Morgunblaðið - 01.11.1989, Blaðsíða 18

G.l
18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 1989
Frá setningn Fiskiþings.
Fiskiþing:
Árni Sæberg
Tillögur um að aftiema
núverandi veiðistjómun
Gildistími nýrrar fiskveiðilöggjafar verði ótímabundinn
eða mun lengri en tíðkazt hefur
LJÓST er að Fiskiþing, sem nú stendur yfir, mun leggja til töiuverð-
ar breytingar á stjórnun fiskveiða, en núgildandi Iög renna út í lok
næsta árs. Fyrir þinginu Iiggja samþykktir fiskideildanna og er í
þeim flestum lagt til að sóknarmark verði lagt niður og veiðum
stjórnað með aflamarki. Jafnframt er lögð áherzla á langan gild-
istíma nýrra laga. Snæfellingar leggja til að núverandi kerfi verði
lagt niður. Vestfirðingar eru einnig gegn kvótakerfinu og leggja
til að hámarksafli verði ákveðinn til nokkurra ára í senn, 320.000
til 380.000 tonn af þorski ár hvert.
Á Fiskiþingi stendur nú yfir
framsaga og fyrri umræða um
helztu málaflokka þingsins. Að
loknum þeim umræðum fara fyrir-
liggjandi tillögur í nefndir, sem
samræma þær og leggja til nýjar.
Fer þá fram síðari umræða um til-
lögur þingsins og afgreiðsla þeirra.
Þingforseti er Marteinn Friðriksson
og varaforseti Ingólfur Falsson.
Ritari er Benedikt Thorarensen og
vararitari Kristján Loftsson. Fram-
sögumenn á þinginu eru Einar K.
Guðfinnsson, Kristján Ásgeirsson,
Eiríkur Tómasson, Aðalsteinn
Valdimarsson, Stefán Runólfsson,
Hjörtur HeiTnannsson, Jónas Har-
aldsson og Guðjón A. Kristjánsson.
í tillögum Vestmanneyinga eru
meðal annars hugmyndir að nýju
aflamarki, sem taki gildi árið 1991.
Lagt er til að öllum togurum verði
skipt í flokka, frystitogara, stóra
togara og minni togara og öðrum
fiskiskipum verði skipt í fjóra flokka
eftir stærð. Fundinn verði út meðal-
afli síðustu þriggja ára á hvert skip
og einnig meðalafli á sóknarmarks-
skip á svæði 1 og 2. Skipum verði
síðan gefinn kostur á áunnu afla-
marki eða meðaltali síðustu
þriðggja ára. Skip, sem hafi verið
á aflamarki eða flutzt milli svæða,
fái að velja um áunnið aflamark eða
aflamark á viðkomandi svæði, sem
fundið verði út frá sóknarmarki.
Sunnlendingar leggja til að lög
um stjórnun fiskveiða verði ótíma-
bundin og byggt verði á aflamarks-
leiðinni. Sóknarmark verði aflagt
og hin svokallaða suður-norðurlína
í kvótaúthlutun verði lögð niður.
Þeim skipum, sem verði fyrir veru-
legri aflaskerðingu vegna lélegs
aflamarks og hafa þess vegna verið
á sóknarmarki, fái það bætt með
90% af sóknarmarki síns flokks sem
aflamark. Framsal veiðiheimilda
Pálmi Ólafsson
verkamaður látinn
PÁLMI Ólafsson f.v. verkamað-
ur I Reykjavík, síðast til heimil-
is að Droplaugarstöðum, andað-
ist þann 27. október s.I. 90 ára
að aldri.
Pálmi var fæddur að Hólmi fyr-
ir ofan Reykjavík 12. desember
1898, sonur Olafs Vigfússonar og
Auðbjargar Guðnadóttur frá Þor-
leifskoti í Flóa. Pálmi var alinn
upp í Flóanum. Auðbjörg flutti
vestur um haf 1911 og náði þar
107 ára\aldri. Þau mæðgin hittust
ekki eftir að hún flutti vestur.
Pálmi flutti til Reykjavíkur
1913 einn síns liðs, þá nýlega
fermdur. Hann stundaði sjó-
mennsku og verkamannavinnu
síðan, aðallega við höfnina í
Reykjavík. Pálmi var mikffl áhuga-
maður um knattspymu og einna
þekktastur þeirra manna, sem
stunduðu íþróttavöllinn að stað-
aldri. Hann var jafnan klæddur
bláum nankinsfötum og með six-
pensara á höfði. Hann sá knatt-
spyrnuleik fyrst ánð 1914 og
fylgdist með öllum íslandsmótum
síðan eða í 75 ár samfleytt. Hann
fylgdi Akurnesingum að málum.
Pálmi var ókvæntur og barn-
laus.
verði fijálst að því undanskildu að
framsal milli báta og togara verði
óheimilt, nema innan sömu útgerð-
ar. Þá verði skipum heimilt að
geyma allt að 50% af veiðiheimild-
um sínum til næsta árs.
Fiskideild Reykjavíkur og Hafn-
arfjarðar leggur til að lög um stjórn-
un fiskveiða verði ótímabundin og
veiðiheimildir verði alfarið bundnar
við aflamark á hvert fiskiskip.
Svæðaskipting milli Norður- og
Suðurlands verði aflögð, framsal
afla fijálst og heimilt verði að
geyma allt að 50% af úthlutuðum
afla til næsta árs. Loks er hafnað
hugmyndum um hækkun kvótaá-
lags á útflutning á ferskum fiski.
Fiskideiíd Snæfeilsness legur til
að núverandi kvótakerfi verði lagt
niður, enda hafi það mismunað
mönnum í sjávarútvegi og með
sama áframhaidi, sé byggðaröskun
fyrirsjáanleg. Þessari tillögu til
stuðnings er bent á að hámarksafli
hafi aldrei staðizt, stærð fiskiskipa-
stólsins sé komin úr böndunum og
sókn í smáfisk hafi aldrei verið
meiri. Verði hins vegar einhvers
konar kvótakerfi niðurstaðan, legg-
ur deildin meðal annars til að endur-
skoðaðar verði síldveiðiheimildir,
úthlutun rækjukvótan sverði tekin
til gagngerrar endurskoðunar,
heimilt verða að flytja allt að 50%
af aflaheimildum yfir á næsta árs,
afnumin verði heimild til flutnings
á varanlegum aflakvóta frá bátum
yfir á togara og mótmælt hugmynd-
um um hækkun veiðileyfagjalda.
Fiskideildirnar á Vestfjörðum
fordæma þá útfærslu fiskveiðistefn-
unnar, sem leitt hefur til þeirra
skerðingar, sem orðið hafi á veiði-
heimildum Vestfirðinga. Vestfirð-
ingar hvetja til þess að á næsta ári
verði þegar tekin upp ný aðferð til
að ákvarða hámarksafla einstakra
botnlægra fisktegunda. Horfið verði
frá þeirri aðferð, sem viðgengizt
hafi og ákveðinn hámarksafli af
þorski 320.000 til 380.000 verði
ákveðinn fyrir ár hvert til fimm ára
í senn. Höfð verði hliðsjón af ástandi
viðkomandi stofna en markmiðið
sé að draga úr sveiflum í sjávarút-
veginum. Þá er harðlega mótmælt
núverandi fyrirkomulagi við úthlut-
un heimilda til veiða á grálúðu, sem
sögð er þjóðhagslega óhagkvæm.
Norðlendingar leggja til að ný
fiskveiðilöggjöf frá ársbyijun 1991
gildi til lengri tíma en áður og ekki
skemur en fimm ár. Austfirðingar
beina því til sjávarútvegsráðherra
að álag á óunnin sjávarafla, sem
fluttur er úr landi, verði ekki ákveð-
inn hundraðshluti. Þess í stað verði
búinn til álagsstuðull, þannig að
ákveðið hlutfall af afla verði álags-
laust, en fari síðan stighækkandi
með auknum útflutningi upp að
ákveðnu marki.
Elding olli raf-
magnsleysi í stund
um sunnanvert land
RAFMAGN fór af á höfúðborgarsvæðinu og Suðurnesjum
skömmu fyrir miðnætti á sunnudag, þegar eldingu laust niður
í aðra raflínuna, sem liggur frá spennustöð Landsvirkjunar á
Geithálsi að álverinu í Straumsvík. Álverið var straumlaust í
um 20 mínútur, en þá var gastúrbína ræst og önnur var komin
í notkun tæpum 20 inínútum síðar. Um klukkustundu eftir
straumrofið var rafinagn komið á að nýju á öllu svæðinu og
búist var við að viðgerð á línum til Isal yrði að lúllu Iokið seint
í gærkvöldi. Slæmt veður var á þessum tíma, rigning og þrumu-
veður.
Þórður Guðmundsson, yfir-
verkfræðingur í rekstrardeild
Landsvirkjunar, sagði að eldingin
hefði slegið út einangrara á línu
til ísal í mastri við Suðurlands-
veg. í kjölfar þess hefði hinni
Ísal-línunni á mastrinu slegið út,
sem og báðum þessum línum í
næsta mastri. Því hefði í raun
orðið tvær bilanir á sömu línu.
„Varnarbúnaður í spennustöðinni
á Geithálsi sló annarri línunni
rétt út, þegar eldinguni laust nið-
ur,“ sagði Þórður. „Varnarbún-
aður hinnar línunnar bilaði hins
vegar vegna álagsins, nauðsyn-
leg hjálparspenna til að slá
línunni út var ekki til staðar og
því rofnaði straumur á allri Geit-
hálsstöðinni. Þar með fór ráf-
magn af öllu Faxaflóasvæðinu."
Þórður sagði að nokkurn tíma
hefði tekið að finna út hvar bilun-
in væri, en eftir það hefði við-
gerð gengið vel. „Stjórnkerfið í
Geithálsi hefur verið endurnýjað
undanfarin ár,“ sagði hann. „Það
fékk sína eldskírn á sunnudaginn
og reyndist vel. Við höfðum mun
betri yfirsýn yfir verkið en áður
í sambærilegum bilunum.“
Nýrri aðveitustöð Landsvirkj-
unar að Hamranesi, sunnan
Hafnarfjarðar, er í framtíðinni
ætlað að draga úr líkum á því
að svo stórt svæði verði raf-
magnslaust. „Enn sem komið er
fær Hamranesstöðin rafmagn frá
Geithálsi og truflanir þar hafa
því áhrif á hana. Stöðin veitir
nú eingöngu rafmagn til Hita-
veitu Suðurnesja, en Rafveita
Hafnarfjarðar tengist henni
bráðlega og Rafmagnsveita
Reykjavíkur á næsta ári. Nú er
verið að undirbúa að byggja línu
frá Hamranesi upp á Sandskeiði,
þar sem hún tengist annarri Búr-
fellslínunni. Þá verður Hamra-
nesstöðin óháð Geithálsi.“
Þórður sagði að í apríl á næsta
ári kæmu til landsins nýir aflro-
far í stjórnstöðina á Geithálsi og
bættu þeir rekstraröryggi mjög.
Þá væri einnig verið að undirbúa
að endurbæta allan varnarbúnað
háspennulína og varnarkerfisins
alls. Loks væri ætlunin á kom-
andi árum að setja upp fleiri eld-
ingarvara en nú eru. Hann sagði
að sölutap Landsvirkjunar vegna
straumrofsins væri um 3-400
þúsund krónur, en reikna mætti
með að kostnaður þjóðfélagsins
í heild væri um 30-60 sinnum
meiri, eða 9-24 milljónir króna.
Þó væri mjög erfitt að meta
slíkan kostnað.
Rafinagnsleysið ógn-
aði ekki flugöryggi
„VARARAFSTÖÐ okkar fór
af stað þegar straumrofið varð,
svo flugöryggi var aldrei ógn-
að, jafnvel þó talsamband við
Prestvik í Skotlandi rofnaði og
ratsjárskermar yrðu óvirkir,"
sagði Guðmundur Matthías-
son, framkvæmdastjóri flug-
umferðarþjónustu flugmála-
stjórnar.
Guðmundur sagði að tölvu-
stýrður búnaður, radíóvitar, rat-
sjárskermar og sjálfvirkt gagna-
kerfi tengt Prestvik, hefði farið
úr sambandi. „Þetta olli ekki
vandræðum þar sem straumrofið
var á þeim tíma dags þegar einna
rólegast er hjá okkur,“ sagði
hann. „Það hefði verið öllu verra
ef þetta hefði verið um miðjan
dag, þegar umferð er mikil. Jafn-
vel þó svo væri, þá ættum við
að geta haldið uppi nauðsynlegri
þjónustu. Þá er stefnt að því að
auka enn á öryggið, til dæmis
með byggingu annarrar jarð-
stöðvar auk Skyggnis og bæta
við vararafstöðvum. Þá er vert
að geta þess, að þegar Skyggnir
varð sambandslaus við umheim-
inn vegna straumrofs í febrúar,
var komið upp sérstakri stöð, sem
nær sambandi við Evrópu um
gervihnetti, á þaki flugturnsins.
Ef nauðsyn hefði krafið, þá hefð-
um við getað gripið til hennar á
sunnudagskvöld," sagði Guð-
mundur Matthíasson.
Þrumuveðrið vegna
mjög óstöðugs lofts
„ÞRUMUR og eldingar eru
nyög sjaldgæfar hér á landi,
en þær verða þó stundum að
hausti og vetri þegar loft er
ákaflega óstöðugt og miklir
skúra- og éljaklakkar ná hátt á
loft,“ sagði Markús Á. Einars-
son, veðurfræðingur.
íbúar á sunnanverðu landinu
urðu varir við þrumur og eldungar
á sunnudagskvöld og eldingu
laust niður í raflínu með þeim
afleiðingum að rafmagn fór af í
nærri klukkustund. „Það er
tvennt sem veldur þrumum og
eldingum hjá okkur,“ sagði Mark-
ús. „Annað hvort er það veður
af þessu tagi eða þegar kuldaskil
fara yfir að vetrarlagi. Miðað við
nágrannalönd okkar eru þrumu-
veður afar fátíð hér á landi. Fólk
varð vart við þrumur og eldingar
á höfuðborgarsvæðinu . síðla
sunnudagskvölds og fram á nótt
og sums staðar um sunnanvert
landið. Á öllu sunnanverðu
landinu voru gífurlega miklar
skúrir eða haglél.“