Morgunblaðið - 07.04.1991, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. APRÍL 1991
HERNÁMSFRIÐUR í LÍBANON
/
IBORGINNI
SORGMÆDDU
eftir Jóhönnu Kristjónsdóttur í Beirút
SPURNINGIN var, hafði flugvél-
in til Beirút óvart lent í Damask-
us? Sú hugsun hvarflaði að mér
þegar inn i flugstöðina kom og
hvarvetna voru til skrauts og
prýði stórar myndir af Assad
Sýrlandsforseta. Eg hafði í
grandaleysi mínu ekki búist við
að hernám Sýrlendinga á Líban-
on væri eins algert og ég hef
síðan orðið áskynja þessa fáeinu
daga síðan ég kom til Beirút. Þó
er skipting líbönsku stjórnarher-
mannanna og sýrlensku eftir
borgarhlutum. Þeir sýrlensku
hafa sérstakt yndi af að setja
myndir af Assad við allar helstu
varðstöðvar innan borgarinnar.
Niðri á Al Hamra sem er nú um
stundir ein helsta verslunargata
borgarinnar sveifluðu menn sér
í sólskininu og létu eins og það
hefði aldrei verið stríð hér. Búð-
ir fullar af fólki, innfluttu jafnt
sem líbönsku. Þar voru allir vel
og snyrtilega klæddir. Að
minnsta kosti við fyrstu sýn. Hér
og þar á götunum lágu lifandj
helmingar af fólki að biðja um
ölmusu, fórnardýr stríðs sem var
í fimmtán ár i landinu og það
virðist enginn hafa það á tæru
af hverju það hófst og af hverju
var aldrei unnt að stöðva það
fyrr en Sýrlendingar fengu
blessun stórveldanna til að her-
nema það með Taif-samningun-
um frá 13. október siðastliðnum.
að er ekkert sem heitir
Vestur- eða Austur-Beir-
út lengur," sagði þjónn-
inn á útikaffihúsinu við
mig. „Borgin er ein og
það eru engin vandkvæði
né hætta að fara á milli
borgarhlutanna núna,
græna línan hefur verið þurrkuð út.
Hér búa allir við öryggi og vemd.“
Líbanskur læknir sem ég talaði við
sagði að þessi þjónn hefði sennilega
vitað af Sýrlendingum einhvers
staðar í grenndinni því það væri
eintóm vitleysa að öryggi væri
tryggt. „Allra síst núna þegar Pa-
lestínumenn hafa neitað að leggja^.
niður vopn. Þar af leiðandi neita
allar hinar fylkingarnar líka. Við
sitjum ekki bara auðum höndum og
látum Palestínumenn eina ferðina
enn hleypa öllu í bál og brand."
Það er óskapleg eyðilegging í
þessari borg. Heilu háhýsin sundur-
skotin og sprengd. Múrhúðin er eins
og þau hafi fengið hlaupabólu svo
þétt eru skotgötin á þeim og víða
er hreinsunarstarf algerlega óhafið
og húsin sprengd með iðrin úti.
„Það sem gerðist í Líbanon er
algerlega sambærilegt við það sem
gerðist í Kúveit," sagði lögfræðing-
ur sem ég talaði við og vinnur á
vegum líbönsku stjórnarinnar og
verður því ekki nafngreindur. „Mun-
urinn var sá að hér er engin olía,
en annars erþessi munurekki mark-
tækur. Sýrlendingar hafa aldrei
sætt sig við að hafa ekki fengið
Líbanon í sinn hlut öldungis eins
og írakar gerðu alltaf tilkall til
Kúveit. Assad hefur alltaf knúið á
Bandaríkjamenn og haft þá í vasa
sínum, hreinlega án þess þeir tækju
eftir brögðum hans. Hér eru að
nafninu til ríkisstjórn og þing og
allt heila galleríið svo við eigum að
heita sjálfstætt ríki svona innan
þeirra marka sem Sýrlendingar
setja og þau mörk eru ákaflega
þröng. Bandaríkjamenn eru himin-
lifandi að þurfa nú ekki að hafa
áhyggjur af Líbanon. Fullvalda ríki
er orðið að hernámssvæði og þeir
kæra sig kollótta."
Þrátt fyrir öryggisleysið, skítinn
og ruslið og draslið allsstaðar er
borgin og fólkið í henni samt að
reyna að draga fram lífið og halda
höfði. Það hefur verið plástrað upp
í skotgöt á húsum og mannvirkjum
og þeir sem urðu að flýja í mestu
árásunum og geta ekki fengið leyfí
til að gera við húsin sín hafa flutt
sig um set út fyrir Beirút eða upp
í fjöllin í nágrenni borgarinnar. Þar
eru víða í háum hlíðum að rísa ný
þorp, börnin sækja skóla og þjón-
usta er sumstaðar að komast í lag.
Hér í Beirút er alltaf skömmtun á
rafmagni öðru hveiju, götulýsing
er lítil sem engin, sömuleiðis sorp-
þjónusta af skornum skammti og
símalínur útúr iandinu eru enn
meira og minna í lamasessi.
„Ef þú spyrð hvort Beirút muni
lifna við aftur,“ sagði læknirinn sem
ég nefndi, „þá fer það nú eftir ýmsu.
Það sem áður var hjarta Beirút,
miðborgin með öllum stærstu hótel-
um, verslunum og stjómarbygging-
um hefur verið drepið. Við munum
áreiðanlega ekki gera neinar áætl-
anir um endurreisn þar fyrr en við
vitum meira um hvað framtíðin ber
í skauti sér fyrir okkur. Við förum
ekki að koma hjartanu aftur af stað
með ærnum erfiðismunum til þess
Múrhúðin er
eins og þau hafi
fengið hlaupa-
bólu svo þétt
eru skotgötin á
húsunum og
víða er hreins-
unarstarf alger-
lega óhafið.
Stríðið stóð í
fimmtán ár og
það virðist eng-
inn hafaþaðá
tæru af hverju
það hófst og af
hverju var aldrei
unnt að stöðva
það.
| „Kaffi kostar þúsund líbönsk pund, þ.e.
tæpar sextíu íslenskar krónur, góð
máltíð með hálfflösku af líbönsku víni
og kaff i á eftir kostar varla meira en tvö
hundruð krónur, leigubíll borgarendanna
á milli hundrað krónur“