Morgunblaðið - 21.02.1991, Blaðsíða 14

14
MORGÍINBLAÐIÐ FÍMMTUDAGÚr 21.'FEBRÚAR 1991
Meimingin, fiskur
og popptónlist
eftir Svavar
Gestsson
Það er greinilegt að mikið liggur
við til að koma í veg fyrir að til
verði ein lítil skrifstofa til að sjá
um kynningu á íslenskri menningu
erlendis. Önnum kafinn hæstarétt-
arlögmaður veður fram á sviðið til
að reyna að afstýra þessum ósköp-
um og biður um það lengstra orða
að:
a) rugla ekki saman menningu og
vörukynningu
b) rugla ekki saman menningu og
poppi
c) að fyrir alla muni verði kynning
á íslenskri menningu erlendis að
vera í lista- safnadeild mennta-
málaráðuneytisins
Jafnframt varar hann þjóðina við
að leggja trúnað á ummæli „hátt-
settra frammámanna" um fisk og
menningu. Þetta er greinilega graf-
alvarlegt mál. Sérstaklega þar sem
hinn háttsetti frammámaður er
væntanlega forseti íslands. Vigdís
Finnbogadóttir hefur eins og kunn-
ugt er borið hróður íslenskrar menn-
ingar í orði og athöfn og í sjálfri
sér víðs vegar um heiminn. Eg leyfí
mér að fullyrða að enginn annar
íslenskur „frammámaður" hafi náð
öðrum eins árangri og Vigdís Finn-
bogadóttir á þessu sviði. Þess vegna
er vandfundin ástæðan til að draga
ummæli hennar sérstaklega í efa.
Sömuleiðis er vandfundin blaða-
grein þar sem jafn miklum misskiin-
ingi er komið fyrir í jafn stuttu
máli og í grein Knúts Bruun í Morg-
unblaðinu laugardaginn 16. febrúar,
og væri fróðlegt að vita hvaðan lög-
maðurinn fær upplýsingar sínar.
Skipulegt kynningarátak
í fyrsta Iagi segir hann „... að
aldrei skuli kynna erlendis íslenskan
gæðafísk úr sjó nema með.fylgi í
farteskinu listirnar í einhverri
mynd“. Það er ekki hægt að kynna
HAGKAUP
TILBOÐ VIKUNNAR:
I--
BUITONI I
SPAGHETTI
Svavar Gestsson
„Hér er einungis verið
að skapa aðstæður til
að sameina kraftana
sem best í þágu
íslenskrar menningar
en ekki gegn henni eins
og lögmaðurinn virðist
telja.“
ísland án þess að kynna íslenska
menningu, en enginn hefur haldið
því fram að „aldrei" megi segja frá
íslenskum þorskflökum án þess að
geta um Snorra Sturluson og Hall-
dór Laxness í leiðinni.
í öðru lagi: „... en ef nefndin
ætlar að fara að hræra saman
heimsfrægum poppurum, fiskafurð-
um og íslenskri menningu og búa
til íslenskar fisk- og menningar-
kynningar erlendis þá fer í verra.“
Um nefndina: Hún varð til upp
úr umræðum í ríkisstjórninni þar
sem rætt var um Utflutningsráð
annars vegar og kynningarátak for-
sætisráðuneytis hins vegar, þar sem
fjarvera íslenskrar menningar var
blátt áfram átakanleg. Meðráðherr-
ar mínir féllust á nauðsyn skiplegs
kynningarátaks á íslenskri menn-
ingu Skipuð var nefnd frá mennta-
málaráðuneyti, utanríkisráðuneyti,
forsætisráðuneyti og fjármálaráðu-
nejái.
Niðurstaða nefndar
Niðurstaða hennar var sú að setja
yrði lög um stofnun menningarskrif-
stofu þannig að menningarkynning
erlendis stæði a.m.k. jafnfætis
pkynningu á fiski og ferðalögum.
Hér er með öðrum orðum gerð til-
laga um að tryggja að menningin
sitji við sama borð og aðrir. Mín
skoðun er reyndar sú að hún eigi
jafnan að vera í fyrirrúmi. Lögð er
sérstök áhersla á í tillögum nefndar-
innar að skrifstofan vinni störf sín
í nánu samstarfi við listamenn og
samtök þeirra, þannig að meginhlut-
verk skrifstofunnar verði að vera
samtengjandi skipulagsaðili fyrir þá
sem kynna vilja íslenska list og
menningu erlendis. En þar má nefna
sem dæmi íslenska tónverkamiðstöð
og Félag íslenskra bókaútgefenda.
Nefndin var skipuð fulltrúum ráð-
herranna (raunar ekki embættis-
mönnum eins og haldið er fram í
greininni) en hér í menntamálaráðu-
nejdinu vitum við hvaða áherslu
listamenn og samtök þeirra hafa
lagt á aukna alþjóðlega starfsemi.
Þetta er sérstaklega brýnt nú þegar
alþjóðleg samkeppni um vörur og
vitund fer harðnandi. Allar þjóðir
Evrópu búa við það fyrirkomulag
að sérstök skrifstofa annist verkefni
af þessu tæi. Hér er því ekki um
að ræða breytingu „breytinganna
vegna“ né heldur „hótfyndni ein-
hverra frammárnanna" heldur nauð-
synlegt viðbragð við veruleikanum.
Það er líka rangt að til standi að
taka menningarkynninguna frá
listamönnum eins og hæstaréttar-
lögmaðurinn gefur í skyn í grein
sinni. Hér er einungis verið að skapa
aðstæður til að sameina kraftana
sem best í þágu íslenskrar menning-
ar en ekki gegn henni eins og lög-
maðurinn virðist telja.
Auðvitað getur ráðuneytið gert
margt og hefur gert en ég er algjör-
lega andvígur því að starfsemi af
þessu tæi sé háð duttlungum ráð-
herra á hverjum tíma, þó mér þyki
að sjálfsögðu vænt um þá tak-
markalausu hollustu sem lögmaður
vottar mér r grein sinni.
Á síðasta ári efndum við til kynn-
ingar á íslenskri menningu erlendis
á mörgum stöðum, t.d. Gautaborg,
Tampere og Japan. í öllum þessum
tilvikum var kallað til Ijölmennt lið
utan ráðuneytisins og utan safna-
og listadeildar þess. I því sambandi
má t.d. nefna skrifstofu forseta ís-
lands, Norræna húsið, samtök lista-
manna og fjölda annarra aðila. Með
öðrum orðum: Skrifstofan er svar
við áratuga óskum íslenskra lista-
manna og það er óþurftarverk að
reyna að gera þetta starf tortryggi-
legt.
Norræna ráðherranefndin:
Fé lagt til nýrra hópa
í orkurannsóknum
Orkurannsóknanefnd Norr-
ænu ráðherranefndarinnar hef-
ur ákveðið að beita sér fyrir
stofnun norrænna samstarfs-
hópa á fleiri sviðum orkurann-
sókna en nú eru starfandi. Ef
menn sjá ný aðkallandi viðfangs-
efni í orkurannsóknum, sem
heppilegt væri að leysa í norr-
ænni samvinnu, geta þeir komið
samstarfshópi á fót með fjár-
hagslegum stuðningi frá Or-
kurannsóknanefndinni.
Norræna ráðherranefndin hefur
beitt sér fyrir því að Norðurlönd
veita sameiginlega 20 milljónum
norskra króna á þessu ári til rann-
sókna á fagsviðunum Lífræn orka
og umhverfi, Eldsneytishlöður,
Orka og samfélag, Fast eldneyti,
Fjarhitun og Olíutækni. Nú geta
menn, sem starfa að orkurannsókn-
um, myndað nýja samstarfshópa
með fjárhagslegum stuðningi Orku-
rannsóknanefndarinnar. Þeir eiga
að mynda hópinn úr samskonar
rannsóknarumhverfí í löndunum og
þurfa ekki endilega að skipa próf-
essorstöður. Áhugi verður að vera
fyrir hendi á verksviði slíks hóps í
a.m.k. þremur Norðurlandanna.
Hver hópur fær í eitt skipti 200
þúsund norskar krónur í sinn hlut.
Nánari upplýsingar gefur Jakob
Björnsson, orkumálastjóri, Orku-
stofnun, en hann er fulltrúi ísiands
í Orkurannsóknanefndinni. Einnig
er hægt að nálgast upplýsingar á
skrifstofu nefndarinnar, SEFO,
boks 234, 1430 Ás, Noregi.
(Úr fréttatilkynningu)

Ibúóar- og sumarhús byggó af traustum aóilum.
Leitaóu upplýsinga og fáóu sendan bækling.
S.G. Einingahús hf.
Selfossi, sími 98-22277