koma með ný viðhorf og ný vinnu-
brögð inn í pólitíkina og hafa sér
til halds og trausts eldri og reynd-
ari ráðherra eins og Matthías Á.
Mathiesen og ráðherra Framsókn-
arflokksins.
Höfundur er flugstjóri.