Morgunblaðið - 09.03.1989, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. MARZ 1989
49
Athyglisverðir útvarpsþættir
um Jesú-ímyudiua í bókmenntum
Til Velvakanda
Ég vil nota þetta tækifæri til að
minna fólk á mjög athyglisverða út-
varpsþætti, sem fluttir eru á fímmtu-
dagskvöldum um Jesú-
ímyndina í bókmenntum. Þar eru
valdir úrvalshöfundar síðustu 150 ára
og útskýrt hvemig þeir hafa notað
Jesú-ímyndina i verkum sínum. Þar
á meðal sá frægi Kazantsakis, og
okkar eigin Halldór Laxness. Það
má með sanni segja að þetta sé verð-
ugt framhald á þeirri andlegu stór-
veislu sem mynd Scorseses eftir sögu
Kazantasakis var. Scorsese er, eins
og við Dr. Gunnar Kristjánsson, af-
sprengi nýlegrar vísindagreinar sem
orðið hefur vinsælli með ári hveiju.
Það er rannsókn á líkingamáli kristn-
innar um aldimar bæði í myndlist,
bókmenntum og tónlist.
Ég er ekki sammála þeim trúbræð-
rum mínum, sem fordæmdu kvik-
mynd Scorseses. Þar á meðal einhver
Gunnar Gunnarsson „semínaristi" í
Kennaraháskólanum. Gunnar þessi
gerðist liðsmaður Francos Zeffírellis
sem þurfti að selja sína eigin mynd
meðal rómversk-kaþólskra þjóða og
fordæmdi því listaverk kollega síns á
meðan hann sjálfur strikaði allt sem
hét kraftaverk út úr sinni Jesú-f
mynd, en af þeim er nóg í mynd
Scorseses. Útstrikun kraftaverksins
er kjarnaatriði í frjálslyndu guð-
fræðinni og rannsóknum hebreska
háskólans í Jerúsalem, sem mynd
Zeffírellis byggir mjög á.
Jesú-ímynd Kazantsakis sem Scor-
sese notar er sá Jesús sem í mennsku
sinni hefur borið sinn kross á undan
oss. Leikarinn sem lék hann í mynd-
inni lék svo vel og sannfærandi að
hann mun aldrei gera betur meðan
hann lifír. Þessi Jesús upplifir mann-
legar freistingar á allt annan hátt
en sá Jesús sem maður hefur oftast
séð á hvíta tjaldinu, það er sá sem
stjómar atburðarásinni. AUt í einu
fáum við að sjá mann sem er leiksopp-
ur og fómarlamb ytri aðstæðna.
Þetta minnir mig á 25 ára gamla
lífsreynslu. Eftir að ég hafði lært
minn kristindóm í skóla Gunnars Sig-
uijónssonar og Bjarna Eyjólfssonar
fór ég á norskan biblfuskóla til þess
að kynnast þessari tegund kristin-
dóms betur. 011 kennsla þar lagði
áherslu á hinn milda tuttugustualdar
kristindóm, sem ég hafði lært heima.
Svo komu gamlir menn í heimsókn.
Þeir höfðu verið í skólanum hálfri öld
áður, og voru því norskir jafnaldrar
Úr kvikmynd Scorseses, Last
Temptation of Christ.
Kazantsakis. Mér er minnisstæður
einn, sem kenndi okkur að varast
andskotann og byggði þar á reynslu
sjálfs sfn. Það voru svefnrofín sem
hann óttaðist mest. Þá stóð djöfullinn
við hlið hans og ætlaði að hirða hans
aumu sál. Saga þessi er enn í minni
mér-svo sterk, að barátta Krists við
Lúsífer f mynd Scorseses er eins og
veik eftirlíking af kvölum og áminn-
Velvakandi góður.
Fyrir nokkru birtist f Velvakanda
ágæt grein eftir konu sem þekkt er
að greind og góðvilja. Þar segir m.a.:
„Forstjóri Afengisverslunar rfkisins
virðist telja það sitt hlutverk að ota
áfengi að almenningi eins og hann
væri að selja þorskalýsi eða hunang."
Sama dag birtist í DV grein eftir
þennan forstjóra. Þar ríður stærilætið
hégómaskapnum við einteyming.
Auðvitað blöskrar kerfisdraugum að
sjá embættisbréf skrifað á rammís-
lensku mannamáli en ekki þvi merg-
lausa stofnanamáli sem gerir sam-
skipti við yfírvöld og milli stofnana
þurr, leiðinlegogjafnvel ómanneskju-
leg. Hrokinn er þó verstur. Á for-
stjóri ÁTVR að segja Áfengisvamar-
ráði, lýðræðislega kjömu á sjálfu
Alþingi, fyrir verkum?
Er hann kannski að gamni sfnu (
eða f geðvonskukasti) að setjast á
bekk með þeim mannvitsbrekkum
sem aumastar eru allra f fjölmiðlum
og er þá langt til jafnað?
Forstjórar ÁTVR voru longum sið-
fágaðir menn, hæverskir og velviljað-
ingum þessa norska bónda. Hvemig
stendur þá á því að kristnir trúarleið-
togar leika sér að því að misskilja
það sem Jesús er látinn segja þegar
sálarstríð hans stendur sem hæst?
Hafa þessir menn virkilega aldrei
kynnst raunverulegu sálarstríði
mennsks manns? Svo er helst að sjá
á skrifum þeirra.
Nei, það er annað sem hrellir þá.
Þetta er í fyrsta sinn, sem menn
hafa fengið að sjá hinn mennska
Krist Arfusarsinna og Nestoríana. Sá
kristindómur var fordæmdur sem
villutrú fyrir 1500 ámm. Hann var
mikilvægt framlag guðfræðiskólans
í Antíokkíu (það er háskólans í heima-
landi Krists) til kristindómsins, eink-
um meðal germanskra og gotneskra
þjóða. Líka austur í Indlandi og Kína
fram eftir öldum. Það er því ekki
undarlegt, að menn skuli rísa upp
gegn þessum Jesú Kristi, þar sem
höfuð áherslan er lögð á manndóm
hans með öllum göllum þess tilveru-
stigs. Hingað til hafa menn alltaf
einblfnt á guðdóminn og veldi hans.
Séra Kolbeinn Þorleifsson
ir — og gerðu sér ljóst að varan, sem
þeir skyldu selja, var sfður en svo
nauðsynjavamingur. Nú er þar undir
stýri Höskuldur nokkur Jónsson.
Hann virðist gera allt sem hann
megnar til að koma í lóg efni því sem
spillir mannlífi meira en nokkuð ann-
að. Efni þetta á sök á leiðindum, slys-
um og glæpum, allt frá glögg-ælu f
leigubílum og drykkjurausi til líkams-
árása, nauðgana og mannvíga. Það
er spurning hvort þjóðin hefur efni á
að greiða manni laun — og þau sjálf-
sagt ekki í lægri kantinum — fyrir
slíkan verknað.
Þegar bjórkoman var boðuð með
pomp og prakt um daginn skildist
manni að aðaláhyggjuefnið í sam-
bandi við hana væru tímar áldósir.
Kannski ætlast forstjóri ÁTVR til
þess að Áfengisvamaráð beini vam-
arstarfínu að tómum dósum og tóm-
um flöskum en láti sölu- og auglýs-
ingatilburði áfengissalanna lönd og
leið. Ef svo er þá mun ástæða til að
hafa áhyggjur af fleiru tómu en bjór-
dósum.
Kristinn Vilhjálmsson
Forstjóri ÁTVR
Gomora biðja um alþjóð-
lega hjálp ...
Áttu ekki rafmagnsstól?
HÖGNI HREKKVÍSI