Morgunblaðið - 20.11.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ VEROLD/HLAÐVARPINN SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER
V

HÚSGANSflR
okkar á milli. ..
I Anker Jörgensen, þáverandi
forsætisráðherra Dana kom eitt
sinn til Húsavíkur og var að
sjálfsögðu boðið í mat af bæjar-
stjórninni. Á matseðlinum var
ljúffengt og safaríkt hreindýra-
kjöt, og segir ekki meir frá
þeirri veislu. En fjórum áðum
síðar kom annar danskur for-
sætisráðherratil Húsavíkur,
Paul nokkur Schliiter, og bæjar-
stjórn bauð honum að sjálf-
sögðu einnig í mat. Og enn var
hreindýrasteik á matseðlinum,
en nú brá svo við að kjötið var
heldur þurrt að margra dómi.
Skýringin á þessu var sögð sú
að svokallað forsætisráðherra-
hreindýrakjöt eða sambærilegt
gæðakjöt væri ekki auðfengið
og þess vegna væri Schliiter að
borða restina af hreintarfinum
sem Anker át Qórum árum áð-
ur! — JS
■ Af einhveijum undarlegum
ástæðum er mörgum karlmanni
meinilla við það að kaupa dömu-
bindi fyrir konur sinar (eða
aðrar konur). Einn slíkur þurfti
að fara í kaupfélagið og kaupa
dömubindi á dögunum og áttu
þau að vera af gerðinni Camel-
ia 2000. Okkar maður vappar
vandræðalegur i kringum
dömubindarekkann en kemur
hvurgi auga á Camelia 2000
bindin. Eftir nokkrar hring-
ferðir um rekkann tekur hann
á sig rögg og gengur að af-
greiðsludömu og segir: „Hérna,
ég, sko, ég meina hérna, eruð
þið búin með Caterpillar 2000?“
Afgreiðsludaman vissi nokk
hvað klukkan sló, en þóttist
ekkert skilja og sagði alvarleg
í bragði: „Það hefur aldrei feng-
ist neitt frá Caterpillar hjá okk-
ur, en þú getur prófað að fara
i véladeildina eða tala við vega-
gerðina!“ — JS
inn til að seija framleiðslu sína.
Þangað kemur ævinlega fjöldi
listamanna og verk þeirra eru af
ýmsum stærðum og gerðum.
Flestir eru málarar eða teiknarar,
en margs konar aðrir listamenn
leynast innan um. „Matrjosh-
kurnar“ (trédúkkur, oft 10—12
hver inni í annarri) eru vinsælar,
sérstaklega meðal ferðamanna.
Margir þekkja þessar rússneskku
trédúkkur, sem oftast eru málaðar
í rauðu og gulu, en í Izmajlov-
garðinum gilda engar slíkar regl-
ur. Þar geta dúkkurnar tekið á
sig ýmsar myndir og liti og gott
ef þær gerast ekki djarfari. Þegar
ég lagði leið mína í garðinn fyrir
skemmstu ásamt fjölskyldu minni,
rákumst við til að mynda á matr-
joshkur með btjóstin ber. Gallinn
er að verðlaginu er ekki sérlega
í hóf stillt. Fyrir litla btjóstabera
dúkku vildu menn fá litlar 600
rúblur, eða um það bil þrenn
meðalmánaðarlaun í þessu landi.
Dýr myndi Hafliði allur. En svo
er vitanlega að prútta. Með lagni
er hægt að komast niður í tvo
þriðju af uppsettu veðri, en mis-
vitrum ferðamönnum hættir oft
til að taka uppsettu verðin bók-
staflega. Innan um málverk,
teikningar, dúkkur og ýmsa fal-
lega eir- og tinmuni úir og grúir
af bölvuðu skrani sem enginn
ætti vitanlega að kaupa, en
smekkur fólks er misjafn — sem
betur fer. Nú eru í tísku bolir með
alls kyns áletrunum, meira að
segja er hægt að fá andlitsmynd
af Gorbatsjov.
Mér virðist sem Izmajlov-garð-
urinn sé eitt vinsælasta útivistar-
svæði í Moskvu, því um hveija
helgi leggja tugþúsundir
Moskvubúa og gesta leið sína
þangað til að njóta útiverunnar
og svo auðvitað listarinnar. Það
er satt að segja hægt að eyða
fleiri klukkustundum í garðinum
við að rölta um og skoða listavek,
eða fara með börnin í tívolí eða á
leikvöllinn, sem er sérlega
skemmtilegur. Öll tækin eru úr
tré og í þau eru skornar persónur
úr þekktum rússneskum ævintýr-
um. Ekki má heldur gleyma sölu-
vögnunum sem bjóða upp á mis-
jafnlega gómsætan varning. Sér-
staklega örvandi fyrir munnvatn-
skirtlana er lyktin af „shashlyk“,
sem er lambakjöt þrætt á tein og
grillað. Enda ekki að sökum að
spyija, hið sérstaka yndi Sovét-
manna, biðraðimar, myndast á
örskammri stund, svo það er best
að vera fljótur á sér, vilji maður
komast framarlega í röðina.
Þannig hafa perestrojka og
glasnost glætt hversdagslíf
Moskvubúa tilbreytni sem svo
sannarlega hefur verið vel þegin.
Það má kannski bæta við að ekki
veiti af, því umbótastefna Gor-
batsjovs hefur enn sem komið er
borið lítt sýnilegan árangur í efn-
islegum gæðum. Moskvubúar
sjálfir taka hins vegar lífinu með
stóískri ró og og það er stundum
eins og þeir líti á allar betrumbæt-
ur sem eins konar sendingu af
himnum ofan. Að minnsta kosti
finnst þeim rétt að taka þeim með
örlítilli varúð, það er ekkert víst
að umbæturnar sem koma í dag
vari til langframa, það veit enginn
hvað morgundagurinn ber í skauti
sér.
Orgel-
bærinn
Nýir siðir með
„nýrri hugsun
Fyrir nokkrum árum voru sovéskir listamenn sem ekki voru
viðurkenndir af hinu opinbera almennt litnir hornauga. Þeir sem
sýndu verkum þeirra áhuga máttu hafa sig alla við til að nálgast
þau. Þá hétu flokksleiðtogarnir ýmist Stalín, Khrústsjov, Brezhnev
eða Tsjernenko. Nú heitir flokksleiðtoginn Gorbatsjov og nú er
öldin önnur. Einkunnarorð Gorbatsjovs, glasnost og perestrojka,
eru á allra vörum. Þeir sem fyrst tóku við sér þegar Gorbatsjov
fór að predika „nýja hugsun" voru, eins og að líkum lætur, þeir
sem mest höfðu að vinna á nýrri pólitík, nefiiilega listamenn, rithöf-
undar, vísindamenn o.s.frv., sá hópur fólks sem á rússnesku er
nefndur einu nafhi „intellingentsija". Öll umræða á sviði bók-
mennta, vísinda og lista hefur hingað til orðið opnari með hveiju
árinu sem hefúr liðið frá því Gorbatsjov tók við völdum.
Fró Áma Þór
Sigurðssyni í
Listamenn (ég á auðvitað við
þá sem ekki eru á opinberum
spena) eru sumsé famir að sýná
verk sín á almannafæri. Ein
elstu götum Moskvuborgar er
Arbat. Nær daglega mætir fy'öldi
málara og teiknara á Arbat þar
sem þeir sýna og selja verk sín.
Lífíð vill þá oft verða æði fjöl-
skrúðugt þegar listamennimir
beijast um viðskiptavinina sem
síðan prútta um verð eins og frek-
ast er kostur. En eiginlega ætlaði
af
ég ekki að tala um Arbat heldur
Izmajlov-garðinn. Izmajlov-garð-
urinn er feiknastórt útivistarsvæði
í norð-austurhluta Moskvu. Um
hveija helgi, laugardaga og
sunnudaga, allan ársins hring,
koma opinberir listamann í garð-
í Akureyrarkirkju er eitthvert glæsilegasta,
stærsta og hljómfegursta orgel landsins. Is-
lenskir snillingar og erlendir hafa farið hönd-
um um hljómborð þess og töfrað fram dýrðleg-
ar perlur tónlistar, áheyrendum til huggunar
í sorg og vakningar í gleði. Ómamir úr næstum
óteljandi pípum þess, sem em allt frá digmm
römm niður í örgranna teina, hafa liðið um
þetta glæsilega guðshús og fyllt það yfímátt-
úmlegri list.
Morgunblaðið/Rúnar Þór Bjömsson
Orgelleikararnir Björgvin við
Björgvinsorgelið og Jóhann Bald-
vinsson við nýja orgelið í Akur-
eyrarkirkju.
andi nútímatækni lítur hljóðfærið
út eins og ósköp sakleysislegt
hljómsveitarorgel.
Nú eru ekki allir á einu máli um
gerð og gæði hljóðfæra. Til eru svo
hreintrúaðir menn að þeir viður-
kenna ekki þá nútímatækni sem
felst í orgeli eins og því sem síðast
var lýst. Virðast með einhveiju
móti geta skynjað greinilegan mun
á stafrænu hljóðfæri og því náttúru-
lega tæki sem líkt er eftir þótt
venjulegt mannlegt tóneyra geri
það ekki. Hreintrúaðir organistar
spila bara ekki á plast. En hinir eru
líka til sem líta á stafrænt orgel
sem jafnsjálfsagðan hlut og aðra
tækniþróun, rétt eins og breyting-
una frá hesti í bíl eða flugvél.
Menn þurfa náttúrulega ekkert
að vara sammála frekar en þeir
vilja, en hitt má vera ljóst að Akur-
eyringum hafa bæst glæsileg og
gagnleg hljóðfæri. Fólk ætti því að
geta unað við hinn fjölskrúðugasta
organslátt í framtíðinni í orgela-
bænum Akureyri — án þess að snúa
sig úr hálsliðnum.
Fró Sverri Póli
Erlendssyní ó
AKUREYRI
Einn er þó ókostur í allri þess-
ari dýrð. Að minnsta kosti
hefur mörgum þótt súrt að geta
ekki notið þess að horfa á orgelið
og listamanninn öðruvísi en að snúa
sig langleiðina úr hálsliðnum. Svo
háttar nefnilega til að orgelið er,
eins og í flestum kirkjum, uppi á
sönglofti aftast í kirkjuskipinu, að
baki kirkjugestum. Þar uppi er að
auki rúm fyrir tiltölulega fámennan
kór. Þegar söngflokkar og hljóm-
sveitir hafa leikið í kirkjunni hafa
listamenn því jafnan stillt sér upp
í kórdyrum. Þá hefur hins vegar
ekki verið unnt að nota þetta mar-
grómaða orgel. Því miður.
Nú hefur verið ráðin á þessu
mikil bót. Fyrir skemmstu var vígt
nýtt orgel í Akureyrarkirkju, og er
nærri kórdyrum. Þannig er kirkju-
kórinn ekki lengur rígbundinn söng-
loftinu og þetta orgel kemur að
auki að gagni við að efla safnaðar-
söng auk þess að vera mikils virði
fyrir allt tónleikahald í kirkjunni.
Og eins og fram hef'ur komið í frétt-
um er þetta alíslenskt hljóðfæri,
handverk ungs íslensks völundar
sem nýverið kom heim frá námi í
orgelsmíði í útlöndum. Þetta er
pípuorgel með hefðbundnu móti,
þannig að lofti er veitt í misstórar
pípur sem gefa þá frá sér hljóð eins
og þegar blásið er í flautu eða lúð-
ur. Þannig má segja að orgelin með
loftdælu sinni og hijómborði hafí á
sínum tíma leyst af hólmi herskara
manna. Og Bjöm Steinar Sólbergs-
son er allra þeirra manna maki
þegar hann sest við hljóðfærin sín
og fer um þau fimum fíngrum.
En þetta er ekki einasta nýja
orgelið á Akureyri. í sumar var vígt
nýtt orgel Glerárkirkju. Það var
ekki smíðað hér heima heldur vest-
ur í Ameríku. Og þar er engu lofti
dælt um pípur í fornum stíl heldur
notuð fullkomnasta tölvutækni nú-
tímans. Jóhann Baldvinsson söng-
stjóri lýsti því svo að í orgelinu
væri tölva sem stýrt væri af gata-
spjöldum. A þessum spjöldum væm
stafrænar og nákvæmar upptökur
hljóða úr mörgum frægustu og
hljómbestu orgelum heims. Og á
þetta er svo spilað hér norður á
Islandi og þrátt fyrir framúrskar-