Morgunblaðið - 07.04.1991, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ BUNNUDAGUR 7. APRÍL 1991
VERTU SÆLL,
YASSER ARAFAT...
Verða Palestínumenn kvaddir um leið?
MÖRGUM sinnum hefur Arafat, formaður PLO, yfirhers-
höfðingi alls herafla palestínska byltingarhersins og for-
seti væntanlegs Palestínuríkis, verið „afskrifaður" og talinn
af dögum, ef ekki í bókstaflegri merkingu, þá a.m.k. í
pólitískum og hernaðarlegum skilningi. En þrautseigja
hans í mótlæti og ótrúleg hæfni hans við að halda lífi og
klóra sig aftur upp á bakkann er farin að valda því, að
sumir telja hann hafa ekki færri líf en kötturinn, eða níu.
Hæfileiki hans til að koma sér aftur í hið stjórnmálalega
sviðsljós eftir hvern skellinn á fætur öðrum jafnast aðeins
á við slembilukku hans eða hundaheppni, þegar reynt hef-
ur verið að ráða hann af dögum. hann hefur sloppið ósár
undan morðsveitum fyrrverandi samverkamanna, sprengj-
utilræðum yfirlýstra andstæðinga og öðrum tegundum
morðárása.
En nú hefur hann að
flestra mati hlotið
langversta skellinn á
skæruliðaævi sinni, og
aldrei^hafa fleiri verið
sammála um það, að
héðan af eigi hann sér
ekki viðreisnar von.
Þetta virðist vera mat
flestra, bæði andstæðinga og sam-
herja. Ósigur Saddams Hússeins í
Persaflóastríðinu var enn hroðalegra
áfall fyrir Arafat vegna þess, að um
talsvert skeið, allt fram að innrás
íraka í Kúveit, hafði stjama hans
sífellt farið hækkandi, og réttlætan-
legar sigurvonir virtust loks blasa
við eftir langan og æði skrykkjóttan
feril, stundum skrautlegan.
Fram að þessu hafa áföll Arafats
oftast verið á sviði hemaðar og
stjórnmála. Ábyrgðin af þeim hefur
skollið á honum einum, þar eð hann
hefur verið einráður um aðgerðir.
Af sömu ástæðum hefur hann einnig
hlotið heiðurinn, þegar vel hefur
gengið.
Hin miklu mistök hans nú felast
í því, að í þetta skipti hlýðnaðist
hann ekki æðsta boðorði sjálfs sín,
frumreglunni, sem hann hefur byggt
allt ævistarf sitt á: Það er að taka
aldrei fyllilega afstöðu með einum
flokki Araba gegn öðmm. Hann hef-
ur gætt þess vandlega, að afstaða
hans og PLO væri aidrei fullkomlega
hrein með öðrum og móti hinum, og
hefur þessi meginregla verið látin
gilda, hvort sem um er að ræða arab-
íska stjómmálaflokka, einstaklinga,
valdhafa, byltingarmenn, ríki eða
trúflokka. Hann hefur alltaf skilið
eftir undankomuleið, svo að hann
gæti náð sáttum við sigurvegara,
hafi hann þótt styðja tapliðið of mik-
ið. Þeir, sem ræða þessi mál nú, eru
sammála um það, að þessi mistök
hans að þessu sinni séu svo gífurleg
og örlagarík, að þau hljóti að skyggja
á allt annað á stríðsferli hans, og
sennilega valdi þau falli hans, jafn-
vel PLO líka, a.m.k. í núverandi
mynd samtakanna. Þeir benda á, að
Persaflóastríðið hafi ekki verið nein
venjuleg deila milli Araba, heldur
allt í senn: Stórfelld misgjörð eins
Arabaríkis í garð annars, innrás,
hemám og kúgun, borgarastyijöld,
deilur milli annarra Arabaríkja,
klofningur innbyrðis í hveiju Araba-
ríki og að lokum styrjöld með þátt-
töku Arabaríkja og annarra ríkja í
öllum heimsálfum. Pólitískar og sið-
ferðilegar afleiðingar slíkra stórvið-
burða eru þegar orðnar miklar á al-
þjóðavettvangi.
Palestínumenn eru meðal þeirra,
sem gagnrýna Yasser Arafat núna.
Walid Khalidi, prófessor, hinn virti
fræðimaður og andlegur lærifaðir
PLO-forystunnar fram að þessu,
skrifar: „Meginreglurnar, sem Sadd-
am Hússein braut, era einmitt sömu
reglur og málstaður okkar Palestínu-
manna hefur sótt siðferðilegan styrk
sinn til. PLO-samtökin áttu að lýsa
yfir því opinberlega, oft og af fullum
krafti, að þau væra andvíg innrás-
inni í Kúveit og hlynnt undanhaldi
írösku hermannanna ... Þarna bragð-
ust PLO-samtökin. Þessi vanræksla
hefur spillt stórlega áliti heimsins á
PLO og dregið alvarlega úr pólitísku
trausti manna á þeim.“
Bandaríkjamenn höfðu hvort eð
var aldrei mikið álit á Arafat, og
ekki hefur það aukizt nú. James
Baker, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, segir að PLO hafl „skemmt
sjálf sig mjög veralega". Hann hefur
gefíð mjög sterklega í skyn að ekk-
ert sæti kunni að vera handa fulltrúa
frá PLO, þegar að nýju verði hafízt
handa við friðargerð í Miðaustur-
löndum (Vestur-Asíu).
Fregnir hafa borizt af því, að ríkis-
stjórnir í Evrópu hafí kómizt að
„óbirtu samkomulagi" um að hafa
ekki meira saman við PLO að sælda.
Alvarlegast fyrir Arafat er þó ef
til vill það, að Árabar við Persaflóa
sem hafa fram að þessu ausið
ómældu fé í hann, segjast nú aldrei
munu fyrirgefa honum. ÖII dagblöð
á svæðinu keppast nú við að hæða
hann og svívirða. Hér er vinsælt sýn-
ishom: „Þessi aulalega hryggðar-
mynd af mannvera, trúðurinn sorg-
legi, fíflið álappalega, dragnast nú
og skakklappast eins og feit mús frá
einni giidra til annarrar, úr einun
fjalakettinum í annan, frá snöru og
í fjötur, úr kröggum til báginda, úr
klúðri í klandur, og dröslar með sér
sinni gömlu málstaðar-ómynd.“
Persaflóa-Arabar hafa nú þegar
næstum alveg hætt að styrkja PLO
fjárhagslega. Dagblaðið Sharq al-
Áwsat í Saúdi-Arabíu fullyrðir, að
„yfir tólf Arabaríki" hafi tekið hönd-
uin saman og styðji tilraunir „nokk-
urra framámanna í hópi Palestínu-
Araba“ til að ýta Arafat og nánustu
ráðgjöfum hans til hliðar og koma á
fót nýrri forystu Palestínumanna,
sem sé „gersamlega laus við öll
tengsl" við Saddam Hússein.
Aðrir Arabar era nú farnir að
ganga enn Iengra og tæpa á því, sem
hingað til hefur verið haft í hvísling-
um: Af hveiju ættum við alltaf að
þurfa að hafa áhyggjur af vandræð-
um Palestínumanna? Era þeir nokk-
uð sannir Arabar, eins og við? Eru
þetta ekki bansettir „levantínar" í
verstu merkingu þess orðs? Það er
eitt af hinum „opinberu leyndarmál-
um“ í Miðausturlöndum, að þótt Ar-
abar hafi grátið mörgum reiðitáram
á almannafæri vegna Palestínu-
manna síðan árið 1948, fara þeir
almennt miklu verr með þessa
„frændur" sina eða „bræður" en
Israelsmenn hafa nokkru sinni gert.
Það er heldur ekkert leyndarmál að
Arabar treysta ekki Palestínumönn-
um. Þeir tejja þá eilífa vandræða-
gemlinga, freka, ágenga og undirför-
ula. Þeir séu með múhameðstrú á
vörunum, en hugsunarháttur þeirra
sé hálf-vestrænn og gagnsýrður af
framandi stjórnmálakreddum. Bar-
áttuaðferðir þeirra, launmorð, fjölda-
dráp á saklausu fólki, mannrán
o.s.frv. fæli Vesturlandabúa frá
stuðningi og spilli fyrir sambúð
þeirra við öll Arabaríki. Hinn gríð-
armikli fjárstuðningur Arabaríkja við
PLO er sagður hafa gert hreyfinguna
moldríka, og alls konar sögur ganga
um fjárfestingu Arafats og annarra
í Sviss, Ítalíu, Mexíkó og Kaliforníu.
Þá sé Arafat mjög óheppilegur for-
-ingi, jafnvel þótt málstaðurinn kynni
að vera góður. Hann sé ef til vill
lævís refur og klókur á sinn hátt í
heimi skæraliða og morðingja, en
öllum heiðarlegum mönnum hljóti að
standa stuggur af honum, eftir að
hafa kynnzt honum, að svo miklu
marki sem hann leyfír það. Rifjuð
era upp ummæli diplómata, sem segj-
ast aldrei vilja hitta hann aftur, og
margra blaðamanna, sem segja það
ein mestu vonbrjgðin á ferli sínum
að hafa átt viðtal við hinn fræga
mann, eftir að hafa eytt mörgum
mánuðum í að ná fundi hans. Maður-
inn virðist einóður á einu, þröngu
sviði, er gersamlega tómur á öllum
öðram sviðum. Og
enn einu sinni hafi
komið í ljós hin
dularfulla tilhneig-
ing hans til þess
að enda í flokki
þeirra, sem verða
undir, eftir að hafa
tvístigið um langa
hríð og hugsað
málið á sína vísu.
Þetta sé hættuleg-
ur eiginleiki hjá
manni í hans
stöðu. Nú sem oft
áður deili hann
skömm og svívirð-
ingu með þeim,
sem tapaði.
ímyndanir hans
um samstöðu
Araba hafí að
engu orðið í Pers-
aflóastríðinu.
Batnandi samband
ísraels við alls
konar ríki, allt frá
Bandaríkjunum til
Sýrlands, geti ekki
talizt góð tíðindi
fyrir PLO, sem
nærist á illindum
og sundrungu
meðal þeirra.
Meira að segja í
Skandinavíu þverr
samúð með PLO,
en þar bætist við
uppljóstran á máli,
sem Norður-
landabúum fínnst
einkennilegt, en
„levantínum“ þyk-
ir eðlilegt. Hopur
hálfruglaðra
vinstrisinna í Dan-
mörku, morknar
leifar 1968-
grúppu, breyttist í
hættulegan hóp morðingja, mann-
ræningja, bankaræningja og þjófa
til þess að geta útvegað PLO vopn
og peninga. Þeir höfðu gengið í
hermdarverkaskóla í þjálfunarbúðum
PLO í Austurlöndum.
Ofan á allt þetta mótlæti bætast
við blóðug og flókin átök innan sjálfr-
ar forystu PLO, og er það svo sem
ekki ný saga í samtökum af sama
toga. Þessum nýjustu átökum er
nýlokið í bili a.m.k. með kengúrurétt-
arhöldum (sýndarréttarhöldum),
uppkvaðningu dauðadóms og full-
nægingu hans. Sá, sem tekinn var
af lífí, var herforinginn Abú Múham-
eð Zaarour, yfirmaður „Saad-Sayel-
herdeildar" Fatan-skæruliðahreyf-
ingarinnar, sem er undir beinni stjórn
PLO og þar með Arafats. Þótt Ára-
fat kunni að telja sig hafa leyst ein-
hvern vanda sinn í bili með þessari
aftöku, fer ekki hjá því, að slíkar
aðfarir spilla fyrir áliti hans mjög
víða.
Margt hefur því gerzt Arafat
mótdrægt á síðustu vikum og mán-
uðuín. Vera kann því, að ummæli
eins af fyrirrennurum Bakers geti
átt við að þessu sinni. „Við kveðjum
PLO“ (bye-bye PLO“) eða a.m.k.
„bye-bye Yasser Arafat".