Morgunblaðið - 07.12.1990, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 1990
9
©nnafem aftaMrr'
Gærufóöraöir ísienskir kuldaskór
Skóhöllin,
Reykjavíkurvegi 50, Hafnarfiröi
Treystiröu annarri filmu
fyrir dýrmœtu
minningunum þinum?
Ný hagvaxtar-
tækifæri
Vandséð er, eins og nú
horfir, að verðmæta-
sköpun í þjóðarbúskap
okkar vaxi að ráði í sjáv-
arútvegi eða landbúnaði.
Nytjastofnar sjávar hafa
nýtingarmörk — og eru
fiestir fullnýttir. Innlend
eftirspum setur og land-
búnaði framleiðslumörk.
Þess vegna horfa menn
til þess að breyta óbeizl-
uðu vatnsafli landsins í
störf, verðmæti og lífs-
lqör, m.a. í formi orku-
freks iðnaðar.
í forystugrein Á döf-
inni segir:
,J>að er samdóma álit
þeirra sem um hafa Qall-
að að hagvöxtur á Islandi
verði hægur á næstu
árum og talsvert minni
en í nálægum löndum —
nema ný hagvaxtartæki-
færi komi tíl. Þannig hef-
ur Þjóðhagsstofnun sett
fram dæmi um 1,5% vöxt
landsframleiðslu að jafn-
aði næstu árin saman-
borið við 3% vöxt erlend-
is. Þetta kemur reyndar
ekki á óvart þvi síðustu
,10 árin hefur hagvöxtur
á Íslandi aðeins verið um
2% á ári að jafnaði — að
vísu með miklum sveifl-
um — sem er töluvert
minni vöxtur en í þcim
löndum sem við berum
okkur helzt saman við.
Nú vill hins vegar svo
vel til að við eigum mögu-
leika tíl fjárfestínga sem
geta breytt þessum horf-
um. Veigamestí mögu-
leikinn felst i nýtingu
orkulinda til orkufreks
iðnaðar. Eins og nú horf-
ir mun orkufrekur iðnað-
ur ekki koma í staðinn
fyrir aðra kosti, sem við
höfum í hendi, hann ec
einfaldlega nauðsynleg
viðbót. Auðvitað getur
hagræðing í atvinnulif-
inu skilað hagvextí og
þátttaka í viðskipta- og
efnahagssamvinnu í Evr-
ópu getur einnig skapað
tækifæri. Ahrifin af
þessu koma hins vegar
smám samaii á löngum
tima og eru reyndar
nauðsynleg til að halda í
horfinu. Hagvöxtur á fs-
landi hefur jafnan byggst
RITSTJÓRNARGREIN
UM NÝTT ÁLVER AISLANDI
Það er samdóma álii þeirra sem um hafa
I fjallaft aö hagvöxtur á íslandi veröi hægur á
■ : næstu árum og talsven minni cn í nálægum
■ | löndum - nema ný hagvaxtartækifæri komi
I ti|. Þannig hefur Þjóöhagsstofnun sett fram
viö höfum ekkert í staöinn. Ttl þess btöin
borgi sig þyrfti orkuverö aö stórhækka á
næstu árum en það er ekki talið Ifklegt. Þcna
cr því alls ekki raonhæft. Við eigum að nyU
strax þá möguleika sem við höfum ásamt
orkuvcra en síöan koma tekjur af rekstn ál-
versins. Ttl þess aö halda uppi hagvexu
þurfa svo að koma fleiri fyrirtæki þcgar ál-
veriö er komiö í fullan rekstur. Umfang ál-
versframkvæmdanna er veruleat á fslcnskan
Leiðin til betri lífskjara
Leiðin til bættra lífskjara liggur um aukna verðmætasköpun —
stærri skiptahlut á þjóðarskútunni. Þröskuldurinn á þeirri leið
er sá að hagvöxtur hefur verið og er minni á íslandi en í öðrum
velferðarríkjum. Við höfum af þeim sökum dregizt aftur úr þeim
í lífskjörum. — Staksteinar staldra í dag við ritstjórnargrein
fréttabréfs Félags íslenzkra iðnrekenda, A döfinni, sem fjallar
um nýtt álver til að auka verðmætasköpun/hagvöxt í íslenzkum
þjóðarbúskap.
að talverðu leyti á nýt-
ingu auðlinda og svo mun
verða áfram. Það er okk-
ur nauðsynlegt til að
vinna upp það óhagræði
sem við búum við, t.d.
vegna fámennis og lítíls
markaðar."
Ilelztu
keppinautar
Síðar í ritstjómar-
gi-eininni segir:
„Helztu keppinautar
okkar eru Kanada,
Venezuela, Ástralía og
lönd við Persaflóa. Orku-
verð er lægst í Venezuela
og við Persaflóa. Það
þarf hins vegar ekki að
fara mörgum orðum um
áhuga fyrirtækja á að
fjárfesta t.d. í Sádí-
Arabiu og efnahags- og
stjómmálaástand í
Venezuela er vægast
sagt ótryggt. Að því er
þennan þátt varðar eru
Ástralía, Kanada og ís-
land lögð nokkum veg-
inn að jöfnu. Orkuverð —
tíl nýrra álvera — er
hærra í Ástralíu en í
Kanada og á íslandi og
Ástralía er langt frá Evr-
ópumarkaði en þangað
ætla t.d. Atlantsál-fyrir-
tækin að flytja sína fram-
leiðslu. Orkuverð í
Kanada og á Islandi virð-
ist mjög svipað en ein-
mitt í Kanada er verið
að reisa mörg álver.
Ástæðumar fyrir því að
Atlantsál-fyrirtækin vilja
reisa álver á íslandi em
næg orka, nálægð við
meginland Evrópu, efna-
hagslegur- og stjóm-
málalegur stöðugleiki og
síðast en ekki sizt sam-
keppnisfært orkuverð."
Tíu milljarða
krónatekjur
Enn segir:
„Eins og áður sagði er
nýtt álver nærtækastí
möguleikinn tíl að auka
hagvöxt á íslandi á næstu
árum, svo að við getum
a.m.k. slagað upp í það
sem verður hjá nálægum
þjóðum. Ávinninguriim
felst í fyrsta áfanga í
framkvæmdum við bygg-
ingu álvers og orkuvera
en síðan koma tekjur af
rekstri álversins. Til þess
að halda uppi hagvextí
þurfa svo að koma fieiri
fyrirtæki þegar álverið
er komið í fullan rekstur.
Umfang álversfram-
kvæmdatma er vemlegt
á islenzkan mælikvarða.
Innlendur hlutí fram-
kvæmdaima við álver og
orkuver nemur rúmum
4% af landsframleiðslu
þegar mest er, árið 1993,
en um 15 milljörðum
króna á núverandi verð-
lagi. Heildarfjárfestíng-
ar yfir allt timabilið
nema 80 milljörðum
króna og gott betur ef
fjármagnskostnaður er
meðtaliim ...
Þegar álverið verður
komið í fullan rekstur og
fullt verð greitt fyrir ork-
una gætu tekjumar af
því i þjóðarbúið orðið urn
10 miHjarðar króna eða
um 3% af núverandi þjóð-
arframleiðslu ...
Ef vel tekst til með
samninga við Atlantsál-
fyrirtækin em miklar
likiu' á því að önnur fyrir-
tæki í áliðnaði eða öðrum
orkufrekum iðnaði fái
aukhm áhuga á að fjár-
festa á íslandi. Það er
því mikið í húfi.
Sitt hvað hefur gerzt
tíl að þoka þessu máli
áfram en „margt er eftir
og málið ekki endanlega
íhöfn“.

......iHBlttau.
I FÖSTUDAGUR TIL FJÁR
I ELDHÚSVOGIR
| í DflG
i Á KOSTNAÐARVERÐI
isijl S
Jil
I
l
SÍMINN ER
689400
BYGGT & BUIÐ
KRINGLUNNI
KRINGLUNNI