Morgunblaðið - 21.09.1990, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21; SEPTEMBER 1990
Ábending' til bók-
menntafræðings
eftir Erling E.
Halldórsson
Ástæða er til þess að þakka
bókmenntafræðingi Morgunblaðs-
ins (hinn 28. ág.) fyrir vinsamlega
umsögn um leikrit mitt sem út kom
á vordögum: „Karnival eða Áttundi
áratugurinn“, en jafnframt verður
ekki hjá því komist að benda góð-
fúslega á misskilning nokkurn sem
þarna kemur fram, sprottinn af
glámskyggni eða fákunnáttu,
nema hvort tveggja sé, og þykir
mér náttúrlega miður að hafa orð-
ið til þess að draga það fram í
dagsins ljós. En þau orð sem vitn-
að er til í niðurlagi umsagnarinn-
ar, og standa framan við leikritið
í bókinni, og bókmenntafræðingur
kallar „aðfararorð“ (sic!), eru að
sjálfsögðu engin aðfaraorð, og alls
ekki undan mínum rifjum runnin,
heldur eru þau tekin úr „Hinni
stórhrikalegu ævisögu Gargantúa
hins mikla“, eftir Fran?ois Rabela-
is, lokakafla skáldsögunnar, eða
þeim 58., svo sem stendur svart á
hvítu undir klausunni í bók minni.
Skýrara gat það varla verið! Þetta
er engin „gáta“, og þó fær það
ekki að standa sem stendur skýrum
stöfum! Mitt var að færa yfir á
íslenskt mál þessi víðkunnu orð
úr bók Rabelais, sem ég hélt nú
að væri bókmenntamönnum kunn-
ur, svo fyrirferðarmikill sem hann
er í heimslistinni. Fremstur avant-
gardista enn í dag, segja Frakkar!
Aftur á móti hefði bókmennta-
fræðingurinn vel mátt veita eftir-
tekt athugasemd minni aftan við
leikritið: „I leikriti þessu er stuðst
við ævaforn minni alþekkt í
karnival-hátíðum um aldir.“ - því
þá hefði fögnuðurinn sem brýst
fram í lokaatriðinu þegar Elfýra
verður léttari, raunverulegur fögn-
uður, ekki verið nein ráðgáta.
(Samkvæmt fornri hefð karnivals-
ins: Le rois est mort, vive le ro-
is!)... Enn síður pilturinn þokka-
fulli sem inn er borinn sem gjöf í
hvítri kistu, og reynist vera í „djöf-
ulsins“ líki (klaufir og horn). Eng-
Erling E. Halldórsson
„Um annað það sem er
rangt með farið í þess-
ari stuttu umsögn, tjóir
ekki að sakast enda trú-
lega samkvæmt smekk
bókmenntafræðings.“
in skepna upprétt hefur klaufir og
horn nema djöfullinn og hans nót-
ar. Því eru þetta ekki „tákn“, held-
ur sannverulegir hlutir.
Um annað það sem er rangt
með farið í þessari stuttu umsögn,
tjóir ekki að sakast enda trúlega
samkvæmt smekk bókmennta-
fræðings. En úr því farið er að
telja upp gestina með nafni (og
einkennum!), hvers vegna er þá
þremur þeirra sleppt? Það er mér
ráðgáta, því umsögnin ber með sér
vöndugheit. Einn gestanna sem
sleppt er í upptalningunni, Súsa,
gegnir ólitlu hlutverki í leikritinu.
En þannig er smekkurinn, hann
velur sér það sem honum hæfir,
og hefur aldrei rangt við.
Með þökkum, og góðri kveðju.
Höfundur er ríthöfundur.
Goði Sveinsson
væri fyrir hinn almenna skattborg-
ara og greiðanda afnotagjalda RÚV
að fá upplýsingar um úr hvaða sjóði
sú upphæð er tekin.
Hér verðum við almennir skatt-
borgarar þó að taka tillit til stofnun-
arinnar og átta okkur á því að mik-
ill mismunur er á því hugarfari sem
viðgengst annars vegar þegar menn
hafa almannafé undir höndum þar
sem aðhald er lítið sem ekkert og
hins vegar þær kröfur sem gerðar
eru til starfsmanna hjá einkafyrir-
tækjum þar sem fylgt er fjárhags-
áætlunum og leitast við að sýna
hagnað af rekstri. En þetta er sú
formúla sem flest einkafyrirtæki
leitast við að fylgja, enda verða þau
Steini kastað úr glerhúsi
eftir Goða Sveinsson
Útvarpsstjóri Ríkisútvarps,
Markús Orn Antonsson, verst af
mikilli vígfimi í grein í Morgunblað-
inu 18. september sl., og það sem
meira er að hann sækir í barátt-
unni við hin illu öfl hins fijálsa
markaðar sem hann á í samkeppni
við á útvarps- og sjónvarpsmark-
aðnum.
Markús reytir svo af sér skraut-
fjaðrirnar í þessari grein sinni, að
eftir stendur berstrípaður sannleik-
urinn sem enn á ný sannfærir lands-
menn um þann hroka og yfirgang
sem stofnunin telur sér skylt að
framfylgja gagnvart keppinautum
sínum, ekki síður en gagnvart hin-
um almenna viðskiptavini stofnun-
arjnnar þar sem honum er skammt-
að það dagskrárefni sem stofnunin
telur að almenningur eigi að sjá og
heyra, og í framhaldi af því eru
viðkomandi látnir gjalda fyrir því
verði sem stofnunin telur að við-
skiptavinir eigi að greiða fyrir þjón-
ustuna.
Af mörgu er að taka í ofan-
greindum greinarstúfi, en m.a. full-
yrðir útvai’psstjóri að undirritaður
hafi bæði sem starfsmaður Stöðvar
2 og síðan fyrir Sýn hf. yfirboðið
keppinautana í samkeppni um besta
sjónvarpsefnið. Hér er Markús kom-
inn út á hála braut, og. reyndar
hálli en hann gerir sér grein fyrir.
í fyrsta lagi hafa bæði Stöð 2
og Sýn ætíð greitt lægra verð eða
sama og Ríkisútvarpið fyrir sjón-
varpsefni, sem einuilgis byggist á
þeirri reikningsaðferð að hjá þess-
um stöðvum er gert ráð fyrir færri
áhorfendum en hjá RÚV þar sem
dreifikerfi _ ríkisrisans er muri
víðtækara. í einstaka tilfellum hafa
þó einkafyrirtæki neyðst til að
greiða sama verð og RÚV í sam-
keppninni.
I öðru lagi gerir útvarpsstjóri sér
ekki grein fyrir því að verð dag-
skrárefnis fer að miklu leyti eftir
fjölda sýningarrétta á viðkomandi
efni, sem síðan er reiknað sem
kostnaður við útsenda klukkustund.
í þriðja lagi væri gaman að fá
skýringar útvarpsstjóra á regluleg-
„Hér verðum við al-
mennir skattborgarar
þó að taka tillit til stofn-
unarinnar og átta okk-
ur á því að mikill mis-
munur er á því hugar-
fari sem viðgengst ann-
ars vegar þegar menn
hafa almannafé undir
höndum þar sem aðhald
er lítið sem ekkert og
hins vegar þær kröfur
sem gerðar eru til
starfsmanna hjá einka-
fyrirtækjum þar sem
fylgt er fljárhagsáætl-
unum og leitast við að
sýna hagnað af
rekstri."
um hækkunum á því verði sem inn-
kaupa- og markaðsdeild ríkissjón-
varpsins telur sér skylt að greiða
erlendum rétthöfum. Þar á bæ er
tahð eðlilegt að hækka verð með
reglulegu millibili án þess að til
komi nokkur beiðni um slíkt frá
seljendum, umfram það sem menn
reyna alltaf í viðskiptum, en það
er að ná hæsta verði hveiju sinni.
Til samanburðar má geta þess
að í þeim margumtöluðu samning-
um sem Sýn hf. gerði fyrr á þessu
ári um dagskrárefni t.a.m. við
Warner Bros. var samið um sjón-
varpsefni á sama verði og Stöð 2
hefur greitt allar götur síðan 1987
sem í dag er 40% (fjörutíu prósent)
undir því verði sem RÚV býður
sínum viðskiptavinum fyrir sam-
bærilegt efni, og reyndar að mati
einhverra ekki sambærilegt.
Náðist þessi árangur meðal ann-
ars á þeirri forsendu að hækkun
bandaríkjadals gagnvart íslenskri
krónu hafi þessi ár verið milli fjöru-
tíu og fimmtíu prósent, en flestallir
samningar íslensku sjónvarpsstöðv-
anna eru gerðir í bandaríkjadölum.
Væri því ógerlegt að greiða aðrar
hækkanir jafnframt þessari.
Á sama tíma hélt RÚV upptekn-
um hætti og hækkaði sitt verð
reglulega.
Má ætla að þessi yfirboð RÚV
kosti stofnunina a.m.k. 10 milljónir
króna aukalega á hveiju ári. Gaman
AL HASKOLABIO
Ii—ffl FRUMSYIMIR: