Morgunblaðið - 05.11.1988, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 1988
Olafía Eyjólfs-
dóttir — Minning
Fædd 1. september 1898
Dáin 27. október 1988
Foreldrar Ólafíu voru Halldóra
Guðrún Jónsdóttir og Eyjólfur Er-
lendsson. Þau fluttu sunnan úr
Borgarfírði að Hundastapa í Hraun-
hreppi árið 1906 og sama ár komu
þau að Álftárstekk í Álftárlandi og
byggðu sér þar lítinn bæ. Sá bær
var hlýlegur og vinalegur, þótt ekki
væri hann stór og þætti sjálfsagt
knappur á nútíma mælikvarða, fyr-
ir bammarga fjölskyldu. Að auki
var svo talsverður gestagangur, því
býlið lá um þjóðbraut þvera og flest-
ir ferðuðust þá á hestum eða gang-
andi og þama var því tilvalinn án-
ingarstaður. Ekki bar á að í baðstof-
unni væm nein teljandi þrengsli,
ena er sagt að þar sem hjartarými
er nóg sé alltaf nægilegt húsrúm.
Enginn fór heldur úr hlaði án þess
að hafa þegið góðgerðir, að íslensk-
um sveitasið. Þó gæti maður hugs-
að að ekki hafi alltaf verið til mikl-
ar matarbirgðir í bænum.
Ekki var búið stórt og segir það
sig sjálft að bömin urðu að fara
að heiman jafn ótt og þau gátu
orðið að einhveiju liði.
Frá heimili mínu, Álftá, var ör-
stutt út í Álftárstekk, eða Stekk,
eins og við sögðum venjulega, varla
meira en tíu múnútna gangur og
fengum við systkinin stundum að
hlaupa þangað, til leikja við börnin
þar.
Þótt ég væri ekki nema fímm
Fæddur 2. október 1910
Dáinn 25. október 1988
Þriðjudaginn 25. október sl. and-
aðist okkar ástkæri afí í Sjúkrahúsi
Keflavíkurlæknishéraðs. Lát hans
kom okkur öllum á óvart, þó hann
hafí verið veikur. Okkur fannst öll-
um hann hafa verið hressari og
glaðari þann dag er hann lést.
Svona er lífíð og verðum við að
sætta okkur við þetta, þótt erfítt
sé. Seinustu mánuðir í lífi hans
vom mjög erfiðir vegna veikinda
hans, en það besta sem hægt var
að hugsa sér fyrir hann var að sofna
eins sæll og hann gerði.
Afí fæddist í Ámhúsum á Skóg-
arströnd og bjó þar með foreldrum
sínum í tæp tvö ár. Þau fluttust
síðan þaðan að Klettakoti á Skógar-
strönd, þar sem afi ólst upp og var
þar til ársins 1935, en þá fór hann
á vertíð til Grindavíkur, en settist
síðan að í Keflavík, þar sem hann
kynntist ömmu. Í Keflavík bjó afí
síðan til dauðadags.
ára þegar Eyjólfur dó og heimilið
leystist upp, man ég vel eftir svona
leikferðum. Þetta var ekki lítil til-
breyting frá því venjulega. Eitt man
ég þó öðm fremur, sem mér fannst
ævintýri líkast, en það var lítill
hellisskúti í annarri klettaborginni,
sem afmarkaði túnið. Inn í hann
reyndum við að troðast sem flest
og þá var þetta okkar litli bær þar
sem við vomm allsráðandi.
Þessar stundir, við ærsl og leiki,
liðu alltof fljótt að okkar mati, en
Iífíð var ekki eintómur leikur, sagði
eldri kynslóðin og við gátum ekki
verið eins lengi að heiman og okkur
þóknaðist hveiju sinni. Aldrei leyfði
þó Halldóra að við fæmm til baka
fyrr en hún hafði gert okkur eitt-
hvað gott.
Ólafía var elst af systkinum
sínum og fór innan við fermingu
að vinna fyrir sér. Á unglingsárum
réðst hún til foreldra minna, að
Álftá og var þar um árabil. Urðu
æ síðan hlý tengsl milli hennar og
þeirra, meðan þeim entist aldur.
Eg var að vísu ung þegar hún fór,
en ég óx upp með þeirri tilfinningu,
að við ættum góðan vin þar sem
Olla var, en svo kölluðum við hana.
Á því tímabili, sem hún var hjá
okkur, kom þangað ungur vinnu-
maður að nafni Pétur og var Péturs-
son. Þau vom bæði á þeim aldri,
þegar tilfinningarnar og vonir ráða
rikjum og framtíðin er björt. Og
þessi tvö ungmenni felldu hugi sam-
an.
Afí hóf vinnu við skipasmíðar við
drátttarbrautina í Keflavík og vann
þar um nokkurra ára skeið, þangað
til að hann gerðist sjálfstæður verk-
taki á Keflavíkurflugvelli, þegar
uppbygging hófst þar. Hann vann
við ýmis verkefni á flugvellinum
m.a. sá hann um allt viðhald á flug-
stöðinni og ýmis önnur verkefni
fyrir íslenska ríkið, þangað til hann
lét af störfum árið 1983.
Laxveiði og bækur áttu hug hans
allan í frístundum og safnaði hann
fágætum bókum. Seinni ár ævi
sinnar vann hann mikið við viðgerð-
ir á gömlum bókum og batt þær
jafnframt inn. Þetta gerði hann af
mikilli list.
Það var alltaf gaman að koma
heim til afa og ömmu og alltaf vor-
um við velkomin. Þau voru eins og
okkar aðrir foreldrar. Seinast þegar
við sáum afa sagðist hann ætla að
láta sér batna og að hann ætlaði
að koma heim fyrir helgina sem leið.
Andlát hans var sárt fyrir okkur
En síðla vetrar 1921 veiktist
Pétur af taugaveiki og lést eftir
skamma legu. Unnusta hans var
þá orðin bamshafandi og hafði hann
gert þær ráðstafanir að hún fengi
framtíðar samastað hjá þeim hjón-
um, Ingibjörgu og Þórði Gíslasyni,
hreppstjóra í Mýrdal. En um þessar
mundir vom mikil veikindi og heim-
ilisástæður slæmar á Álftá.
Eg man óljóst frá þessu tímabili
að einhver lá fárveikur í gestaher-
berginu og enginn mátti koma þar
nálægt nema eldri maður úr sveit-
inni, sem hjúkraði hinum sjúka. Sá
maður kom oft til hjálpar á bæjun-
um í sveitinni, þegar erfið veikindi
bar að höndum. Eitthvað um svipað
leyti minnist ég þess að ljósmóðirin
kom með stóra tösku og sagði að
ég mundi eftilvill eignast lítinn
bróður, sem reyndist rétt vera.
En Olla eignaðist son í Mýrdal
síðla sumars þetta sama ár og hlaut
hann nafnið Pétur.
öll, 'því við lifðum í voninni, en sár-
ast er það fyrir hana ömmu. Hún
stóð með honum eins og hetja í
gegnum veikindi hans. Um tíma var
hún líka mikið veik, því hún gekk
undir mjög alvarlegan hjartaupp-
skurð. Það var sama hversu veik
hún var hún hugsaði ekki um það
heldur að afa liði vel. Við andlát
afa höfum við misst mikið og nú
fínnst okkur vera skarð þar sem
afí var, en eina huggun höfum við
þó, að hann verður alltaf með okk-
ur og við viljum tileinka afa þessa
bæn: Komið þið englar að rúmi
hér. Sitji Guðs englar yfir mér, svo
að ég megi sofa rótt. Guð almáttug-
ur gefí mér góða nótt.
Guð blessi hann og ömmu okkar.
Blessuð sé minning hans.
Barnabörn og barnabarnabarn
Heimur bókanna er heimur út
af fyrir sig, sér í lagi heimur gam-
alla bóka. Þeir, sem með einhveijum
hætti tengjast þessum heimi, hvort
heldur þeir nú „taka bakteríuna“
og taka til óspilltra málanna við
söfnun, með öllum þeim kostum og
göllum sem þvi fylgja, eða á ein-
hvem annan hátt í því undarlega
samspili tilviljana — ef þær em þá
til — sem líf okkar mannanna sam-
anstendur af, þeir kynnast mörgu
áhugaverðu fólki. Einn þessara
manna, einn af þeim allra bestu var
vinur okkar, Haraldur Ágústsson,
sem við nú kveðjum í dag — alltof
snemma.
Eins og ég gat um man ég ekki
margt frá þessu vori er Olla flutti
að Mýrdal. En sambandið hélst á
milli hennar og okkar, þótt enginn
sími væri kominn og vegalengdir
miklar.
Stöku sinnum kom hún í heim-
sókn og einhvem veginn fannst mér
þá að ég væri uppáhaldið hennar,
en kannske fannst öllum bömum,
sem hún umgekkst, það sama og
mér.
Annan son eignaðist Olla löngu
síðar, hann heitir Magnús og er
Þorsteinsson. Ólst hann upp hjá
fósturforeldrum.
Olla flutti til Reykjavíkur um þær
mundir, sem Pétur sonur hennar
hleypti heimdraganum og fór til
mennta. Hún var hraust, dugmikil
og hafði létta lund og komu þessir
eiginleikar sér vel í harðri lífsbar-
áttu og við þrotlausa vinnu.
Um árabil sá hún um kaffí fyrir
starfsfólk Landssmiðjunnar. Síðar
rak hún matsölu inn á Laugavegi
og pijónaði jafnframt fatnað á
pijónavél, eftir pöntunum. Við þetta
starfaði hún allmörg ár, í fremur
lélegu húsnæði og að mörgu leyti
við fmmstæð skilyrði. En hún var
ekkert að kvarta. — Og gott var
að koma til hennar og fá heitan
kaffísopa, ef maður átti leið um og
það sama hygg ég að fleirum hafi
fundist.
Olla var afar trygglynd og vin-
föst og engum hefði hún liðið að
segja misjafnt orð um þá, sem henni
vom kærir.
Síðustu tíu árin átti hún athvarf
á dvalarheimili aldraðra við
Lönguhlíð 3. Þar hélt hún áfram
að starfa við vélpijón og margskon-
ar handavinnu til síðustu stundar.
Hún tók á móti gestum, með góðri
aðstoð afkomenda sinna og vensla-
fólks, á níræðisafmælinu 1. septem-
Haraldi var margt til lista lagt,
en það sem hans mun lengst verða
minnst í þessum hóp, var snilldar-
handbragð hans á viðgerðum á
gömlum bókum. Hrappseyjar-prent
var hans uppáhald. Svo að segja
til hinstu stundar safnaði hann því
að það er víst að aldrei sá hann
eftir þeim tíma sem fór í að gera
við það og lagfæra, hvort heldur
það var í hans eigu eða annarra.
Það var unun að horfa á Harald
handleika þessar gömlu bækur.
Minnisstæðast mun verða þeim sem
sáu titilblað á Steinsbiblíu, prentað
á Hólum 1728, sem Haraldur fékk
í hendur, upprúllað, skítugt og vant-
aði í það miðjuna. Og sjá það svo
aftur er viðgerð var lokið og blaðið
nánast eins og beint úr prentsmiðj-
unni. Þvílíkt undur! En hvað liggur
svo að baki öðru eins og hvers virði
er slíkt? „Þegar ég var búinn að
skrifa 154 tíma, þá hætti ég að
skrifa þá,“ sagði Haraldur. „En ég
var að minnsta kosti annan eins
tíma, ef ekki lengur," bætti hann
við. Fjórar tegundir af letri þurfti
að fínna, en erfíðast var að fínna
pappírinn og skyldi engan undra,
pappír frá 1728. Síðan, eftir að
blaðið hafði fengið viðeigandi með-
ferð, var að koma „bótinni" fyrir
og þar á eftir að flytja stafína af
pappímum og koma þeim fyrir á
réttum stað beggja vegna á bót-
inni. Árangurinn var hreint ótrúleg-
ur og vonandi að slíkt listaverk sé
metið að verðleikum. Þetta starf
krefst slíkrar þolinmæði og úthalds,
sem næstum óhugsandi er án þess
að hafa yndi á starfinu.
Og þetta blað var ekki einsdæmi
frá hans hendi, þótt það muni vera
tímafrekasta blaðið, enda ekkert
venjulegt titilblað.
Við munum sakna vinar í stað á
laugardögum á Amtmannsstíg 2,
þar sem nokkrir bókavinir em van-
ir að safnast saman. Þar var ekki
„kollheimt" fyrr en Haraldur úr
Keflavík var kominn.
Það smáfækkar í hópnum héma
megin og gaman væri að hafa
nægilegt ímyndunarafl til að sjá þá
fyrir sér hinum megin, við sömu
iðju.
Það eru forréttindi sem við erum
þakklát fyrir, að hafa fengið að
kynnast Haraldi Ágústssyni og við
sendum fjölskyldu hans dýpstu
samúðarkveðjur.
Sigríður Helgadóttir,
Sindri Sigurjónsson.
ber. Þá var hún glöð og hress og
naut stundarinnar vel.
x Eg á margar góðar minningar
um Ollu, ekki síst frá bemskudög-
um. Nú hefur hún kvatt þennan
heim. Eg sendi henni þakkir og
velfamaðaróskir yfir landamærin.
Fjölskyldu hennar flyt ég samúðar-
kveðjur.
Lóa Þorkelsdóttir
Mig langar til þess að minnast
ástkærrar langömmu minnar Ólafíu
Eyjólfsdóttur sem lögð verður til
hinstu hvíldar í dag.
Ekki gmnaði mig að það yrði
okkar síðasti fundur þegar ég
kvaddi ömmu Ollu 1. september sl.
með þessum orðum: „Ámma mín,
svo lít ég við einhvem daginn með
stóra mynd sem ég ætla að gefa
þér af Pálma litla.“ „Já hún verður
þá að vera í ramma svo ég geti
hengt hana upp á vegg,“ svaraði
hún. Ég hélt að það væri nægur
tími til stefnu, amma leit sko ekki
út fyrir að á fömm frá okkur fyrr
en kallið kom skyndilega, en dauð-
inn er óumflýjanlegur, þó svo ömmu
fyndist vera kominn tíminn fyrir
löngu, þá veit ég að ekki em allir
jafnsáttir við það að amma Olla
skuli vera dáin. Við getum þó hugg-
að okkur við það að nú er hún þar
sem hún vildi vera, við hliðina á
langafa sem dó fyrir nærri sjötíu
ámm.
Hún sem lifði fyrir það að láta
öðmm líða vel, alltaf þegar ég kom
til hennar stakk hún að mér kon-
fekti, pijónadóti eða smáaur og nú
sl. ár ullarbolum og buxum á litla
langalangömmustrákinn sinn, sem
því miður fær ekki að kynnast því
hvað hún Olla amma var yndisleg
kona. Eitt er víst að hann fær að
heyra oft hve hún var góð.
Ég man fyrst eftir ömmu þegar
hún bjó á Laugarvegi 53b þá oftast
við pijónavélina sína sem yfírleitt
sá um að stytta henni stundimar,
alltaf sá hún um að bamabörnum
og okkur barnabamabömum yrði
ekki kalt á vetuma þegar skólinn
byijaði og hvað þá öllum hinum
vinum og vandamönnum sem hún
sá fyrir vetrarhlýjunni.
Ég vil að lokum þakka langömmu
fyrir allar stundimar sem ég átti
með henni. Minningamar um ömmu
Ollu verða aldrei frá mér teknar
og koma til með að ylja mér um
ókomna tíð.
Far þú í ffiði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði.
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem)
Guð blessi minningu elsku
langömmu minnar. Við Jón Ari
söknum hennar sárt.
Sólveig
+
SIGRÍÐUR ÞÓRÐARDÓTTIR
frá Barðsnesi,
Norðfirði,
lést í sjúkrahúsinu í Neskaupstað laugardaginn 29. október. Útför
veröurfrá Norðfjarðarkirkju laugardaginn 5. nóvemberkl. 14.00.
Börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Maðurinn minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
JÓHANNES GUÐBJARTSSON,
Suðurvör 14, Gríndavfk,
áður Steinholti, Vestmannaeyjum,
lést 3. nóvember.
Fríða Jónsdóttir,
Guðrún H. Jóhannesdóttir, Guðmundur Einarsson,
Jón Ólafur Jóhannesson, Ólöf Andrósdóttir,
Ebba Jakobsdóttir, Jónas Guðjónsson,
barnabörn og barnabarnabarn.
Haraldur Agústs-
son — Minning