Morgunblaðið - 29.06.1990, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1990

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr. eintakið.
Starfandi og skip-
aður forsætisráð-
herra deila
A
Istjórnarfari sérhvers ríkis
þarf að ríkja sú festa, að
þeir sem eiga viðræður við ráð-
herra geti treyst því að viðmæl-
andinn hafi fullt umboð til að
standa að þeim ákvörðunum
sem hann tekur. Hér á landi
hefur umboð ráðherra verið talið
óskorað á hans valdsviði. I
fræðilegum umræðum hafa oft
vaknað spurningar um hvort líta
beri á ríkisstjórn sem einskonar
nefnd, þar sem menn komi sam-
an og ráði ráðum sínum, eða
hvort þar komi saman ráðherrar
til að skýra hver öðrum frá
ákvörðunum sínum. Erfitt er að
svara slíkum spurningum af-
dráttarlaust og raunar geta
svörin farið eftir málaflokkum.
Það gildir ekki endilega hið
sama um uppsögn á forstöðu-
manni við skógræktarstöð eða
framkvæmd á kjarasamningi við
ríkisstarfsmenn. Uppsögnin er
alfarið á valdi eins ráðherra og
ætti ekki að vera unnt að breyta
henni með samþykkt í ríkis-
stjóm, allir ráðherrar kunna
hins vegar að vera kallaðir til
vegna kjarasamningsins, þótt
Úármálaráðherrann undirriti
hann fyrir hönd ríkissjóðs.
í byijun júní var tilkynnt í
Lögbirtingarblaði og Stjórnar-
tíðindum, að Halldór Ásgríms-
son gegndi störfum forsætisráð-
herra í fjarveru Steingríms Her-
mannssonar. Forsætisráðuneyt-
ið hefur haft þennan formlega
hátt um nokkurt skeið til að
taka af allan vafa um umboð
þess er gegnir embætti forsætis-
ráðherra í fjarveru hins sem til
þess er skipaður. Með tilkynn-
ingunni er áréttað að starfandi
forsætisráðherra starfí með
sama umboði og hinn skipaði. í
þessu hlutverki var Halldór Ás-
grímsson 12. júní síðastliðinn
þegar hann boðaði stjóm BHMR
til fundar við sig, fulltrúa ríkis-
stjórnarflokkanna og samninga-
nefndar ríkisins. Á þeim fundi
tilkynnti Halldór stjóm BHMR
og afhenti henni bréf þess efnis,
að framkvæmd nýs launakerfís
háskólamenntaðra ríkisstarfs-
manna, sem átti að hefjast 1.
júlí, hefði verið frestað. Sú stað-
reynd að Halldór var ekki einn
á fundinum heldur jafnt með
pólitíska fulltrúa og embættis-
menn með sér undirstrikaði að
öll ríkisstjórnin stæði að þessari
mikilvægu tilkynningu, enda var
það mat ríkisstjórnarinnar að
framkvæmd samningsins við
BHMR nú þegar myndi koma í
veg fyrir árangurinn sem nú
sæist í efnahagslífinu.
Eins og öllum er kunnugt
hefur þessi fundur og tilkynning
ríkisstjórnarinnar haft ýmis eft-
irköst og er enn óljóst, hver loka-
niðurstaðan á hinum efnislega
ágreiningi deiluaðila verður.
Ríkisstjórnin er einfaldlega að
glíma við vanda sem hún kallaði
yfír sig með opnu samnings-
ákvæði við BHMR eftir lang-
vinnt verkfall. Þá taldi hún sér
fyrir bestu að ganga til samn-
inga án þess að leysa kjaradeil-
una með öðrum hætti en þeim
að ýta vandanum á undan sér.
Það eitt sýnir ekki mikla stjórn-
visku, því síður hitt að standa
síðan að öðrum kjarasamningi
er stangaðist á við BHMR-
samninginn og láta svo eins og
ekkert hefði í skorist fyrr en
allt var komið í óefni.
Halldór Ásgrímsson og félag-
ar voru að binda enda á hættu-
legt óvissuástand með fundinum
12. júní. Þeir vissu að BHMR
myndi snúast öndvert við til-
kynningu þeirra og vafalaust
hafa þeir áttað sig á því, að
margir töldu lagalegar forsend-
ur ríkisstjórnarinnar fyrir þess-
ari tilkynningu hæpnar. En
óraði þá fyrir því að Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra
myndi leitast við að gera sem
minnst úr tilkynningu þeirra
þegar hann kæmi aftur til lands-
ins? Hefðu þeir efnt til fundarins
á þeim forsendum sem þeir
gerðu, ef þá hefði grunað að
forsætisráðherra myndi í raun
lýsa þá umboðslausa þegar hann
kæmi heim?
Deilumar sem orðið hafa milli
Steingríms Hermannssonar,
formanns Framsóknarflokksins,
og Halldórs Ásgrímssonar, vara-
formanns Framsóknarflokksins,
vegna þessa máls og birst hafa
hér á síðum blaðsins sýna að
þrátt fyrir tilkynningar í Lög-
birtingarblaði og Stjórnartíðind-
um er hæpið fyrir menn að
treysta orðum Halldórs á meðan
hann gegnir störfum í íjarveru
Steingríms. Hér er um ' miklu
alvarlegri ágreining að ræða en
svo að unnt sé að ýta honum
til hliðar með því að yppta öxlum
eins og forsætisráðherra sýnist
gera - svo framarlega sem
menn vilja að ríkisstjórnin og
einstakir ráðherrar í henni njóti
einhvers trausts.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Sýningarbásar Bergsveins eru margvíslegir og vekur framleiðslan, sem kynnt er, mikla athygli meðal
sýningargesta.
Atvinnusýningin Bergsveinn ’9Q á Selfossi:
„Pabbi, hefiirðu séð stóru
fiskana í fískabúrinu?“
Hjólabáturinn Farsæll er vinsæll meðal barnanna.
Selfossi.
„MAMMA, þetta er rosalega góð-
ur ís. Pabbi, hefiirðu séð stóru
fískana i fískabúrinu? Heldurðu
að þú viidir ekki fá einn svona
stóran?“ Þannig upphrópanir má
heyra á atvinnusýningunni Berg-
sveini ’90 sem stendur yfír þessa
dagana í Fjölbrautaskólanum á
Selfossi.
Sýningin gefur trausta mynd af
atvinnulífinu á Suðurlandi. Þar eru
stór og smá fyrirtæki sem kynna
framleiðslu sína og þjónustu ásamt
því að sveitarfélög kynna hvað eftir-
sóknarverðast er hjá þeim. Þar má
til dæmis sjá hvaða skilyrði liggja
til grundvallar því að setjast að á
Selfossi með heimili og með iðnfyr-
irtæki.
Þá eru þar óvenjuleg atriði eins
og stórir eldisfiskar úr Ölfusi og
Þorlákshöfn, 20 punda urriði, 30
punda lax og 12 þunda bleikja. Og
það er stöðugur straumur barna og
fullorðinna fram hjá fiskabúrinu.
Á Selfossi eru starfandi sterk-
ustu sumarhúsafyrirtæki landsins
og sýna þau framleiðslu sína með
öllum búnaði. Matvælaframleiðend-
ur eru með öfluga kynningu og
sölu á afurðum sínum, mjólkurvör-
um, kjötvörum, bökunarvörum og
ís. Þá eru kvenfélagskonur með
heimilisiðnað til sýnis og bjóða á
sunnudag klukkan 15.30 upp á
skemmtilega þjóðbúningasýningu.
Fyrirtæki frá Vík i Mýrdal sam-
einast í sýningarbás og sama er að
segja úm fyrirtæki af Rangárvöllum
og frá Vestmannaeyjum. Víkur-
vagnar hf. eru með öfluga kerru-
sýningu og kaupfélagssmiðjurnar á
Selfossi og Hvolsvelli kynna fram-
leiðslu sína. Úrval af tjöldum er
kynnt, ferðamöguleikar í Eyjum,
vinnufatnaður frá Selfossi, bíla-
sprautun með sérsprautuðu trylli-
tæki, blómlegur sýningarbás er frá
Hveragerði. Kortagerð, pönnufram-
leiðsla íþróttastarfsemi og fleira er
í boði.
Forsvarsaðilar sýingarinnar, Iðn-
þróunarsjóður Suðurlands, nefna
sýninguna Bergsvein eftir berg-
risanum í skjaldarmerki landsins.
Þeir gera sér grein fyrir að hann
stóð ekki einungis vörð um Suður-
land gegn óvættum heldur að hann
hlyti að vera skemmtilegur og barn-
góður. Þess vegna er einnig boðið
upp á eitt og annað í tengslum við
sýninguna sem gestir geta haft af
nokkra skemmtun. Þar má nefna
söngatriði, nútíma danssýningu,
ökuferðir um lóð skólans með Far-
sæl frá Vík sem sigldi upp fyrir
Ölfusárbrú. Þá er hestaleiga á
svæðinu og einnig í boði að fara
torfærutúra í jeppa um ófrágengna
lóð skólans. A morgun verður sér-
stakur Selfossdagur, hlaðinn
skemmtikröftum frá Selfossi.
Gestir sýningarinnar hafa haft á
orði að þar komi margt á óvart og
Margt forvitnilegt er að sjá á
sýningunni fyrir unga sem
gamla.
að ánægjulegt sé að sjá hversu fyr-
irtækin sem þar koma fram starfi
traustum á grunni.
- Sig. Jóns.
Fiskeldisstöðin Laxalón:
Samningar við KLM
undirritaðir í
FULLTRÚAR frá hollenska flug-
félaginu KLM hafa boðað komu
sína hingað til lands í byrjun
ágúst til að ganga frá samningum
við fiskeldisstöðina Laxalón um
kaup á einni milljón skammta af
reyksoðnum smálaxailökum. Að
sögn Ólafs Skúlasonar, fram-
kvæmdastjóra Laxalóns, hyggst
KLM byrja að bjóða flugfarþeg-
um smálaxinn í október.
Smálaxinn sem KLM hyggst
kaupa er 16-18 mánaða gamall og
á bilinu 200-300 g að þyngd. í eina
mTlljón matarskammta fara um 500
þúsund fiskar og mun öll fram-
leiðsla Laxalóns og meira til fara í
ágúst
að uppfylla samninga um kaupin.
„Þarna er um stóra samninga að
ræða og kröfurnar sem þeir hjá
KLM gera eru miklar. Það er því
ánægjulegt að að geta sagt þeim
að Vigdís forseti hafi boðið Elísa-
betu Bretadrottningu upp áþennan
mat þegar hún heimsótti Island,“
sagði Ólafur.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 1990
25
Bíró-Steinar hf. húsgagnaframleiðsla:
Krafist lögbanns á inn-
flutning Sess hf. og störf
framkvæmdastj órans
104 nemendur ut-
skrifaðir frá Stýri-
mannaskólanum
Stýrimannaskólanum í
Reykjavík var slitið 25. maí.
Hundrað og fjórir nemendur
luku prófí frá skólanum.
Skipstjórnarprófi 1. stigs, sem
veitir 200 rúmlesta réttindi til sigl-
inga innanlands, luku 44 nemend-
ur. Skipstjórnarprófi 2. stigs, sem
veitir skipstjórnarréttindi á fiski-
skip af hvaða stærð sem er og
undirstýrimannsréttindi á farskip
af ótakmarkaðri stærð, Iuku 26
og 3. stigs farmannsprófi með
ótakmörkuð réttindi á farskip luku
8 nemar. Tuttugu og sex stunduðu
kvöld- og helgarnámskeið og
fengu 30 rúmlesta_ réttindi. Frá
Menntaskólanum á ísafirði luku 4
nemendur skipstjórnarprófí 1.
stigs. Nám í sjómannafræðum er
þar kennt í samráði við Stýri-
mannaskólann og ganga nemend-
ur undir sömu próf í siglingafræð-
um, siglingareglum og skyldum
greinum og nemendur Stýri-
mannaskólans í Reykjavík. Við
skólaslitin voru nemendum veittar
fjöldamargar viðurkenningar. Þá
minntust afmælisárgangar
skólans og færðu honum gjafir.
í skólaslitaræðu sinni kvaddi
skólameistari útskrifaða með þeim
orðum að þeir minntust ætíð
ábyrgðar sinnar og forsjár fyrir
skipi og mönnum. Drengskapur,
velvilji og áhugi á starfi og góður
hugur skipti oftast nær miklu
meira máli en próf _og talnakúnst-
ir einkunnastiga. í störfum far-
sælla skipstjórnarmanna og
stjórnenda væri mannsæld og
manngildi þyngst á metunum.
Að loknum skólaslitun þáðu
gestir kaffi sem Kvenfélagið Alda
sá um.
Stýrimannaskólanum í Reykjavík Var slitið 25. niaí.
Vestmannaeyjar:
Æðarkolla á þrítusrsaldri T
Vestniannaeyjum.
SIGURGEIR Sigurðsson, fugla-
áhugamaður, merkti þann 6.
júní 1972 æðarkollu á hreiðri á
Torfmýri við Herjólfsdal. Fyrir
skömmu kom það í ljós að sama
kollan var á hreiðri á svipuðum
slóðum, nú 18 árum síðar.
Sigurgeir, sem er mikill áhuga-
maður um fugla, hefur um ára-
tuga skeið merkt hundruð fugla
árlega. Hann sagði í samtali við
Morgunblaðið að kollan sem hann
merkti í júní 1972 hefði þá verið
á hreiðri á Torfmýrinni. Þá hefði
kollan að minnsta kosti verið fimm
ára gömul því þær yrðu ekki kyn-
þroska fyrr en fjögurra ára. Hann
sagði að menn væru búnir að sjá
kollu á hreiðri á þesum slóðum
undanfarin ár en enginn hefði
kíkt á hana fyrr en nú um daginn
að strákur hefði lyft henpi af
hreiðrinu og þá hefði merkið kom-
ið í ljós. Hann sagði að kollan
væri á mjög svipuðum slóðum
með hreiður sitt nú og hún var
fyrir 18 árum, ekki skeikaði þar
nema hundrað til tvöhundruð
metrum.
Torfmýrin er á golfvelli Eyja-
manna þar sem miklar manna-
ferðir eru daglega. Sigurgeir
sagði að það væri ótrúlegt hversu
mikið varp væri á vellinum og
hefði hann sérstaka ánægju af
því að sjá að fuglarnir gætu verpt
þar og lifað í sátt við mennina.
Hann sagði að auk kollunnar hefði
mikið af tjaldi verpt á vellinum
og eins hefði hann fundið stelks-
hreiður þar. Það sem væri merki-
legt við varpið þarna væri að fugl-
arnir verptu á milli golfbrautanna
þannig að lítil hætta væri á að
þeir yrðu fyrir þeim sem væru að
leika golfið.
Sigurgeir hefur í gegnum árin
merkt um 10.000 fugla. Hann
segist merkja allt að 500 lunda-
pysja árlega og einnig merki hann
flesta þá fugla sem hann nái í.
Hann segist hafa fengið viðbrögð
við merkingum víða að úr heimin- .
um. Fuglar merktir af honum ^
. hafi fundst á Spáni, Hollandi,
Frakklandi, Englandi, Skotlandi
og víðar.
Sigurgeir segir þetta sitt tóm-
stundagaman sem hann eyði mikl-
um tíma í og hafi ómælda ánægju
af- VJ
Grímur
BÍRÓ-Steinar hf. húsgagnaframleiðsla hefúr krafist lögbanns á störf
Guðna Jónssonar ft-amkvæmdastjóra Sess hf. við fyrirtækið og á
innflutning húsgagna frá Wilkhahn og Staal & Stil, sem framleiða
Aero skrifstofustóla. Rafh Benedikt Rafhsson framkvæmdasljóri
Bíró-Steinars hf. segir ástæðuna vera þá, að í kaupsamningi sem
gerður var þegai- Bíró hf. keypti allan rekstur Steinars hafi verið
ákvæði um að seljendur skuldbindi sig til að stunda ekki sam-
keppni við kaupendur í þrjú ár og ásælast ekki kaupsamninga við
erlenda framleiðendur í jafn langan tíma. Þetta hafí Guðni brotið.
Guðni Jónsson vísar þessum ásökunum á bug og kveðst enga samn-
inga hafa brotið.
Rafn segir að þegar Bíró hf.
keypti rekstur Steinars hf 1. des-
ember 1989, hafí verið sett í kaup-
samninginn yfirlýsing hluthafa
Steinars hf. um að þeir skuldbindi
sig til að stunda ekki samkeppni
við kaupandann, né heldur að fal-
ast eftir þáverandi kaupsamning-
um Steinars hf. við erlenda fram-
leiðendur í þijú ár. Nú hafi einn
hluthafanna, Guðni Jónsson, hafið
samkeppni með fyrirtækinu Sessi
hf. og gert kaupsamninga við tvo
erlendu framleiðendanna. Hann
segir að þótt Guðni sé ekki skráð-
ur hluthafi í Sessi hf., þá sé hann
þar framkvæmdastjóri og eini
prókúruhafí og augljós tengsl við
skráða hluthafa.
„Við erum að reyna að tryggja
það með lögbannskröfunni að þeir
séu ekki að taka til baka það sem
þeir voru að selja okkur,“ segir
Rafn. Hann segir jafnframt að
hinir erlendu framleiðendur brjóti
þarna gegn öllum hefðum um sið-
ferði í viðskiptum, þar sem megin-
reglan sé að segja upp samningum
með minnst 6 mánaða fyrirvara,
en í þessu tilviki hafi enginn fyrir-
vari verið. „Við getum sannað að
við höfum selt meira frá þessum
aðilum heldur en Steinar hf. árið
áður og við því náð betri árangri,"
segir Rafn. Hann segir að látið
verði reyna á málið fyrir dómstól-
um, enda sé um prófmál að ræða.
„Við fögnum allri samkeppni, en
við viljum að menn standi við
gerða samninga og virði reglur í
viðskiptum," segirRafn Rafnsson.
Guðni Jónsson segir enga samn-
inga né reglur hafa verið brotnar,
samkvæmt áliti lögfræðinga fyrir-
tækisins. „Ég er ekki hluthafi í
Sessi, ég starfa þar sem fram-
kvæmdastjóri og hef enga samn-
inga gert um að ég megi það
ekki,“ segir hann. „Þeim er auðvit-
að frjálst að reyna að koma á lög-
banni, en við viljum halda frið við
alla og fara að lögum og reglum.
Það er alfarið ákvörðun þeirra
erlendu aðila sem við skiptum við
að koma í viðskipti við okkur og
við getum ekki gert að því þó að
þeir ákveði að hætta að skipta við
Bíró-Steina hf.“
Guðni var spurður hvort hann
hefði ekki sóst eftir kaupsamning-
um við erlendu aðilana. „Nei, þeir
fóru skriflega fram á það við okk-
ur að við tækjum umboðin. Þessir
menn verða að sætta sig við sam-
keppni eins og aðrir, við látum
ekki kúga okkur í skjóli peninga-
valds,“ sagði Guðni Jónsson.
Morgunblaðið/Amór Ragnarsson
Hrafnsungar í Pokagljúfri
Veiðimenn sem leggja leið sína í Flókadalsá í Borgarfirði vei-ða mikið
varir við krumma sem heldur sig í kringum ána í svokölluðu Pokagljúfri.
Við nánari athugun kom í ljós að krummi var með hreiður í gljúfrinu og
voru þrír stálpaðir ungar í því. Ekki er hægt að komast alveg að hreiðr-
inu, hvorki að ofan- eða neðanverðu en hins vegar er bæði auðvelt að
sjá hreiðurstæðið og óþrifnaðinn allt um kring. Krummi hefir löngum
þótt glysgjarn og nýjasta og mest áberandi skraut hans í þessu hreiðri
voru gömul baggabönd blá að lit.
Sigurgeir Sigurðsson hjá æðarkollunni gamalkunnu.
Kollueggin.
Merkingin sem Sigurgeir las
fyrst fyrir 18 árum.