Morgunblaðið - 10.11.1990, Blaðsíða 48

'48
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 1990
þú þennarL trmktci ? *
Nú höfum við allt sem
þarf. Aðeins vantar ein-
hvern til að hjálpa með
afborganirnar.
Með
morgunkaffinu
Þarftu að vera í þessum
aulalega búningi þegar þú
lest sögurnar af Kalla
kanínu?
HOGNI HREKKVISI

f EN Þ’ASAMueOT FÚGLABAP!"
Andstaða gegn álveri ástæðulaus
Til Velvakanda.
Menn deila nú um hvort eigi að
vera þurrhreinsun eða vothreinsun
í væntanlegu álveri. Hvers vegna
ekki að hafa bæði þurrhreinsun og
vothreinsun? Þá færi rykið úr álver-
inu, og reyndar úr hvaða verk-
smiðju sem vera skal, fyrst gegnum
þurrhreinsara, sem safnar í sig
mestu af rykinu. Og síðan fer það
ryk, sem þurrhreinsarinn nær ekki
í gegn um vothreinsara, eða úðara.
Vatnið fer svo ofan í ker eða laug.
í stað þess að láta vatnið renna út
í sjóinn ætti að láta það mynda
hringrás. Vatnið færi þá gegn um
sigti ofan í ker, úr kerinu í vatnsúð-
arann o. s. frv. Þannig myndi vatn-
ið drekka í sig það 'ryk sem þurr-
hreinsarinn nær ekki. Þegar svo
þyrfti að skipta um vatn í kerinu
mætti nota rykið í steinhellur eða
kantsteina. Það mætti einnig nota
í málningu. Með þessu móti myndi
lítið sem ekkert verksmiðjuryk,
hvort sem er úr álveri eða öðrum
verksmiðjum, fara út í andrúmsloft-
ið og ekki heldur í sjóinn.
Fyrirgreiðsla
til fyrirmyndar
Til Velvakanda.
í Suðurveri í Reykjavík hef ég
alltaf fengið gullfalleg ljósatæki.
Síðast í september sl. vantaði
mig tvo lampa sem þurftu að vera
eins til sérstakra nota, ég keypti
þá þarna, en þegar heim kom braut
ég ljósahlífína á öðrum. Nú líða
tvær vikur, átti ég þá leið í bæinn,
tók ég báða lampana með og hugð-
ist kaupa ljósahlíf, sá ég þá aðra,
sem mér leist betur á, en voru dýr-
ari. Samdist svo um að ég fengi
þá lampa en leggði þann heila inn
og það sem nýtilegt var af hinum.
Þegar að milligjöfínni kom var mér
sagt að þar sem ég væri búinn að
hafa svo mikið fyrir þessu — koma
alla leið frá Selfossi — kostaði
þetta ekki neitt.
Um leið og ég þakka fyrir mig
í annað sinn get ég ekki látið hjá
líða að vekja athygli fólks á svona
fyrirgreiðslu.
Til að fá hreint loft fyrir fólkið
sem vinnur í verksmiðjunni mætti
leggja eins til tveggja kílómetra
leiðslu til álversins og væri svo út-
búnaður í verksmiðjunni, líkt og er
í flugvélum, þannig að hægt væri
að hreinsa loftið hvenær sem væri
í verksmiðjunni. Með þessu .móti
ættu hinir háu íykspúandi reykháf-
ar að vera úr sögunni og óveruleg
mengun að berast út í umhverfið.
A meðan á byggingu álvers
stendur mun margt fólk fá þar at-
vinnu. Og eftir að álverið tekur til
starfa er sagt að 600 manns fái
þar atvinnu. Peningar þessa fólks
mynda hringrás í atvinnulífinu og
er áætlað að þá fái a.m.k. 3.000
manns ýmiskonar störf. Þó að
rekstur álversins skili ekki hagnaði
fyrstu 10 til 15 ár starfseminnar
er samt mikill hagur í því að veita
Til Velvakanda.
Mig langar til að óska Ríkissjón-
varpinu innilega til hamingju með
þáttinn Islandica sem var á dagskrá
föstudagskvöldið 26. október. Þetta
var þjóðlegur þáttur og mjög vel
3.000 manns lifibrauð. Þess vegna
ætti að vera þjóðarhagur í því að
byggja álver fyrir Norðlendinga,
Austfirðinga og Vestfirðinga.
Notkun áls í heiminum fer sívax-
andi. Nefna mætti 'þúsundir hluta
sem mætti búa til úr áli auk áls í
skip, flugvélar, geimför, eininga-
hús, innanstokksmuni o.fl. Smíða
mætti risastór álker sem staðsetja
mætti á sjávarbotni á friðuðum
hrygningarsvæðum. Kafarar gætu
safnað hrognum og sviljum og
fylgst með klaki í keijunum.
Ef til vill* rennur upp sönn gull-
öld á Islandi ef verksmiðja á Vest-
fjörðum fer að vinna gull úr græn-
lensku gijóti með íslensku rafmagni
og önnur verksmiðja fer að smíða
risastóra pramma úr áli til að flytja
gullgijótið til íslands.
Oskar Jensen
gerður. Þátturinn var íslensku þjóð-
inni til sóma og ekki veitir af að
íslenskt þjóðerni komi sterkt fram
núna þegar ýmislegt er á döfinni í
nýju Evrópu.
Vilhjálmur Alfreðsson

Þjóðlegur þáttur
Víkveiji skrifar
Að kvöldlagi nýlega átti ég leið
í verslun hér í borginni þar
sem opið er fram yfir venjulegan
afgreiðslutíma. Við afgreiðslu í
versluninni voru aðeins tvær fjórtán
ára stúikur. Þetta leiðii’ hugann að
tvennu: í fyrsta lagi finnst Víkveija
14 ára stúlkur allt of ungar til að
afgreiða í verslunum, ekki síst að
kvöldiagi. í annan stað hlýtur vinna
barna og unglinga að koma niður
á þeirri vinnu sem þeir eiga að
stunda að vetrarlagi, nefnilega
náminu. Kennarar í framhaldsskól-
um hafa kvartað undan því að nem-
endur þar sinni ekki náminu nægj-
anlega vegna þess að þeir séu upp-
teknir við vinnu á kvöldin og um
helgar. Þessi siður virðist vera að
breiðast út til grunnskólanna einn-
ig. Peningaþörf unglinga er eflaust
talsverð og speglar sjálfsagt neyslu-
mynstur foreldra. Víkveiji veit
dæmi þess að fátækt foreldra beini
börnum í vinnu meðfram námi, en
slíkt er fátítt. í flestum tilvikum er
verið að fjármagna skemmtanir og
tískufatnað. Unglingar hafa gott
af því að Iæra að vinna, en best
færi á því að sumarvinna væri látin
duga. Skólanám er fullt starf.
XXX
m þessar. mundir er mikið
rætt um breytingar á þjóðfé-
laginu og nýja heimssýn. Eitt orð
gengur í gegnum þá umræðu eins
og rauður þráður, en það er upplýs-
ingasaml'élag. Við erum sögð á leið-
inni inn í upplýsingasamfélagið,
sem einkennist af miklu magni upp-
lýsinga um alla skapaða hluti, en
þó e.t.v. sérstaklega því hversu
auðvelt er að nálgast þær. Tímarit
og skýrslur verða sérhæfðari og
fleiri með hverju árinu og með tölvu
og mótaldi getur maður safnað að
sér slíku magni upplýsinga að ævin
myndi ekki endast til að innbyrða
ósköpin. Menn eru því hættir að
tala um upplýsingasamfélagið sem
markmið í sjálfu sér, heldur þekk-
ingarsamfélag. Þekkingaröflun
felst þá í því að kunna að velja og
hafna upplýsingum. Tölvunotkun
framtíðar mun örugglega felast að
stórum hluta í samskiptum við
tölvubanka og aðra tölvunotendur.
Sem dæmi má nefna að starfsmenn
Morgunblaðsins geta sent fyrir-
spurn inn í tölvubanka um ýmis
tæknileg vandamál sem þeir eiga
við að stríða. Aðrir notendur um
allan heim sjá þessa fyrirspurn og
oftar en ekki fást ítarleg svör frá
einhveijum öðrum notandum tölvu-
bankans, jafnvel samdægurs.
XXX
Yíkveiji í gær gerði að umtals-
efni þá ráðstöfun Dagsbrún-
arforystunnar að taka 106 milljónir
út af bankareikningi sínum í ís-
landsbanka til að mótmæla vaxta-
hækkun þar, Þess ber að geta vegna
ummæla Víkverja, að peningarnir
lágu aðeins eina nótt í bankahólfi
en voru síðan lagðir inn á reikning
í Sparisjóði vélstjóra þar sem þeir
verða geymdir fyrst um sinn.
Víkveija hefur borist eftirfar-
andi bréf frá_ Tryggva Páls
syni, bankastjóra í íslandsbanka:
vTil Víkveija, Morgunblaðinu.
I lesandabréfi sem birtist í 'gær
í dálki þínum gætir misskilnings
og ósanngjarnra ásakana. Eigandi
gjaldeyrisreiknings í Islandsbanka
kvartar yfir því að innstæða hans
í bandaríkjadollurum hafi á liðnu
ári lækkað í íslenskum krónum
þrátt fyrir 7% vexti á reikningnumi
Telur hann sanngjarnt að bankinn
bæti lækkun dollarans.
Sérhver eigandi gjaldeyris í
bankanum hefur fullt frelsi til að
selja hann, skipta honum fyrir ann-
an eða eiga hann áfram. Ef bréfrit-
ari hefði kosið að selja dollarana
og lagt íslensku krónurnar inn á
bók eða reikning í bankanum hefði
hann hagnast á umræddu tímabili
en þeir sem geyma (eða skulda) fé
í erlendum gjaldeyri verða að búast
við sveiflum í gengi. Eignin (eða
skuldin) geturæins og dæmið sann-
ar rýrnað í íslenskum krónum en
ekki í viðkomandi gjaldmiðli.
Vextir gjaldeyrisreikninga taka
mið af vöxtum þriggja mánaða
bundinna innlána milli banka í
London, þ.e. svonefndum LIBOR
vöxtum. Það er ánægjulegt fyrir
viðskiptavini íslandsbanka að bank-
inn býður nú 0,25-0,5% hærri vexti
fyrir gjaldeyrisinnlán en aðrir bank-
ar og sparisjóðir og betri kjör en
almennt fást erlendis fyrir algerlega
óbundin innlán.