Morgunblaðið - 29.11.1987, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1987
39
Ég tel að það sé fólk sem er eldra
en 18—25 ára; fólk sem hefur hlust-
að á popp/rokk tónlist í mörg ár
en hefur ekki áhuga á því sem er
að gerast í poppheiminum í dag;
fólk sem vill heyra eitthvað nýtt
og fara lengra í tónlist, enda hefur
það raunverulegan áhuga á tónlist
og eltist ekki bara við það sem er
vinsælt í dag og gleymt á morgun.
Ég myndi segja að aldur þess sé
nálægt þrítugu. Fólk sem hlustar á
jass og The Three Mustaphas hefur
víðari tónlistarsmekk og meiri tón-
listarþroska en þeir sem hlusta á
þungarokk.
Hefur þú áhuga á tónlistinni
sem þú ert að selja eða er þatta
bara vinna?
Ég hef mikinn áhuga á tónlist-
inni sem ég er að selja, enda myndi
ég ekki nenna að standa f þessu
annars. Þessi verslun er komin til
af þvi að áhugamál mitt varð að
atvinnu minni. Ég bjó í Afríku um
tíma og þá fór ég að hlusta á tón-
Ljósmynd/BS
Robert Urbanus
listina. Tíu árum síðar átti ég kost
á að lifa á að seija afríska tónlist
og tók því fegins hendi. í fyrstu
var mjög gaman að standa í að
flytja inn plötur og að gefa út
afríska tónlist, en í dag er það ekki
eins skemmtilegt, það er svo margt
leiðinleg sem þarf að gera til að
reka fyrirtæki.
Er Stem’s að verða stórfyrir-
tæki?
Nei, það ætla ég að vona ekki,
enda þurfa stórfyrirtæki að eyða
svo miklu fé í það eitt að vera stór-
fyrirtæki. Við viljum frekar vera
lítið fyrirtæki og eyða peningunum
í að gera plötur. Gott dæmi um
sóun stórfyrirtækja er væntanleg
plata Bhundu Boys sem Wamer
Brothers er að gera. Fyrir þá pen-
inga sem búið er að ausa í þá plötu
gæti ég gert tíu plötur og líklega
ailar betri en plötu Bhundu Boys.
Á áhugi á afrískri tónlist ekki
eftir að minnka aftur líkt og
áður hefur gerst?
Ég tel að það verði með afrísku
tónlistina líkt og jassinn en það
byggist á því að útgefendur vandi
til valsins. Það verður alltaf stöðug-
ur markaður fyrir afríska tónlist á
Vesturlöndum, með uppsveiflum á
nokkurra ára fresti. Menn mega
þó ekki gleyma því að Vesturlanda-
markaður skiptir afríska tónlistar-
menn ekki ýlq'a miklu máli,
Afríkumarkaður er svo miklu
stærri. Sem dæmi má nefna Sunny
Adé. í hvert sinn sem hann gefur
út plötu í heimalandi sínu, Nígeríu,
er víst að platan selst í ekki færri
eintökum en 200.000. Honum má
standa á sama hvort nokkur á Vest-
urlöndum kaupir plötu eða ekki.
Okkar áhugamál er að kynna tón-
listina fyrir sem flestum og við
reiknum ekki með neinum stór-
stjömum. Þó á kannski eftir að
koma stjama á við Bob Marley frá
Afríku.
Tvær afrískar plötur
Tvær nýjustu plötur Stem’s,
Jerusalem með Alpha Blondy og
Soro með Salif Ke'íta, em nokkuð
dæmigerðar fyrir útgáfu Stem’s;
báðar eru afrísk tónlist í hæsta
gæðaflokki og báðar plötumar hafa
selst í miklu mæli í Afríku.
Alpha Blondy hefur verið líkt við
Bob Marley heitinn, enda er hann
rastafaritrúar líkt og Bob, en Alpha
er frá Vestur-Afríku. Hann fæddist
1. janúar 1953 í Dibokra á Fíla-
beinsströndinni. Amma hans gaf
honum nafnið Blondy, sem er bjög-
un á Bandit, og nafnið Alpha,
upphaf, valdi hann sér sjálfur.
Alpha fór í háskólanám til New
York og í Columbia háskóla. Þar
fór hann að syngja í reggaeklúbbum
en Bandaríkjadvölinni lauk með
taugaáfalli og næstu ámm eyddi
hann á geðveikrahæli. Þegar hann
losnaði þaðan tók hann til við tón-
listina aftur. í einu fyrsta laginu
sem hann tók upp söng hann á dio-
ula um það hvemig hann varð fyrir
barðinu á ofbeldisseggjum í lögregl-
unni í Abjidan, en enginn hafði
áður sungið opinberlega um slíkt á
Fílabeinsströndinni. Hann hefur
síðan gefið út fjórar plötur og sú
fyrsta þeirra seldist í yfír milljón
eintökum í Afríku.
Á Stern’s plötunni Jerasalem fær
Alpha til liðs við sig hljómsveit Bob
Marley, The Wailers. Útkoman
minnir á stundum á það sem Wail-
ers gerðu með Marley, en þó fer
ekki á milli mála að þetta er plata
Alpha Blondy. Reggaetónlistin á
plötunni er hægári en á plötum
Marleys og textamir em ekki eins
aðgengilegir, enda ýmist á dioula,
frönsku eða ensku. Þeir textar sem
hægt er að skilja vísa þó í sömu
átt og síðasta plata Alpha Blondy,
sem hét Apartheid is Nazism. Hann
syngur um kalachnikov-vélbyssur
og um Boulevard Giscard d’Estaing,
götu dauðans. Textinn í því lagi er
einmitt blanda af frönsku og dioula
og læt ég öðmm eftir að skilja þessi
orð: Ninnin nan yé, djon bé hinnin
fangandan soula / Boulevard Gisc-
ard d’Estaing / Boulevard de la
mort.
Salif Ke'íta er albínói frá Mali,
kominn af aðalsfólki Kei'ta ættar-
innar, en forfaðir hans, Soundjata
Kei'ta stofnsetti keisaradæmið
Mali, sem náði yfír það sem nú er
Mali, Gíneu, Senegal og Gambíu,
1240. Salif fæddist í smábænum
Djoiliba um 1949, en á þeim tíma
vom albínóar álitnir af hinu illa í
Mali og það bitnaði á honum. Sú
útskúfun sem fylgdi því að vera
albínói varð til þess að hann sneri
baki við fjölskyldu sinni og gerðist
trúbadúr, griot. Hann náði vinsæld-
um sem slíkur og 1970 var honum
boðið að gerast meðlimur The Sup-
er Rail Band, sem var þá vinsælasta
hljómsveit Mali. 1973 ákvað hann
að ganga til liðs við aðra stórhljóm-
sveit, Ambassadeurs du Mali og það
vakti slíka athygli að það var rætt
á ráðherrafundi. Þegar hann ákvað
síðan að flytjast til Abidjan á Ffla-
beisströndinni varð það að gerast
að næturlagi.
Nýjasta plata Salif, Soro, er tek-
in upp í París og við upptöku hennar
er nýtt fulikomnasta upptökutækni,
sem lyftir tónlistinni í stað þess að
gelda hana eins og gerist svo oft
þegar mikið er nostrað. Salif hefur
sterka og eftirminnilega rödd og
tónlistin er stórskemmtileg. Að
flestu dæmigerð afríkutónlist, en
þó með votti af vestrænu yfir-
bragði. Salif syngur á sínu móður-
máli, malinké, en það fylgir plötunni
þýðing á textunum og af henni má
sjá að textar hans em ekki eins
nútímalegir og textar Alpha
Blondy. Hann syngur þó um barátt-
una fyrir sameiningu Afríku ekki
síður en persónuleg málefni. Þessi
plata ætti að verða til þess að vinna
Salif Ke'ita sess á Vesturlöndum
sem eins fremsta tónlistarmanns
Afríku.
Rætur nýju
aldarínnar
Helena Petrovna Blavatsky var
sérvitur kona af rússnesku þjóð-
emi. Hún olli hneykslun á meðan
hún lifði og var sökuð um svik
og loddaraskap þegar hún dó. Hún
er oftast nefnd frú Blavatsky og
telst upphafsmaður hreyfíngar
hinnar nýju aldar, því hún flutti
með sér til Bandaríkjanna þekk-
ingu á austrænum trúarbrögðum
og heimspeki, sem undirbjó jarð-
veginn fyrir hugleiðslu, jóga,
jurtafæði, endurfæðingar og fleira
í þeim dúr. Frú Blavatsky fluttist
til Bandaríkjanna árið 1872 og
lézt þar árið 1891. Marion Meade
hefur skrifað ævisögu hennar.
Frú Blavatsky stundaði miðils-
störf af miklum krafti og metnaði
og kvaðst vera í beinu sambandi
við spekinga í Himalayafjöllum.
Hún var sökuð um að beita brögð-
um og þær ásakanir urðu ennþá
háværari eftir að hún dó. Lát
hennar var forsíðuefni dagblaða
í Bandaríkjunum.
Blavatsky mddi til rúms ýms-
um hugmyndum um dulhyggju
og trúarbrögð, sem síðar urðu
undirstaða hreyfingar hinar nýju
aldar. Hún var einnig aðili að
stofnun guðspekifélagsins í
Bandaríkjunum árið 1875.
Ýmsar hreyfíngar sem höfnuðu
gyðinglegum kristindómi breidd-
ust út í Bandaríkjunum í upphafi
þessarar aldar. Margt af því sem
hreyfíng hinar nýju aldar hefur
tileinkað sér kemur fram í ritum
Richards Maurice Bucke, sem var
kanadískur sjáandi og fömsveinn.
Ifylgismenn hans stofnuðu árið
1957 Vísinda- og heimspekihá-
skólann í Blue Ridge Mountains
í Virginíufylki.
Austræn trúarbrögð breiddust
einnig út í Bandaríkjunum.
Búddatrú hlaut mikla útbreiðslu
eftir síðari heimsstyijöld og hafði
áhrif á andófshreyfingar á sjö-
unda áratug aldarinnar, en leið-
togar þeirra vom m.a. Timothy
Leary og Richard Alpert, sem
hvöttu til notkunar LSD og ann-
arra ofskynjunarlyfja til að
komast í snertingu við dulræn öfl.
í kjölfar þessara andófshópa
spmttu upp annars konar hreyf-
ingar á síðasta áratug, sem settu
í öndvegi þroskamöguleika
mannsins, sjálfsþekkingu og tján-
ingarhæfni og í því sambandi varð
hópefli mjög vinsæl og útbreidd
aðferð. En dulhyggja setti jafn-
framt svip sinn á þessa viðleitni
Blavatsky
og varð hún undanfari þeirra
hreyfínga, sem nú breiðast út.
Donald Stone hefur skrifað um
þessa þróun í bók sem nefnist The
New Religious Consciousness.
Hann segir að hreyfíngamar sem
beindust að þroskamöguleikum
mannsins hafí m.a. stafað af auk-
inni vanmáttarkennd í samfélagi
okkar. En hann bætir við:
„Talsverður hópur þeirra, sem
gengið hafa þessum sjónarmiðum
á hönd, era aldir upp við allsnægt-
ir og hafa hlotið góða menntun.
Þeir hafa fullnægt gmndvallar-
þörfum sínum fyrir efnahagslegt
öryggi og hlotið almenna viður-
kenningu, en telja sig rígskorðaða
í tæknisamfélagi, þar sem andleg-
an gmndvöll skortir.
Myndbanda-
skáparnir vinsælu
komnir.
Fjórar gerðir.
VALHÚSGÖGN
Ármúla 8, stmar 82275
í Kaupmannahöfn
FÆST
I BLAÐASÖLUNNI
Á JÁRNBRAUTA-
STÖÐINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OG Á RÁÐHÚSTORGI
JOLAGLAÐNINGURINN í ÁR
Viltu tryggja þér sólríka framtíð I hlýju og notalegu umhverfi við
ströndina COSTA BLANCA, þar sem náttúrufegurðin er hvað
mest á Spáni.
Komið og kannið möguleikana á að eignast ykkar eigið orlofshús,
sem staðsett er í afmörkuóu lúxuxhverfi LAS MIMOSAS
(TORREVIEJA).
PARHÚS m/lóð, frá.........ÍSL. KR. 1.500.000.-
RAÐHÚS m/lóð, frá.........ÍSL. KR. 1.800.000.-
EINBÝLISHÚS, frá..........ÍSL. KR. 2.700.000.-
Við bjóðum upp á hagstæða
Á og við
LAS MIMOSAS
eröll hugsanleg
þjónusta sem
opin eralla
daga: Stórmark
aður, veitingastaðir,
barir, næturklúbbar
diskótek, sundlaug,
tennis-og „squass“vellir
gufuböð, minigolf,
aqualand, 18 holu golf-
völlur, félagsmiðstöð,
siglingaklúbbur,
köfunarklúbbur,
reiðklúbburo.m.m.fl.
Þið enið velkomin á kynningarfund okkar á
Laugavegi 18 (5. hæð) Iaugardaginn 28. nóv og
sunnudaginn 29. nóv. frá kl. 11.00-19.00.
G.ÓSKARSS0N&C0.
Laugavegi 18,101 Reykjavik.
Sími91-15945/17045.