Morgunblaðið - 31.01.1991, Blaðsíða 2

8
K'OI HAJHAL IS flUOAd'J'lM V14 ŒOAJaM'JOHOM
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 1991
hækkar úr 5.700 krónum
Bætur í þeim flokki 250 milljónum hærri eh iðgjöld í fyrra
IÐGJALD slysatryggingar ökumanns og eiganda bifreiðar mun frá 1.
febrúar hækka í 10.200 krónur úr rúmum 5.700 krónum, samþykki
Tryggingaeftirlitið þær hækkanir sem tryggingafélögin telja nauðsyn-
legar, samkvæmt upjplýsingum Axels Gíslasonar, forstjóra Vátrygginga-
félags fslands, og Agústs Karlssonar, framkvæmdastjóra Tryggingar
hf.. Samkvæmt upplýsingum Ragnars Ragnarssonar hjá Tryggingaeft-
irlitinu er niðurstöðu þaðan að vænta innan tíðar. Að sögn Ragnars
voru bókfærð iðgjöld í þessum tryggingaflokki 741 milljón króna á
síðasta ári. Áætlaðar bætur voru hins vegar 996 milljónir króna til
1.320 aðila, eða rúmlega 750 þúsund krónur að meðaltali, og hefur
þá ekki verið tekið tillit til kostnaðar tryggingarfélaganna.
Méð nýjum úmferðarlögum, sem
tóku gildj 1. m'ars 1988, var eigend-
um ökutækja gert skylt að kaupa
nýjan flokk trygginga: slysatrygg-
ingu fýrir eiganda og ökumann, og
skyldi með þeirri tryggingu staðinn
straumur af bótagreiðslum til öku-
manns: sgm yrði fyrir líkamstjóni í
umferðarslysi án tiTIrts til sakar, það
er að segja hvort viðkomandi taldist
hafa valdið slysinu eða ekki. Með
þessari tryggingu skyldi einnig
greiða bætur til eiganda bifreiðar
sem væri farþegi í bifreið sinni er
slys bæri að höndum. Samkvæmt
eldri lögum var þessum aðilum ekki
nema að litlu leyti bætt líkamstjón
sem þeir urðu fyrir í slysum sem
þeirtöldust sjálfir hafa valdið. Slysa-
bætur til annarra farþega og vegfar-
enda eru hins vegar eftir sem áður
greiddar af ábyrgðartryggingu þess
ökutækis sem talið er hafa valdið
slysi. Af öðrum nýmælum í umferð-
arlögunum frá 1. mars 1988, má
nefna skyldu til að nota öryggisbelti
í framsætum bifreiða, og skyldu til
að hafa kveikt ljós við akstur allan
sólarhringinn.
„Þegar þessi tryggingarflokkur
var settur á með lögum 1988, var
ekki á neinni reynslu að byggja.
Samt sem áður á þurfti að gera
áætlanir um iðgjöld og þær hafa
Landsbanki íslands:
Vextir óverðtryggðra
lána hækka um 1,5%
reynst vera allt of lágar. Nú er feng-
in þriggja ára reynsla af þessum
tryggingum og sú reynsla sýnir ótví-
rætt þessa hækkunarþörf og henni
verður ekki frestað lengur enda hafa
félögin tekið á sig mjög mikið tap
vegna þessarar tryggingar," sagði
Axei Gíslason, forstjóri Vátrygginga-
félags íslands. Hann sagði þriggja
ára reynslutíma nauðsynlegan í þess-
um tryggirigaflokki enda liði einatt
svo langur tími frá slysi þar til ljóst
þætti hver varanleg örorka yrði. „Ef
horft er á seinni tvö árin á þessu
tímabili þá hefur vandinn ekki verið
sá að árekstrum hafi farið fjölgandi
heldur það að bótaskyldum tjónum
í slysatryggingu ökumanns og eig-
anda hefur fjölgað um 20% hvort ár
þrátt fyrir að árekstrum hafi ekki
fjölgað."
Axel Gíslason sagði aðspurður að
ljóst væri að hækkunarþörfin hefði
orðið mun meiri ef ekki hefði á þessu
sama tímabili orðið sú þróun sem
raun ber vitni í sameiningu trygging-
arfélaga. Sameining Samvinnu-
trygginga og Brunabótafélagsins í
VIS hefði þegar skilað þeim árangri
að rekstrarkostnaður væri tæplega
10% lægri, sem hlutfall af iðgjöldum.
Ágúst Karlsson, framkvæmda-
stjóri Tryggingar hf., sagði að trygg-
ingamönnum þætti afskaplega leitt
að þurfa að hækka þessar tiygging-
ar. „Það er aðeins ein leið til að af-
stýra því og hún er einfaldlega sú
að íslendingar læri að keyra,“ sagði
Halldór Blöndal:
Flugumferðarslj órar
fram úr þjóðarsátt
HALLDÓR Blöndal, alþingismaður, segir Ijóst að kjarasamningur flug-
umferðarsljóra og fjármálaráðherra, sem gerður var 13. júlí á síðasta
ári, hafi falið í sér hækkun launa umfram þjóðarsátt. Á yfirliti launa-
skrifstofu ríkisins kemur fram að þann 1. september í haust lækkuðu
mánaðarlaun flugumferðarsljóra úr 136.222 kr. í 132.990 kr. vegna
bráðabirgðalaganna sem sett voru á BHMR. Halldór segir að mánaðar-
launin hafi því verið 2,5% umfram þjóðarsátt.
Halldór bendir á í grein, sem birt
er í Morgunblaðinu í dag, að fjár-
málaráðherra hafi gert samkomulag
við flugumferðarstjóra um tekjur
eftir starfslok þeirra vegna aldurs,
sem falið hafi í sér 39% hækkun
eftirlauna.
í sérstakri bókun vegna kjara-
samninganna hafi fjármálaráðherra
skuldbundið ríkissjóð til að hækka'
laun flugumferðarstjóra um 4,5% 1.
september næstkomandi og um 4,2%
eigi síðar en 1. júní 1992. Segir
hann að orðalag bókunarinnar verði
hann. Ágúst kvaðst telja að það
væri orðið óhjákvæmilegt að gera
uppskurð á ökukennslukerfínu hér á
landi. Taka þyrfti upp hæfnispróf og
flytja ökukennsluna inn í skólakerfið.
Áðspurður taldi Ágúst Karlsson
ekki mikla möguleika á að breyta
fyrirkomulagi bifreiðatrygginga
þannig að tjónvaldar og áhættuhópar
'yrðu í auknum mæli Iátnir greiða
hærri iðgjöld en aðrir. „Þegar þeir
sem hafa valdið stórtjónum eiga að
fara að greiða refsiiðgjöld, þá eru
bílar þeirra oftast komnir yfír á nöfn
einhverra skyldmenna. Svindl af
þessu tagi virðist alltaf fylgja íslend-
ingum. Við vitum að það er svindlað
í þessum málum og vátrygginga-
svindl eykst eftir því sem ástand
versnar í þjóðfélaginu," sagði Ágúst
Karlsson.
Viðmælendur Morgunblaðsins
gátu ekki upplýst hve mikilli hækkun
mætti búast við á iðgjöldum ábyrgð-
artryggingar ökutækja. Þar væri
vinna við könnun gagna að heijast.
Hins vegar yrði engin vísbending um
hækkunarþörf þar dregin af öku-
mannstryggingu og nær 50% hækk-
un húseigenda- og fasteignatrygg-
inga. Að sögn Ragnars Ragnarsson-
ar hjá Tryggingaeftirlitinu er um
þriðjungur greiðslna úr ábyrgðar-
tryggingunni rakinn til bóta vegna
líkamstjóns, en hann taldi ekkert
ákveðið komið fram sem benti til að
þar hefði bótaskyldum tjónum ijölg-
að jafn mikið og í ökumannstrygg-
ingu enda þótt þróunin þar hefði nú
orðið til þess að þau mál væru til
sérstakrar athugunar.
ekki skilið öðruvísi en svo, að átt
sé við launahækkanir umfram al-
menna kjarasamninga.
Sjá grein eftir Halldór Blöndal
á miðopnu.
Ríkisendurskoðun:
Fullyrðing-
ar ráðherra
harmaðar
Þingforsetar kalla
ríkisendurskoð-
anda á sinn fund
FORSETAR Alþingis kölluðu
rikisendurskoðanda á sinn fund í
gærmorgun, þar sem óskað var
eftir að Rikisendurskoðun svaraði
þeim athugasemdum sem koma
fram i bréfi Ólafs Ragnars
Grímssonar, fjármálaráðherra,
um að forsetar Alþingis kanni
vinnubrögð RíkisendUrskoðunar
við gerð skýrslunnar um sölu
Þormóðs ramma hf. Að sögnGuð-
rúnar Helgadóttur, forseta sám-
einaðs Alþingis, mun Itíkisendur-
skoðun svara um helgina.
Halldór V. Sigurðsson, ríkisendur-
skoðandi, sagði í samtali við Morg-
unblaðið að stofnunin myndi ekki
svara ráðherra opinberlega á þegsu
stigi. „Við erum starfsmemi Alþing-
is og munum svara þinginu," sagði
hann. Ríkisendurskoðun hyggst
veita forsetum Alþingis umsögn um
bréf ijármálaráðherra, auk þess sem
Alþingi verður send sérstök greinar-
gerð þar sem gagnrýni ráðherra og
ráðgjafa hans verður svarað.
í fréttatilkynningu sem Ríkisend-
urskoðun sendi frá sér í gær segir,
að hún harmi fullyrðingar fjármála-
ráðherra í fréttatíma ríkissjónvarps-
ins, „um að nánar tilgreindir aðilar
hafí „pantað" skýrslur hjá Ríkisend-
urskoðun og „fengið niðurstöður
mjög ólíkar sem þjóna hagsmunum
hvors aðilans fyrir sig“. Ummælum
þessum er hér með algerlega vísað
á bug,“ segir í tilkynningunni frá
Ríkisendurskoðun.
Sjá viðtöl um söluverð Þormóðs
ramma hf. á bls. 31.
í 10.200
0,25% lækkun á verðtryggðum lánum
BANKARÁÐ Landsbanka íslands samþykkti í gær að hækka vexti
á óverðtryggðum útlánum um 1,5% og jafnframt var ákveðið að
lækka vexti af verðtryggðum útlánum um 0,25% frá og með næstu
mánaðamótum. Ákvörðun um vaxtabreytingar hafði hvorki verið
tekin hjá Búnaðarbanka íslands né íslandsbanka í gær en búist
er við vaxtabreytingum þessara lánastofnana í dag. Fyrir liggur
þó að sparisjóðirnir hækki vexti af óverðtryggðum inn- og útlánum
um 1-1,5%.
Fyrir skömmu fól ríkisstjómin
Seðlabankanum að fylgjast með
því að hækkanir lánastofnana á
innlánsvöxtum undanfarið valdi
ekki hækkun á útlánsvöxtum. Jó-
hannes Nordal seðlabankastjóri
kvaðst ekki telja að þessar vaxta-
breytingar brytu í bága við til-
mæli ríkisstjómarinnar. „Þarna er
um það að ræða að verið er að
samræma vexti af óverðtryggðum
útlánum kjörum á verðtryggðum
lánum' því það er heldur meiri verð-
hækkun samkvæmt lánskjaravísi-
tölu fyrstu mánuði þessa árs en
hún var síðustu mánuði ársins í
fyrra,“ sagði Jóhannes. Hann sagði
að í viðræðum við fulltrúa bank-
anna hefði verið lögð áhersla á að
vextir af verðtryggðum lánum
lækkuðu frekar en hitt. Hann
kvaðst eiga von á ákvörðunum um
lækkun vaxta af verðtryggðum
útlánum annarra lánastofnana á
næstunni.
Guðmundur J. Guðmundsson,
formaður Dagsbrúnar sagði að sér
litist ekkert á hækkun vaxta af
óverðtryggðum útlánum þar sem
þeir kæmu beint út í verðlagið.
Hann sagði að boðað hefði verið
til sérstaks stjórnarfundar Dags-
brúnar í dag þar sem vaxtabreyt-
ingamar yrðu ræddar.
Akureyrin EA 10:
Yfirvigtin um 0,1% eða
11 grömm að meðaltali
YFIRVIGT í flakapakkningum framleiddum um borð í frystitogaran-
um Akureyrinni EA 10 seinni hluta síðasta árs reyndist vera um
11 grömm að meðaltali eða 0,1% af innihaldi hverrar öskju, sem á
að vega 9,08 kíló. Brúttóvigt hverrar öskju með umbúðum er hins
vegar um 9,6 kíló. Það var Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins, sem
komst að þessari niðurstöðu eftir töku 267 sýna úr framleiðslu togar-
ans á 5 mismunandi stöðum í Bretlandi.
Þorsteinn Már Baldvinsson,
framkvæmdastjóri Samheija, fðr
fram á það við RF að sýni þessu
yrðu tekin í kjölfar greinar í Morg-
unblaðinu um að yfirvigt á fram-
leiðslu frystitogaranna gæti verið
allt að 10%. Hann segir í samtali
við Morgunblaðið að þessi niður-
staða RF sýni, að áhöfn Akureyrar-
innar hafi verið að gera vel eins
og svo margir aðrir innan íslenzks
sjávarútvegs. Þetta sé um leið áfell-
isdómur yfir fjölmiðlum, en í þeim
hafi umræðan um of einkennzt af
neikvæðni og Gróusögum. Umfjöll-
un fjölmiðla um sjávarútveg þyrfti
að vera faglegri og þeir mættu
fjalla meira um það, sem vel væri
gert og bera saman við það, sem
miður færi, þannig að raunhæfur
samanburður milli fyrirtækja,
vinnslugreina og svo framvegis
fengist.
Þorsteinn segist fagna þeirri
reglugerð um vigtun afurða frysti-
skipa, nýtingarstuðla og eftirlit,
sem öðlast hafí gildi um áramótin.
Það eigi að vera auðvelt að vinna
eftir henni og vonandi verði hún
til þess að um borð í frystitogurun-
um verði enn betur en áður farið
með hráefnið og umræðan um
svindl og misferli hverfi.