Morgunblaðið - 21.02.1991, Blaðsíða 9

'MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. FEBRÚÁR 1991
9
VIÐ LEGGJUM GRUNNINN
AÐ GÓÐUM FUNDI...
Fjölbreyttir fundarsalir,
vandaður tæknibúnaður,
þægileg vinnuaðstaða,
fagleg aðstoð,
nútíma samskiptatækni
og fyrsta flokks veitingar.
— okkar framlag
til árangursríks fundar.
\lnd'trel/\
■ U^J
■ - lofar góðu!
Hagatorg • Sími 29900
Útblásin yfirstjórn og
markaðsbúskapur
Vænlegasta leiðin til að verjast útþenslu eða
jafnvel fækka í yfirstjórn ríkisins er að
treysta meira á markaðsbúskap og vald-
dreifingu. Miðað við núverandi fjölda ráð-
herra, ellefu talsins, ættu að vera fjórir borg-
arstjórar í Reykjavík. Því fleiri kvótakerfi,
reglugerðir og afskipti af verðmyndun því
meiri verkefni fyrir ráðherra.
Stórt höfuð
Dr. Guðmundur Magn-
ússon, prófessor, ritaði
nýlega grein í Vísbend-
ingu, rit Kaupþings lif.
um efnahagsmál, sem
hann nefnir „Höfuðstór
yfirstjóm“. Þar fjallar
hann imi útþensluna í
æðstu stjóm ríkisins,
fjölgun ráðherra og
þingmanna. Prófessor-
iim telur að með því að
nýta kosti markaðs-
lausna í ríkari mæli en
nú er gert megi snúa
þessari þrómi við. Hér á
eftir verður birt að mestu
grein Guðmundar. Hann
segir m.a.:
„Nú em ráðherrar i
ríkisstjórn Islands ellefu
talsins eða ehm fyrir um
hveija tuttugu og þijú
þúsmid íbúa landsins. I
Reykjavik ættu sam-
kvæmt þessu að vera
fjórir borgarstjórar. Sé
þríliðan rciknuð á hinn
vegimi með einn borgar-
stjóra á um niutiu og sjö
þúsmid Reykvíkhiga
ættu ráðherrar að vera
þrir. Ekki er nema sann-
gjamt að taka tillit til
þess að flatarmál lands-
ins er stærra en
Reykjavíkur og ráðherr-
ar þurfa að sinna sam-
skiptum við aðrar þjóðir.
En væri ekki unnt að
komast af með fimm til
sjö ráðherra?
En hvað um þhig-
mamiafjölda? Alþingi
starfar í tveimur deild-
um. Þetta er úrelt fyrir-
komulag og að því kemur
fyrr eða síðar að þessu
verði breytt á þann veg
að þingið starfi í einni
deild. Sjálfsagt er að
grípa þá tækifærið og
fækka þmgmönnum í
leiðinni.
Hvað vinnst með
þessu?
í fyrsta lagi yrði þetta
táknræn aðgerð. „Hvað
höfðingjamir hafast að,
hinir ætla sér leyfist
það.“ Með þessu móti
yrði staðfest að ráðdeiid
í ríkisrekstrinum situr i
fyrirrúmi og aðhald á
öðrum sviðum ríkisbú-
skaparins yrði miklu auð-
sóttara.
í öðm lagi ætti að
mega ráða málum til
lykta í ríkisstjóm fyrr en
ella. Því færri sem ráð-
herrar em þehn mun
auðveldara er að ná sam-
komuiagi. Það yrði held-
ur ekki eins erfitt að
velja ráðherra úr hverj-
um flokki. Því neðar sem
dregur á listanum yfir
ráðherraefni því fleiri
telja sig eiga þar heima.
I þriðja lagi yrði
ábyrgð hvers ráðherra
meiri og síður hægt að
firra sig ábyrgð með því
að skýla sér á bak við
aðra ráðherra.
I fjórða lagi yrði af
þessu nokkur spamaður
en hann er þó ekki aðal-
atriðið heldur fordæmis-
gildið sem þessar ráð-
stafanir hafa.
Yrði þingmönnum
skipað í eina deild gengju
þingstörfin hraðar og
unnt yrði að vanda betur
til afgreiðslu mála en
ella.“
Fjöldi íbúa á
ráðherra
„Athygli vekur að tala
ibúa á ráðherra (en þeir
em nú ellefu talsins) er
ein sú lægsta sem þekkst
hefur í tíð allra ríkis-
stjórna á íslandi. Það var
einungis á ámnum 1944-
1949 og 1987-1988 sem
íbúar á hvem ráðherra
vom færri en nú er. Mið-
að við árin 1971-1978
ættu þeir t.d. að vera 8-9,
þannig að það væri engin
goðgá að fækka þeim.
Reyndar er grehiilegt
samband milli fjölda ráð-
herra og fjölda flokka
sem aðild eiga að ríkis-
stjórn.
Fjöldi íbúa á hvert
ráðuneyti er nú tæp
sautján þúsund og hefur
í 2/s tilvika (rikisstjóma)
verið meiri síðan 1917.“
Fækkun?
„En er nokkur von til
þess að þessi fækkun í
yfirstjórninni geti náð
fram að ganga? Alþingi
og ríkisstjóm ákveða
fjöldann og þessir aðilar
eiga hagsmuna að gæta
i málinu. Þetta má telja
til svonefndra stjórn-
bresta. Líklegt er að
bæði stjóm og stjómar-
andstaða sameinist um
að fjölda þingmönnum
fremur en fækka eins og
dæmin sanna. Ekki auð-
veldar heldur hin ójafna
kjördæmaskipan fækkun
þingmanna. Þvert á móti
má telja iimbyggt í kerfið
að jöfnun atkvæða á
hvem þingmaim verði að
nokkru leyti framkvæmd
með fjölgun þeirra.
Vænlegasta leiðin til
þess að veijast fjölgun i
yfirstjóm og jafnvel
fækka i henni er að leysa
hana frá verkefnum með
því að treysta meira á
markaðsbúskap og vald-
dreifingn. Því fleiri
kvótakerfi, reglugerðir
og afskipti af verðmynd-
un, þeim mun meira hafa
ráðherrar að gera. Það
þarf því að taka upp ami-
að vhmulag. Með þvi að
nýta kosti markaðs-
lausna í rikari mæli í
sjávarútvegi, landbúnaði
og húsnæðiskerfinu og
flytja verkefni til sveitar-
félaga i heilbrigðis- og
menntamálum er unnt að
létta álagi af ráðherra
og ráðuneyti. Jafnframt
er unnt að beita meiri
valddreifhigu innan
ríkiskerfisins en gert er,
svo sem í sambandi við
ráðstöfun fjár og stöðu-
veitingar.
Ofrausn á öðr-
umsviðum
Hér hefur eingöngu
verið fjallað um fækkun
í yfirstjóra landsins en
ekki í stjómsýslu ríkisins
í heild. Þar er þó af ýmsu
að taka sem væri efni í
aðra grein. En er ekki
hætt við að sameining
ríkisstofnana og spam-
aður í yfirstjóm ríkisins
sé því erfiðari þeim mun
fleiri sem ráðherramir
em?“
I
I
I
I
I
Með einu símtali geturðu tryggt
fjárhagslegt öryggi þeirra*
Með því að kaupa reglulega
✓
Askriftareiningar Kaupþings myndarðu
þinn eigin lífeyrissjóð og hjálpar þannig
ástvinum þínum að bregðast við
óvæntum atburðum.
• Þú ræður upphæð innborgunar á mánuði
hverjum.
•Þér stendur til boða hagstæð líftrygging.
•Þú getur greitt með greiðslukorti eða
gíróseðli.
•Sjóðurinn er ávaxtaður í traustum
skuldabréfum.
•Sjóðurinn er óskipt eign þín.
•Sjóðurinn er að jafnaði laus til ráðstöfunar
hvenær sem er.
I Gengi Einingabréfa 20. febrúar 1991. I
U Einingabréf 1 5.374 U
Einingabréf 2 2.905
1 Einingabréf 3 3.527 |
■ Skammtímabréf 1.801
Samning um áskrift að
Einingabréfum getur þú
gert með því að hringja
eða koma í Kaupþing hf.,
Kaupþing Norðurlands
hf., sparisjóðina og
afgreiðslustaði
Búnaðarbanka Islands.
KAUPÞING HF
KringJunni.5, sítni 689080