Morgunblaðið - 31.01.1991, Blaðsíða 31

MORG'WNBLAÐIÐ HMMTUDAGUR 31. JANUAR 1991
81
Borgarfj örður:
Áiján hross dauð
úr torkennileg-
um sjúkdómi
Líklegasta skýringin að um hastar-
lega fóðureitrun sé að ræða
EKKI hefur enn fundist skýring
á því hvers vegna átján hross
Magnúsar bónda Magnússonar á
Hamraendum í Stafholtstungum
í Borgarfirði hafa drepist. Talið
er að hastarleg fóðureitrun í
einum heybagga sé ástæðan fyr-
ir dauða hrossanna.
Það var fyrir rúmum hálfum
mánuði sem Magnús varð var við
að eitthvað amaði að hrossunum.
Þrátt fyrir að strax væru gerðar
viðeigandi ráðstafanir svo sem með
pensilíni.-inngjöf og fleiru, drápust
þau hvert af öðru, og nú eru átján
dauð og þijú veik.
Þetta eru hross á öllum aldri,
tvítugir klárar, merar og tryppi.
Þegar hafa verið tekin sýni og
send að Keldum en ekki hefur enn
tekist að greina sjúkdóminn sem
lýsir sér í því, að þau hætta að
geta étið og síðan líður yfirleitt
skammur tími þar til þau drepast.
Eggert Gunnarsson, dýralæknir,
segir .að ekki sé um svokallaða
Hvanneyrarveiki að ræða. Líkleg-
asta skýringin sé vel þekkt fóður-
eitrun, sem sé mjög hastarleg.
„Hún hefur verið kölluð spergileitr-
un á íslensku og er í raun mata-
reitrun,“ sagði Eggert.
Hann sagði að mjög erfitt væri
að staðfesta þetta og óvíst að það
tækist að örðu leyti en því að öll
einkenni bentu til að um þessa eitr-
un væri að ræða. Dæmi sé um að
í Bretlandi hafi 13 hross drepist
úr þessari sömu eitrun án þess þó
að tekist hafi að staðfesta það.
Eggert sagði að þessi eitrun geti
vel verið bundin við einn heybagga.
Að sögn Magnúsar bónda leggst
þetta aðeins á hrossin hjá honum.
Hann segist gefa fénu hey úr sömu
böggum og hrossunum. Ein kind
veiktist á sama tíma og veikinnar
varð vart hjá hrossunum, en hún
varð strax algóð.
Magnús sagðist ráðþrota. „Ég
gaf rúllurnar miklu meira í fyrra
og þá var allt í lagi. Ég held að
þetta hey sé mun betra en í fyrra.
Ég veit ekki hvað hefur gerst,“
sagði Magnús.
Flj ótsdalsvirkjun:
Heimamenn á fundinum um Fljótdalsvirkjun.
Morgunblaðið/Bjöm Sveinsson
Heimamenn Qfasfnrýna Landsvirkiun
Egilsstöðum.
VERULEG gagnrýni kom fram á
Landsvirkjun og Náttúrverndar-
ráð á mjög fjölmennum kynning-
arfundi um Fljótsdalsvirkjun sem
Landsvirkjun boðaði til á Egils-
stöðum á mánudagskvöld. Beind-
ist gagnrýni heimamanna einkum
að því hversu seint kynningar-
fundurinn var haldinn og að ekk-
ert samráð hefði verið haft við
heimamenn um virkjunarfram-
kvæmdir og val á línustæðum.
Töldu heimamenn að verið væri
að stilla þeim upp við vegg varð-
andi legu raflínunnar frá virkjun-
inni því tíminn væri orðinn naum-
ur til að endurskoða hugmyndir
um línustæði. Undirbúningsfram-
kvæmdir við línulagnir þurfa að
hefjast í sumar ef álver á að taka
til starfa á árinu 1994. Ymislegt
bendir þó til að álver taki ekki
til starfa fyrr enn um mitt ár
1995 ef af því verður á annað
borð.
Raflínur frá 210 MW virkjun í
Fljótsdal eiga að liggja norður í land
um Bárðardal og til Akureyrar. Það-
an verða þær lagðar suður yfir há-
lendið og tengjast virkjunum á Þjórs-
ársvæðinu. I þeim áætlunum um lín-
ustæði sem Landsvirkjun kynnti á
fundinum er gert ráð fyrir að línan
liggi um mörg viðkvæm svæði frá
náttúruverndarsjónarmiði og fjöl-
menna ferðamannastaði s.s. við
Herðubreiðarlindir, Dyngjuijöll og
Öskju auk Mývatnssveitar. Möstrin
Breiðdalsvíkurhreppur:
Óskað eftir aðstoð ríkis
við skólabyggingu
SVEITARSTJÓRN Breiðdalsvíkurhrepps hefur leitað eftir aðstoð rík-
isins við að fullgera skólabyggingu á staðnum en drög að byggingu
hússins voru fyrst lögð fyrir hálfum öðrum áratug. Húsið er nú fok-
helt og er gróflega áætlað að það kosti 67 milljónir kr. og að full-
gert kosti það um 127 milljónir kr. Skipuð hefur verið nefnd á vegum
þriggja ráðuneyta til að fjalla um óskir sveitarfélagsins og átti Sva-
var Gestsson menntamálaráðherra von á því að ákvörðun um þetta
mál yrði tekin fyrir lok næsta mánaðar.
Samkvæmt lögum um verkaskipt- hófst 1978 og var það gert fokhelt
ingu ríkis og sveitarfélaga skiptist
kostnaður við byggingu skólahús-
næðis til jafns á milli þessara aðila
og sagði Lárus Sigurðsson, sveitar-
stjóri í Breiðdalsvík, að 30 milljónir
kr. væru of stór biti fyrir 360 manna
sveitarfélag að kyngja, en þá upp-
hæð vantar frá sveitarfélaginu til
\að ljúka húsinu. Bygging hússins
1985. Um sama leyti stóð sveitarfé-
lagið að kostnaðarsamri vatnsveitu-
gerð og lágu framkvæmdir því niðri
við skólahúsið næstu þijú árin.
Lagðir voru ofnar í húsið og hluti
þess gleijað 1989 en mestöll vinna
innanhúss er ólokið.
Lárus sagði að við gerð fjárlaga
fyrir árið 1991 hefði verið sett inn
ákvæði þar sem menntamálaráð-
herra er veitt heimild til að veita
sveitarfélaginu sérstaka aðstoð til
að ljúka við skólabygginguna. „Það
er nánast viðurkenning á því að
þessar framkvæmdir eru ofviða 360
manna sveitarfélagi. Hins vegar er
ekki fullfrágengið hvernig aðstoðin
verður útfærð," sagði Lárus.
Nú fer skólahald í Breiðdalsvík
fram í Staðarborg, í sex km fjarlægð
frá þéttbýliskjarnanum, en húsið þar
var tekið í notkun 1958. Vegna fjár-
skorts hefur ekkert verið unnið að
viðhaldi á húsinu og sagði Láms að
miklar viðgerðir væru óumflýjanleg-
ar ef kennsla á að halda áfram þar.
sem bera uppi línurnar eru 20 til
30 metra há og um 300 metrar á
milli þeirra. Línurnar setja því veru-
legan svip á það landsvæði sem þær
liggja um.
Fundarmenn gagnrýndu harðlega
að ekki hefði verið haft samband
við hagsmunaaðila fyrr. Búið væri
að eyða um 20 milljónum í hönnun
raflínunnar en ekki væri farið að
ræða við landeigendur þeirra jarðaí
sem línan á að liggja um. Ekki hefði
heldur verið haft samband við Nátt-
úruverndarsamtök Austurlands
varðandi þessar framkvæmdir. Taldi
fulltrúi Náttúruverndarráðs það al-
varleg mistök.
Heimamenn gagnrýndu einnig
það línustæði sem valið hefur verið
og vildu að línan lægi samhliða
Kröflulínu. Það töldu fulltrúar
Landsvirkjunar dýrari kost sem
næmi milljónatugum vegna lengri
línulagna og afskrifta á hönnunar^t,
kostnaði sem þegar hafa verið fram-
kvæmda.
Agnar Olsen hjá Landsvirkjun
sagði að haft hefði verið samráð við
Fljótsdælinga um virkjunarfram-
kvæmdirnar og samráðsnefnd
Landsvirkjunar og Fljótdælinga væri
starfandi. Samningaviðræður væru
að fara í gang við landeigendur um
vatnsréttindi og línustæði. Bjóst
hann við að á næstunni yrði gengið
frá samræmdum samningum við alla
þá jarðeigendur sem málið varðar.
Varðandi línustæðið yrði farið með
málið skv. skipulagslögum og línu-
stæðið auglýst. Fólk hefði þá rétt á
að skila inn skriflegum athugasemd-
um um staðsetninguna sem síðan
yrðu afgreiddar af SkipulagsstjónA
ríkisins áður en framkvæmdir hæf-
ust. V
- Björn
Hvað segja þeir um söluverð Þormóðs ramma?
HARÐAR deilur um sölu ríkisins á hlutabréfunum í Þormóði ramma
hf. á Siglufirði, hafa að undanförnu einkum snúist um virði fyrir-
tækisins og mismunandi sjónarmið um hvernig hefði átt að standa
að mati á fyrirtækinu. Morgunblaðið leitaði álits nokkura einstakl-
inga sem hafa reynslu og þekkingu á útgerð og rekstri sjávarút-
vegsfyrirtækja á landsbyggðinni. Fara svör þeirra hér á eftir:
Söluverðið
áreiðanlega
sanngjarnt
-segir Eiríkur Tómasson,
útgerðarmaður í Grindavík
„Mér fannst Ólafur Ragnar standa
sig vel þegar hann seldi Þormóð
ramma. Fyrirtækið hefði kannski
selst fyrir heldur hærri upphæð á
fijálsum markaði, en hængurinn á
þessu er að aflann verður að vinna
á Siglufirði. Það er ókosturinn. Ef
þú ert ekki fijáls að ráðstafa aflan-
um á þann hagkvæmasta hátt sem
þú getur, horfir málið allt öðru vísi
við,“ sagði Eiríkur.
„Ég er sammála því að á fijálsum
markaði hefði ráðherra getað feng-
ið 300 milljónir króna fyrir hluta-
bréfin en vegna skilyrðanna sem
sett voru um að binda þetta við
Siglufjörð er söluverðið áreiðanlega
sanngjarnt," sagði hann.
Ekki hægt að
miða við upp-
boðsverð kvóta
-segir Þorsteinn Már
Baldvinsson,
framkvæmdasljóri Samherja
„Þegar verið er að selja hlutabréf
í félagi þýðir lítið að búa sér til
ímyndað uppboðsverð á kvóta og
fá einhveija svimandi háa upphæð
út frá því. Það hefur ekkert með
rekstur viðkomandi fyrirtækis að
gera, hann gæti aldrei staðið undir
slíkum tölum,“ sagði Þorsteinn.
„Hins vegar tel ég ljóst að Þor-
móður rammi hefur ekki verið seld-
ur á háu verði en þó er mest gagn-
rýni vert hvernig staðið var að söl-
unni. Það hefði örugglega verið
hægt að starfrækja þetta fyrirtæki
áfram á Siglufirði án þess að gera
það með þessum hætti. Það má til
samanburðar benda á söluna á
Hafþóri. Þar beitti sjávarútvegs-
ráðuneytið mun faglegri vinnu-
brögðum," sagði hann
-Hefði Samheiji verið tilbúinn
til að kaupa fyrirtækið fyrir hærra
verð en heimamenn keyptu fyrir?
„Ég hefði ekki haft áhuga,“sagði
Þorsteinn.
Mat Ríkisendur-
skoðunar
nokkuð rétt
-segir Guðmundur
Malmquist, forsljóri
Byggðastofnunar
„Það má skoða þetta mál frá ólíkum
sjónarmiðum en mér finnst samt
Ríkisendurskoðun taka hógværlega
á þessu og meta fyrirtækið nokkuð
rétt,“ sagði Guðmundur.
„Ég geri mér hins vegar fulla
grein fyrir því að ríkið hefur ekki
fengið arð af þessari eign sinni á
undanförnum árum. Aðstæður eru
samt að breytast hjá sjávarútvegs-
fyrirtækjum og það verður fróðlegt
að sjá þetta fyrirtæki borið saman
við ársreikninga Útgerðarfélags
Akureyringa ef nýju eigendurnir
munu skrá Þormóð ramma á hluta-
bréfamarkaði, eins og þeir hafa lýst
yfir.
Þau vandamál sem snúa að
Byggðastofnun, í sambandi við
kvótamál, eru aðallega áhyggjur
okkar gagnvart kynslóðaskiptum á
þessum sjávarútvegsstöðum þegar
fyrirtækin eru í höndum fárra ein-
staklinga. Út frá því sjónarmiði
finnst mér að fjármálaráðherra
hefði mátt hugsa sig betur um,“
sagði hann.
Guðmundur benti á að málið
ætti sér ýmsar hliðar. „Þormóður
rammi hefur sótt æði mikið fjár-
magn til ríkisins í gegnum árin og
var mál að linni,“ sagði hann.
Söluverð bygg-
ist á framtíðinni
-segir Sigurður Stefánsson
endurskoðandi
„Mér finnst mat Ríkisendurskoðun-
ar hógvært og heldur í lægri kantin-
um. Ef litið er á eignamatið má
deila um virði kvótans, en það hef-
ur rokkað á bilinu 120 - 140 krqn-
ur kílóið," sagði Sigurður.
„Það er erfitt fyrir endurskoð-
endur að ákveða söluverð þegar
búið er að gefa upp hver er kaup-
andinn. Endurskoðendurnir, sem
veittu ráðherra ráðgjöf, hljóta að
hafa verið í vanda vegna þessa, en
þarna eru menn að kaupa sig inn.
í auðlindina. Hvað er hægt að gefa
fyrir hana? Söluverðið hlýtur að
byggjast á framtíðinni. Það má
ekki aðeins horfa á fortíðina við
svona mat.
6.000 tonna kvóti sem fylgir
skipunum, ásamt frystihúsi, er mjög
þægileg eining sem hefði mátt selja
fyrir gott verð. Vandinn er sá víða
út á landi, að hús af sambærilegri
stærð og Þormóður rammi eru
kannski með 1 - 2.000 tonna kvóta
og þau lenda í vanda,“ sagði hann.
Sigurður sagði að eftir að ríkis-
sjóður færði skuldir fyrirtækisins
niður um tæpar 400 milljónir á
síðasta ári væri skuldabyrði þess
ekki mjög erfið. „Arðsemisútreikn-
ingur Ríkisendurskoðunar miðar við
10% arðsemi og þá er fyrirtækið
300 milljóna króna virði. Þjóðhags-
stofnun gerir ekki ráð fyrir nema 3
- 6% arðsemi í þessari atvinnit-
grein.“