Morgunblaðið - 08.01.1991, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. JANUAR 1991
„tfónum i/arsajQí upp !kert&veric'*'
S/rv'ájurp-L e ftir írunanrx- "
Svo ætlar allt um koll að
keyra ef við gleymum að
þurrka af fótunum ...
Með
morgimkaffinu
HÖGNI HREKKVÍSI
Hvers vegna var beiðnin felld?
Til Velvakanda.
í Morgunblaðinu 28. desember
sl. er grein eftir Sigurlínu Sigurðar-
dóttur formann Félags heyrnar-
lausra. Þar segir hún frá því að
beiðni, sem send var til útvarpsráðs
15. október sl. um textun á ára-
mótaskaupi sjónvarps hafi verið
hafnað. Atþvæðagreiðsla hafði far-
ið fram í Útvarpsráði og þessi var
niðurstaðan.
Ég sem þessar línur skrifa hef
mjög góða heyrn, en þekki marga
heyrnarskerta. Mikil var undrun
mín og gremja yfir svona meðferð
á jafn hógværri beiðni og að því
er virðist litlu máli. Allt erlent efni
í sjónvarpi bæði lélegt og gott er
textað. I grein Sigurlínar kemur
fram að um 7 þúsund manns á ís-
landi eru heyrnarskertir og geta
ekki notfært sér talað mál í sjón-
varpi. Þetta er ákaflega stór hópur
af þjóðinni. Getur varlatalist minni-
hlutahópur og í ljósi þess er undrun
mín enn meiri.
MORGl NHIJVniD FOSTLDAGL'K VK DKSÉMISF.K I
Sjónvarpið, fyrir hverja?
eftir Sigurlínu M.
Siguröardótt ur
Þann 15. október 1990 scndi ég
til útvarpsstjóra beiðni Félags
heyrnarlausra um að setja texta á
árlegt áramótaskaup SjónvarpsinR.
Megintilgangur með þessari beiðni
’ar að gera Sjónvarpið að „Sjón-
'arpi allra landsmaána" eins og
stendur í auglýsingu frá þeim, þetta
eina kvöld ársins, þar sem öll fjöl-
skyldan og vinir koma saman við
sjónvarpið og hlæja að skopstæltum
atburðum líðandi árs. Þar sem þessi
auglýsing hefur haft villandi upp-
lýsingar með þeirri sUðhæfingu að
sjónvarpið sé sjónvarp allra lands-
manna, það er bull. Heymarlausir,
heyrnarskertir og þeir sem eiga
erfitt með að heyra eru um 7.000
á Islanrii, samkvæmt tölum frá
Heymar- og talmeinastöð íslands.
Þetta fólk á erfitt með að setja sig
í samband við (slenskt efni I sjón-
varpi, vegna þess að það er ekki
textað.
MSfíU^.ni fivrir ^ f!l |l,lUa
Því miður hefur eilthvað misfarist
hjá okkur og mér að treysta þeim
til að styðja beiðnina, því miður
fóru atkvæði á þann veg að aðeins
tveir studdu beiðnina, 5 fulltrúar
voru á móti, þessi tvö jákvæðu at-
kvæði sem beiðnin fékk komu frá
Ástu Ragnheiði Jóhannsdóttur
(fulltr. Framsóknarflokks) og
Magdalenu Schram (fulltr. Kvenna-
listans). Þeim eru hér með færðar
þakkir fyrir skilning og að láta at-
kvæði sitt, sem þvf miður na'gði
ekki til að það gæti orðið 7.000
manns til góða, að gela setið f faðmi
fjölskyldunnar, þetta sfðasta og
eina kvöld ársins, og vita um hvað
hláturinn snýst, þetta eina kvöld f
50 mfnútur. Þvf miður.
Ekki var mér sögð ásta*ðan fyrir
að beiðnin fékk neikvæða afstöðu
útvarpsráðs. Ég get þvf aðeins get-
ið mér til. Kannski var álitið að
textinn myndi skemma myndgæði
áramótaskaupsins f sjónvarpinu,
það tel ég vera mestu firru, texti
hefur aldrei eyðilagt góðar erlendar
bíómyndir á heimsmælikvarða,
ir skemmtiþætlir hafa verið textað-
ir eins og lil dæmis „Spéspegill- (á
ensku Spitting Image) enginn hefur
kvartað. Kannski spilaði fjármagn
sjónvarpsins innf, ég tel að’ svo sé
ekki, því að það kostar tæpar kr.
30.000 að texla 50 mínúlna erlenda
mynd ásaml þýðingu. Það myndi'
kosta minna, þar sem þýðandinn
er óþarfur. Kannski var álilið að
það væri óþarfi að texta áramóta-
skaupið, þessi 7.000 manna hópur
yrði bara að finna sér annað að
gera, en að horfa á áramótaskaupið
f faðmi fjölskyldunnar jietta eina
kvöld ársins. Það er endalaust hægt
að telja upp ástæður fyrir þessari
neitun, og hvers vegna 5 manns
gáfu neikvæða afstþðu f málinu.
Það þætti mörgum mjög fróðlegt
að vita hver raunverulega ástæðan
Nú f dag, 17. desember, hefur
Félagi heyrnarlausra verið tilkynnt
um þessa ákvörðun útvarpsráðs, en
samt einhvem veginn á ég erfitt
með að trúa þvf að beiðnin hafi
fcmrifl neiton cn vonn hð innst inni
Sigurlfn M. Sigurðardóttir
„Ég ætla sko að horfa*
á áramótaskaupið og fá
mcr túlk, reikninginn
fyrir túlkinn ætla ég að
senda útvarpsráði.“
Formaður útvarpsráðs svaraði
spurningum um þetta mál í út-
varpi, en því miður missti ég af
svari formanns. Svona viðtöl fara
eðlilega framhjá heyrnarskertum
og tilviljanakennt hverjir heyra þau.
Ég vil fara fram á að formaður
útvarpsráðs skýri þetta mál í dag-
blöðunum svo að öllum megi ljóst
vera hvers vegna þessi beiðni var
felld í atkvæðagreiðslu í útvarps-
ráði.
Eflaust er mörgum landsmönn-
um líkt farið og mér í afstöðu sinni
gagnvart svona óréttlæti.
Þ.K.
Oviðunandi vinnubrögð
Til Velvakanda.
í síðasta áróðursblaði Dagsbrún-
ar frá því í desember lýs.ti Guð-
mundur J. Guðmundsson, formaður
Dagsbrúnar og VMSÍ, yfir miklum
sigri í stríðinu við bankakerfið þeg-
ar hann ásamt Halldóri Björnssyni,
varaformanni, og Emelíu Emils-
dóttur, gjaldkera, tóku út 105 millj-
óna króna ávísun út úr íslands-
banka með meiriháttar húllum hæi.
Ekki er hægt að segja að neinn
sigur hafi áunnist er forráðamenn
Dagsbrúnar tóku út þetta fé úr ís-
landsbanka því eftir sem áður hafa
vextirnir hjá íslandsbanka ekkert
lækkað.
Síðan hefur stjórn Dagsbrúnar
ekkert hugsað sér að gera en frek-
ar en að bíða og^já til þangað til
að aðalfundur félagsins verður
haldinn hvenær nú sem hann verður
haldinn. Og þá á að taka ákvörðun
um að selja hlutabréf sem félagið á
í Islandsbanka.
Það er í raun og veru mjög skrýt-
ið að stjórn Dagsbrúnar hefur ekk-
eit hugsað sér að gera eða and-
mæla ríkisstjórninni þar sem hún
hefur hækkað raunvexti á hús-
næðislánum og mismunað þannig
launafólki stórlega svo að tugþús-
undum nemur á ári hveiju.
Almennir _ samningar launa-
manna í ASÍ voru undirritaðir 1.
maí 1989. Framlengdir voru fyrri
samningar með þeim meginbreyt-
ingum að laun hækkuðu um 2.000
kr. 1. maí, 1.500 kr. 1. sept. og
1.500 kr. 1. nóv. 1989. Þá voru
smáhækkanir á bónus og premíu-
greiðslum, (2%, 1% og 1%) og akk-
orðsvinnu, (3,8%, 2,8% og 1,9%).
Allt var þetta miðað við sömu dag-
setningar og krónutöluhækkanir.
Orlofsuppbót kom í samninginn.
6.500 kr., og desemberuppbót, jóla-
uppbót, hækkaði í 9.000 kr. Þetta
eru meginlaunahækkanir samn-
ingsins. Til að greiða fyrir þessum
samningum skrifaði ríkisstjórnin
bréf þar sem talin voru 11 atriði
þar sem hún tók fram að hún mundi
beita sér fyrir hinu og þessu. Um
efndirnar er best að segja sem fæst.
Þó má nefna atriði nr. 3, um verð-
lagsmál. Hvað það atriði varðar
segir í bréfinu: „Ríkisstjórnin mun
sporna eins og frekast er kostur
við verðhækkunum á næstu misser-
um. Verðstöðvun verður sett á opin-
bera þjónustu þannig að verðlagn-
ing hennar miðist við forsendur
fjárlaga fyrir árið 1989 og ríkis-
stjórnin mun beita sér fyrir áðhaldi
að verðákvörðunum einokunarfyrir-
tækja og markaðsráðandi fyrir-
tækja.“ Nokkru síðar hækkuðu
gjöld Pósts og síma. Aðrar efndir
voru ámóta merkilegar.
Á grundvelli ríkisstjórnarbréfsins
var samningurinn gerður eða svo
segir a.m.k. í 3ja tbl. Dagsbrúnar-
blaðsins 1989. Heildarlaun samn-
ingsins mun hafa verið talin
11-12%. Á árinu 1989 hækkuðu
erlendir gjaldmiðlar um ca. 30%,
verðbólga um eitthvað svipað, láns-
kjaravísitala um rúm 19%, launa-
vísitala um 12,7%, byggingavísitala
um 26%, framfærsluvísitala um
23%. Það hækkaði allt en launataxt-
ar verkafólks minnst. (Vísitölu-
hækkanir eru óstaðfestar, en þær
eru þá of lágar ef eitthvað er.)
Þorsteinn Sch. Thorsteinsson
Víkveiji skrifar
ótt landsmönnum hafi áreiðan-
lega tekizt sæmilega að laga
sig að þeirri miklu kjaraskerðingu,
sem orðið hefur hér frá miðju ári
1988 er það engu að síður stað-
reynd, að afkoma margra er mjög
erfið. Þeim mun meiri ástæða er
fyrir fólk að kynna sér rækilega
verð á vörum í verzlunum en verð-
munur er orðinn ótrúlega mikill og
nú er ekki lengur hægt að bera
fyrir sig nýjar sendingar, annað
gengi o.sv. fi-v., sem kaupmenn
gerðu gjarnan hér á árum áður.
Neytendur geta gengið út frá
því, sem vísu, að verð í verzlunum,
sem hafa opið á kvöldin og um
helgar er áberandi hærra en í öðrum
verzlunum. Rök fyrir þeim verðmun
eru eðlileg, þar sem þessar verzlan-
ir leggja í umtalsverðan kostnað
við að hafa opið á þessum tímum
og þann kostnað greiða þeir neyt-
endur, sem kjósa að kaupa vörur á
þeim tíma sólarhrings.
En verðmunui1 getur líka verið
mikill, þótt um sé að ræða verzlan-
ir, sem hafa opið á eðlilegum verzl-
unartíma. Þannig hefur Víkveiji séð
þrenns konar verð á einum lítra af
appelsínusafa .frá Sól hf, í Bónus í
Hafnarfirði kostaði þessi lítri 77
krónur, í annarri matvöruverzlun á
höfuðborgarsvæðinu kostaði þetta
sama magn 99 krónur og í þeirri
þriðju 106 krónur.
í desember kostaði maltdós með
hálfum lítra af malti 73 krónur í
Bónus í Hafnarfirði en í byijun jan-
úar kostaði sama maltdós frá sama
fyrirtæki, þ.e. Ölgerðinni, 86 krónur
í annarri matvöruverzlun.
Hér eru aðeins nefnd örfá dæmi
um verðmun en hann er orðinn svo
mikill, að augljóst er að veruleg
kjarabót er fólgin í því að kaupa
inn, þar sem verð er lægst.
xxx
Fyrir jólin kom út bók Ásgeirs
Jakobssonar um Bíldudals-
kónginn, þ.e. um athafnamanninn
Pétur J. Thorsteinsson, óskilgetinn
son vinnukonu fyrir vestan, sem
komið var í fóstur hjá vandalausu
fólki, en brauzt áfram með þeim
ótrúlega krafti og dugnaði, sem
einkenndi brautryðjendur í atvinn-
ulífi á íslandi seint á síðustu öld og
í byijun þessarar aldar.
Asgeir Jakobsson segir þessa
sögu vel en þeir kaflar.bókarinnar,
sem fjalla um Milljónafélagið svo-
nefnda hljóta að vekja sérstaka at-
hygli og ekki ólíklegt, að þeir eigi
eftir að valda einhveijum deilum.
Bókarhöfundur snýst nefnilega hart
gegn þeim skýringum, sem Thor
Jensen setti fram á tilurð og enda-
lokum Milljónafélagsins í sinni ævi-
sögu
Saga athafnamannanna um alda-
mótin er heillandi saga og þau sjón-
armið, sem Ásgeir Jakobsson setur
fram um Milljónafélagið, upphaf
þess og endalok hljóta að kalla á
frekari rannsóknir og athuganir á
þeim kafla í atvinnusögu okkar en
hingað til hafa farið fram.
xxx
Annars er ánægjulegt að fylgj-
ast með því, hve mikill metn
aður er í bókaútgáfu hérlendis.
Fyrir jóliri kom út bókin Perlur í
náttúru íslands hjá Máli og menn-
ingu eftir Guðmund Olafsson en
fyrir nokkrum árum gaf sama for-
lag út aðra bók eftir sama höfund,
sem nefnist Fuglar í náttúru Ís-
lands. Báðar eru þessar bækur ein-
staklega fallegar og myndarlega
út gefnar,