Morgunblaðið - 09.01.1990, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 1990
Fundargestir syngja „Ég vil elska mitt land“.
Landgræðsluskógar - átak 1990 hafíð:
Veldur straumhvörfiim
í gróðursögu Islands
- segir Hulda Valtýsdóttir formaður Skógræktarfélags íslands
HAFIÐ er eitt mesta átak hérlendis i landgræðslu og skógrækt
sem um getur; „Landgræðsluskógar - átak 1990“. I tilefiii 60 ára
afmælis Skógræktarfélags íslands ganga til samstarfe við félagið
Skógrækt rikisins, Landgræðsla ríkisins og landbúnaðarráðuney-
tið um það verkefiii að gróðursetja næsta vor um eina og hálfa
milljón trjáplantna í gróðursnautt en friðað land, auk annarra
gróðurbætandi aðgerða. Forseti íslands, Vigdis Finnbogadottir,
er verndari átaksins.
Átakið „Landgræðsluskógar -
átak 1990“ var formlega hafið
við hátíðlega athöfn á Kjarvals-
stöðum síðastliðinn sunnudag.
Fjöldi gesta var viðstaddur; for-
seti íslands og ráðherrar. Kamm-
ersveit Reykjavíkur lék íslensk
þjóðlög og Magnús Þór Sigmunds-
son söng lag sitt „ísland er land
þitt“ við texta Margrétar Jóns-
dóttur, en það hefur verið valið
einkennislag átaksins.
Átak þetta hefur lengi verið í
undirbúningi og er því hleypt af
stokkunum í tilefni af 60 ára af-
mælis Skógræktarfélags íslands.
Skógræktarfélagið er sambands-
félag allra félaga áhugamanna
um skógrækt á íslandi. Félagar
eru um 7.000 talsins.
Breiðfylking í land-
græðslu og skógrækt
Hulda Valtýsdóttir, formaður
Skógræktarfélagsins, setti dag-
skrána á Kjarvalsstöðum. í máli
hennar kom fram að átakinu væri
ætlað að valda straumhvörfum í
gróðursögu landsins. Hulda fagn-
aði því samstarfi sem tekist hefði
um þetta verkefni með Skógrækt
og Landgræðslu ríkisins og ráðu-
neyti; mörkuð hefði verið með
þessu farsæl stefna í skógræktar-
málum og aldrei hefði önnur eins
breiðfylking tekið sig saman í
landgræðslu og skógrækt.
Til að tryggja árangur átaksins
veður starfandi sérstök fagnefnd,
skipuð vísindamönnum, sem hafa
valið landsvæði í samráði við
heimamenn á hveijum stað og
leggja á ráðin, hvernig unnið skal
að uppgræðslu landgræðsluskóg-
anna. Alls hafa verið valin 73
svæði um land allt, þar sem nýir
skógar munu vaxa upp í gróður-
snauðu og blásnu landi.
Að sögn Huldu verður lögð
höfuðáhersla á það að virkja sem
flesta við plöntunina næsta vor.
Helst alla þjóðina. Ekki þurfi að-
eins marga sjálfboðaliða, heldur
ekki síður að auka skilning á
skógrækt og landgræðslu.
Höfðingleg framlög
Undirbúningur verkefnisins
hefur staðið Iengi og margir lagt
hönd á plóginn. Sagði Hulda erf-
itt að taka einstaka aðila út úr,
þegar þakkir væru veittar. Hún
vildi þó þakka sérstaklega höfð-
inglega gjöf Eimskipafélags ís-
lands, í tilefni 75 ára afmælis
þess á síðasta ári. Þakkir færði
hún Fuji-umboðinu á íslandi, sem
hefði kostað gerð 7 kynningar-
mynda, sem sýndar verða í Ríkis-
sjónvarpinu í vetur. Auk þess mun
átakið fá 10 krónur af hverri
Fuji-filmu, sem umboðið selur á
átaksárinu. Hulda gat einnig
höfðinglegs framlags Olafíu Jóns-
dóttur á síðastliðnu ári, en hún
gaf 7,6 milljónir til félagsins. Sér-
stakar þakkir færði Hulda vernd-
ara átaksins, Vigdísi Finnboga-
dóttur. Sagði hún það ekki síst
forsetanum að þakka hversu góð-
ur hljómgrunnur hefði fengist fyr-
ir þetta átak.
Hulda kvaðst vona að ársins
1990 ýrði minnst fyrir þetta átak.
Þó mætti ekki láta þar staðar
numið; árangur væri takmarkaður
ef framhaldið væri ekki tryggt.
Átakið yrði að vera upphafið að
Hulda Valtýsdóttir, formaður
Skógræktarfélags íslands.
aukinni ræktun landgræðslu-
skóga.
Sex plöntur á mann
í ávarpi sínu sagði Steingrímur
J. Sigfússon landbúnaðarráðherra
að samtökin stæðu í samstarfi við
þjóðina alla í mesta átaki sinnar
tegundar; áætlað væri að gróður-
setja sex plöntur á hvert manns-
barn. „Ég er bjartsýnn á það að
Islendingar séu nú að komast úr
þeirri stöðu að tala um hlutina í
það að framkvæma hlutina. Um-
ræðan er ein og sér góð en fram-
kvæmdin er mun mikilvægari."
Steingrímur gat þess að hug-
myndir væru uppi um það í sam-
gönguráðuneytinu að helga kom-
andi áratug samgöngumálum.
Steingrímur taldi að ef til vill
væri vert að víkka þetta út og
helga áratuginn umhverfi lands-
ins í víðtækum skilningi; sam-
göngum, umhverfi og land-
græðslu.
Steingrímur kvaðst mæla fyrir
munn allrar ríkisstjórnarinnar
Magnús Þór Sigmundsson
syngur „ísland er land þitt“,
sem valið hefiir verið einkennis-
lag átaksins „Landgræðslu-
skógar - átak 1990.“
þegar hann segði ríkisstjórnina
vera sérlega hlynnta þessu átaki
og að menn vonuðust til að átak-
ið myndi leiða til „þjóðarsáttar
um landrækt."
Samvinna Landgræðslu
og Skógræktar
Sigurður Blöndal fráfarandi
skógræktarstjóri rakti í erindi
sínu stuttlega sögu Skógræktar
og Landgræðslu ríkisins. Stofnan-
ir þessar hefðu nú aukið samvinnu
sín á milli og þeirra sameiginlega
stefna væri gróðurvernd. Skóg-
rækt ríkisins ætlaði nú að taka
höndum saman við Landgræðsl-
una og rækta skóg á lítið eða
ógrónu landi og Landgræðslan
ætlaði að nota tré við uppgræðslu
jarðvegs. Landgræðslan hefði í
hyggju að nota þá miklu áburðar-
verksmiðju sem lúpínan væri í
þágu skógræktar. Skógræktin
myndi fyrst og fremst nota björk-
ina við landgræðsluna, en einnig
aðrar tijátegundir.
Hugarfarsbreyting
mesti árangurinn
Sveinn Runólfsson land-
græðslustjóri, taldi nú eiga sér
stað þáttaskil í skógrækt og land-
græðslu í landinu. Aðilar þeir sem
að þessu ynnu hefðu sömu rætur
og sömu markmið. Markmiðið
væri það að kjarrlendi og gróður
yrðu ríkjandi á ný. „Með gróður-
setningu landgræðslutijáa er ver-
ið að stytta ferilinn frá örfoka
landi til þess búnings sem landinu
hæfir,“ sagði Sveinn. „Árangur-
inn ræðst af því hvað við viljum
leggja af mörkum og hann er
ekki aðeins mældur í fjölda
plantna eða stærð svæðis, heldur
hvort tekst að ná fram þeirri hug-
arfarsbreytingu að þjóðin læri að
umgangast og meta gróður lands-
ins.“
Hafskipsmál:
Dómur heimilar að skýrsla
Ragnars verði lögð fram
SAKADÓMUR Reykjavíkur varð í gær við ósk Jóns Magnússonar,
lögmanns Ragnars Kjartanssonar fyrrum stjórnarformanns Haf-
skips, um að skýrsla, sem Ragnar hefur ritað um meðferð málsins
hjá lögreglu og ákæruvaldi, fengist lögð fram i Hafskipsmálinu.
Sérstakur ríkissaksóknari, Jónatan Þórmundsson, mótmælti ósk
Ragnars en undi ákvörðun dómsins. Eins og kunnugt er höfðu saka-
dómur og Hæstiréttur áður synjað um íramlagningu skýrslunnar.
Dómurinn féllst nú á að skýrslan yrði lögð fram þar sem allir
ákærðu hefðu fengið tækifæri til að tjá sig um ákæru.
Valdimar Guðnason löggiltur
endurskoðandi var í gær yfirheyrð-
ur sem vitni í málinu en hann vann
skýrslu um efnahag Hafskips og
reikningsskil fyrir skiptaráðendur.
Jónatan Þórmundsson sérstakur
ríkissaksóknari og fulltrúar hans,
Páll Amór Pálsson hrl. og Tryggvi
Gunnarsson hdl., beindu spurning-
um til Valdimars. Meðal fjölmargra
atriða sem fram komu var að ákveð-
ið hefði verið að beina sérstakri
athygli að milliuppgjöri Hafskips
fyrir fyrstu átta mánuði ársins 1984
eftir að á skrifstofu Hafskips hefðu
fundist gögn þar sem gerður hefði
verið samanburður á því milliupp-
gjöri sem lagt var fram og annarri
útgáfu milliuppgjörs fyrir sama
tímabil.
Meðal þess sem ákært er fyrir
er að 6 milljóna króna flutnings-
tekjur vegna ferðar Skaftár 6.-17.
september 1984 voru taldar til
tekna í milliuppgjöri fyrstu átta
mánaða þess árs. Valdimar kvaðst
engin rök geta séð fyrir þessari
færslu og taldi ólíklegt að um mis-
tök gæti verið að ræða. Með þessu
hefðu Hafskipsmenn sýnt efnahag
félagsins betri en ella. Um ákæru-
lið vegna tvíbókaðra f lutningstekna
í milliuppgjörinu sagði Valdimar að
við gerð milliuppgjörsins hefði legið
fyrir í gögnum félagsins að þarna
hefði orðið færsluskekkja. Skekkjan
hefði ekki verið leiðrétt.
Valdimar sagði að auk þess að
rangt hefði verið að eignfæra gáma
sem fengnir hefðu verið ýmist með
rekstrar- eða kaupleigu hefðu þess-
ar eignir verið taldar 2,7 milljónum
króna verðmætari í ársreikningi
1984 en Ieigusamningarnir gæfu
til kynna.
Meðal þess sem Jón Steinar
Gunnlaugsson hrl., lögmaður Helga
Magnússonar löggilts endurskoð-
anda Hafskips, spurði Valdimar um
að loknum yfirheyrslum ákæru-
valdsins var hvort hann vissi til að
gerð hefði verið vísindaleg könnun
á reikningsskilum íslenskra fyrir-
tækja til að ganga úr skugga um
hvaða venjur giltu. Valdimar kvaðst
ekki vita til þess. Jón Steinar vitn-
aði til skýrslu Valdimars fyrir
skiptaráðendur um að margar venj-
ur væru gildandi í reikningsskilum,
jafnvel um sama atriði, og því verði
dómgreind oft að ráða. Valdimar
sagði að þarna hefði verið um að
ræða tilvitnun í alþjóðlegan staðal.
Hann kvaðst ekki vera sammála
því að margar venjur væru til um
sama atriði en segja mætti að marg-
ar aðferðir væru til að sama marki.
Lögmaðurinn spurði hvort Valdimar
teldi sjálfan sig hafa beitt góðri
reikningsskilavenju þegar hann
fyrstur íslenskra endurskoðenda
lagði 90% af tryggingaverðmæti til
grundvallar mati á verðmæti skipa
Skagstrendings hf. Vaidimar sagð-
ist telja að svo væri og vísaði í því
sambandi til heimildar í hlutafé-
lagalögum. Hins vegar hefði þetta
ekki verið viðtekin venja. Jón Stein-
ar spurði hvort segja mætti að
munur gæti verið á góðri reiknings-
skilavenju og viðtekinni venju og
svaraði Valdimar því játandi.
í dag heldur Jón Steinar Gunn-
laugsson og aðrir veijendur áfram
að beina spurningum til Valdimars
Guðnasonar.