Morgunblaðið - 20.11.1988, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1988
19
mér í annarri sígarettu snarlega,
það mátti ekki tæpara standa, því
að bíllinn hafði snúið við og var
að koma aftur. Ég veifaði glaðlega
til þeirra og lyfti upp eldspýtunum
til að sýna þeim að ég hefði fund-
ið eldsneyti. Þegar þeir voru farnir
hjá, teygði ég mig eftir vélinni, brá
henni í veskið, sat hæfilega lengi
enn og horfði í kringum mig og
fannst ég hefði unnið hið mesta
þrekvirki. Þegar ég lagði af stað
aftur sást lögreglubíllinn hvergi.
Samt er Bagdad í rauninni ekk-
ert spaug, það tekur mann bara
fáeina daga að skilja, hversu nötur-
leg alvara er á ferðum. Á nóttunni
fara um sveitir forsetans og hand-
taka þá sem eru grunaðir um and-
stöðu eða annarlegar hugsanir.
Oftar en ekki spyrst ekki til þess-
ara manna meir. Símar eru hlerað-
ir og þótt hermenn séu ekki óeðli-
lega áberandi á götum eru þeir á
hveiju strái, óeinkennisklæddir.
Ég settist oft inn á litlar testof-
ur og gaf mig á tal við menn og
það brást ekki að þeir tækju mér
vinsamlega, en þeir voru tregir að
tala. Ég sagði að Bagdad væri
falleg borg, gróðri vafin og fljótin
sem renna gegnum hana gæfu
henni undursamlegan svip. Já, það
mátti taka undir það. Og nú er
stríðinu lokið, er það ekki gleði-
legt? Stríðinu lokið, hver getur
verið viss um það. Ja, þeir eru að
reyna að semja í Genf, er það ekki?
Tja, maður les það í blöðunum, en
það er bara ekkert að marka sem
stendur í blöðunum. Eða maður
veit ekki hvað er satt og hvað
ekki. Eins og hvað. Það er alltaf
verið að tíunda uppbyggingarstarf-
ið og lýsa framtíðinni og allir í
útlöndum standi með írak. Og það
er sem sagt ekki rétt heldurðu?
Hvernig eigum við að vita hvað
er rétt. Við vitum um svo margt
sem er ósatt að það er alveg eins
trúlegt að hitt séu ósannindi. Og
maður má hvergi spyrja og ef
maður reynir að hlusta á fréttir
frá erlendum útvarpsstöðvum er
hægt að bóka að fólk er handtekið
og hverfur og sést ekki meira. Það
þorir enginn að segja neitt, spyija
neins. Ef þú gerir það ertu tekinn
og það er alltaf borið við að maður
sé að stofna öryggi ríkisins í hættu
og niðurrifsöflin bíði á næsta leiti
eftir að klekkja á okkur. Við getum
ekki haft hugann við venjulegt líf,
því að hér er haldið kverkataki um
okkur.
Fjárhagurinn er í rúst eftir
stríðið og í staðinn fyrir að hefja
uppbyggingu er öllum fjármunum
ausið í að koma höndum yfir óvin-
ina, sem forsetinn og hirð hans sér
í hveiju horni. Ut á við hefur Irak
vissulega unnið mikla diplómatiska
sigra og fjárhagsaðstoð og hvers
kyns stuðningur berst írökum úr
öllum áttum. Þá viku sem ég var
í landinu var stórmikil alþjóðleg
vörusýning í Bagdad og tugir þjóða
sýndu þar varning, þar á meðal
allar Norðurlandaþjóðirnar, að ís-
landi undanskildu. Einnig stóð yfir
„listahátíð“ og mér var sagt að
hún væri árlegur viðburður og
' hefði nánast haldið lífinu í fólki
að aldrei var brugðið út af þeirri
venju að halda hátíðina, jafnvel
þegar stríðið stóð sem hæst.
En þó svo að hvers konar stuðn-
ingur berist Irökum efast fólk stór-
lega um að þeir peningar og sú
aðstoð lendi í réttum höndum.
Fyrir utan að nú hafa Irakar snúið
sér að því á nýjan leik að sækja
að Kúrdum — hvað sem öllum
neitunum þeirra um það líður. Og
þrátt fyrir yfirlýsingar opinberra
aðila um að hvergi uni Kúrdar sér
betur en í írak. Ólgan er ekki á
yfirborðinu, en hún kraumar rétt
undir því og það eina sem gæti
stuðlað að eðlilegra mannlífi væri
að forsetinn slakaði á ógnarklónni
og beindi fjárhagsstefnunni inn á
þær brautir að fólk hefði á tilfinn-
ingunni, að einhvers konar betri
framtíð væri í vændum.
Eftir að ég hafði beðið eftir að
fá vegabréfsáritun til landsins
lengi, var mér samtímis áritun lof-
að ýmsu fögru. Viðtöl við alla sem
mér dytti í hug, það átti að taka
á móti mér á flugvellinum, sem
Allir á íslandi kannast við leið-
toga ykkar, þeim þætti gaman að
lesa smáskraf við hann í Morgun-
blaðinu, sem er stærsta blað í
heimi.
???
Ég meina miðað við fólksfjölda,
altso.
Jahá. Og vilt fá númerið hjá
forsetanum. _
Hárrétt. Ég er með penna við
höndina, ég skrifa það niður og
svo skal ég ekki trufla þig meira
við vinnuna.
Ég veit ekki hvort ég má segja
númerið. Það er öryggisatriði að
það geti ekki hver sem er hringt
í forsetann. Ég verð að ræða við
yfirmanninn hér á skrifstofunni.
Það er alveg óþarfi. Gefðu mér
númerið. Ekki drep ég forsetann
gegnum síma.
HA???????
Þetta var brandari.
Brandari! Að tala um að drepa
forsetann.
Nei, söde, við tökum bara svona
til orða á íslandi. Við drepum aldr-
ei neinn. Ég er mjög spennt að
hitta forsetann, en auðvitað get
ég fengið númerið hjá upplýsinga-
ráðherranum . . .
Geturðu það. Síðan hvenær veit
hann númerið.
Ókei, en ég veit að þú hefur það
á hreinu. Ég er viss um að forset-
inn hefði gaman af að heyra frétt-
ir af íslandi. Svona fróðleiksfús
maður.
Heldurðu það. Ertu viss. En
heyrðu, þú segir ekki neinum að
ég hafi látið þig fá númerið — ef
ég geri það. Það gæti bakað mér
óþægindi. Skilurðu. Hvað ætlarðu
að segja ef þú verður spurð?
Ég finn út úr því. Ég heyri að
þú hlýtur að vera yfirmaður þarna,
maður sem talar svona fína ensku.
Heyrðu, hvað sagðirðu aftur að
númerið væri, söde?
Suðe, er það íslenska. Og held-
urðu að ég sé yfirmaður. Hvað
ertu gömul. Get ég kannski hitt
þig í kvöld.
Ja, það fer náttúrlega eftir því
hvort ég hitti á forsetann, eins og
þú skilur.
En hann talar aldrei við blaða-
menn.
Hvaða vitleysa. Svona mikill in-
dælismaður. Álla vega gæti verið
hann vildi tala við mig af því er
frá íslandi. Hvað sagðirðu að
númerið væri aftur?
Var ég búinn að láta þig hafa
númerið!
Já, en ég missti úr fyrstu staf-
ina, svo að þú skalt bara endur-
taka það alveg.
Númer endurtekið.
Flott, ég náði því.
Já, en þú segir ekki að þú hafir
fengið það hér. Af öryggisástæð-
um eins og þú skilur . . .
Það máttu bóka og þakka þér
kærlega og blessaður.
Hvað með að hittast.
Það er truflun á línunni, hringi
seinna . . .
Svo fór ég að hringja í hitt
númerið, samtalið þar var áþekkt
því sem á undan er rakið, forsetinn
var að borða, eða skrifa ræður eða
undirbúa friðinn eða að tala við
ráðgjafa sína. Mér var sagt að
hringja seinna, eftir klukkutíma,
daginn eftir. Daginn eftir var Hus-
sein kominn. En forsetinn bað fyr-
ir kveðju. Næst þegar ég kæmi til
íraks skyldi hann taka á móti
mér . . .
En það athyglisverða gerðist að
nú opnuðust allt í einu ýmsar aðr-
ar dyr. Ráðuneytisstjóri upplýs-
ingaráðuneytisins, elskulegur
maður, kvaddi mig til sín á frídegi,
föstudegi, og ég var beðin afsökun-
ar í bak og fyrir. Ég skyldi fá bíl
og bílstjóra til að ég gæti tekið
myndir, ég skyldi hitta ráðherrann
og fulltrúar kvennasamtakanna
biðu með öndina í hálsinum, að
ekki sé nú talað um ritstjórann og
skáldið.
Það hafði augsýnilega skilað sér
að ærast kurteislega og hafa upp
á símanúmeri hins heittelskaða
forseta. Svo að ég mun geyma það
eins og sjáaldur auga míns. Og
halda áfram sögunni í næstu viku.
íspæjaraleik við
Byltingarbrúna og
hringingar íforsetahöll
Götumynd frá Bagdad.
Eg veit ekki hvort ég
má segja númerið. Það
er öryggisatriði að það
geti ekki hver sem er
hringt íforsetann. Ég
verð að ræða við
yfirmanninn hér á
skrifstofunni.
Það er alveg óþarfi.
Gefðu mér númerið.
Ekki drep égforsetann
gegnum síma.
Hver er þetta?
Ég heiti Jóhanna og er frá ís-
landi. Mig langar til að hitta forset-
ann.
Ég skil ekki mikið í ensku.
Hvernig fékkstu þetta símanúmer?
Ég ætlaði bara að vita hvort
forsetinn væri heima.
Hvar fékkstu þetta símanúmer?
Er þetta ekki ábyggilega á for-
setaskrifstofunni?
Jú, en forsetinn er heima hjá
sér í höllinni. Hann hefur svo mik-
ið að gera, er að undirbúa friðinn
og svo er Hussein Jórdaníukonung-
ur að koma á morgun.
En hvað það var skemmtilegt
fyrir forsetann að fá Hussein í
heimsókn. Ég skil vel að hann sé
upptekinn. Ég hringi bara í hann
beint. Hvað er aftur númerið heima
hjá honum?
Þögn.
Af hveiju viltu tala við hann?
Borg gróðri
vafin.
Afreksmyndin
mín!
Byltingarbrúin yfir
Tígris.
Krakkarnir voru himinlifandi að fá tekna af sér mynd.
heitir náttúrlega Saddam-flugvöll-
ur, og þar átti að kynna mér drög
að prógrammi. Ekkert af þessu
stóðst og eftir þras við einhveija
undirtyllu í upplýsingaráðuneytinu
sem allir blaðamenn þurftu að eiga
samskipti við áður en lengra kæm-
ist, var mér loks nóg boðið.
Ég sagðist myndu hringja sjálf
í fulltrúa kvennasamtakanna sem
mætti ekki gefa mér upp hveijir
væru, ég myndi taka allar þær
myndir sem mér þóknaðist, ég
skyldi hringja í upplýsingaráðherr-
ann og klaga og svo skyldi ég að
mér heilli og lifandi grafa upp
símanúmer forsetans, þó ekki væri
nema til að láta það berast til hans,
að blaðamaður frá íslandi hefði
þó sýnt lit á að fá að hitta hann
og heyra hans hlið. Herra Ma’an,
undirtylla fórnaði höndum. „Þú
getur ekki hringt í forsetann. Þú
færð hvergi númerið. Og þú mátt
ekki gera mér þetta, allt svona á
að ganga í gegnum mig og ég lendi
í vandræðum. Og hugsaðu þér eft-
ir allt sem ég hef verið að gera
fyrir þig.“
Ég sagði snúðug að það eina
sem hann hefði gert væri að láta
mig hanga uppi á hóteli af því að
hann lofaði að hringja og láta mig
vita um allt sem ég ætti að fá að
gera. Hann vissi ég yrði að hafa
leyfi og hann gerði ekkert til að
útvega mér þau. Mér væri nokk
sama þótt hann fengi skammir.
Hann ætti ekkert betra skilið. Svo
rigsaði ég í brottu og herra Ma’an
sat eftir með tárin í augunum.
Tveimur tímum síðar hafði ég
fengið símanúmer á skrifstofu for-
setans og hringdi
„Eg heiti Jóhanna og er blaða-
maður frá íslandi. Mætti ég segja
orð við forsetann?"
Þögn.