Morgunblaðið - 23.04.1991, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B
91.tbl. 79.árg.
ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Biðst Steingrímur Hermannsson lausnar í dag?:
Viðræður um Viðreisn
JÓN BALDVIN Hannibalsson formaður Alþýðuflokksins mun eiga
fund með Steingrími Hermannssyni forsætisráðherra árdegis í dag,
þar sem hann mun greina honum frá þeirri niðurstöðu þingflokks
Alþýðuflokksins frá í gær, að eðlilegt sé að forsætisráðherra biðjist
lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. Steingrímur sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær, að hann myndi samstundis biðjast lausnar ef
þessi yrði niðurstaða Alþýðuflokksins. Því má búast við því að forsæt-
isráðherra gangi á fund forseta fyrir hádegi í dag og biðjist lausnar.
Eftir því sem Morgunblaðið kemst næst, er þá talið líklegast að Davíð
Oddssyni formanni Sjálfstæðisflokksins verði falið umboð til stjórnar-
myndunar, en blaðinu er kunnugt um að þeir Jón Baldvin Hannibals-
son ræddust við í gær um hugsanlegt samstarf í ríkisstjórn.
Eftir alþingiskosningarnar á laug-
ardag hafa núverandi stjórnarflokk-
ar 32 þingmenn af 63. Helstu úrslit
þeirra urðu þau, að Sjálfstæðisflokk-
urinn fékk 26 þingmenn kjörna og
bætti við sig 8 þingmönnum. Alþýðu-
bandalagið fékk 9 þingmenn kjörna,
bætti við sig einum, Framsóknar-
flokkur fékk 13 þingmenn eins og
áður, og Alþýðuflokkur 10 eins og
áður. Kvennalisti fékk 5 þingmenn,
tapaði einum, og Borgaraflokkurinn
þurrkaðist út af þingi.
Davíð Oddsson formaður Sjálf-
stæðisflokksins sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær, að verði raunin
sú að hann fái umboð til stjórnar-
myndunar muni hann óska eftir við-
ræðum við Alþýðuflokkinn. Hann
telur líklegast að Sjálfstæðisfiokkur
og Alþýðuflokkur geti náð málefna-
legri samstöðu „til að mynda hér
fasta og örugga stjórn".
Jón Baldvin Hannibalsson sagði í
samtali við Morgunblaðið að stað-
reyndum um afstöðu þingfiokks Al-
þýðubandalagsins varðandi samn-
inga um evrópskt efnahagssvæði og
nýtt álver verði ekki sópað undir
teppið, „og við tökum mátulegt
mark á yfirlýsingum nú um að þetta
hafi enga merkingu haft. Við spytj-
um um heilindi slíkra stjórnmála-
manna,“ sagði Jón Baldvin.
Ólafur Ragnar Grímsson formað-
ur Alþýðubandaiagsins sagði úrslit
kosninganna sýna að fólk vildi að
Alþýðuflokkur, Alþýðubandalag og
Framsóknarflokkur héldu áfram
stjórnarsamstarfi. Hann sagði
ástæðulausan ótta Jóns Baldvins um
að afstaða einstakra þingmanna Al-
þýðubandalagsins spillti framgangi
ákveðinna mála, og að auki hefði
Kvennalistinn nú lýst áhuga sínum
á að fylgja svipaðri stefnu og ríkis-
stjórnin hefði sýnt.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir odd-
viti Kvennalistans í Reykjavík sagði
að Kvennalistinn væri tilbúinn að
ræða við núverandi stjórnarflokka
um þátttöku í stjórn sem hefði það
að meginmarkmiði að hækka lægstu
laun. I því sambandi myndi Kvenna-
listinn ekki setja fyrir sig samninga
um nýtt álver, ef viðunandi orkuverð
og mengunarvarnir fengjust fram,
eða samninga um evrópskt efna-
hagssvæði ef þjóðarhagsmunir yrðu
tryggðir. Kvennalistinn- staðfesti
þetta á félagsfundi í gær.
Vigdís Finnbogadóttir forseti ís-
lands kvaddi í gær formenn Fram-
sóknarflokks, Alþýðubandalags,
Sjálfstæðisflokks, Alþýðuflokks og
Morgunblaðið/Sverrir
Davíð Oddsson formaður Sjálfstæðisflokksins og Jón Baldvin Hannibalsson formaður Alþýðuflokksins
koma af fundi Vigdísar Finnbogadóttur forseta íslands í gær. Nú er talið líklegt að þessir flokksfor-
menn hefji formlegar viðræður um myndun nýrrar ríkisstjórnar.
fulltrúa Samtaka um kvennalista á
sinn fund. Ræddu stjórnmálamenn-
irnir viðhorf sín og stöðuna í stjórn-
málum nú við forsetann, en enginn
þeirra vildi upplýsa efnislega um
hvað hefði verið rætt. Svöruðu
stjórnmálamennirnir allir á einn veg:
„Það sem fer fram á milli stjórn-
málamanns og forseta íslands er
trúnaðarmál."
Sjá bls. 22-31, 34, 35, 38, 39,
44-47 og baksiðu.
Pavlov leggur fram neyðar-
áætlun um efnahagsumbætur
Moskvu. Reutor, Daily Tclegraph.
NURSULTAN Nazerbajev, forseti Kazakhstans, gagnrýnir harðlega
áætlun er Valentín Pavlov, forsætisráðherra Sovétríkjanna, lagði í
gær fram í Æðsta ráðinu og ætlað er að vinna bug á efnahagsöng-
þveitinu í landinu. Nazerbajev sagði í gær að mat ráðherrans á ástand-
inu væri illa unnið og óljóst, ekkert tillit væri tekið til krafna ein-
stakra lýðvelda um aukið sjálfræði eða fullt sjálfstæði. Það dygði
ekki að sópa vandamálunum undir teppið, slíkar aðgerðir myndu
aðeins lengja þjáningaskeið fólksins í landinu.
Pavlovs á sunnudag. „Pavlov minnir
mig á mann sem fer út í frost á
nærbrókunum og segir að sér sé
funheitt," sagði hann. „Annaðhvort
er maðurinn indverskur jógi eða
brjálæðingur."
Sojus, samtök harðlínumanna,
krefjast þess að sett verði neyðarlög
í öllum Sovétríkjunum og sjálfstæð-
ishreyfingar og verkföll brotin á bak
aftur með hervaldi. Gert er ráð fyr-
ir því að Gorbatsjov verði harðlega
gagnrýndur á fundi miðstjórnar
kommúnistaflokksins sem hefst á
morgun, verði jafnvel knúinn til
afsagnar.
Reuter
Fulltrúar á þingi Sojus, samtaka
harðlinumanna, hlýða á ræðu í
gær.
Leipzig-mótmælin fjara út
Leipzig. Frá Steingrími Sigurgeirssyni biaðamanni Morgunblaðsins.
ÞAÐ VAR lítil stemmning á Augustustorginu í Leipzig í gærkvöldi
þar sem fólk liafði safnast saman til síðustu mánudagsmótmælanna
sem haldin verða í borginni í bili. Nokkur hundruð manns, að stórum
hluta til forvitnir vegfarendur og fjölmiðlafólk, hímdu í grámyglulegu
veðrinu á nieðan ræðumenn gagnrýndu ríkisstjórn Helmuts Kohls
kanslara og sögðu hana bera ábyrgð á slæmu atvinnuástandi í fyrrum
Austur-Þýskalandi.
Mánudagsmótmælin í Leipzig
„Ástandinu í landinu verður best
lýst með orðunum geigvæhleg
kreppa," sagði Pavlov í ræðu sinni
og taldi að áætlunin ætti aðeins
möguleika ef öll lýðveldin 15 sam-
þykktu hana. Boðuð er einkavæðing
meirihluta smáfyrirtækja fyrir árs-
lok, fijálst verðlag frá október 1992
og bann við pólitískum verkföllum.
Pavlov gaf í skyn að svo gæti farið
að hersveitum innanríkisráðuneyt-
isins yrði beitt til að brjóta verkföil
á bak aftur. 300.000 kolanáma-
menn liafa verið í verkfalli í nær
tvo mánuði og þúsundir manna í
öðrum starfsgreinum hafa einnig
lagt niður störf. Síðar í ræðu sinni
sagðist Pavlov hlynntur því að kom-
ið yrði á sérstakri neyðarstjórn í
þeim héruðum þar sem verkföllin
hafa verið útbreiddust. Pavlov sagði
að slík neyðarstjórn merkti ekki að
fólk yrði þvingað til starfa en hægt
væri að beita valdi í því skyni að
„aðstoða fólk til að hefja störf“ og
til þess þyi'fti ekki að kalla út sveit-
ir Rauða hersins.
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétleið-
togi hlýddi þögull á ræðu forsætis-
ráðherrans er tjáði þingmönnum að
skipbrot ríkisins blasti við ef áætl-
unin yrði ekki samþykkt. Er Gorb-
atsjov tók til máls sagði hann að
margt jákvætt væri í áætluninni,
hún væri „raunsæ og markviss".
Níkolaj Petrakov, fyrrverandi ráð-
gjafi Gorbatsjovs í efnahagsmálum,
var harðorður um hugmyndir
eiga rætur sínar að rekja til hausts-
ins 1989 og voru á margan liátt
kveikjan að hinni friðsömu byltingu
í Austur-Þýskalandi sem leiddi til
falls Erichs Hoeneckers, fyrrum leið-
toga Austur-Þýskalands.
Á síðustu mánuðum hafa mót-
mælin hins vegar breytt um svip og
þátttakendur aðallega beint spjótum
sínum-að stefnu stjórnvalda í efna-
hagsmálum. Þrátt fyrir að ástandið
sé mjög slæmt í nýju sambandslönd-
unum hefur áhuginn þar á mótmæl-
um þó minnkað verulega. í síðustu
viku töldu mótmælendur einungis
þijú þúsund.
Við lok mótmælanna hélt einn
fundarmanna þrumandi ræðu sem
beindist gegn Springer-útgáfufyrir-
tækinu sem á dögunum keypti öll
dagblöð í Leipzig, sagði hann þetta
vera hneyksli og hvatti fólk til að
segja upp áskrift að blöðunum
breyttu þau ritstjórnarstefnu sinni.
Sjá „Kristilegir demókratar
bíða herfilegan ...“ á bls. 32.