Morgunblaðið - 20.11.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1988
KENNINGARNAR UM
eftir Guðm. Halldórsson
Tuttugu og fímm árum eftir að John F. Kennedy forseti var myrtur
í Dallas í Texas, 22. nóvember 1963, hefur enn verið reynt að bera
brigður á þann úrskurð nefhdar Earls Warrens hæstaréttarforseta,
sem rannsakaði morðið, að Lee Harvey Oswald hefði myrt forsetann
og verið einn að verki.
Kennedy: Erjur við Kúbu.
Oswald: Trafficante: PIRONTI:
Vinir frá Kúbu. „Misminni." Herskylda
M ú er því haldið fram
að þrír leigumorðingjar
úr korsísku mafíunni í
Marseille hafi verið
fengnir til að myrða
forsetann. Gefíð er í
skyn að mikilvæg gögn
hafi verið fölsuð, að
ljósmyndir af forsetan-
um látnum hafi verið
falsaðar og að mikilvæg vitni hafi
ákveðið að segja allt af létta. Asak-
animar komu fram í tveggja tíma
heimildaþætti brezka sjónvarpsins,
Central Television, Mennirnir sem
myrtu Kennedy.
Einn hinna frönsku glæpamanna,
Sauveur Pironti, gat sannað að
hann gegndi herskyldu frá 16. októ-
ber 1962 til 16. apríl 1964 og var
í tundurduflaslæðara á hafi úti þeg-
ar morðið var framið.
Hinir glæpamennirnir tveir, sem
voru ásakaðir, Jósef Bocognani og
Lucien Sarti, virðast einnig hafa
fjarvistarsannanir. Bocognai sat í
fangelsi þegar Kennedy var myrtur
og mun nú búa í Kólombíu. Sart
er gefið að sök að hafa hleypt af
kúlunni, sem varð Kennedy að bana,
en hann var svo sjóndapur að hann
var sviptur ökuskírteini í desember
1962. Hann var myrtur í Mexíkó-
borg 1972.
Höfundur sjónvarpsþáttarins,
Nigel Tumer, vitnar einkum í Steve
Rivele, sem hefur upplýsingar sínar
aðallega frá Christian David, fv.
leiðtoga útibús korsísku mafíunnar
í Suður-Ameríku. Rivelle hafði upp
á honum í alríkisfangelsi í Kansas
og fv. eiturlyfjasali, Michel Nikoli,
tekur undir staðhæfingar hans.
Samsæri gegn Castro
Ásakanir um að mafían hafi ver-
ið viðriðin morðið á Kennedy eru
ekki nýjar af nálinni. Þær voru al-
gengar fyrir 10-20 árum og þá var
bandaríska leyniþjónustan CIA oft
nefnd í sömu andránni. Bróðir for-
setans, Bobby Kennedy dómsmála-
ráðherra, gekk fram af mikilli hörku
í því að knésetja mafíuna, kunna
foringja hennar eins og Sam Gian-
cana og mafíumenn, sem töldu sig
hafa tryggt sér vernd með því að
hjálpa CIA að ráða Fidel Castro
Kúbuleiðtoga af dögum. Ýmsir
veltu því fyrir sér hvort þess at-
hafnasemi Bobbys hefði leitt til
þess að mafían hefði myrt forset-
ann.
Einnig var spurt hvort morðið
hefði átt rætur að rekja til aðgerða
Bobbys gegn Jimmy Hoffa, leiðtoga
vörubílstjórasambandsins, og
giæpamönnum, sem hann stóð í
tengslum við. Sumir spurðu jafnvel
hvort morðið hefði stafað af því að
San Giancana hefði orðið afbrýði-
samur vegna þess að hjákona hans,
Judith Campbell, svaf hjá forsetan-
um.
Árið 1977 sagði kúbverski út-
lagaleiðtoginn José Aleman starfs-
mönnum þingnefndar, sem kannaði
Kennedy-morðið, að fv. yfirmaður
, spilavíta mafíunnar í Havana, Santo
Traffícante, hefði sagt í samtali um
Kennedy 1963 að „hann yrði fyrir
skoti“. Yfírlýsing Alemans virtist
styðja þá kenningu að menn úr
mafíunni hefðu áformað að myrða
Kennedy vegna baráttu stjórnar
hans gegn skipulagðri glæpastarf-
semi.
Þegar Aleman mætti fyrir nefnd-
ina kvaðst hann ekki hafa munað
þetta rétt. Trafficante hefði líklega
aðeins átt við að Kennedy „yrði
fyrir áfalli" í kosningunum 1964.
Áleman játaði að hann væri hrædd-
ur við Trafficante.
Trafficante viðurkenndi að hafa
talað við Aleman, en neitaði að
hafa sagt að forsetinn „yrði fyrir
skoti“. Misskilningurinn stafaði
kannski af því að að hann talaði
spænsku og hann hefði ekki vitað
,að Kennedy yrði myrtur. Hann ját-
aði hins vegar að glæpamaðurinn
John Roselli hefði fengið hann til
að taka þátt í morðsamsæri CIA
og fleiri aðila gegn Castro upp úr
1960, en sagðist ekki vita hvort
Castro hefði reynt að hefna sín á
Kennedy með því að myrða hann
eins og ýmsir hafa getið sér til.
Útlagar frá Kúbu?
Einnig hefur verið spurt hvort
morðið hafi verið verk kúbverskra
útlaga. Alríkislögreglan, FBI, gerði
enga tilraun til að kanna hvort
stuðningsmenn eða andstæðingar
Castros hefðu verið viðriðnir tilræð-
ið og lýsti Oswald sekan. Hvorki
FBI né CIA sögðu Warren-nefnd-
inni frá tilraunum CIA til að myrða
Castro, en Allen Dulles, fv. yfirmað-
ur CIA og fulltrúi í nefndinni, vissi
um nokkrar þeirra.
Nokkrir kenningasmiðir héldu
því blákalt fram að CIA hefði borið
ábyrgð á dauða forsetans. Skömmu
eftir morðið spurði Bobby Kennedy
þv. yfírmann CIA, John A.Mc-
Cone,„hvort þeir hefðu drepið bróð-
ur minn ... Ég spurði þannig að
hann gat ekki logið að mér, en
hann sagði að þeir hefðu ekki gert
það.“
Þótt stjórn Kennedys forseta
reyndi að draga úr spennunni við
Sovétríkin eftir Kúbudeiluna í nóv-
ember 1962 var CIA skipað að
auka leyniaðgerðir gegn Kúbu í
janúar 1963 fyrir áhrif Bobby
Kennedys. Útlagaleiðtoginn Rol-
ando Cubela majór var fenginn til
að taka þátt í áætlun um að steypa
Castro og áform um að myrða hann
voru rædd. „Cubela-samsærið“
virðist hafa verið kveikjan að þeirri
yfirlýsingu Castros skömmu síðar
að bandarískir útsendarar sætu á
fundum með hryðjuverkamönnum
og legðu á ráðin um morð á kúb-
verskum leiðtogum, en Kúbveijar
mundu „svara í sömu mynt“.
„Leiðtogar Bandaríkjanna ættu
að hafa hugfast að ef þeir styðja
fyrirætlanir hryðjuverkamanna um
að útrýma leiðtogum Kúbu verða
þeir ekki sjálfir óhultir," sagði
Castro síðan aðeins 10 vikum áður
en Kennedy var myrtur. Yfírlýsing-
ar hans voru taldar styðja þá kenn-
ingu að hann hafi staðið á bak við
morðið.
Sjálfur sagði Castro fulltrúum
bandarískum þingnefndar 15 árum
síðar að þetta hefði aðeins verið
ábending til Bandaríkjamanna um
að hann vissi að þeir brugguðu
honum launráð. „Hver ykkar gæti
stjórnað jafn vandmeðförnu máli
og morði á forseta Bandaríkjanna
og skipulagt það? Það hefði veitt
Bandaríkjamönnum fullkomna
ástæðu til að gera innrás í land
okkar og það hef ég alla tíð reynt
að forðast ... Hvernig gætum við
grætt á stríði við Bandaríkin? Við
yrðum fyrir eyðileggingunum.“
Rússlandsdvöl
Lee Harvey Oswald umgekkst
bæði stuðningsmenn og andstæð-
inga Castros og hafði verið í Sov-
étríkjunum. Hann hafði „strokið"
þangað 1959 að lokinni herþjónustu
í Landgönguiiðinu, en kom aftur til
Bandaríkjanna í júní 1962 ásamt
rússneskri eiginkonu, Marinu Os-
wald, og var þá orðinn marxisti.
FBI yfírheyrði hann þrívegis þar til
í september 1963.
Seinna kvaðst Marina sannfærð
um að Oswald hefði myrt forset-
ann. Hún sagði að hann hefði senni-
lega drýgt morðið af því hann hefði
verið brenglaður, en ekki af
pólitískum ástæðum.
Eftir heimkomuna 1962 fór Os-
wald til Mexíkóborgar og heimsótti
sendiráð Sovétríkjanna og Kúbu.
Seinna neitaði ræðismaður Kúbu,
Eusebio Azcue, þeim staðhæfingum
brezks blaðamanns, Comers Clarks,
að Oswald hefði rætt áform um að
myrða Kennedy og að Castro hefði
verið látinn vita, en ekkert aðhafzt.
Castro vísaði líka staðhæfingum
Clarks á bug, en Warren-nefndin
sagði að „kjarninn" í þeim væri
réttur og þau ummæli þóttu dular-
full. Bandaríski sendiherrann í
Mexíkó var sannfærður um að
Castro væri viðriðinn morðið.
Oswald sást í fylgd með KGB-
manni, en vegna samstarfserfíð-
leika CIA og FBI var hann ekki
yfirheyrður, þegar hann kom aftur
til Bandaríkjanna. Hann sást einnig
með mönnum úr samtökum stuðn-
ingsmanna og andstæðinga Castros
í marga mánuði. Hann var m.a.
handtekinn í New Orleans fyrir að
dreifa flugmiðum nefndar stuðn-
ingsmanna Kúbu. Viku fyrir morðið
sendi hann fulltrúum FBI í Dallas
hótun um að sprengja stjómarbygg-
ingu í Joft upp, ef þeir hættu ekki
að yfirheyra Marinu. Sex dögum
eftir morðið refsaði J. Edgar Hoov-
er, yfirmaður FBI, 17 lögreglu-
mönnum FBI fyrir alvarlega van-
rækslu í rannsókn Oswald-málsins,
en Warren-nefndinni var ekki sagt
frá því.
Nefndinni var heldur ekki skýrt
frá tengslum Oswalds við andstæð-
inga Castros. Eftir Svínaflóainnrás-
ina hafði CIA ráðið Kúbveija, sem
höfðu ekki verið viðriðnir hana, til
starfa og eftir morðið vildi leyni-
þjónustan forðast að vekja grun-
semdir um að hún hefði fengið vitn-
eskju um fyrirætlanir Oswalds frá
kúbverskum starfsmönnum. Sam-
kvæmt bók Johns Ranelaghs, The
Agency: The Rise and Deciine of
the CLA (1986), bendir ekkert til
þess að CIA hafi vitað um fyrirætl-
anir Oswalds.
CIA-menn, sem unnu með Cub-
ela, sögðu í yfirheyrslum Church-
nefndar öldungadeildarinnar 1975
að þeir hefðu ekki talið að samstarf-
ið við Cubela majór kæmi forseta-
morðinu við. Aðrir CIA-menn, sem
höfðu stjórnað „innanhússrann-
sókn“ á morðinu, sögðu að þeir
kynnu að hafa komizt að annarri
niðurstöðu, ef þeir hefðu vitað um
samstarf CIA við Cubela.
KGB-maðurinn
Þegar starf Warren-nefndarinn-
ar stóð sem hæst gekk KGB-foring-
inn Júríj Ivanovitsj Nosenko CIA á
hönd og lýsti því yfir að KGB hefði
ekki staðið í tengslum við Oswald.
Norenko hafði fyrst sett sig í sam-
band við CIA vorið 1962 í Genf.
Þá vildi hann njósna fyrir CIA í
Rússlandi, en ekki flýja vegna fjöl-
skyldu sinnar. Hann hafði aftur
samband við CIA í Genf 20. janúar
1964.
Nosenko kvaðst hafa haft það
starf með höndum að fylgjast með
sambandi KGB við Lee Harvey
Oswald. Tveir mánuðir voru liðnir
frá morði Kennedys. Skyndilegur
áhugi Nosenkos á því að hlaupast
undan merkjum vakti tortryggni.
Að sögn Nosenkos hafði KGB
ályktað að Oswald skipti engu máli,