Morgunblaðið - 03.11.1989, Qupperneq 40

SJÓVÁHnALMENNAR
’FÉLAG FOLKSINS
e
EINKAfíEIKNINGUfí Þ/NN
í LANDSBANKANUM
FÖSTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1989 VERÐ í LAUSASÖLU 90 KR.
Gömul brú fær nýtt hlutverk
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Gamla brúin úr Víkingi AK 100 frá Akranesi hélt í dálítið ferðalag í gær, þegar hún var flutt frá Slipp-
stöðinni á Akureyri að Giýtubakka í Höfðahverfi. Víkingur var í miklum endurbótum í sumar og var þá
m.a. smíðuð ný brú í skipið og henda átti þeirri gömlu. En í stað þess að lenda á haugunum fær brúin
nýtt hlutverk og mun í framtíðinni veita gæðingum Stefáns bónda Kristjánssonar í Grýtubakka skjól fyr-
ir vetrarveðrum.
Fiskiþing:
Stuðningur við kvótann
og aftiám sóknarmarks
MEIRIHLUTI þingfulltrúa á yfírstandandi Fiskiþingi er fylgjandi
nieginþáttum frarnkominna írumdraga að frumvarpi til stjórnunar fisk:
veiða, en atkvæðagreiðsla um ályktun þar að lútandi verður í dag. í
því felst áframhaldandi úthlutun aflakvóta á fiskiskip og veiðar sam-
kvæmt aflamarki. Sjávarútvegsnefiid þingsins sendi Irá sér álitsgerð
þess efhis í gær og í umræðunum um hana kom fram viss ágreining-
ur, en jafnframt vilji þingfúlltrúa til að ná sáttum um ályktun um
stjórnun fískveiða. Framsögumaður sjávarútvegsnefndar, Hjörtur
Hermannsson, sagði álitsgerð hennar eins konar sáttargjörð milli
ólíkra sjónarmiða og líklega væri enginn íyllilega ánægður með hana.
Flugleiðir:
Ekkert flog-
ið til Frank-
fiirt í mánuð
FLUGLEIÐIR hafa ákveðið að
fella flug til Frankfúrt í Þýska-
lan31 niður í nóvember. Flugið
hefst að nýju í desember.
I vetraráætlun Flugleiða, sem tók
gildi í lok október, var gert ráð
fyrir tveimur ferðum í viku til'
Frankfurt, á þriðjudögum og laug-
ardögum. Gert var ráð fyrir að flog-
ið yrði á ieiðinni Keflavík-Glasgow-
Frankfurt. Að sögn Marinós Einars-
sonar, hjá tekjueftirliti Flugleiða,
hefur aðsókn í Glasgow-fiugið verið
ágæt. Sömu sögu er ekki að segja
af Frankfurt á þessum árstíma og
sagði Marinó það endurspegla efna-
hagsástandið hér á landi. Hann
sagði að frá og með 2. desember
yrði flogið tii Frankfurt að nýju.
Arlax hf. ósk-
ar eftir gjald-
þrotaskiptum
FYRIRTÆKIÐ Árlax hf., sem rek-
ið hefur matfískeldisstöð á Kópa-
skeri -og seiðastöð í Kelduhverfi,
óskaði eftir gjaldþrotaskiptum í
gær. Eignir fyrirtækisins eru um
163 milljónir í fasteignum og
tækjum og er verðmæti fiskbirgða
reikningsfært 23 milljónir króna,
að sögn Björns Guðmundssonar,
stjórnarformanns Árlax. Skuldir
fyrirtækisins nema um 214 millj-
ónum.
Björn sagði að forsendur rekstr-
arins hefðu gjörbreyst og mateldis-
fiskur verðfallið á erlendum mörk-
uðum. í hálft annað ár hefði fyrir-
tækið verið tekjulaust, en þurft að
tfjármagna þriðjung af fjárfesting-
um sínum og standa straum af
rekstri.
í ágúst sl. brustu tvö ker í eigu
fyrirtækisins og missti það mikinn
fisk sem ella hefði verið slátrað um
þessar mundir. Björn sagðist telja
tjónið vegna óhappsins 25-30
milljónir króna.
Stærstu kröfuhafar í þrotabú
Árlax hf. eru Fiskveiðasjóður,
Byggðasjóður, Framkvæmdasjóður
og Samvinnubankinn sem veitti fyr-
irtækinu afurðarlán.
Vextir af almennum lánum úr
Byggingarsjóði eru nú 3,5%, en ein-
hverjir lánaflokkar bera lægri vexti.
Tillaga formanns húsnæðismála-
stjórnar var að hækka þessa vexti
í 4,5%, og á öðrum lánaflokkum
jafnframt um jafn mikið, einn
hundraðshluta. Vaxtahækkunin
,átti að koma á þau lán sem veitt
verða eftir að húsbréfakerfi kemst
í gagnið, þann 15. þessa mánaðar.
Helztu breytingar, sem lagðar eru
til á frumvarpsdrögunum, eru að
svokallað kvótaár verði tekið upp
og hefjist það fyrsta september. Með
því færist hætta á atvinnuleysi á
haustmánuðum yfir á sumarleyfis-
mánuðina. Þá er lagt til að við sölu
fiskiskips með aflakvóta úr byggðar-
lagi skuli viðkomandi sveitarstjórn í
samráði við aðila í atvinnugreininni
hafa forkaupsrétt á jafnréttisgrund-
velli, það er að ganga inn í hæsta
tilboð í skipið. Lagt er til að heimild-
Eldri lán áttu að bera óbreytta.
vexti. Samkvæmt heimiidum Morg-
unblaðsins eiga húsbréf að bera 6%
vexti.
Björn Þórhallsson, fulltrúi laun-
þega í húsnæðismálastjófn, bar upp
tillögu urn óbreytta vexti, eftir að
hækkunartillagan var fallin. Hún
felur það í sér að húsnæðismála-
stjórn sendir ríkisstjórninni tillögu
um að vextir á lánum úr Byggingar-
ir til að færa afla milli ára verði
auknar, að álag á kvóta vegna ísfisk-
útflutnings verði 15%, að gjöld vegna
veiðileyfasölu skuli aðeins standa
undir hluta kostnaðar við veiðaeftir-
lit. Miklar umræður urðu um þann
þátt frumvarpsdraganna sem fjallar
um úthlutun aflamarks til sóknar-
marksskipa í nýja kerfinu, sem ein-
göngu mun miðast við aflamark.
Lagzt er gegn hugmyndum um
úreldingarsjóð fiskiskipa eins og þær
hafa verið kynntar og sömuleiðis
sjóði verði óbreyttir. Sú tillagá var
samþykkt með fimm atkvæðum
gegn fjórum.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins urðu allsnarpar umræður
um báðar tillögurnar, en þó einkum
um hina síðari. Toguðust þar á sjón-
armið annars vegar þeirra sem vilja
áfram niðurgreiða vextina, hins
vegar þeirra sem telja óeðlilegt að
halda áfram niðurgreiðslunni til
allra lántaka. í húsnæðismálastjórn
sitja tíu menn, sjö kosnir af Al-
þingi, tveir tilnefndir af ASÍ og einn
af VSÍ, þrír þeir síðastnefndu skip-
aðir af félagsmálaráðherra. Á fund-
inn í gær vantaði annan fulltrúa
sjálfstæðismanna og voru því aðeins
níu mættir. Annar fulltrúi fram-
sóknarmanna sat hjá við fyrri at-
kvæðagreiðsluna, en greiddi tillögu
hugmyndum um nýjar og hertar
vigtunarreglur fyrir landaðan afla.
Lagt er til að útflutningur á ísuðum
fiski skuli vera á einni hendi, hjá
LÍÚ, og að lögum um bann við lönd-
un á afla erlendra fiskiskipa hér
verði breytt þannig, að skipunum
verði heimil löndun til vinnslu aflans
hér á landi. Þá var lagt til að heimil-
aðar verði á næsta ári veiðar á 500
hrefnum, en útflutningsverðmæti
slíkra afurða gæti orðið 700 til 800
milljónir króna árlega.
Mest andstaða gegn tillögum sjáv-
arútvegsnefndar kom frá Vestfirð-
ingum. Einstakir fulltrúar þeirra
höfnuðu bæði þeim og framkomnum
frumvarpsdrögum og jafnframt kom
frá þeim tillaga um jafnstöðuafla til
5 ára í senn, 320.000 til 380.000
tonn á ári. Fiskiþingi lýkur í dag
með endanlegri afgreiðslu ályktana
og stjórnarkjöri.
Björns atkvæði. Fulltrúar vinnu-
veitenda og launþega voru á önd-
verðum meiði við atkvæðagreiðsl-
una.
Einn þeirra sem studdu hækkun-
artillöguna sagði í samtali við Morg-
unblaðið, að menn óttuðust um hag
Byggingarsjóðs vegna vaxtaniður-
greiðslunnar, einkum eftir að ljóst
hefði orðið að stjórnvöld ætluðu að
draga verulega úr fjárveitingum til
sjóðsins. Yrði ekkert að gert stefndi
sjóðurinn í gjaldþrot á skömmum
tíma. Hann taldi að hækkunartillag-
an hefði ekki gengið nægilega
langt, meðal annars með tilliti til
jöfnunar eftir að nýjar reglur um
vaxtabætur kæmu til framkvæmda,
tillagan hefði aðeins verið um ný
Íán en hefði einnig þurft að ná til
eldri lána.
Loðnuveiðar:
Flugvél
leitar að
hnúfubaki
FLUGVÉL Landhelgisgæslunnar
mun í dag, ef veður leyfir, leita
að hnúfubaki í liafinu á milli Is-
lands og Grænlands. Mikið var
um hnúfúbak á loðnumiðunum á
síðustu vertíð og því' er vonast
til að loðna finnist þar sem hnúfú-
bakurinn heldur sig Tveir starfs-
menn Hafrannsóknastofnunar og
fjórir hvalatalningarmenn verða
um borð í vélinni.
„Við ætlum að leita að hnúfubaki
með ísröndinni á milli 68. og 70.
gráðu,“ sagði Jóhann Siguijónsson
hjá Hafrannsóknastofnun í samtali
við Morgunblaðið. Jóhann sagði að
enda þótt hnúfubakurinn hefði ver-
ið í loðnunni gerði hann þó ráð fyr-
ir að meginhluti hnúfubaksstofnsins
væri fyrir sunnan landið á þessum
árstíma.
Tíu skip voru á loðnuveiðum
skammt fyrir sunnan Kolbeinsey í
gær og fengu nokkur þeirra afla í
fyrrinótt. Loðnan var þó blönduð,
að sögn Sigurðar Kristjónssonar
skipstjóra á Skarðsvík SH sem land-
aði 620 tonnum á Siglufirði í gær.
„Loðnuskipin eru öll að kasta á
sama fimmeyringnum við Kol-
beinsey og við teljum að megin-
hluti stóru loðnunnar sé norðar,“
sagði Sigurður Kristjónsson.
Eyðing vargfiigls:
Tuttugu
aurar fyr-
ir vænginn
Hafa ekki breyst
síðan 1965
VERÐLAUN fyrir vængi af
vargfúgli eru nú 20 aurar,
og hafa þau ekki breyst síðan
lög um eyðingu svartbaks
voru sett árið 1965. Að sögn
Páls Hersteinssonar veiði-
sfjóra hafa einstaka sveitar-
félög og æðarræktarfélög
greitt ákveðnum aðilum
hærri verðlaun, og önnur
sveitarfélög hafa lagt í bein-
an kostnað við að fækka
vargfuglum.
Páll sagði að varðandi eyð-
ingu á tófu og mink væru sér-
stökum mönnum greidd föst
laun og aksturskostnaður fyrir
að fara og vinna greni, og einn-
ig væru greidd verðlaun fyrir
dýr sem vinnast á annan hátt.
„Þau verðlaun eru tiltölulega
lág, að minnsta kosti fyrir ref-
inn, þannig að menn leggja
þetta ekki mikið fýrir sig. Verð-
launin hafa þó að vísu hækkað
með vísitölunni og fyrir hlaupa-
dýr eru nú greiddar 950 krón-
ur, en fyrir minkinn eru greidd-
ar 750 krónur,“ sagði Páll.
Hann sagði að í framtíðinni
kynni svo að fara að ákveðnir
menn yrðu ráðnir til að fækka
vargfugli á ákveðnum svæðum,
í stað þess að veita hveijum
sem væri verðlaun.
Húsnæðismálastjórn:
Tillaga um hækkun vaxta felld
TILLAGA um eins hundraðshluta hækkun vaxta á öllum lánaflokkum
Byggingarsjóðs ríkisins var felld með jöfnum atkvæðum á fúndi
húsnæðismálastjórnar í gær. Formaður stjórnarinnar, Ingvi Orn
Kristinsson, bar upp tillöguna að fenginni beiðni þar um frá félags-
málaráðherra. Eftir að tillagan hafði fallið var borin upp önnur, sem
felur þáð í sér að húsnæðismálastjórn leggur til að vextir af framan-
greindum lánum verði óbreyttir. Sú tillaga var samþykkt með fimm
atkvæðum gegn fjórum.