Morgunblaðið - 19.05.1989, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 19. MAÍ 1989
25
HVAÐ SEGJA ÞAU UM KJARASAMNINGANA
Morgunblaðið/Sverrir
Páll Halldórsson, formaður BHMR, og Gunnlaugur Ástgeirsson, ræða við Ólaf Ragnar Grímsson, Qár-
málaráðherra, í gærmorgun, þegar beðið var eftir að lokafrágangi kjarasamninganna.
Ólafur Ragnar Gríms-
son fjármálaráðherra:
Launaliður-
inn næsta árið
endurspeglar
aðra kjara-
samninga
„Ég er fyrst og fremst ny'ög
ánægður með að þessu verki
skuli vera lokið. Ég er vissulega
dálítið þreyttur. Þetta hefur ver-
ið ótrúleg lota í raun og veru
síðustu tíu daga, en þetta var
mjög flókin deila og erflð og
blandaðist margt inn í hana, þar
á meðal djúpstæð og langvarandi
tortryggni milli þessara samtaka
og ríkisvaldsins, kröfúr um nýtt
og gjörbreytt launakerfí við erf-
iðar aðstæður í okkar þjóðfélagi
og síðan vinnubrögð og aðferðir
sem voru auövitað dálítið óveiyu-
legar og ólíkar því sem menn
hafa þekkt áður, án þess ég sé
að dæma það neikvætt,“ sagði
Ólafúr Ragnar Grímsson, fjár-
málaráðherra.
Hann sagði að því hefði vinnan
við þessa samninga að allra dóma
sem þekktu samninga marga ára-
tugi aftur í tímann verið afar sér-
stæð og óvenjuleg og raunar teldi
hann að lausn hefði ekki fundist á
deilunni ef ráðherrar hefðu ekki
tekið jafn virkan þátt í samninga-
gerðinni síðustu tvær vikur og raun
bæri vitni. Hér hefði ekki einungis
verið um að ræða kjárasamninga í
venjulegri merkingu heldur einnig
eins konar vinnusáttmála við sam-
tök sem lengi hefðu deilt við ríkis-
valdið.
„Við sögðum alltaf frá upphafi
þessara viðræðna að við vildum
byggja hér upp kerfi þar sem há-
skólamenntaðir menn fengju að
njóta menntunar sinnar og hæfni.
Sérstaklega væri nauðsynlegt að
ráða bót á kjörum vísindamanna
og sérfræðinga, sem ekki eru inn
í þessu sérkennilega íslenska yfir-
vinnu- og aukagreiðslukerfi, sem
ýmis konar stjómendur hafa þróað
í hinum ýmsu stofnunum. Þétta er
fyrst og fremst ungt fólk, sem er
að vinna að rannsóknum og byggir
störfin á sérmenntun sinni og þá
er auðvitað nauðsynlegt fyrir þjóð-
félagið að skapa grundvöll til þess
að slík störf gætu nýst í framtíð-
inni. Hins vegar var ekki hægt að
slá föstu hér og nú hver einhver
launamunur ætti að vera milli þess-
ara ríkisstarfsmanna og annara
sem vinna hjá öðrum en ríkinu, en
það var nauðsynlegt að koma sér
saman um aðferð og einn af kostun-
um við þennan samning er að hann
er til 1994 hvaða alla meginþætti
snertir. Ég held að svo langur samn-
ingstími sé nánast einsdæmi," sagði
Ólafur.
„Launaliðurinn á þessu ári og
fyrri hluta næsta árs endurspeglar
á skýran hátt þá kjarasamninga
sem gerðir hafa verið við önnur
samtök, við BSRB, ASÍ og aðra og
ríkisstjórnin metur mjög mikils, eins
og kom fram á fundi ráðherranefnd-
arinnar með BHMR að það skuli
hafa gengið í liðssveit með þeim
samtökum launafólks, sem þessa
launastefnu hafa stutt og sam-
þykkt. Það er mikilvægur múr-
steinn í að hlaða hér upp grundvöll
að efnahagslegum stöðugleika á
næsta ári og allra næstu árum. Það
hefði auðvitað verið mjög erfitt ef
ein samtök af þessari stærð hefðu
ætlað sér að brjóta þessa stefnu
að einhveiju leyti niður,“ sagði
Ólafur einnig.
„Ég held þétta verkfall hafi verið
mjög erfitt. Það hefur verið erfitt
fyrir fólkið sem tók þátt í því og
það hefur verið erfítt fyrir þjóð-
félagið. Það er vont þegar skapast
nánast- styijaldarástand milli há-
skólamenntaðs fólks og almenn-
ings. Ég hef haft miklar áhyggjur
af þeim ijandskap sem ég hef fund-
ið hjá ýmsum til dæmis gegn kenn-
urum í þessu verkfalli. Ég held að
það sé mjög brýnt að það heflist á
ný tímabil sátta og samstillingar,
þar sem að bæði þeir sem hafa
verið í verkfallinu og eins almenn-
ingur átta sig á að það er nauðsyn-
legt að stilla saman strengina. Góð
lífskjör byggjast í nútimasamfélagi
eingöngu á tækniþróun, verk-
menntun, þekkingarsköpun og öðr-
um slíkum þáttum," sagði Olafur
að lokum.
Margrét Heinreks-
dóttir formaður FLÍR:
Mikil vinna
eftir
„ÉG HEFÐI gjarnan viljað ná
meiru fram og miðað við lengd
verkfallsins er þetta óneitanlega
nokkuð rýrt en þó er ég þokka-
lega ánægð eftir atvikum," sagði
Magrét Heinreksdóttir formaður
Félags lögfræðinga í ríkisþjón-
ustu. „Ég held að við verðum að
líta á þennan samning sem nokk-
urn tímamótasamning og það er
geysilega mikil vinna óunnin á
grundvelli hans.“
„Það er mikilvægt að gott sam-
starf beggja aðila náist um þá vinnu
því endanlegur árangur fer eftir því
með hvaða hætti er gengið til verka,
ekki síst af hálfu ríkisins. Ef fulltrú-
ar ríkisins hafa framsýni til að túlka
þennan samning af skynsemi og
án þess að eyða tíma í hártoganir
á hveiju einasta atriði held ég að
við getum þokkalega við una þegar
upp verður staðið,“ sagði Margrét
Heinreksdóttir.
Páll Halldórsson
formaður BHMR:
Árangurinn
ræðst af því
hversu vel
samningnum
verður
fylgt eftir
„Ég er auðvitað ny'ög ánægður
yfir að samningur hafi náðst. Ég
tel það merk tímamót að okkur
hafi tekist að gera samning sem
á að varða leiðina að bættum
kjörum háskólamenntaðra ríkis-
starfsmanna, þannig að þau nálg-
ist kjör háskólamanna á almenn-
um markaði. Hins vegar mun
árangurinn af þessum samningi
ráðast af því hversu vel við fylgj-
um honum eftir,“ sagði Páll Hall-
dórsson, formaður BHMR.
Hann sagði að ef BHMR ætlaði
að tryggja það að þær hækkanir
sem þeir ættu 1. júlí ár hvert leidd.
þá nær launum á almennum mark-
aði, en yrðu ekki bara verðbólgu-
hækkanir til að mynda, þýddi það
að mjög vel þyrfti að. fylgjast með
launaþróun og halda utan um samn-
inginn að öðru leyti. BHMR hefði
orðið að taka áhættu og gera samn-
ing til langs tíma til þess að ná
fram þessum leiðréttingum, þrátt
fyrir að einkenni samskiptanna við
ríkisvaldið væru tortryggni og það
ekki að ástæðulausu. Sá launamun-
ur sem þeir vildu brúa væri svo
mikill að það væri ekki raunhæft
að leysa hann í einu skrefi. Þá hlyti
það að verða eitt af brýnni verkefn-
um að byggja upp trúnaðartraust
milli háskólamenntaðra starfs-
manna og ríkisins.
Páll benti á að samningurinn
þýddi bullandi kaupmáttarhrap til
að byija með og ástæðan fyrir
áherslunni á Iangtímasamning væri
einnig að samtökin hefðu ekki haft
styrk til að bijóta niður þá launa-
stefnu sem búið var að móta ‘í
landinu. Hann sagðist ekki hafa átt
von á svo langvinnum átökum, en
benti á að þegar ákvörðun var tek-
in um verkfall í almennri atkvæða-
greiðslu hefði ekki verið búið að
staðfesta þessa launastefnu neins
staðar í þjóðfélaginu. Það hefði
ekki verið gert fyrr en í samningum
á fyrstu dögum verkfalls.
„Þama vorum við komnir í dálí-
tið erfiða stöðu sem við gátum ekki
með nokkru móti séð fyrir og þetta
kemur til af því hvernig okkar verk-
fallsréttur er. Það er svo langt milli
þess að þú ert að taka ákvörðun
um að fara í atkvæðagreiðslu um
verkfall og þar til það skellur á,
að þú ert kannski kominn í allt
annað umhverfi," sagði Páll. Hann
sagði ljóst að gera þyrfti breytingar
á verkfallsréttinum og gera hann
sveigjanlegri og markvissari.
„Eg vil-segja það að lokum að
það er erfið töm að baki, en ég hef
það nú samt á tilfinningunni að ég
sé ekki að ljúka einhveiju verkefni
heldur að hefja það.“
Wincie Jóhannsdóttir
formaður HÍK:
Verðum að
veraá verði
gagnvart
eftidum á
samningnum
„Það er Iangt í frá að ég sé
ánægð með þennan samning.
Þessi samningur einkennist af
því að hann er til langs tíma og
það á að nota þann tíma til að
ná fram ýmsum leiðréttingum
sem við höfúm lengi barist fyrir.
Með slíkum samning tekur mað-
ur vissa áliættu,“ sagði Wincie
Jóhannsdóttir, formaður Hins
íslenska kennarafélags.
Hún sagði að síðan forsætisráð-
herra hefði tekið þá ákvörðun um
helgina að efna loforð sín frá 1985
hefðu þau verið að reyna að búa
sem tryggast um hnútana, þannig
að samningurinn skilaði því sem
hann ætti að skila. Um árabil hefðu
verið erfíð samskipti milli háskóla-
manna, ekki sist kennara, og ríkis-
ins. Þessar síðustu vikur hefðu síður
en svo bætt úr skák, en vinna
þyrfti að því að treysta samskiptin,
því samningurinn kallaði á mikla
samvinnu. Það þyrfti að byggja upp
trúnaðartrust, en jafnframt þyrfti
BHMR að vera mjög á vérði gagn-
vart efndum á þessum samningi.
Hún sagði aðspurð að þetta hefði
verið baráttunnar á virði, ekki
vegna peninganna eða ioforðanna,
heldur vegna sjálfsmyndar háskóla-
menntaðs fólks. „Við höfum sýnt
tvennt. Annars vegar var samstarf-
ið í þessum hóp frábært og hins
vegar höfum við sýnt að við látum
ekki bjóða okkur hvað sem er og
það er mikils virði líka. Það verður
ekki metið til fjár. Alveg eins og
fjármálaráðherra hefur talað um;
menntun gefur meira en peninga."
Wincie sagðist ekki hafa átt von
á svona löngu verkfalli. „Ég held
engu okkar hafí dottið í hug að
ráðmenn myndu láta þetta ganga
svona langt, einkum ekki gagnvart
skólunum. Þetta verkfall hefur
nefnilega aðallega verið verkfall og
mjög lítið verið samningar. Maður
býst við að menn keppist við að
semja þegar það er verkfall, en það
hafa að minnsta kosti tvisvar verið
mjög löng hlé, sem sköpuðust af
því ríkið vildi ekki ræða við okkur.
Ég held það sé spuming hvort kenn-
arar hefðu farið út í þetta hefði
þeim dottið í hug að slíkt ábyrgðar-
leysi verð ég að segja myndi koma
í ljós.“
Rósa Hauksdóttir
formaður Iðjuþjálfa-
félagsins:
Viðunandi
verði efndir
góðar
„ÞETTA er náttúrulega langt frá
upphaflegum kröfúm en við von-
um að efndimar verði góðar við
þá vinnu sem eftir er. Þá er þetta
viðunandi," sagði Rósa Hauks-
dóttir formaður Iðjuþjáifafélags
íslands.
Hún kvaðst eiga von á að al-
mennur fundur í þessu 18 manna
félagi tæki afstöðu til samningsins
í dag, föstudag.
Indriði H. Þorláksson
formaður samninga-
nefndar ríkisins:
Tel samning-
inn innan
rammans
INDRIÐI H. Þorláksson, formað-
ur samninganefiidar ríkissjóðs,
segist telja að samningurinn við
BHMR sé innan ramma launa-
stefiiu ríkisstjómarinnar.
Hann segir ómögulegt að meta
nú áhrif þeirra ákvæða sem lúti að
breytingum á launakerfi og koma
eigi til framkvæmda á næstu árum.
Hann taldi ekki unnt að fullyrða
hvort endurskoðun á launakerfi
mundi leiða til samskonar breytinga
á samningum við til dæmis Kenn-
arasamband íslands og Hjúkrunar-
félag íslands en sagði að viður-
kennt væri af hálfu ríkisins að kjör
fyrir sömu vinnu skyldu vera sam-
bærileg án tillits til hvaða stéttarfé-
laga menn tilheyrðu.
Fiskverö á uppboðsmörkuöum 18. maí.
FISKMARKAÐUR hf. í Hafnarfirði
Hæsta Lægsta Meðal- Magn Heildar-
verð verð verð (lestir) verð (kr.)
Þorskur 47,00 30,00 40,80 8,891 362.745
Þorskur(ósl.) 45,00 30,00 31,09 0,681 21.158
Þorskur(smár) 27,00 27,00 27,00 0,286 7.722
Ýsa 55,00 37,00 41,30 3,806 157.177
Ýsa(óst) 51,00 49,00 50,62 0,779 39.431
Karfi 40,00 35,50 35,86 15,362 550.948
Ufsi 16,00 16,00 16,00 0,495 7.922
Steinbítur 15,00 15,00 15,00 0,206 3.084
Langa 20,00 20,00 20,00 0,376 7.514
Lúða 265,00 110,00 147,22 0,380 55.996
Grálúða 43,00 41,00 41,94 68,772 2.884.233
Koli 25,00 25,00 25,00 0,085 2.113
Samtals 40,95 100,118 4.100.043
Selt var úr Otri HF og bátum. í dag verða meðal annars seld 70 til 75 tonn af þorski, 2 tonn af ýsu og 1 tonn af ufsa úr Núpi ÞH
og feerabátum.
FAXAMARKAÐUR hf. í Reykjavík
Þorskur 49,00 30,00 47,29 4,098 193.795
Ýsa 77,00 35,00 54,75 1,212 66.355
Karfi 29,00 25,00 25,58 3,183 81.436
Ufsi(smár) 15,00 15,00 15,00 0,216 3.240
Steinbítur 23,00 23,00 23,00 0,622 14.306
Steinbítur(ósL) 25,00 25,00 25,00 0,142 3.550
Skarkoli 15,00 15,00 15,00 0,007 105
Lúða(smá) 180,00 180,00 180,00 0,005 900
Samtals 38,08 9,664 368.017
Selt var úr Höfðavík AK og bátum. I dag verður selt úr hand-
færabátum.
FISKMARKAÐUR SUÐURNESJA hf.
Þorskur 52,50 30,00 48,45 41,560 2.013.482
Ýsa 65,00 40,00 53,32 31,439 1.676.220
Karfi 38,50 20,50 29,95 2,517 75.375
Ufsi 20,00 8,00 16,00 1,888 30.208
Steinbítur 15,00 6,00 11,69 2,218 25.918
Langa 33,00 16,00 25,51 0,995 25.385
Lúða 225,00 175,00 212,50 0,040 8.500
Skarkoli 35,00 12,00 14,85 3,648 54.160
Keila 11,00 11,00 11,00 0,500 5.500
Skata 78,00 76,00 77,40 0,050 3.870
Skötuselur 100,00 100,00 100,00 0,036 3.600
Rauðmagi 40,00 40,00 40,00 0,003 120
Samtals 46,20 84,894 3.922.338