Morgunblaðið - 10.03.1989, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MARZ 1989
27
Forsætisráðherra og sjávarútvegsráðherra:
SKÍÐANÆRFÖTIN
Kaupum ekkí tollfríð-
índi með veiðiheimildum
„Yfirþjóðlegar stofnanir“ ekki til umræðu
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra sagði í utandagskrárum-
ræðu í gær að hvorki afsal fullveldisréttinda né „yfirþjóðlegar stofhan-
ir“ kæmu við sögu í fyrirhugaðri yfirlýsingu fundar forsætisráðherra
EFTA-ríkja í Osló. Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra sagði
að ekki stæði til að bjóða veiðiheimildir hér fyrir tollfríðindi í EB-
ríkjum, en semja megi um nýtingu sameiginlegra stofiia: loðnu, karfa,
rækju og kolmunna, til að fyrirbyggja rányrkju.
Kristín Einarsdóttir (Kvl(Rvk) hóf utandagskrárumræðu á Alþingi
í gær um væntanlega yfirlýsingu forsætisráðherra EFTA-rílqa um
afstöðuna til EB. Umræðan verður lítUlega og efiiislega rakin hér á
eftir.
„Yfirþjóðlegar stofnanir“
Kristín Einarsdóttir (Kvl/Rvk)
hóf mál sitt á því að hún hefði
áhyggjur vegna frétta um drög að
yfirlýsingu væntanlegs fundar for-
sætisráðherra EFTA-ríkja, sem
haldinn verður í Osló 14. og 15.
marz nk., þar sem fjallað verður um
afstöðuna til EB, með hliðsjón af
framþróun mála þar og fyrirhugaðr-
ar breytingar á EB 1992.
Hún lagði sérstaka áherzlu á það
að ekki verði ýjað að afsali neins
konar fullveldisréttinda í yfírlýsingu
„toppfundar EFTA“ eða tilurð ein-
hvers konar „yfirþjóðlegra stofnana"
á vegum bandalagsins.
Forsætisráðherra á ekki að halda
utan á fyrirhugaðan toppfund
EFTA-ríkja, sagði þingmaðurinn, án
þess að gera Alþingi grein fyrir stöðu
mála og því, að hverju er stefnt með
fundinum. Vilji Alþingis á að ráða
ferð í málinu.
Fríverzlun með
sjávarafurðir — ekkert
réttindaafsal
Steingrfmur Hermannsson, for-
sætisráðherra, sagði að réttindaaf-
sal eða yfirþjóðlegar stofnanir yrðu
ekki á dagskrá fundarins í Osló né
í yfírlýsingu sem þar kynni að verða
undirrituð.
Forsætisráðherra sagði hinsvegar
að milli 55-60% af utanríkisviðskipt-
um okkar, bæði innflutningi og út-
flutningi, væri við EB-ríkin. Tollfríð-
indi fyrir fiskafurðir okkar á þessum
markaði skiptu miklu. Sem og
fríverzlun með fískafurðir.
„Við fengum hinsvegar þau svör
að EFTA-ríkin þyrftu fyrst að semja
um fríverzlun á fiski sín á milli,
áður en þau færu fram á fríverzlun
við EB með fiskafurðir. Þetta mál
verður m.a. rætt í Osló. Finnar einir
EFTA-ríkja halda enn í andóf gegn
fríverzlun með fisk. Sérstök nefnd
innan EFTA-ríkjanna vinnur nú að
þessu máli. Við leggjum áherzlu á
að fá inn í yfirlýsingu Oslo-fundarins
grein sem kveður á um fullt verzlun-
arfrelsi með sjávarafurðir innan
EFTA.“
Forsætisráðherra vék síðan að
ijórföldu samskiptafrelsi, sem að
væri stefnt í EB: 1) fríverzlun, 2)
samskonar frelsi í þjónustuviðskipt-
um, 3) ftjálsum flutningum fjár-
magns og 4) fijálsum flutningum
vinnuafls. Við höfum áhuga á fyrsta
þættinum, fríverzlun, sagði forsætis-
ráðherra.
Forsætisráðherra sagði EFTA-
ríkin ræða sin í milli um viðbrögð
við framvindu innan EB. Þær við-
ræður eru enn sem komið er trúnað-
armál. í þeirri yfirlýsingu, sem að
er unnið, verður ekki rætt um neins-
konar réttindaafsal af okkar hálfu
eða yfirþjóðlegar stofnanir.
Þessi mál verða sérstaklega rædd
við Evrópu-nefnd okkar siðar í dag,
sagði ráðherra.
Ráðherra sagði að við yrðum að
ræða um markaðshagsmuni okkar í
EB-ríkjum, annað hvort í samfloti
með öðrum EFTA-ríkjum, eða einir
sér. Þar væru um mikla hagsmuni
að tefla.
Horft til allra átta
Július Sólnes (B/Rn) spurði,
hvort sú yrði niðurstaðan, að íslend-
ingar einir stæðu utan Evrópusam-
starfs um aldamótin.
Júlíus taldi eðlilegt, eins og mál
standi nú, að vera utan EB, en leita
hagstæðra samninga við bandalagið.
Spuming væri hinsvegar, hvort slíkir
samningar eigi að vera í samfloti
við önnur EFTA-ríki. Hann sagði
og að við hefðum hagsmuna að
gæta víðar, svo sem í Bandaríkjun-
um, Asíu og jafnvel í þriðja heimin-
um. Við eigum ekki að einblína um
of á EB, sagði þingmaðurinn, heldur
horfa til allra átta.
Virk hagsmunagæzla
Eyjólfur Konráð Jónsson
(S/Rvk) taldi að fundurinn í Osló
gæti orðið hinn merkasti, m.a. ef
fram næðist fríverzlun með fisk.
EFTA og Norðurlandasamstarf væri
og vettvangur til víðtækari hagsmu-
nagæzlu, m.a. í sambandi við meng-
unarvamir hafsins, sem geymdu
sjávarauðlindir fiskveiðiþjóðanna við
N-Atlantshaf og Eystrasalt, sem og
hafsbotnsréttindi.
Eyjólfur sagði og mikilvægt ef
önnur EFTA-ríki yrðu stuðningsaðil-
ar okkar þegar við reyndum að
styrkja markaðsstöðu okkar hjá EB.
Og sjálfgefið væri að ræða við EB,
en hinsvegar kæmi ekki til mála að
tala um fískveiðiheimildir í lögsögu
okkar. Réttindi okkar á þessu sviði
væm óumdeild, ættu sögulegar og
lagalegar stoðir.
Eyjólfur gerði grein fyrir heim-
sóknum utanríksmálanefndar Al-
þingis til EB, 1986 og 1988, og vitn-
aði til ræðu Delors, forseta ráð-
herranefndar EB, sem hafi verið ein-
staklega vinsamleg íslendingum.
Halda verður fast á málum
Hjörleifur Guttormsson (Abl)
fagnaði þeirri yfirlýsingu forsætis-
ráðherra að á toppfundi EFTA í
Osló væri hvorki á dagskrá að af-
sala neins konar fullveldisrétti né
innleiða jrfirþjóðlegar stofnanir.
Halda yrði fast á þessum málum,
ekki sízt af hálfu þjóðþinga, sem
ættu undir högg að sækja gagnvart
framkvæmdavaldinu.
Samfelld þróun
frá stríðslokum
Kjartan Jóhannsson (A/Rn)
sagði m.a. að samfelld samstarfs-
þróun Evrópuríkja hefði staðið allt
frá lyktum síðari heimsstyijaldar.
Þeir múrar í samskiptum ríkjanna,
sem brotnir yrðu 1992, væru hvorki
fyrsta né síðasta skref þessarar þró-
unar. Ríki utan EB gætu ekki horft
fram hjá þessari þróun, allra sízt
þegar miklir viðskipta- og sam-
skiptahagsmunir kæmu við sögu.
Kjartan rakti síðan þá hagsmuni,
sem við ættum að verja, fríverzlun
með físk, tollfríðindi, flugsamgöngur
o.fl. o.fl. Einnig samstarf á sviði
mennta og rannsókna, m.a. haf-
rannsókna; víða sköruðust hags-
munir. Þessi mál koma upp á borð
EFTA-þjóða, bæði sameiginlega og
hverrar fyrir sig, hvort sem þeim
líkaði betur eða ver. Þessi mál verð-
ur að ræða og taka afstöðu til þeirra.
Hann sagði ástæðulaust að hræð-
ast allar breytingar, aðalatriðið væri
að meta þær rétt og sinna hagsmu-
nagæzlu í þágu þjóðarinnar. Sjálf-
gefið væri að ræða við EB, heyra
Samskiptin við Evrópubandalag-
ið bar mikið á góma þegar rætt
var utan dagskrár á Alþingi í gær
um væntanlega yfirlýsingu for-
sætisráðherra EFTA um afetöð-
una til EB. Myndin sýnir fána
Evrópubandalagsins.
hvað bandalagið hefur fram að færa,
og taka síðan afstöðu með hliðsjón
af viðblasandi staðreyndum.
Skrítín útlegging
Morgunblaðsins
Halldór Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, sagði að sú umræða,
sem fram hafí farið um þessi mál
hér á landi, hafí verið hin undarleg-
asta. Skilja hafi mátt að íslenzka
ríkisstjómin hafi nánast boðið veiði-
heimildir hér við land. Það er af og
frá, sagði ráðherra, það hefur ekki
verið gert og stendur ekki til.
Sjávarútvegsráðherra sagði það
furðu gegna, hvem veg Morgun-
blaðið hafi lagt út af þessu máli.
Leiðarar blaðsins fæm víða, bæði
hérlendis og erlendis.
Annað mál er, sagði ráðherra, að
utanríkisviðskipti skipta þjóðarbú-
skap okkar miklu máli, ekki sízt við-
skiptin við EB-ríkin. Þessvegna er
okkur kappsmál að ná góðum samn-
ingum við bandalagið.
Það er stefna EB að veiðiheimild-
ir komi í stað aðgangs að markaði,
en stefna okkar er hinsvegar sú, að
ekki komi til mála að veita aðgang
að auðlind gegn aðgangi að markaði.
Það má hinsvegar ræða önnur
svið sjávarútvegsmála. Við eigum
sameiginlega sjávarstofna með EB-
ríkum: loðnu með Norðmönnum og
Grænlendingum, karfa og rækju
með Grænlendingum, og kolmunna
með EB. Grænlendingar hafa afhent
EB-ríkjum nýtingu þessara stofna,
að dijúgum hluta. Nauðsynlegt væri
að semja um nýtingu sameiginlegra
stofna til að koma í veg fyrir rán-
yrkju þeirra.
Ráðherra vék og að fríverzlun
með fisk í Evrópu og tollfríðindum
og sagði einsýnt að við ættum mik-
illa hagsmuna að gæta. Hann benti
á að Norðmenn hefðu tryggt sér
tollfríðindi fyrir saltfisk gegn veiði-
heimild.
Pólitískar keilur
Páll Pétursson (F/Nv) taldi mál
Jón Baldvin Hannibalsson, ut-
anríkisráðherra, sagði að ekki væri
mikil von til árangurs ef boðað yrði
fyrirvaralaust til ráðstefnu um
þetta mál. Ekki ætti að halda ráð-
stefnu ráðstefnunnar vegna. Við
þessi í góðum höndum forsætisráð-
herra. Það hafi verið frumhlaup hjá
þingmanni Kvennalista að hefja ut-
andagsskrárumræðuna. Hann hafi
haft aðgang að öllum gögnum máls-
ins hjá Evrópunefndinni. Tilgangur
umræðunnar væri sá einn að slá
pólitískar keilur.
Páll sagðist hinsvegar hafa svip-
aða afstöðu til EB og málshefjandi.
Það er ekki á dagsrká þingmeirihlut-
ans að ganga í EB, sagði hann,
„enda væri það hreinn óvitaskapur
nú“. Páll sagði EB ekki bandalag
þjóða, heldur stjómvalda og fyrir-
tækja. Hann sagði og að EB hefði
ekki áhuga á aðild hlutlausra þjóða
eins og Austurríkis, Sviss, Finnlands
og Svíþjóðar. EFTA yrði því áfram
til og það bæri að styrkja.
Engar veiðiheimildir
Guðmundur H. Garðarsson
(S/Rvk) sagði umræðuna tímabæra
og að mestu málefnalega. Þakkaði
hann málsheQanda fyrir að hreyfa
málinu.
Þingmaðurinn sagði það rangt hjá
sjávarútvegsráðherra að því hafi
verið haldið fram að ríkisstjómin
hafi falboðið veiðiheimildir. Það hafi
hvergi verið gert.
Hinsvegar hafi forsætisráðherra
(Tíminn 9. marz) og utanríkisráð-
herra (Morgunblaðið 8. marz) gefið
misvísandi yfírlýsingar í málinu. Það
eitt hafi verið tilefni til að hreyfa
málinu á Alþingi. Þing og þjóð eigi
rétt á vitneskju um, hver væri stefna
ríkisstjómarinnar í jafn þýðingar-
miklu máli.
Mín skoðun er sú, sagði Guð-
mundur, að ekki komi til greina að
he§a viðræður við EB á gmndvelli
veiðiheimilda hér, sama á við um
veiðiheimild gegn veiðiheimild; við
höfum einfaldlega ekkert til skipt-
anna.
Hinsvegar er mikilvægt að ræða
um mengunarvamir í N-Atlants-
hafinu, til þess að tryggja vöxt og
heilbrigði fiskistofnanna.
Lokaður þingfundur
Albert Guðmundsson (B/Rvk)
krafðist þess að haldinn yrði lokaður
þingfundur í stað nefndafundar, um
þetta mikilvæga mál, þar sem öll
gögn yrðu lögð fram. Þjóðkjömir
þingmenn ættu heimtingu á því að
forsætisráðherra gerði þeim glögga
grein fyrir málinu, áður en hann
héldi til Osló.
Hvergi sagt að bjóða
eigi veiðiheimildir
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anrikisráðherra sagði rangt að
hann hafi talið rétt að bjóða upp á
veiðiheimildir fyrir tollfríðindi fiskaf-
urða í EB-ríkjum. Við yrðum hins-
vegar að ræða við samningsaðila um
hagsmunamál okkar.
yrðum að hafa samvinnu við þau
ríki sem stjórnuðu þróun þessara
mála. Taldi utanríkisráðherra að við
ættum að setja okkur markmið í
þessum efnum og vinna síðan að
þeim kerfísbundið.
Utanríkisráðherra:
Vinna þarf að af-
vopnun í höfiinum
Hjörleifur Guttormsson (Abl/Al) spurði í gær utanríkisráðherra
hvort ríkisstjórnin væri reiðubúin að eiga frumkvæði að þvi að boð-
að yrði til alþjóðlegrar ráðstefiiu hérlendis til að Qalla um afvopnun
á og í höfunum.
Þér
verður
ekki kalt
í norsku
skíðanær-
fötunum.
OPIÐ
laugardaga 9-12
Grandagaiði 2. Rvík., sími 28855
ÖRNINNÍ
Spítalastig 8 v/Óðinstorg.