Morgunblaðið - 21.02.1991, Blaðsíða 31

tsot jiAiraaltrc .12 auoAaiiTMMia qiqatíikuotiO'/. Oo
MÖRGUN^LAÐIÐ" FIMMTUDAGOR ~2i'. TEBROaR 1991 31
Kristín J. Sigurðar-
dóttir - Minning
Fædd 21. febrúar 1891
Dáin 19. desember 1990
Þegar tíminn er mældur í mann-
sævum getur hann orðið æði
breytilegur, allt frá einu andvarpi
til heillar aldar. Sá sem hefur lifað
heila öld hefur fengið yfirsýn yfir
býsna langan kafla sögunnar. Ef
maður hugsar sér einstaklinga
sem hver á eftir öðrum ná 100
ára aldri, þarf ekki nema tuttugu
inenn til að spanna tímabilið frá
fæðingu Krists og rúma ellefu
æviferla frá landnámi Ingólfs.
Margar þessar aldir virðist
tíminn hafa staðið í stað, verkleg-
ar breytingar nær engar frá einni
öld til annarrar og stundum hnign-
un.
Sá sem hefur lifað og munað
nær alla tuttugustu öldina hefur
orðið vitni að meiri breytingum í
tækniframförum og að ýmsu leyti
bættum lífskjörum á þessari einu
öld en hvað allar hinar þróuðu.
Einstaklingarnir sjálfir hafa lítið
breyst að eðli og gerð þó aukin
tækniþekking og hæfni vegna
þjálfunar hafi gjörbreytt mann-
legu lífi — hið ytra — á ferli þeirra
sem hafa náð því að lifa heila öld.
Meðal þeirra var Kristín frænka
mín sem aðeins skorti tvo mánuði
á 100 ára aldur þegar hún lést
19. desember sl.
Kristín Jakobína var fædd á
Snæbjamarstöðum í Fnjóskadal
21. febrúar 1891, þriðja elst níu
systkina þeirra hjóna Sigurðar
Bjarnasonar bónda þar og konu
hans Hólmfríðar Jónsdóttur hús-
freyju en þau voru bæði Fnjósk-
dælingar, hann af Reykjaætt en
hún af Steinkirkjuætt. Það leiðir
af sjálfu sér að á þessum tíma
fóru börnin strax að hjálpa til, er
þau gátu tekið til hendi, að annast
yngri systkini sín og aðstoða við
léttari störf. Síðan var leitað út
fyrir heimilið eftir vinnu, það var
áfangi sem skoðaður var í öðru
ljósi þá en nú, að geta unnið fyrir
sér.
Sveitaheimili um aldamótin var
fastmótuð stofnun þar sem vinnan
var næstum sett öllu ofar. Sagt
var að sá sem ekki nennti að vinna
ætti ekki mat að fá. Þetta þykir
harðneskjulegt enda var þessari
hótun ekki víða beitt, það var sjálf-
gefið að allir ynnu, ekki síst þegar
húsbændurnir gengu á undan með
góðu fordæmi og lipurð. Húsbónd-
inn hafði pijónana með sér þegar
hann stóð yfir fé sinu og hélt því
til beitar og pijónaði sokk eða
vettling á börnin sín. Húsmóðirin
söng og hélt uppi glaðværð við
húsverkin og laðaði þannig aðra
til samstarfs.
Sérstæð atvik gátu gerst í
hversdagsleikanum. Eitt sinn
henti það, þar sem bóndinn Sigurð-
ur Bjarnason stóð yfir fé sínu að
ijúpa flúði undan fálka — „þar
fleygðist hún úr fjalli/og fann sér
eitthvert hæli“ — og fann það í
handarkrika bóndans, þar sem
hann studdi hönd á mjöðm. Þar
beið hún góða stund uns hættan
var liðin hjá, þá flaug hún í krafst-
urinn hjá fénu — „þar sem kind
með köldum fótum/krafsar snjó
og bítur“.
Vinna, nýtni og nægjusemi
ásamt tilbeiðslu með trú á almæt-
tið gerði þá sem þessa nutu hæfa
til þess að takast á við lífið bæði
í mótlæti og meðlæti.
Æðrulaust var hægt að þreyja
þorrann og góuna og vorinu var
innilega fagnað þegar bóndinn sá
fram á að hann hefði bústofn sinn
farsællega framgenginn. Þegar
lyngmórinn angaði og smjör nam
að dijúpa af hveiju strái, þá var
Paradísarheimt í ríki bó’ndans.
Alltaf hefur útþráin lika búið í
bijóstum þeirra sem áttu kjark og
áræði til að kanna ókunna stigu.
Um tvítugsaldur ræður Kristín
sig í kaupavinnu til Skagafjarðar
og án efa hefur hún hrifíst af
þessu fagra héraði. Þar snertu
forlögin ljúfan og sáran streng í
bijósti hennar. Hún kynntist þar
ungum efnismanni, Gunnari
Sveinssyni frá Mælifellsá. Þau
tengdust böndum sem hefðu getað
enst þeim langa ævi — en auðna
ræður. Gunnar veiktist hastarlega
af bráðaberklum og lést eftir
stutta legu. Kristín létti honum
baráttuna með nærveru sinni og
umönnun.
Með harm í hjarta en þó, án
efa, ljúfar endurminningar kvaddi
hún Skagafjörð og hélt til Akur-
eyrar þar sem hún hóf störf á
sjúkrahúsinu. Steingrímur Matt-
híasson læknir kom fljótt auga á
hæfileika hennar til hjúkrunar og
hvatti hana til að hefja nám í
hjúkrun, sem hún og gerði. Stund-
aði hún nú nám í tvö ár en þá er
hún var við nám og störf við Vífils-
staðahæli veiktist hún sjálf af
berklum og var sjúklingur í á ann-
að ár en náði fullum bata.
Það má segja að þetta væru
einu veikindi Kristínar á lífsleið-
inni, að eðlisfari var hún sterk-
byggð og heilsuhraust. Þó að hjúk-
runarnámið yrði ekki lengra var
hún oft fengin til að hjúkra fólki
í heimahúsum og sitja yfír dauð-
vona sjúklingum sem hún rækti
af alúð. Tók jafnvel á móti börnum
þegar ekki náðist í ljósmóður.
Kristínu var ekki gjarnt að
leggja árar í bát. Eftir veikindak-
aflann hóf hún nám bæði í karl-
mannafata- og peysufatasaum og
starfaði við það um skeið og náði
góðum árangri, var handlagin,
smekkleg og útsjónarsöm í verki.
Árið 1924 verða tímamót í lífí
Kristínar. Á Akureyri hafði hún
kynnst stúlku frá Höfn í Bakka-
firði og varð þeim vel til vina og
bauð hún Kristínu austur þangað
til skammtíma dvalar sem varð
þó lengri en áætlað hafði verið.
Þar kynntist Kristín Jósepi
Thorlacius frá Steintúni við Bakk-
aíjörð, felldu þau hugi saman og
giftust 8. nóvember 1924.
Jósepi var þannig lýst: Hann
var heimsmannslegur í fasi, glað-
vær ög hrókur alls fagnaðar.
Söngvinn og músíkalskur. Drau-
móramaður sem vildi gera stóra
hluti en kannski ekki alltaf raun-
sær. Hann var frábærlega barn-
góður og hændust börn að honum.
Þeim sjálfum varð ekki barna
auðið en til þeirra kom lítil munað-
arlaus stúlka, Sveinbjörg Kristins-
dóttir, þá átta ára, og ólst upp hjá
þeim. Segist hún strax hafa fund-
ið Kristínu sem móður sína. Svein-
björg er gift Sigurði Guðlaugssyni
og búa þau í Reykjavík. Þá tóku
þau hjón frænku sína Guðrúnu
Ónnu nýfædda en foreldrar hennar
voru hjónin Sigurbjörg systir
Kristínar og Þórarinn Thorlacius
bróðir Jósefs, er þá bjuggu í Stein-
túni við Bakkafjörð og höfðu fyrir
mikilli ómegð að sjá.
Kristín og Jósep munu hafa
búið sjö ár á Bakkafirði. Þá flytja
þau til Eyjafjarðar, búa á Sigtún-
um í Öngulsstaðahreppi eitt ár en
þá veiktist Jósep af berklum og
dvelst á Kristneshæli um sinn. Á
þeim tíma dvelst Kristin í Hólshús-
um hjá Snæbirni bróður sínum sem
þá var að hefja sinn búskaparferil
þar. Eftir að Jósep nær heilsu á
ný flytja þau til Reykjavíkur en
slitu samvistir 1936.
Þá fóru erfiðir tímar í hönd hjá
Kristínu, kreppan í hámarki og
erfitt að fá sæmilega launuð störf.
Kristín flytur þá norður aftur og
ræður sig í vinnumennsku og ráðs-
konustörf á nokkrum stöðum við
Eyjafjörð, þar sem hún gat haft
Guðrúnu með sér en Sveinbjörg
er þá uppkomin. Síðustu árin norð-
an heiða dvaldi Kristín á Akureyri
og vann í brauðgerð KEA og
komst vel af.
Nú voru báðar dæturnar búsett-
ar fyrir sunnan og brá hún því á
það ráð að flytja aftur til Reykja-
víkur til að geta notið meiri sam-
vista með þeim. Hún vann við
ýmis störf í Reykjavík en lengst í
kjötbúðinni Borg. Árið 1957 flutti
Kristín til dóttur sinnar Guðrúnar
á Fossvogsbletti 2a, sem er gift
Halldóri Geir Halldórssyni.
Fossvogsdalurinn var gróðurvin
þar sem angan skógarins vakti
endurminningar frá löngu liðnum
dögum og ekki spillti fyrir að
þama á heimilinu var alltaf stun-
duð nokkur alifuglarækt. Það
höfðaði til búkonunnar sem jafnan
fór varfærnum höndum um allt
sem lífsandann dró. Þarna í Foss-
vogsdalnum fékk hún að leiða litlu
systumar, Kristínu og Auði, dætur
Guðrúnar og Halldórs, fyrstu spor-
in. Þarna sýndi sig í reynd samfé-
lag þriggja kynslóða. Eins breiddi
hún elsku sína yfír börn Svein-
bjargar þó ekki njTi hún eins mik- ’
illa samvista við þau.
Það var mikill harmur kveðinn
þegar nafna hennar, Kristín Hall-
dórsdóttir, varð skyndilega
brottkvödd í blóma lífsins. Þá
reyndi á trúarstyrkinn eins og svo
oft áður. Eitt af nærtækum trúar-
versum sem Kristín vitnaði til var:
„Drottinn vakir, Drottinn vakir,
daga og nætur yfir þér.“
Árið 1978 þegar Kristín er langt
komin að fylla níunda áratuginn,
fær hún inni í Furugerði 1 þar sem
eru þjónustuíbúðir fyrir aldraða.
Þar fagnaði hún gestum, og ætíð
blikaði hlýja brosið í augum henn-
ar, ekki síst þegar hún rifjaði upp
atvik frá liðnum dögum að norðan
en þær minningar geymdi hún
óbrenglaðar til hinstu stundar.
MeðaJ þeirra minninga var
hrifningin yfír hestunum hennar,
snilldargæðingum. Er þar fyrst að
nefna rauðan hest, Geisla, sem
Gunnar unnusti hennar hafði gefið
henni. Hafði hún jafnan stóra fal-
lega mynd af þessum reista gæð-
ingi uppi á vegg hjá sér. Síðan
eignaðist hún brúna hryssu,
Brúnku, austur á Bakkafirði, prýð-
is reiðhross.
I Furugerðinu naut hún sem
áður umönnunar dætra sinna og
barna þeirra og undi hag sínum
vel. Síðustu mánuðina dvaldi
Kristín á Hvíta-bandinu og hafði
fótaferð þar til það óhapp henti
að hún datt og brotnaði illa. Hún
var manneskja sem alla tíð var
mjög jákvæð, hafði lokið miklu
dagsverki og fagnaði ávallt nýjum
degi. Nú var mátturinn þorrinn
og hvíldin þráð. Það er náðarstund
þegar vegmóður ferðalangur öðl-
ast hvíld.
Kristín fékk legstað í Fossvogs-
grafreit, við hlið nöfnu sinnar,
Kristínar ungu, ekki langt frá þeim
stað þar sem þær höfðu átt svo
góða samleið. Þar sem ilmur skóg-
arins vitnar um vorið.
Án efa hefðu þær báðar viljað
taka undir með skáldinu frá Fa-
graskógi:
Þú stýrir vorsins veldi
þú vemdar hveija rós.
Frá þínum ástareldi
fá allir heimar Ijós.
Ættingjarnir minnast Kristínar
frænku með virðingu og þökk.
Sigurður Jósefsson
frá Torfufelli
RJI itÞAUGL ÝSINGAR

lu BÁTAR — SKIP j FUNDIR - MANNFAGNAÐUR | ÝMISLEGT J
Kvótalaus bátur óskast Óskum eftir að kaupa 20-30 tonna bát. Upplýsingar gefur Óli Þór í símum 96-11121 og 96-24968 á kvöldin. Vélbátatrygging Eyjafjarðar. Aðalfundur Varðbergs Aðalfundur Varðbergs, (félags ungra áhuga- manna um vestræna samvinnu), verður hald- inn fimmtudaginn 28. febrúar nk. í Hótel Sögu, B-sal. Fundurinn hefst kl. 17.00. Venjuleg aðalfundarstörf. Stjórnin. Verktakar athugið! Óskum eftir að komast í samband við verk- taka á sviði þak- og húsaviðgerða með sam- starf í huga. Erum með umboð fyrir heims- þekkt merki á efnum til viðgerða á lekum þökum og steypuskemmdum. Upplýsingar sendist auglýsingadeild Mbl. merktar: „V - 8658“ fyrir 22. febrúar.
■ TILKYNNINGAR |
SII Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar |H| SíAumúia 39, 108 Reykjavik, sími 678500 Breytt aðsetur - breytt símanúmer Þann 22. febrúar nk. flytja skrifstofur fjöl- skyldudeildar fyrir mið- og vesturbæ úr Von- arstræti 4 í Skógarhlíð 6. Sama dag flytja skrifstofur unglingadeildar úr Vesturgötu 17 í Skógarhlíð 6. Símanúmer fyrir báðar deildir verður 625500. Vegna flutninganna verða ofangreindar skrif- stofur lokaðar föstudaginn 22. febrúar og mánudaginn 25. febrúar, en verða opnaðar þriðjudaginn 26. febrúar í Skógarhlíð 6. Aðalfundur íþróttafélagsins Leiknis verður í Gerðubergi þriðjudaginn 26. febrúar kl. 20.30. Dagskrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf. 2. Önnur mál. Stjórnin.
ATVINNUHÚSNÆÐI |
Laugavegur Verslunar- og þjónustubygging Til leigu er 80-180 fm húsnæði á 3. hæð. Aðkoma er bæði frá Laugavegi og Hverfis- götu. Góð aðkoma fyrir hjólastóla. I húsinu eru verslanir, kaffitería, líkamsrækt, læknastofur, skrifstofur o.fl. Sanngjörn leiga fyrir góða leigjendur. Upplýsingar í síma 672121 á skrifstofutíma.
Aðalfundur Hestamannafélagsins Fáks verður haldinn í félagsheimilinu fimmtudaginn 28. febrúar nk. og hefst kl. 20.30. Venjuleg aðalfundarstörf. Félagar sýnið gild félagsskírteini við innganginn. Stjórnin.