Morgunblaðið - 04.03.1989, Blaðsíða 14

M
MORGUNBLAÐIÐ LiAUGARDAGXJR 4. MARZ 1989
Sveinn Andri Sveinsson formaður Stúdentaráðs:
Vil breyta SHI úr pólitískum sand-
kassa í fagleg hagsmunasamtök
SVEINN Andri Sveinsson er
formaður Stúdentaráðs Háskóla
íslands og leiðir stjórn Vöku,
félags lýðræðissinnaðra stúd-
enta, i ráðinu. Það hefur ýmis-
legt gengið á lýá Sveini og félög-
um undanfarið. Andsteðingamir
í Stúdentaráði, Röskva, samtök
félagshyggjufólks í Háskólanum,
báru upp vantraust á stjómina
og sögðu málefnasamningi við
Vöku upp. Utanfrá að sjá virðast
átökin í Stúdentaráði vera
hatrömm og fylkingamar vegast
á af miklnm krafti. Átökin ein-
kennast líka af því að liðsstyrkur
þeirra í ráðinu er nú jafh. Sveinn
Andri féllst á að spjalla við blaða-
mann um deiluraar í Stúdenta-
ráði, stúdentapólitík og starf
SHÍ.
„Til þess að skilja stöðuna í Stúd-
entaráði er nauðsynlegt að þekkja
aðeins forsöguna. 1986-1987 var
ég varamaður Vöku í ráðinu undir
formennsku Eyjólfs Sveinssonar.
Vaka og Stígandi, sem var klofn-
ingur út úr umbótasinnum, voru
þá við stjóm. í kosningunum 1987
fór ég aftur í framboð fyrir Vöku
og þá jukum við fylgi okkar meira
en dæmi voru um; fengum fylgi 43%
stúdenta, en höfðum 36% í kosning-
unum árið áður. Vinstri menn og
umbótasinnar mynduðu svo meiri-
hluta í ráðinu, en ég varð oddviti
minnihluta Vöku. Við urðum svo
lánsöm, ef svo mætti segja, að
hörmulegt starf meirihlutans leiddi
til þess að Félag umbótasinna rann
saman við Félag vinstri manna, sem
breytti um nafn og kallar sig síðan
Röskvu. Við unnum mikinn kosn-
ingasigur á síðasta ári og fengum
8 af 15 fulltrúum, sem kosnir eru
árlega. 15 fulltrúar, sem kosnir
voru 1986, gengu þá út úr ráðinu,
en eftir sátu þeir sem voru kosnir
1987. Þar voru hlutföllin 8:7
Röskvu í vil, og þess vegna kom
upp þessi sérkennilega staða, 15
fulltrúar á móti 15.
Röskva sætti sig fljótlega við að
Vaka tæki að sér ábyrgð á störfum
SHÍ, enda höfðum við augljósan
meðbyr í kosningunum og jukum
fylgið enn, í um 51%. Menn sáu
ekki fram á að geta unnið saman
í sjálfri stjóm ráðsins, og því var
farið út í það að skipta með sér
verkum. Vaka tók að sér stjómina
og útgáfumál ráðsins, en Röskva
fékk aðalfulltrúa í stjóm LÍN og
fulltrúa stúdenta í stjóm Félags-
stofnunar stúdenta. Það náðist
samstaða um að brjóta hagsmuna-
nefnd Stúdentaráðs upp í smærri
nefndir, sem hver hefði sitt sérsvið.
í gömlu nefndinni sátu 11 manns
og hún var eiginlega ekki fær um
að fjalla um neitt nema lánamál.
Núna starfa hins vegar nefndir um
menntamál, utanríkissamskipti, Fé-
lagsstofnun, lánamál og loks önnur
hagsmunamál. Þar sem önnur fylk-
ingin hefur formann, hefur hin
meirihluta. Með þessari nýju
nefndaskipan hefur allt málefna-
starfið verið gert miklu markviss-
ara.
Landsmálapólitík eða
hagsmunamál?
Deilumar í Stúdentaráði eru það,
sem mest er áberandi í Qölmiðlum.
Þær eru í rauninni ekkert annað
en toppurinn á ísjakanum. Lang-
mest starf SHÍ gengur hnökra-
laust, og fulltrúamir í ráðinu hafa
unnið saman í mjög góðu málefna-
starfi, þar sem flestir hafa verið
sammála."
— Um hvað er þá deilt?
„Málið er það að núverandi stjóm
SHÍ, sem tók við í maí, starfaði í
friði fram í október eða nóvember.
Á fundum Stúdentaráðs komu ef
til vill upp eitt eða tvö deilumál á
hverjum fundi, og auðvitað hafa þau
verið blásin upp. Hinu hafa menn
eðlilega tekið minna eftir, að
aragrúi ályktana og ákvarðana er
afgreiddur í sátt. Eitt deilumál hef-
ur hins vegar komið upp aftur og
aftur, sem er áhugi Röskvu á mál-
efnum Suður-Afríku. Röskvuliðar
hafa lagt til að SHÍ gengi inn í
Samtök gegn apartheit og að við
héldum ráðstefnu um skæruliða-
samtökin ANC. Stjóm Stúdenta-
ráðs hafnaði þessu auðvitað á þeim
gmnni, sem við höfum starfað í
allan vetur; að halda landsmálum
og utanríkismálum fyrir utan Stúd-
entaráð. Þama stendur hnífurinn í
kúnni, og um þetta greinir fylking-
amar helzt á. Röskva vill að SHÍ
láti landsmálapólitík og utanríkis-
mál til sín taka, en við viljum leggja
áherzlu á öflugt starf að hagsmuna-
málum stúdenta við Háskólann.
Reynslan hefur sýnt að pólitísku
málin eyðileggja ævinlega starfs-
andann í Stúdentaráði, og því er
eðlilegt að halda þeim úti. Þegar
vinstrimenn lögðu ofurkapp á að
SHÍ gerðist hluthafi í Útvarpi Rót,
sem komið hefur í ljós að nærri
helmingur stúdenta hefur aldrei
hlustað á, fóm tveir heilir fundir
ráðsins í rifrildi um málið,“ segir
Sveinn Andri. „Það er engin furða
að hinn almenni stúdent spyiji hvort
SHÍ eigi að vera pólitískt félag,
þegar umfjöllun um hagsmunamál
hans víkur fyrir umræðum um lé-
lega útvarpsstöð. Það kemur líka
fram í skoðanakönnun, sem Skáís
gerði nýlega meðal stúdenta fyrir
Vökublaðið, að 81,3% þeirra sem
svara leggjast gegn því að blanda
utanríkismálum og þjóðmálum inn
í stjóm Stúdentaráðs.
Skyldum fólk ekki í
pólitískt félag
Það er líka mikilvægt atriði í
þessu sambandi, að það er skyldu-
aðild að Stúdentaráði fyrir stúdenta
við Háskólann. Ef við emm sýknt
og heilagt að taka afstöðu til pólit-
ískra mála, er ráðið auðvitað ekkert
annað en pólitískt félag. Að skylda
menn til að vera félagar f slíkri
samkundu er þá ekkert frábmgðið
því að þvinga menn til að ganga í
pólitísk samtök. Slíkt er auðvitað
argasta óvirðing við skoðanafrelsi
stúdenta. ímyndaðu þér bara að við
fæmm að skylda fólk til að ganga
í Framsóknarflokkinn eða Félag
fijálshyggjumanna!
í Stúdentaráði situr líka fólk, sem
á það sameiginlegt að vera annt
um hagsmuni stúdenta, en hefur
mjög mismunandi skoðanir á þjóð-
málum. Það er út í hött að halda
að þetta fólk geti tekið sameigin-
lega afstöðu til mála, sem ekki
koma stúdentum neitt meira við en
öðmm.“
— En hvað finnst stúdentum
sjálfum? Ertu viss um að öllum
þyki stjómarhættir ykkar frá-
bragðnir því sem gerðist í tíð
síðustu stjómar?
„Sko — sjáðu nú til. Það ríður
auðvitað ákaflega mikið á því að
hinn almenni stúdent finni til sam-
kenndar með Stúdentaráði. Sjálfur
reyni ég að vera sem mest úti í
skóla og geri heiðarlega tilraun til
að taka púlsinn á liðinu og gera
mér ljóst hvemig landið liggur. Mér
finnst ég finna fyrir mikilli og vax-
andi ánægju með störf okkar. Það
styður svo þessa tilfinningu, að í
skoðanakönnuninni, sem ég minnt-
ist á, sögðust 67% stúdenta vera
ánægðir með störf stjómar SHÍ.
Það sem við töldum vandamál, þeg-
ar við tókum að okkur stjómina,
var að hinn almenni stúdent hefði
ekki áhuga á því sem væri að ger-
ast hjá okkur. Við bmgðumst við
með auknu upplýsingastreymi, og
höfum nú komið upp töflum í nán-
ast öllum útbyggingum skólans, þar
sem fundargerðir Stúdentaráðs
hanga uppi, gefið reglulega út
fréttablað og reynt á ýmsan annan
hátt að höfða meira til allra stúd-
enta, auk þess sem við höfum hald-
ið pólitísku málunum úti. í fyrra
gerði Skáís sambærilega könnun
við þá, sem ég hef verið að vitna
í. Þar kom fram að 60% stúdenta
sögðust ekki hafa skoðun á því sem
SHÍ væri að gera. í ár hefur þetta
hlutfall lækkað í 40%.“
Sveinn segir að annar þáttur í
því að halda sem beztum tengslum
við alla stúdenta, sé að eiga gott
samstarf við félög stúdenta, sem
starfa í öllum deildum og skoram
Háskólans. „Við höfum lagt allan
Morgunblaðið/Charlea E. Hirt
„Mér finnst ég vera að reka
smiðshöggið á verkið . . .“
okkar metnað í gott samstarf við
deildarfélögin, enda standa þau
næst stúdentum. Við höfum stór-
aukið íjárstuðning við deildarfélög-
in, úr 1,2 f 2,2 milljónir. Við skipuð-
um vinnuhóp formanna félaganna
og Stúdentaráðs um endurskoðun
reglna um ijárstyrk til félaganna.
Það tókst að virkja öll félögin til
samstarfs um fullveldishátíðina 1.
desember, sem fyrir vikið varð
glæsilegri en um margra ára bil og
nær því að vera hátíð allra stúd-
enta. Deildarfélögin hafa tekið að
sér ýmis verkefni fyrir Stúdentaráð,
til dæmis sjá viðskiptafræðinemar
nú um íþróttamót Háskólans. Ég
er mjög stoltur af þessu starfí og
núna em nokkrir félagsformenn í
samstarfi við Vöku að vinna að
hugmyndum um enn aukin áhrif
deildarfélaganna."
Stúdentar hógvær
kröfuhópur
— Þú segir að starf SHÍ eigi að
ganga út á hagsmunabaráttu fyrir
stúdenta. Þær gagniýnisraddir hafa
heyrzt að stúdentar séu hávær
kröfuhópur, sem hafi það í raun
alltóí gott. Em stúdentar að verða
félagslegt vandamál?
Sveinn segir að hann sé nú ekki
vanur að líta á sig og sína sem
vandamál. „Stúdentaráð hefur gert
ýmislegt til þess að stúdentar þurfi
ekki að verða utangarðs. Við höfum
til dæmis reynt að aðstoða stúdenta
til að bjarga sér sem bezt sjálfir
og vera sem minnst upp á aðra
komnir. Við gemm okkur til dæmis
fulla grein fyrir því að háskólanám
er full vinna, ef menn ætla að
stunda það af alvöra, og að það er
óæskilegt að þurfa að vinna með
námi. Engu að síður höfum við
reynt að hjálpa fólki til að finna sér
vinnu með skólanum, af því að sum-
ir komast ekki af á annan hátt. í
vetur hefur stjóm SHÍ framkvæmt
stefnumál Vöku, sem er að reka
atvinnumiðlun með hlutastörf allan
ársins hring. Þetta hafði verið talað
um áram saman, en ekkert verið
gert. Atvinnumiðlunin hefur gengið
nokkuð vel, og við vinnum núna að
því að koma henni á sterkari gmnn.
Það kaldhæðnislega í þessu er þó,
að menn fara út í það að fá sér
starf með náminu vegna þess að
námslánin em ekki nógu há. Hækki
hins vegar tekjur námsmanns, er
skorið af námslánunum, og nú ætl-
ar Svavar Gestsson að hækka tekju-
tillitið.
Við höfum einnig rekið húsnæð-
ismiðlun fyrir stúdenta. í tíð fyrri
meirihluta í Stúdentaráði vom
menn nú svo gefandi í starfinu, að
þeir fóra í frí yfir sumarmánuðina,
og starfsemi húsnæðismiðlunar lá
niðri á versta tíma. Félagsstofnun
stúdenta var síðan fengin til að
taka miðlunina yfir, en yfírmenn
Félagsstofnunar vora lítið hrifnir
af að sitja uppi með þetta vand-
ræðabam, miðlunin náði sér ekki á
strik og aðeins 30-40 manns fengu
húsnæði á hennar vegum. Eitt af
okkar fyrstu verkum var að taka
reksturinn yfir aftur og gera samn-
ing við tryggingafélag um að allir
okkar leigjendur væra ábyrgðar-
tryggðir vegna hugsanlegra
skemmda á húsnæðinu. Síðan aug-
lýstum við miðlunina grimmt bæði
meðal stúdenta og húseigenda og
árangurinn lét ekki á sér standa,
síðan hafa 120-130 manns fengið
húsnæði. Þetta er annað dæmi um
það, hvemig við reynum að hjálpa
stúdentum til að hjálpa sér sjálfir.
Annars era námsmenn ekkert
öðravísi hópur en önnur hagsmuna-
samtök, til dæmis samtök laun-
þega. Það er ekkert eðlilegra en
að við gætum okkar hagsmuna, og
við eram alls ekki hávær kröfuhóp-
ur. Ég er til dæmis viss um að við
höfum lægra en íþróttafélög og
ýmis góðgerðasamtök. Ef þú vilt
kalla okkur kröfugerðarhóp, þá
held ég að við séum einn sá ábyrg-
asti, sem þú finnur. Við éram vön
því að taka tillit til aðstæðna og
geram yfírleitt hófsamar kröfur.
Við látum hins vegar ekki traðka á
okkur, og ef eitthvað er gert á hlut
okkar kallar það fram hörð við-
brögð. Mér finnst stúdentar al-
mennt mjög meðvitaðir og með
sterka réttlætistilfinningu. í öðram
löndum era þeir víða harður þjóð-
félagskjami, sem stendur jafnvel
fyrir blóðugum götuóeirðum — við
vitum til allrar hamingju betur en
að við látum okkur detta slíkt í hug.
Unnið allar nætur
Stúdentaráð gerir líka svo ótal-
margt fleira en að standa í stappi
um námslán og heimta hlunnindi
úr hendi hins opinbera. Ég hef haft
feikilega gott lið með mér í vetur,
ekki aðeins stjóm SHÍ, heldur aðra
Vökumenn, sem hafa lagt nótt við
dag í vinnu. Það er unnið fram á
nætur, og um allar helgar," segir
Sveinn. Byijar svo að telja upp störf
stjómarinnar og dregur hvergi und-
an. Hann nefnir að hálfrar annarrar
milljónar halli á Stúdentablaðinu
hafí verið réttur af og hafín reglu-
leg útgáfa Stúdentafrétta. Þá hafi
símaskrá Háskólans verið dreift
ókeypis til stúdenta, nýjar reglur
um einkunnaskil verið knúnar í
gegn, opnunartíminn á skrifstof-
unni lengdur og keyptar tvær tölvur
OPIÐ
laugardag frá kl. 14-17,
sunnudag frá kl. 14-17
S jón er sögu ríkari
BENCO hf.
Lágmúla 7, simi S4077.
CombiG Camp
tjaldvagnar