Morgunblaðið - 31.01.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 1991
Atlantshafsbandalagið:
Fasteflotmn fer ekki
inn á Miðiarðarhaf
Brussel. Reuter.
TALSMAÐUR Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) bar í gær til baka
fréttir þess efnis að ákveðið hefði
verið að senda fastaflota banda-
lagsins á Atlantshafi (Stanavforl-
ant) inn á Miðjarðarhaf. Hins veg-
ar hefur verið ákveðið að senda
Utanríkisráðherrar Bandaríkjanna og Sovétríkjanna:
Gefa Irökum færi á að
binda enda á stríðið
Lofa að beita sér fyrir lausn á deilu ísraela og araba
Washington. Reuter.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
gáfu írökum í gær nýtt tækifæri
til að binda enda á stríðið fyrir
botni Persaflóa með því að kalla
hersveitir sínar i Kúveit heim.
Þeir lofuðu einnig að beita sér
fyrir því að deila ísraela og araba
yrði leyst að stríðinu loknu. Svo
virtist sem Bandaríkjastjórn hefði
hér gengið lengra en áður til
móts við Saddam Hussein íraks-
forseta, sem hefur krafist þess að
Kúveitmálið verði tengt Palestínu-
málinu. Marlin Fitzwater, tals-
maður Bandaríkjaforseta, sagði
þó að Bandaríkjastjórn hefði ekki
breytt stefnu sinni í þessu máli
og George Bush hefði ekki lesið
yfirlýsingu utanríkisráðherranna
áður en hún var gefin út.
Alexander Bessmertnykh, ut-
anríkisráðherra Sovétríkjanna, og
James Baker, starfsbróðir hans í
Bandaríkjunum, gáfu yfirlýsinguna
út sameiginlega eftir að þriggja daga
viðræðum þeirra í Washington lauk
í gær. „Ráðherrarnir telja enn að
hægt sé að binda enda á stríðið ef
írakar gefa ótvíræð loforð um brott-
flutning hermanna sinna úr Kúveit,"
sagði í yfírlýsingunni. Bandaríkja-
stjóm hefur ekki áður léð máls á því
að loforð um brottflutning nægi.
Saddam Hussein sagði í viðtali við
fréttamann CNNá mánudag að írak-
ar færu aldrei úr Kúveit.
Ráðherramir sögðu að það yrði
eitt af helstu forgangsmálum stór-
veldanna að tryggja frið í Miðaustur-
Reuter
Alexander Bessmertnykh, utanríkisráðherra Sovétríkjanna, og Jam-
es Baker, starfsbróðir hans í Bandaríkjunum, eftir fund þeirra í
Washington í gær.
þangað ótiltekinn fjölda flugvéla
til að efla enn frekar varnir flota-
deilda sem halda uppi eftirliti á
Miðjarðarhafi.
Á þriðjudag var það haft eftir
varnarmálaráðherra Italíu, Virginio
Rognoni, að afráðið hefði verið að
senda fastflotann til Miðjarðarhafs-
ins í 'næsta mánuði. Talsmaður
bandalagsins í Brussel sagði hins
vegar í gær að engar slíkar áætlanir
væru uppi.
Heimildarmenn Reuters-frétta-
stofunnar í höfuðstöðvum NATO í
Brussel sögðu í gær að líklega yrðu
um 30 flugvélar frá nokkrum
NATO-ríkjum fluttar til Miðjarðar-
hafsins til að halda uppi eftirliti þar
og til að tryggja öryggi á helstu sigl-
ingarleiðum. Mörg þeirra skipa sem
eru að öllu jöfnu á Miðjarðarhafi
hafa verið send inn á Persaflóa og
er haft fyrir satt að ráðamenn innan
NATO óttist að stöðugleiki kunni að
raskast af þeim sökum. Hafa nokkr-
ir tundurduflaslæðarar sem heyra
undir Ermarsundsflotastjómina verið
sendir inn á Miðjarðarhaf auk þess
sem átta freigátur og tundurspillar
eru þar til taks.
í Tyrklandi, eina NATO-ríkinu
sem á landamæri að írak, eru nú
þegar 42 flugvélar frá Belgíu, Þýska-
landi og Ítalíu og heyra þær undir
svonefnt Hraðlið bandalagsins. Er
þeim ætlað að gegna fælingarhlut-
verki gagnvart írökum, sem haft
hafa í hótunum við Tyrki vegna þess
að bandarískar _ þotur hafa gert
sprengjuárásir á írak frá flugvöllum
í Tyrklandi. Að auki hafa nokkur
NATO-ríki þ. á m. Holland, Þýska-
land og Bandaríkin ýmist sent eða
boðað að flutt verði loftvarnarflug-
skeyti til Tyrklands.
Þýskaland:
Senda Isra-
elum Patr-
iot-skeyti
Bonn. Reuter.
ÞÝSK stjórnvöld sögðust í gær
myndu senda ísraelum Patriot-
flugskeyti og „Fuchs“-efnavopna-
skynjara til að verjast árásum Ir-
aka.
Þjóðveijar hafa verið gagnrýndir
fyrir að liggja á liði sínu í Persa-
flóastríðinu en samþykktu í fyrradag
víðtækar aðgerðir til stuðnings
bandamönnum. Jafnframt var í gær
skýrt frá því hvaða aðstoð ísraelar
fengju. Vart hefur orðið reiði þar í
landi í garð Þjóðverja vegna vopna-
sölu og hernaðaraðstoðar þýskra fyr-
irtækja við íraka. Háttsettir þýskir
heimildarmenn segja að aðstoðin við
Israela nemi einum milljarði marka
(37 milljörðum ÍSK).
löndum að stríðinu loknu. Slíkt yrði
aðeins hægt með því að leysa hin
ýmsu deilumál Miðausturlanda, þar
á meðal deilu ísraela og araba.
Bessmertnykh kynnti yfiriýsing-
una á blaðamannafundi áður en hann
fór frá Washington. Hann neitaði því
að ráðherrarnir hefðu með yfirlýsing-
unni tengt deilu ísraela og araba við
lausn Kúveitmálsins með formlegum
hætti.
„Hafi einhveijir áhyggjur af þessu
munum við vissulega ieggja fram
skýringar því við viljum að öllum sé
ljóst að engin stefnubreyting hefur
orðið af okkar hálfu,“ sagði Marlin
Fitzwater.
Bush og Baker voru spurðir að
því, er þeir tóku á móti utanríkisráð-
herra Grikklands í Hvíta húsinu,
hvort forsetinn væri reiður utanríkis-
ráðherranum vegna yfirlýsingarinn-
ar. „Það er enginn ágreiningur á
milli okkar,“ svaraði þá Bush. „Hann
hefur aldrei reiðst mér,“ bætti Baker
við.
Frönsk stjórnvöld fögnuðu yfírlýs-
ingunni enYitzhak Shamir, forsætis-
ráðherra ísraels, fordæmdi hana.
„Ég finn yfírlýsingunni það til for-
áttu að með henni hefur verið tekin
pólitísk ákvörðun sem snertir okkur
Israela, örlpg okkar og framtíð, án
þess að við séum spurðir álits eða
okkur gert viðvart," sagði Shamir.
Stuðningur Sovétmanna hefur
verið mikilvægur fyrir ríkin, sem
hafa sameinast gegn Saddam Huss-
ein, þótt þeir hafi ekki viljað senda
hersveitir til Persaflóa. Sovéskir
embættismenn hafa að undanförnu
varað Bandaríkjastjóm við því að
ekki megi valda of miklu tjóni í loft-
árásunum á írak á sama tíma og
Bandaríkjamenn hafa gagnrýnt of-
beldisverk Rauða hersins í Eystra-
saltsríkjunum.
Vaxandi smygl
vestrænna fyrir-
tækja til Iraks
Los Angeles. Reuter.
LÖGREGLA hefur ljóstrað upp
um 700 tllfelli þar sem fyrirtæki
og einstaklingar um allan heima
hafa reynt að selja írökum vopn
og annan varning þrátt fyrir við-
skiptabann Sameinuðu þjóðanna
og ófriðinn við Persaflóa, að því
er dagblaðið Los Angeles Times
sagði í gær.
Samkvæmt frétt blaðsins hafa 20
tilfellanna átt sér stað í Bandaríkjun-
um. Hernaðarátökin við Persaflóa
hafa aukið á áhættu smyglaranna,
en um leið möguleika þeirra á stór-
felldum gróða. Blaðið sagði að tilfell-
unum hefði fjölgað úr 500 í 700 á
nokkrum vikum.
Blaðið hafði eftir ónafngreindum
embættismönnum að erlend fyrir-
tæki, einkum í Vestur-Evrópu, hefðu
átt langstærstan hlut í þessum
smygltilraunum.
Times sagði að stjórnvöld í Wash-
ington, hefðu afhent þýskum stjórn-
völdum lista yfir 50 þýsk fyrirtæki
sem grunuð væru um að hafa brotið
viðskiptabannið. Á undanfömum vik-
um hefði tala þeirra meira en tvöfald-
ast vegna kvartana frá Bandaríkjun-
um og öðrum löndum.
Reuter
Lausleg skoðanakönnun í Saudi-Arabíu:
Meirihlutinn styður að-
gerðir fjölþjóðahersins
Khobar í Saudi-Arabíu. Reuter.
SCUD-eldflaugar íraka og horf-
urnar á því að átök dragist á
langinn hafa ekki dregið úr
stuðningi í Saudi-Arabíu við við-
leitni bandamanna til að lama
herveldi Iraka og ná Kúveit úr
höndum írakshers.
Ef vinstrisinnar og e.t.v. heittrú-
aðir múslimar eru undanskildir virð-
ist svo sem stærstur hluti þjóðfé-
lagsins í Saudi-Arabíu líti á stríðið
sem skárri kostinn af tveimur illum.
Þessar ályktanir dregur fréttamað-
ur Reu lers- fréttasto fu n n ar eftir að
hafa rætt við íbúa borgarinnar
Khobar í austurhluta Saudi-Arabíu.
Meirihlutinn sagðist ekki geta
um fijálst höfuð strokið á meðan
Saddam Hussein eða einhver svip-
aður færi með völd í Bagdad. „Við
viljum að írakar séu öflugir en ekki
undir stjórn núverandi valdhafa.
Þeir arabar sem eru á móti stríðinu
hafa enga reynslu af því því hversu
grimmúðugir írakar voru í Kúveit,“
sagði Faisal, starfsmaður ríkisolíu-
félagsins Saudi Aramco. „Saddam
hafði öll spil í hendi sér. Hann hefði
getað haldið styrk sínum með því
að hörfa frá Kúveit í tæka tíð. Þá
hefðu allir arabar fylkt sér að baki
hans,“ bætti hann við.
Sölumaðurinn Mahmoud sagði
að viðleitni íraka til að láta líta svo
út sem stríðið væri í raun barátta
Vesturlanda við araba hefði mistek-
ist. „Hann hefur ekkert að gera
með íslam. Það var hann sem hóf
árásir á Saudi-Arabíu til að skelfa
óbreytta borgara. Ég held að honum
sé alveg sama um Palestínu. Hann
vill úthella blóði.“
Ahmed sem rekur verslanakeðju