Morgunblaðið - 22.07.1990, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. JÚLÍ
CUÐLAUCUR BERGMANN___
„...6 heimasmíðaða
bambusstöng
vötnum sem eru um tuttugu tals-
ins, en félagsmenn panta stund og
stað með löngum fyrirvara, svo
hending ein ræður hvað eftir verður
fyrir hina. í sumar er hins vegar
nokkuð mikið af leyfum laust miðað
við undanfarin ár, svo tækifærið
býðst varla betra fyrir þá sem allt-
af eru á leiðinni í fyrsta laxveiðitúr-
inn, að slá til.
A Akureyri eru starfandi tvö fé-
lög, Straumar og Flúðir, og geta
flestir þéttbýliskjamar státað af
svipuðu fyrirkomulagi þó ekki séu
öll félögin jafn umsvifamikil. Yfír-
leitt veita þau þó góða leiðsögn og
henta vel fyrir byijendur í sportinu.
Stórlaxar og aðrir laxar
Veiðimálastofnun gefur út ítar-
lega skýrlsu um laxveiðina á hveiju
ári, og hefur gert það síðan 1974.
Þar er að fínna allar þær upplýsing-
ar sem skráðar eru í veiðibækur
ánna og hveijum veiðimanni er
skylt að færa inn. Guðni Guðbergs-
son á vistfræðideild Veiðimálastofn-
unar hefur dregið saman allar þær
tölur sem þar er að fínna og bent
er á ýmsar staðreyndir varðandi
stangaveiðina.
Mikill munur er á veiðinni milli
laxveiðiáa. Af þeim 30.082 löxum
sem veiddust á stöng árið 1989
voru þyngdarmældir 20.366 smá-
laxar en 9.399 stórlaxar, en þetta
hlutfall er breytilegt milli ára. Smá-
laxar eru þeir fiskar kallaðir sem
dvalið hafa eitt ár í sjó en stórlaxar
tvö ár eða lengur. Um þetta má
ganga úr skugga með töku hreistur-
sýna, en að jafnaði eru smálaxamir
4-6 pund og stórlaxamir 10-13
pund og fer því vart á milli mála
hvort er hvort.
í þessum efnum sem öðrum hef-
ur eðli árinnar sjálfrar mikið að
segja. Þau seiði sem klekjast út í
hverri á ganga í hana aftur, og
hefur því hver á sinn sérstaka stofn
af físki. Ef við látum kjördæma-
skiptinguna gilda í laxveiðinni má
sjá að Norðurland eystra og Norð-
urland vestra hafa mun hærra hlut-
fall af stórlaxi (upp undir 50%) en
önnur svæði á landinu. Á Reykja-
nesi og í Reykjavík var hlutfall stór-
lax einungis um 14% árið 1989 og
litlu meira á Suður- og Vesturl-
andi. Þó ber þess að geta að mikil
ganga smálax eitt árið leiðir til
stærri göngu stórlax næsta ár á
eftir, og því er um að ræða þó
nokkrar sveiflur í ánum.
Það sem af er sumri hefur mikið
borið á tveggja ára fiski, og njóta
þær ár sem gegnum tíðina hafa
haft hátt hlutfall af honum góðs
af því. Margar þeirra áa sem lentu
í toppsætum listans í fyrrasumar
geta því Ient neðar á honum í sum-
ar ef svo fer sem horfír.
Er eldislaxinn óalandi?
Fyrirbæri sem er tiltölulega nýtt
af nálinni er hið háa hlutfall eldis-
lax í veiði einstakra áa. Þetta á
rætur að rekja til físka sem sloppið
hafa úr kvíum sem staðsettar eru
nálægt ósum laxveiðiánna. Þó regl-
ur um verndarsvæði kringum
árósana kveði á um 5 til 15 kíló-
metra radíus af „hreinu“ svæði má
alltaf fínna eitthvað af eldislaxi í
aflaskýrslum veiðimanna. Sérlega
Guðlaugur Bergmann, kannski
betur þekktur sem Gulli í
Karnabæ, er mikill áhugamaður
um laxveiðar og hefúr stundað
þær frá unga aldri. Guðlaugur
er í stjórn Stangaveiðifélags
Reykjavíkur og ekki stendur á
svari þegar hann er spurður
hvort óhætt sé að voga sér út í
laxveiði: Engin spurning!
vernig byijaðir þú sjálfur?
„Eg veiddi minn fyrsta lax
þegar ég var átta ára á Selfossi á
bambusstöng sem ég bjó til sjálfur.
Ég er nú ekki af Iaxveiðifólki kom-
inn en ég bjó við á og það virtist
sjálfsagt mál að renna fyrir fisk í
henni. Síðan datt þetta nú niður
þegar ég flutti frá Selfossi og ég
var orðinn rúmlega tvítugur þegar
mér var eitt sinn boðið í veiði og
þá þurfti ekki mikið til að kveikja
aftur í mér.“
-Ertu stórveiðimaður?
„Það er nú eitthvað farið að
minnka. Ég varð að byija veiði
mína sem veiðimaður en ekki sem
sportveiðimaður af því ég hafði
ekki efni á að veiða lax og þá
skipti miklu máli að ég veiddi
marga fiska til að selja. Fiskur er
verðmæti í landi sem lifir á fiski
og það var engin goðgá að reyna
að veiða sem mest. Ég hef komist
upp í að veiða 50 laxa á einum degi
í Laxá á Ásum. Á einu sumri hef
ég hins vegar mest veitt 486 laxa
svo ég hef náð að veiða nokkuð
mikið en það var einmitt það sem
laxveiði mín byggðist á í gamla
daga.“
-Hvar og hvemig veiðirðu helst?
„Fyrirtveimur árum hætti maður
að fá nokkuð fyrir laxinn og þá
gerðist eitthvað inni í mér sem
minnkaði þessa ánægju. Þá hætti
ég meðal annars að veiða á maðk
því ég kann svo vel á það að ég
drep bara meira af laxi þannig og
ekki eins auðvelt að sleppa honum
ef ég vil gera það. Ég fór að kenna
konunni minni að veiða á maðk og
henni þykir mjög gaman að því en
hún hefur verið með mér í veiðinni
svo til frá upphafi. Annars er Norð-
urá mín draumaá og ég fer þangað
þegar ég get.“
-Hvaða ráðleggingar hefurðu
fyrir upprennandi laxveiðimenn?
„Ég ráðlegg mönnum eindregið
að byija á því að ganga í Stanga-
veiðifélagið. Það er ákjósanlegt fyr-
ir þá sem það geta að byija í Elliða-
ánum en í Stangaveiðifélaginu bjóð-
um við uppá mikið úrval af ódýrum
veiðileyfum, til dæmist Stórulaxá í
Hreppum sem er mjög falleg og
stór á. Þótt hún gefí ekki allt of
mikið af laxi getur hún gefið mjög
stóra laxa. Þar læra menn að fara
með færi og línur auk þess sem þar
u
Guðlaugur Bergmann út í miðri
á að kenna syni sinum handtökin
er mjög gott hús og stórbrotið
umhverfi sem ásamt félagsskapn-
um verður alltaf meira og meira
virði eftir sem maður eldist - á
kostnað sjálfrar veiðinnar. Norðurá
er líka mjög góð á, og í byijun og
enda tímabils má fá þar ódýr veiði-
leyfí og ég get óhikað mælt með
henni.“
ÓLAFUR H. ÓLAFSSON_____
„Félagsskapurinn og
náttúran heilla mest“
ÓLAFUR H. Ólafsson, laxveiði-
maður með meiru, var á leið-
inni í veiðitúr þegar Morgun-
blaðið hafði uppi á honum fyrir
helgina. Eftir sambandsrof í
Víkurskarði tókst þó með að-
stoð vingjarnlegrar landssíma-
stúlku að halda við hann farsím-
asambandi og spyrja hann
hvert hann væri að fara.
Hvar hefurðu verið að veiða í
sumar og hvert er ferðinni.
heitið núna?
„Við erum á leiðinni í Laxá í
Þingeyjasýslu og þar er ætlunin
að vera í þijá daga við veiðar.
Um síðustu helgi vorum við í
Stóru-Laxá í Hreppum þar sem
við fengum níu laxa samtals, þar
af tvo fjórtánpundara. Þar sást
reyndar mikið af stórum laxi, til
dæmis í hyljum í Hrunakrók og í
Klapparhyl, en það var lítið vatn
í ánni og þeir stóru tóku ekki. Svo
hef ég farið nokkrum sinnum í
Norðurá, og nokkra daga vorum
við í Munaðarnesinu en ég veit
ekki hvort það á að kallast rnikið."
-Ertu stórveiðimaður?
„Nei, ég mundi ekki segja það.
Ég er ánægður ef ég fæ einn til
tvo laxa á vakt. Það mikilvægasta
í mínum huga er útiveran, náttúr-
an og félagsskapurinn sem af
þessu hlýst. Við förum venjulega
nokkrir saman í veiði og tökum
því þá rólega og njótum lífsins."
-Hveijir eru þínir uppáhalds
Ólafúr með 16 punda lax.
veiðistaðir og hveijum mælir þú
með fyrir byijendur?
„Mín uppáhaldsá er Norðurá,
en mér þykir líka mjög gaman í
Laxá í Þing og Stóru-Laxá.
Reyndar höfum við félagamir
stundum farið í Víðidalsá á haust-
in og þó mér hafí þótt lítið til
hennar koma í upphafi hef ég
haft gaman af að vera í henni
undanfarin ár því þar er alltaf von
á stórum fiski. Sjálfur hóf ég fer-
il minn í Stóru-Laxá og þar er
ágætis aðstaða - gott hús og
menn geta eldað sinn eigin mat.
Reyndar er efsta svæðið erfítt
yfirferðar en hún er í heppilegum
verðflokki fyrir byijendur. Það er
einnig upplagt að fara í Norður-
ána þegar líða tekur á ágústmán-
uð og verðið hefur lækkað um
helming. Þá er oft mikið af físki
þó hann sé tregur til að taka, svo
menn geta lært á hylina og tamið
sér veiðitækni.“
-Segðu mér frá stærsta laxin-
um sem þú hefur fengið.
„Ég hef fengið tvo tuttugu
punda laxa, báða á flugu sem ég
hef hannað og hnýtt sjálfur. Þann
fyrri fékk ég á Suðureyri í Laxá
í Þingeyjasýslu á flugu sem heitir
Islandia og er hnýtt í fánalitunum.
Þann síðari fékk ég á Gíslastöðum
við Illukletta í Hvítá í Ölfusi á
flugu sem ég kalla Randalínu."
-Áttu veiðisögu í lokin?
„Við vorum norður í Laxá í
Þingeyjasýslu og ég var að ljúka
við að þreyta 3-4 punda smá-
putta. Formaður Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur, Jón G. Bald-
vinsson sem með mér var, ætlar
að hjálpa mér og teygir sig eftir
fískinum. Þá er allt í einu allt
laust, og í ljós kom að hann hafði
brennt sundur gimistauminn með
vindlinum sem hann var með í
munninum. Þessi saga kom út í
bók Stangaveiðifélagsins, Þessu
trúir ertginn, og er þessi lax lík-
lega sá minnsti er kemur fyrir í
þeirri bók.“
ÞÓRARINN SIGÞÓRSSON_
„Fimmhundruð
laxar á sumri“
EKKI er unnt að gera laxveiði
eða laxveiðimönnum viðunandi
skil án þess að minnast á Þórar-
in Sigþórsson, tannlækni í
Reykjavík. Þórarinn er mikill
veiðimaður og lætur fátt aftra
sér frá því að komast í lax. Þeg-
ar Morgunblaðið ræddi við hann
var hann nýbúinn að lenda í
óhappi við veiðar í Laxá í Ásum
og var ekki laust við að hann
haitraði. „Það verður að segjast
eins og er að maður er víst frek-
ar hraðskreiður við veiðiskapinn
og ég datt kylliflatur á leiðinni
niður að Brúarstreng." Þetta
kom þó ekki í veg fyir að Þórar-
inn fengi fjóra laxa þann daginn,
með ónýtt hjól og línuna í hend-
inni.
Hvernig átti það sér stað að þú
fórst að veiða lax?
„Ég er alinn upp við laxveiði því
faðir minn bjó á laxveiðijörð. Þetta
síaðist auðvitað smám saman inn í
mig og ég hef verið að síðan.“
-Hvað ferðu oft á sumri?
„Ætli ég sé ekki að 50-60 daga
á sumri að jafnaði. Konan mín kem-
ur með mér, og þó hún stundi ekki
veiðar hefur hún gaman af útive-
runni og tekur myndir fyrir sjálfa
sig - mér hefur ekki tekist að smita
hana ennþá. Á haustin er ég hins
vegar mikið við ijúpnaveiðar og hef
af því ómælda ánægju og gleði.“
-Hefurðu tölu á þeim löxum sem
þú hefur landað um ævina?
„Nei, því miður. En ég geri ráð
fyrir að ég hafi veitt um 500 laxa
að jafnaði á sumri síðastliðin 25-30
ár, kannski 12 til 14 þúsund laxa
í allt. Ánægjuna má hins vegar
ekki mæla í tölum og það eyðilegg-
ur ánægjuna af veiðinni ef menn
eru að hugsa um að veiða upp í
veiðileyfíð eða láta verðlagið trufla
sig á annan hátt - því verða menn
að gleyma rétt á meðan.“
-Manstu þá nokkuð eftir þeim
stærsta af öllum þessum fjölda?
„Já, og það held ég að hver ein-
asti veiðimaður geri. Ég veiddi eitt
sinn 27 punda lax í Þverá í Borgar-
firði. Fiskurinn tók maðk, en viður-
eignin var hvorki löng né ströng,
og laxinn var ekki eftirminnilegur
sakir annars en stærðarinnar."
„Er það satt að þú sért svo göldr-
óttur að þú rennir hreinlega beint
upp í fiskinn?
„Það getur enginn rennt beint
upp í fisk. Það er hins vegar nauð-
synlegt að vera nákvæmur og renna
eins nálægt fiskinum og mögulegt
er, hvort sem veitt er á flugu eða
maðk. Ég hef oft rekið mig á það
að við sjónveiðar á flugu að fiskur-
inn hreyfir sig ekki fyrr en flugan
er innan við fet frá honum, svo
nákvæmnin skiptir mjög miklu
máli að mínu viti.“
-Veiðirðu fyrir veiðileyfunum?