Morgunblaðið - 09.01.1988, Blaðsíða 42

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. JANÚAR 1988
42
Gísli Guðmunds
son - Minning
Gísli fæddist á Akranesi 31.
ágúst 1909. Hann hefur lengst af
verið kenndur við Akurgerði þar
sem hann átti heima alla sína ævi.
Foreldrar hans voru Marsibil Gísla-
dóttir og Guðmundur Hansson. Gísli
kvæntist Láru Jónsdóttur frá Gunn-
laugsstöðum í Borgarfírði. Þau
eignuðust engin böm en bróðurdæt-
ur hans sem áttu heima á efri
hæðinni áttu alltaf gott athvarf hjá
þeim.
Ég kynntist Gísla fyrir um það
bil 13 árum síðan, þegar ég fluttist
á Skagann. Með okkur tókst góð
vinátta, sem ég er þakklátur fyrir.
Gísli var áhugasamur um það sem
var að gerast í kringum hann, hann
las mikið og fylgdist vei með. Það
var gaman að ræða við hann um
ýmis þjóðmál og hafði hann ákveðn-
ar skoðanir á flestu. En hann kunni
líka að hlusta á aðra þannig að
margir komu við hjá honum til að
spjalla við hann. Skoðanir hans á
pólitík voru oft róttækar en þó
þannig að manngildi var sett ofar
öllu og vildi hann að hlutur þeirra
sem minna mega sín yrði meiri.
Gísli vann við físk alla áina ævi,
ýmist á sjó eða á landi. Þegar ég
kynntist honum vann hann á eyr-
inni hjá HB og co. Nokkrum árum
síðar eignaðist hann hlut í trillu og
fór ég þá oft með honum á sjóinn.
Tveir á litlum bát komast ekki hjá
því að deila verkum og ræða um
hlutina. Ég kynntist þá hversu gott
var að vinna með Gísla. Hann var
ákveðinn en þó alltaf tilbúinn að
hlusta á skoðanir viðvanings sem
hafði afskaplega lítið til málanna
að leggja.
I nóvember varð ljóst að Gísli
væri alvarlega veikur, þannig að
ekki gafst langur tími til að und-
irbúa komu þess sem bíður okkar
allra. Hans heilsu hrakaði mjög
síðustu dagana, og mátti þá sjá
dagamun á honum. Hann gat dval-
ið yfír jólin heima og tekið á móti
árlegum gestum á aðfangadags-
kvöld. Því kvöldi mun ég ekki
gleyma.
Élsku Lára, ég votta þér einlæga
samúð mína.
Elmar Þórðarson
Náfrændi minn og vinur, Gísli
Guðmundsson frá Akurgerði á
Akranesi, er látinn á 79. aldursári.
Útför hans verður gerð frá Akra-
neskirkju laugardaginn 9. janúar
nk.
Gísli var fæddur í Akurgerði og
átti þar heimili alla sína ævi.
Foreldrar hans voru sómahjónin
Marsibil Gísladóttir frá Kal-
mannsvík og Guðmundur Hansson
föðurbróðir minn frá Elínarhöfða.
Báðar eru þessar jarðir í Innri-
Akraneshreppi, en nú fyrir löngu
komnar í eyði.
Gísli var fjórði í aldursröð 7 barna
þeirra hjóna og sá fímmti er kveður
þennan heim. Eftir lifa 2 alsystkini
hans, Hansína og Sigurður, bæði
búsett á Akranesi og hálfbróðir
hans, Skúli Skúlason, aldraður
ekkjumaður í Reykjavík.
Foreldrar Gísla, Marsibil og Guð-
mundur, bjuggu alla sína búskap-
artíð að Akurgerði við mikla
reglusemi og snyrtimennsku. Þau
hjónin í Akurgerði höfðu bæði í
heiðri hinar fomu, en nú nær horfnu
dyggðir nýtni og sparsemi.
Heimilisfaðirinn var eins og
margir ættmenn hans frá Elínar-
höfða hneigður fyrir sjóinn, feng-
sæll, glöggur og gætinn sjómaður.
Hann átti alltaf bát, venjulega 4ra
manna far, og síðar lítinn trillubát,
með þeim fyrstu á Akranesi. Þess-
um bátum reri hann til fiskjar þegar
færi gáfust og fengs var von.
Ekki gaf þessi atvinnuvegur allt-
af mikið í aðra hönd. Agangur
erlendra togara var svo mikill í
Faxaflóa á þessum árum, að þeir
nánast sátu fyrir fískigöngunum. A
vorin sáust oft frá Akranesi tugir
erlendra togara á veiðum á Sviðinu.
Þrátt fyrir ýmsa erfíðleika var
jafnan vel fyrir öllu séð á heimili
þeirra hjóna. Við þessi hollu uppeld-
isáhrif ólst Gísli upp með foreldrum
og systkinum í Akurgerði.
Við Gísli vorum leikbræður í
æsku og áttum þess kost að eiga
margar samverustundir á lífsleið-
inni, enda örskammt á milli heimila
okkar.
Leikir barna á Akranesi á þessum
árum báru tíðum merki atvinnuveg-
anna. Okkur langaði til að eignast
sem besta báta og sigla þeim á
tjömum, eða í flæðarmálinu. Guð-
mundur, faðir Gísla, smíðaði bæði
Sama var að segja um Bóa hvað
snerti kunnáttu hans á sviði hús-
bygginga. Skipti þar ekki máli hvort
hann var með hamarinn í trésmíð-
inni, múrskeiðina við múrverkið svo
og rafmagns- og pípulagnir. Allt
þetta lék í höndunum á honum, sá
ég oftsinnis til hans í þessum efn-
um.
Sennilega hefur Bói verið sannur
Breiðfírðingur og verið óskabam
þeirrar náttúra, sem Breiðaíjörður
hefur boðið upp á og forðað mörg-
um frá sulti og seyra á harðinda-
áram þjóðar okkar. Þessi náttúra
gerði samt miklar kröfur til barna
sinna, þar dugði engin sérfræðinga-
eða skrifstofupólitík, þarna gilti að
vera fjölhæfur og hagsýnn, geta
borið sig eftir björginni, þessum
kostum tel ég að Bói hafí verið
búinn og slíkum var þessi náttúra
gjöful. -
Ég hef orðið þess aðnjótandi
undanfarin vor að fá að fara með
Bóa út í hinar ýmsu eyjar á Breiða-
fírði. Þessar ferðir munu aldrei
hverfa mér úr minni, þeim fylgdi
einhver sérkennilegur blær og gjör-
samlegt fráhvarf frá ys og erli
þéttbýlisins. Hér var það hin lifandi
náttúra, sem kom á skerminn, vog-
ar og sund, fossandi straumar eins
og í beljandi stórfljóti, kliður í sjó-
fugli við ströndina, mávar sveim-
andi yfir með sínum sérstöku
hljóðum, sem gáfu til kynna að ein-
hvers staðar væra egg þeirra á
barði eða við stein, auk annarra
óma kom hrossagaukurinn með sitt
titrandi hnegghljóð. Á slíka hljóm-
sveit og sjónarspil hlustuðum við
Bói og Halldór litli sonur hans sitj-
andi á hæð eða hól eftir að hafa
rölt um eitthvert svæðið. Undir
slíkum kringumstæðum er ekki eyð-
andi tíma í að ræða um hið sífellda
þjóðmálaþras.
í þessum ferðum okkar komst
ég að því að Bói hafði kynnt sér
eftir föngum hjá eldri mönnum og
reyndari hvernig ætti að sigla um
Breiðafjörð, en ljóst er að það er
ekki hægt að gera hugsunarlaust.
Sagði Bói að menn ættu að temja
sér að sigla alltaf eftir öraggustu
leiðunum og breyta þar aldrei út
af, sama hvort gott eða vont væri
í sjó. Ef út af því væri breytt gætu
menn hlotið verra af. Greinilegt var
hversu aðgæslan kom þarna vel
fram hjá honum. Þetta var eitt af
þeim skilyrðurn, sem BreiðaQörður
setti þeim er sóttu á vit hans.
byrðing og skútu af miklum hag-
leik og gaf syni sínum. Engan dreng
þekkti ég, sem átti þá jafn fallega
og góða báta sem þessa og var
Gísli mikils metinn og auðvitað öf-
undaður af þessum leikföngum.
Aldrei bar þó útaf með sátt og sam-
lyndi, því Gísli var jafnan fús að
deila sínum föngum með öðram.
Á þessum áram beindist hugur
ungra drengja hér á Akranesi mest
að sjónum. Afkoma heimilanna
byggðist að mestu á sjávaraflanum.
Ungur að áram, 16 ára gamall,
réðist Gísli sem fullgildur háseti á
vertíðarbát frá Akranesi, sem þá
var gerður út frá Sandgerði á línu-
veiðar. Mjög óvanalegt var að svo
ungur drengur fengi skipsrúm með
góðum aflamönnum, en Gísli var
bráðþroska og í góðu áliti sem sjó-
Bói þurfti ekki langt að sækja
hagleik sinn og ekki lengra en til
foreldra sinna, þeirra Gests Bjarna-
sonar og Hólmfríðar Hildimundar-
dóttur. Að vísu sá ég ekki til
handarverka Gests, þar sem hann
var látinn áður en við Bói kynnt-
umst, en ég hef séð handavinnuna
hennar Hólmfríðar og þá sér í lagi
saumaskap hennar og myndir þær
sem hún hefur búið til úr skeljum,
þetta era hrein listaverk. Hann er
fallegur þjóðbúningurinn, sem hún
saumaði á sonardóttur sína, Hólm-
fríði Hildimundardóttur, og ekki
skömm að því að ganga fyrir for-
seta okkar í honum.
Sjáanlegt er að Hólmfríður, hús-
móðirin með tíu börnin, hefur þurft
oft að grípa til nálarinnar eða pijón-
anna því um börnin sín hugsaði hún
vel og hefur eflaust þurft að sýna
hagsýni á sínu stóra heimili.
Þau Þórhildur og Bói eignuðust
tvö börn, Halldór, sem er 13 ára
og Hólmfríði 7 ára. Halldór á að
fermast í vor. Hann hefur í skóla
sýnt afburða námshæfíleika, hann
hefur og sýnt yfírburði í ýmsum
íþróttagreinum.
Ég vil að lokum þakka fyrir þá
vináttu og góðvild, sem ég og fjöl-
skylda mín höfum orðið aðnjótandi
á heimili þeirra Bóa og Þórhildar
svo og þær samverastundir, sem
við höfum átt þar og annars staðar
með þeim.
Minningin um þessa liðnu tíð
mun geymast í huga okkar.
Minning:
Hildimundur Gests-
son, Stykkishólmi
Fæddur 9. ágúst 1936
Dáinn 2. janúar 1988
Það er morgunn hins fyrsta
sunnudags í nýbyijuðu ári, síminn
hringir og mér er sagt að svili minn
Hildimundur Gestsson, Lágholti 9,
Stykkishólmi, hafí látist í gær-
kvöldi. Við slíka óvænta harma-
ffegn setur mann hljóðan og verður
mjög tregt um tal og erfítt með að
viðurkenna staðreyndir fyrir sjálf-
’ um sér.
Þó kynni okkar Bóa, eins og
hann var ávallt kallaður, væra ekki
nema tæpur einn og hálfur áratug-
ur, þá voru þau það góð að ég tel
mig þurfa að kveðja hann með
nokkram orðum.
Bói var fæddur í Stykkishólmi
9. ágúst 1936, sonur hjónanna
Gests Bjamasonar, sem er látinn
fyrir nokkra, síðan og Hólmfríða
Hildimundardóttur, sem lifír son
sinn. Var hann því aðeins 51 árs
þegar hann féll frá. Hann var þriðja
elsta af tíu systkinum, fjórum
drengjum og sex stúlkum, sem öll
era hið mesta atgervis- og myndar-
fólk.
Það hefur því verið stór hópur,
sem þau Hólmfríður og Gestur hafa
þurft að fæða og klæða, það var
þó ekki það stórt mál fyrir þau hjón-
in að þau réðu ekki við það, enda
voru þau mjög samstillt og mjög
mikið hagleiksfólk.
Þar sem hér var um að ræða
tápmikil og glaðvær böm hefur
heimili Bóa ómað af glaðværð og
ærslagangi. Ljóst er þó að þessir
bemskuleikir hafa fljótlega breyst
yfír í það að taka þátt í hinum
daglegu störfum bæði til sjós og
•'ands enda venja í þá daga. Þessi
störf vora einnig oftast til mikillar
ánægju fyrir hinn unga þjóðfélags-
þegn, efldu honum sjáfstraust og
örvuðu hann til dáða. Slík störf
hafa orðið mörgu baminu raun-
hæfasti og besti skólinn til undir-
búnings fyrir fullorðinsárin, þrátt
fyrir það að engin prófskírteini
væra gefín út vegna þessa náms.
Kynni okkar Bóa hófust fyrir
tæpum 15 áram er hann kynntist
eftirlifandi eiginkonu sinni, Þórhildi
Halldórsdóttur frá ísafírði, en hún
er dóttir hjónanna Ingibjargar
Bjömsdóttur og Halldórs M. Hall-
dórssonar afgreiðslumanns sem
lengst af bjuggu í Tangagötu 4 á
ísafírði en þau era bæði látin. Kona
þess, sem þetta skrifar, og Þór-
hildur era systur.
Vegna þessara mágsemda gafst
mér nokkur kostur á að kynnast
Bóa. Ég kom oft á vinnustað hans,
en hann var vélgæslumaður hjá
Sigurði Ágústssyni hf. í Stykkis-
hólmi. Gegndi hann þar og ýmsum
öðram störfum bæði hvað snerti
viðgerðir og viðhald hinna marg-
breytilegu tækja. Við komuna á
þennan vinnustað Bóa kom greini-
lega í ljós hversu mikið snyrtimenni
hann var. Þama var allt svo fínt
og fágað og vart farandi þar inn
nema á sparifotunum, þama sást
hvergi drasl eða óhreinindi. Ég á
ekki von á því að víða sjáist önnur
eins fyrirmyndar umgengni. Mér
var það oft mikil ánægja þegar Bói
var að útskýra fyrir'mér hvemig
þessi eða hin vélin ynni. Kom þá
greinilega í ljós að hann þekkti
hveija skrúfu í hinum margbreyti-
legu vélum. Ljóst var og að hann
greindi strax, ef hjartsláttur þeirra,
ef ég mætti þannig að orði kom-
ast, var ekki eðlilegur og var það
þá þegar í stað lagað og eigi þurfti
að gera mikla leit að biluninni.
Hér var á ferðinni starfsmaður,
sem gerði sér grein fyrir því hvaða
þýðingu það hafði að hafa þessi
tæki í lagi og hvaða verðmæti
kynnu að fara í súginn, ef þau bil-
uðu.
Bói var einnig, að því er virtist,
opinn fyrir öllum tæknilegum nýj-
ungum, sem hentað gátu vinnustað
hans og aukið framieiðni og nýtingu
á því hráefni, sem verið var að vinna
úr, en það var aðallega hörpudisk-
ur. Hygg ég að margur háskóla-
genginn tæknimaður hefði mátt
passa sig á honum í þessum efnum.
mannsefni: Hann reyndist líka
traustsins verður.
Sjómennskan við þær aðstæður
og aðbúnað, sem þá tíðkuðust,
reyndi mikið á þrek ungmenna, svo
nútímaæskan á erfitt með að skilja
hvað í húfí var og hvað mikið varð
á sig að leggja til að verða eftirsótt-
ur sjómaður. Gísli stóðst þessa raun
með ágætum og varð fljótt afkasta-
maður í fremstu röð, við þau verk
er að sjómennsku lutu. Sama mátti
segja um hvað annað sem hann
lagði hendur að, því hann var bæði
fljótvirkur og laginn og sérlega
vandvirkur.
Þann 14. október 1950 gekk Gísli
að eiga eftirlifandi konu sína, Lára
Jónsdóttur frá Gunnlaugsstöðum í
Stafholtstungum. Lára er traust og
góð kona, sem reyndist manni
sínum hollvinur og bjó honum vist-
legt og hlýlegt heimili. Þau hjónin
Gísli og Lára eignuðust ekki börn,
en bróðurdætur Gísla hændust mjög
að þeim og áttu þar sitt annað heim-
ili, enda vora þau bæði sérlega
barngóð. Þeir bræðurnir bjuggu
iengst af í sama húsinu á Akur-
gerði 19, sem stendur á Akurgerðis-
lóð. Þær systumar nutu ástúðar og
umhyggju frænda síns og konu
hans í ríkum mæli enda vora þær
þeim eins og bestu böm foreldra
sinna, ræktarsamar og hjálpfúsar.
Gísli var tryggur vinur vina
sinna, ættrækinn í besta lagi og
fengum við frændur hans oft að
njóta þess.
Æskuheimili mínu að Merkigerði
sýndi hann mikla tryggð og ræktar-
semi. Móðir mín bjó í 24 ár ein í
íbúð sinni eftir að faðir minn lést,
naut þar vinsemdar Gísla í ríkum
mæli og átti Lára kona hans ekki
síður þar hlut að máli. Þann vináttu-
Við hjónin, böm okkar og fjöl-
skyldur þeirra færam elsku Þór-
hildi, bömunum hennar ungu,
Halldóri og Hólmfríði, svo og hinni
öldnu og duglegu mömmu og
ömmu, Hólmfríði, okkar dýpstu
samúðarkveðjur við svo sviplegt
fráfall elskulegs eiginmanns, föður
og sonar. Við biðjum guð að styðja
þau í sorg þeirra og vera þeim við
hlið á komandi áram.
Blessuð veri minning hins góða
drengs.
Jóhann Þórðarson
Nú árið er liðið í aldanna skaut
og aldrei það kemur til baka,
nú gengin er sérhver þess gleði og þraut,
það gjörvallt er runnið á eilífðar braut,
en minning þess vist mun þó vaka.
(V.B.)
Árið 1987 hefur kvatt, árið 1988
nýgengið í garð. Atburðir og atvik
liðins árs rifjast upp, en um leið
væntingar og vonir í sambandi við
nýtt ár. Á þessum fyrstu dögum
ársins eram við minnt á hversu stutt
er milli lífs og dauða.
Að kvöldi 2. janúar sl. andaðist
á St\ Fransiscu-sjúkrahúsinu Hildi-
mundur Gestsson. Er ég frétti lát
hans varð ég harmi slegin. Af
hveiju hann á besta aldri og átti
svo miklu ólokið? Burt kallaður frá
eiginkonu, ungum börnum og aldr-
aðri móður. Við Bói, en svo var
hann kallaður, voram systkinabörn,
fædd og uppalin í sama húsi. Minn-
ingar liðinna ára streyma fram.
Ég man lítinn hnellinn dreng með
alla dökku lokkana sína sem var
svo gaman að greiða, rólegt en
glaðvært barn, sem svo gjaman
söng fyrir okkur vísur er við pössuð-
um hann. Barnsskónum var slitið á
Höfðanum og Silfurgötunni og
gjarnan farið niður í annan bæjar-
hluta. Ári seinna fluttu foreldrar
mínir einnig og þá áttum við heima
hvort í sínu húsinu.
Ég man unglinginn er við tóku
ýmis störf, dagfarsprúður og sam-
viskusamur, hugsunin var að vinna
vel, verða sjálfbjarga og sjálfstæð-
ur, ekki upp á aðra komin.
Bói var þriðja bam hjónanna
Hólmfríðar Hildimundardóttur og
Gests Bjamasonar. Þeim varð tíu
barna auðið er öll komust til fullorð-
insára. Er faðir hans lést langt um