Morgunblaðið - 29.06.1990, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1990
OECD-skýrsla:
Viðunandi hag-
vöxtur en varað
við verðbólgu
París. Reutei*.
MEÐ aðhaldi í peningamálum á
að vera unnt að viðhalda eðlileg-
um hagvexti í aðildarríkjum
OECD, Efnahagssamvinnu- og
þróunarstofnunarinnar, á þessu
ári en sem í'yrr er það verðbólg-
an, sem varast ber. Af þeim sök-
um má hvergi slaka á við stjórn
eftiahagsmálanna. Segir svo í
misserisskýrslu OECD, sem út
kom í París í gær.
í skýrslunni er því spáð, að þjóð-
arframleiðsla í aðildarríkjunum 24
áukist um 2,9% á þessu ári og því
næsta, jókst um 3% á síðara miss-
eri 1989, og verðbólgan verði 4,5%,
sú sama og á síðasta ári. Hér er
um meðaltöl að ræða en OECD
segir, að svo virðist, sem verðbólga
sé að aukast í sumum ríkjum, sem
búið hafa við hana litla um hríð.
Launahækkanir eru þó taldar verða
hóflegar.
Vestur-evrópsk fyrirtæki hafa að
undanfömu unnið með næstum full-
um afköstum en nú bætist við auk-
in eftirspurn frá Austur-Evrópu.
OECD telur þó, að efnahagsleg
áhrif breytinganna þar muni skila
sér hægt nema í Austur-Þýska-
landi.
Rúmenía:
Skjótum um-
bótum lofað
Búkarest. Reuter, The Daily Telegraph.
PETRE Roman, forsætisráðherra
Rúmeníu, hefúr tilnelht 23 menn
í nýja ríkisstjóm landsins. I
stjórninni sitja nokkrir fyrrum
starfsbræður forsætisráðherrans
við Tækniháskólann í Búkarest.
Nýir menn taka við embættum
utanríkis- og fjármálaráðherra en
litlar breytingar voru gerðar á ráð-
herraliði því sem farið hefur með
innanríkis-, öryggis- og varnarmál.
Við stöðu utanríkisráðherra tekur
Adrian Nastase.
Roman sagði í ræðu á þingi í gær
að Rúmenar yrðu í auknum mæli
að treysta á eigið frumkvæði og
dugnað ef takast ætti að endurreisa
efnahag landsins. Boðaði forsætis-
ráðherrann áætlun um að koma á
markaðshagkerfi í Rúmeníu innan
tveggja ára og hét efnahgsumbótum
innan mánaðar.
KGB svarar gagnrýni innanbúðarmanns:
Saka fyrrum yfirmann
um rangfærslur og svik
Oleg Kalúgín
Moskvu. Reuter.
FYRRUM háttsettur yfirmaður
hjá sovésku öryggislögreglunni
KGB, Oleg Kalúgín, hefúr fúllyrt
í sovéskum fjölmiðlum að tilraun-
ir stofnunarinnar til að bæta
ímynd sína séu aðeins skálka-
skjól; í reynd sé flest óbreytt frá
Stalíntímanum. Fulltrúar KGB
fara hörðum orðum um Kalugín
í grein sem birtist í málgagni
kommúnistaflokksins, Prövdu, og
saka hann um svik.
Kalúgín sem er 55 ára gamali
undirhershöfðingi starfar nú með
róttækum umbótasinnum í komm-
únistaflokknum og hafa ummæli
hans undanfarnar vikur vakið mikla
athygli í landinu. Hann stjórnaði eitt
sinn njósnum KGB í Bandaríkjunum
og var síðar yfirmaður þeirrar deild-
ar stofnunarinnar er kannaði starf-
semi erlendra njósnastofnana í Sov-
Bush boðar Mverslunar-
bandalag Ameríkuríkja
Washington. Reuter.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti kynnti í gær áætlun, sem miðar
að því að koma á fríverslun milli Bandaríkjanna og landa Róm-
önsku Ameríku, auka erlendar fjárfestingar í löndunum og minnka
skuldir þeirra. Bush lofaði að afskrifa hluta af tólf milljarða dala
skuldum þeirra við Bandarikin, hvatti til þess að komið yrði á fót
fríverslunarbandalagi, sem næði til allra ríkjanna, og lagði til að
stofiiaður yrði 300 milljóna dala sjóður til að auka erlendar Qár-
festingar í löndunum.
Forsetinn kynnti áætlunina fyr-
ir stjórnarerindrekum landanna í
Hvíta húsinu. Hann sagði að
stjómvöld í Rómönsku Ameríku
þyrftu að koma á frjálsu markað-
skerfi og draga úr skriffinnsku,
sem væri fyrirtækjum til trafala
og takmarkaði hagvöxt.
Valdamenn í Rómönsku
Ameríku fögnuðu almennt þessari
áætlun þótt nokkrir gagnrýndu
Bush fyrir að ganga ekki nógu
langt í afskriftum skulda. Forset-
inn viðurkenndi að nokkrir af leið-
togum ríkja Rómönsku Ameríku
hefðu áhyggjur af því að Banda-
ríkjamenn myndu missa áhuga á
Rómönsku Ameríku vegna tæki-
færa sem þeim bjóðast í hinum
nýju lýðræðisríkjum Austur-Evr-
ópu. „Ég fullvissa ykkur þó um
að við Bandaríkjamenn gleymum
ekki hinum miklu tækifærum, sem
okkur bjóðast í þessum heims-
hluta,“ bætti hann við.
Bandaríkjamenn eiga mikil við-
skipti við lönd Rómönsku Ameríku
og koma til með að hagnast mjög
á frjálsari mörkuðum og auknum
hagvexti í löndunum. „Rómanska
Ameríka er mjög mikilvæg fyrir
okkur Bandaríkjamenn þar sem
hún getur reynst lykillinn að því
að hægt verði að minnka gífurleg-
ar skuldir okkar,“ sagði John
Macomber, stjórnarformaður
bandaríska út- og innflutnings-
bankans.
Samkvæmt áætlun Bush verða
einu útgjöld Bandaríkjastjórnar
hundrað milljónir dala, sem hún
hyggst leggja í fjárfestingarsjóð-
inn. Gert er ráð fyrir því að Evró-
puríki og Japan verði beðin um
að veija 200 milljónum dala í sjóð-
inn. Afskriftirnar kosta stjórnina
ekki neitt þar sem hún hafði þeg-
ar gert ráð fyrir því að lánin yrðu
ekki greidd.
Bush sagði aðeins að stjórnin
myndi afskrifa ótiltekinn hluta
skulda, sem nema sjö milljörðum
dala. Þær eru vegna hagstæðra
lána, sem stjórnin veitti ríkjunum
sem efnahagsaðstoð, t.d. til að
stuðla að friði í álfunni. Forsetinn
boðaði einnig að stjómin myndi
selja bandarískum fyrirtækjum
hluta af fimm milljarða dala skuld
vegna lána, sem hún veitti ríkjun-
um á markaðsvöxtum.
Bandarískir embættismenn
sögðu að minnstu og meðalstóru
ríkin í Rómönsku Ameríku myndu
hagnast mest á afskriftunum þar
sem þau fengu hlutfallslega mest
af hagstæðari lánunum.
étríkjunum.
Öryggislögreglan hefur reynt að
breyta starfsemi sinni að undan-
förnu í anda glasnost-stefnunnar.
Lögð hefur verið niður, a.m.k. form-
lega, deild sú er annaðist eftirlit með
andófsmönnum, hin alræmda deild
fimm. Einnig hefur íjölrniðlum verið
veittur aðgangur að húsakynnum
lögreglunnar, jafnvel fangageymsl-
um. KGB sendi frá sér yfirlýsingu
22. þ.m. þar sem Kalúgín var sakað-
ur um rangfærslur; hann væri að
leiða almenning á villigötur. Í grein
Prövdu eru þessar ásakanir ítrekað-
ar og haft eftir fulltrúum KGB að
Kalúgín sé veiklundaður maður.
Sagt er að hann hafi verið lélegur
yfirmaður; mistök hans hafi valdið
því að Sovétmenn hafi misst einn
besta gagnnjósnara sinn hjá banda-
rísku leyniþjónustunni, CIA. Auk
þess er haft eftir KGB-mönnum að
jafnskjótt og Kalúgín hafi hætt
störfum sem yfirmaður eftirlits með
njósnum í Sovétríkjunum hafi verið
komið upp um tíu njósnara á vegum
erlendra ríkja, þ. á m. sovéska borg-
ara í þjónustu útlendinga.
„Það er afar bitur reynsla fyrir
starfsmenn stofnunarinnar þegar
einn þeirra ákveður að bijóta lögin,
brýtur gegn siðferðislögmálum og
gerir sig jafnvel sekan um svik,“
segir í blaðinu. Ekkert er sagt um
það hvort Kalúgín verði refsað fyrir
tiltækið.
Danmörk:
Ókeypis reiðhjólalán
Kaupmannahöfh. Frá N.J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÁKVEÐIÐ hefur verið að koma fyrir reiðhjólum á nokkrum stöðum
í Kaupmannahöfn og Friðriksbergi, sem er sjálfstætt bæjarfélag í
borginni, og geti almenningur nýtt sér þau án endurgjalds. Hugmynd-
inni verður hrundið í framkvæmd næsta vor.
Alls verður 5.000 sérstaklega
útbúnum reiðhjólum komið fyrir á
stæðum. Hægt verður að opna lás-
inn með því að fleygja tuttugu
króna mynt, um 190 ísl.kr., í rifu.
Þegar hjólið er yfirgefið á sama
stæði eða öðru fást krónurnar end-
urgoldnar. Nokkrir tugir starfs-
manna munu sjá um að hjólin séu
í lagi og jafnframt að þeim sé
ávallt dreift á sem skynsamlegastan
hátt um borgina.
Hugmyndin verður fjármögnuð
með því að höfð verða auglýsinga-
skilti á hjólunum sem fyrirtæki
geta síðan nýtt sér.
íslendingar í Arizona:
„Vinsælt að steikja
egg á malbikinu“
„ÉG hef búið hérna í bráðum 43 ár og hitinn núna slær öll
met,“ segir Helga Kristjánsdóttir í Phoenix í Arizona. „Hitinn
varð 50 gráður á celsius á þriðjudag og það er methiti í Ariz-
ona-riki. Gamla metið var 48,5 1958 en þá var ég uppi í fjöllum
og þar var svalara. Maður fer ekki út nema maður megi til.“
Helga sagðist ekki skilja
hvemig fólk gæti unnið utan-
dyra. „En við erum með loftkæl-
ingu og þá er allt í lagi innan-
dyra. Hins vegar stóð bíllinn
minn í sólinni í tvo tíma og ég
brenndi mig bæði á handfanginu
á hurðinni og stýrinu þannig að
ég gat ekki ekið nema hafa hand-
klæði um stýrið. Svo er rakinn
svo lítill, ekki nema 3%, þannig
að allt fuðrar upp við minnsta
neista.
Ég vorkenni útigangsfólkinu
mest en ýmsir söfnuðir hafa
reynt að hjálpa því. Ég sá menn
skokka úti í gær og það myndi
ég ekki reyna. Svo er lítið gagn
í sundlaugunum því þær hitna
svo fljótt. Eins hefur fólk verið
beðið um að spara rafmagn því
loftkælingin er orkufrek og á
þriðjudaginn var metnotkun á
rafmagni hér í Phoenix."
Gísli Guðmundsson er í dokt-
orsnámi í jarðfræði í Phoenix.
„Hitabylgjan byrjaði á mánudag
þegar hitinn komst upp í 49
gráður. Á þriðjudag fór hitinn
upp 5 50 gráður en núna er hann
48,5. Þetta er náttúrulega
svakalega heitt en maður er far-
inn að venjast hitunum eftir að
hafa búið hér í nokkur ár. Hitinn
er eiginlega ólýsanlegur.
Það er svo þurrt að maður
svitnar ekki úti við. En þegar
maður kemur inn þá bogar af
manni svitinn. Eina alvarlega
röskunin hér í borginni er hvað
flugumferð varðar. Það var ekki
hægt að nota Boeing 737 þot-
urnar vegna þess að þær hafa
ekki verið prófaðar í svo miklum
hita. Göturnar eru sjóðandi heit-
ar og er mjög vinsælt að steikja
egg á malbikinu," sagði Gísli
Guðmundsson.
Kristín M. Sigurðsson býr í
Prescott í Arizona sem er nokkuð
fyrir norðan Phoenix. Maðurinn
hennar, Einar L. Gunnarsson,
er að læra flugrekstrarfræði.
„Bærinn Prescott er uppi í fjöll-
um þannig að hér er svalara en
í Phoenix. Hitinn er núna 35
gráður í forsælu.
I gær var hitinn rúmlega 40
gráður en 45 í fyrradag og það
var hryllilegt. Það er svo þurrt
loftið og heitt að þegar maður
tekur í bílhurð þá gneistar hún.
Eins logar allt hérna í skógareld-
um í nágrenninu. Þeir eru að
vona að það fari að kólna á
mánudaginn.
Fólki er eindregið ráðlagt að
halda börnum innandyra, drekka
mikið og neyta alls ekki drykkja
með koffeini í,“ sagði Kristín.
Reuter
Sjálflboðalidi berst við skógar-
eld í Kaliforníu í gær en á
skömmum tima hafa mörg
hundruð hús og heimili orðið
honum að bráð.