Morgunblaðið - 25.05.1991, Side 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. MAI 1991
15
ttV » < verður haldin í Vinabæ Skipholti 33,
$SsW'3(áður Tónabíó) laugardaginn 25 maíkl. 2-5.
teiðir
'kemmtunina
tekuriagið m
Oestunum
Sigurvegarar
Free styFe
%PnTdín!
við hagræn rök. Veiðarnar vega
ekki þungt í þjóðarbúskapnum,
jafnvel þó veiðarnar séu vel hag-
kvæmar innan settra vistmarka.
Við erum ekki í sömu stöðu og
ýmsar jaðarbyggðir í Grænlandi Qg
Norður-Noregi þar sem hvalveiðar
eru eiginleg lífsbjörg. Hins vegar
má spyrja hvort rétt sé að setja
algilt bann við nýtingu ákveðinnar
dýrategundar á þeirri forsendu að
dýrategundin hafi sérstöðu eins og
sumir hafa haldið fram, t.d. Robb-
ins Barstow.
Fýrir fáeinum árum hefðu slíkar
hugmyndir þótt sérviskulegar og
fráleitt að þær næðu almannahylli,
en í dag er reyndin önnur. Hvalveið-
Er rétt að veiða hvali?
Ráðstefna um hvalveiðar
eftir Örn D. Jónsson
Má veiða hvali ef ekki er
um ofveiði að ræða?
Niðurstaða vísindanefndar hval-
veiðiráðsins verður líklega sú að
nokkrir hvalastofnar séu ekki í út-
rýmingarhættu og að þeir séu það
sterkir að þeir leyfi veiði. Einnig
er líklegt að lagðar verði fram til-
lögur vísindaráðsins um stjórn veið-
anna. Hvort Alþjóðahvalveiðiráðið
fer að þessum tillögum er óráðið
og jafnvel þó veiðar verði leyfðar
halda hvalfriðunarsinnar baráttu
sinni áfram. Spurningin er þá ekki
lengur um ofveiði, eða vistfræðilega
hlið málsins, heldur er hún siðfræði-
legs eðlis.
Eru hvalveiðar sið-
fræðileg spurning?
Hvalamálið snýst ekki aðeins um
útrýmingarhættu og stjóm veið-
anna heldur um heimspekilegar for-
sendur veiðanna. Robbins Barstow,
forstöðumaður Cetacean Society
Intemational, er þeirrar skoðunar.
Ámóta hugleiðingar er að finna í
grein eftir dr. Sidney Holt sem á
sæti í vísindanefnd Alþjóða hval-
veiðiráðsins fyrir Seychelles-eyjar.'
Að þeirra mati er málið ekki hvort
það sé vistfræðilega réttlætanlegt
að veiða hvali og jafnvei ekki hvern-
ig og hvar eigi að veiða þá, heldur
hvort rétt sé að veiða hvali yfir-
leitt. Stjómunarreglur snúast þá
ekki um veiðar heldur um sambýli
manns og hvals á jörðinni eða eins
og Robbins Barstow orðar það:
„ .. .hvalamálið er orðin siðfræðileg
spuming og við verðum að meta
heildaráhrif þeirra mismunandi
leiða sem við stöndum frammi fyrir
að meta þær og forsendur þeirra á
gagnrýninn hátt.“2
Sjávarútvegsstofnun Háskóla Is-
lands efnir til ráðstefnu um ýmsar
hliðar hvalveiða í samvinnu við sam-
tökin Lifsbjörg í norðri. Samtökum
hvalfriðunarsinna var boðin þátt-
taka en fulltrúar þeirra afþökkuðu
boðið sökum tímaskorts. Á ráð-
stefnunni flytja þrír fyrirlesarar
erindi. Dr. Margaret Klinowska frá
Cambridge-háskóla í Englandi fjall-
ar um greind hvala, dr. Milton Free-
man frá Alberta-háskólanum í
Kanada fjallar um vistfræðilegar
forsendur hvalveiða og Finn Lynge
frá danska utanríkisráðuneytinu
fjallar um mismunandi viðhorf til
sambands manns og náttúru.
Hagsmunir og tilfinningar
íslendingar standa höllum fæti í
hvalveiðideilunni ef aðeins er stuðst
Atak gegn áfengi
Almenno ouglysingostoton hf
Örn D. Jónsson
ar eru þegar orðnar tilfinningamál
þar sem vísindaleg þekking er að-
eins eitt lóð á vogarskálarnar við
ákvarðanatöku. Við slíkar aðstæður
er mikil þörf á víðsýnni, hispurs-
lausri og gagnrýninni umfjöllun.
Fyrirlesararnir á ráðstefnunni
munu hver um sig fjalla um þau
rök sem fram hafa komið um sér-
stöðu hvalanna. Greind þeirra, hæf-
ileika til samskipta og stöðu í lífk-
eðjunni. Þau munu einnig greina
frá rökum með og á móti hvalveið-
um. Ráðstefnan verður haldin í
Odda við Háskóla íslands, 28. maí
í sal 101. Hefst hún kl. 13.00 og
lýkur kl.17.00.
1 Dr..Sidney Holt, The Un-Ethics of Whaling,
tímantsgrem.
2 Dr. Robhins Barstow. Bevond Whale Snecies
Survival, Peacefui Coexistence and Mutual
Enrichment as a Basis for Human Cetacean
Relations, Sonar, no. 2, 1989.
Höfundur er forstöðuniaður
Sjávarútvegsstofnunar Háskóla
Islands.
Nokkur orð til
leiðarahöfundar DY
eftir Albert Kemp
Þann 18. maí fer Jónas Kristjáns-
son með þvílíkt þvaður um fyrrum
þingmann Sjálfstæðisflokksins í
Austurlandskjördæmi, Sverri Her-
mannsson, að með ólíkindum er.
Hann segir að Sverrir hafi verið svo
óvinsæll að fylgishlutfall Sjálfstæð-
isflokksins á Austurlandi hafi
minnkað kosningu eftir kosningu.
Staðreyndin er hinsvegar sú að eft-
ir að Sverrir hóf afskipti af stjórn-
málum í kjördæminu jókst fylgi
flokksins í hveijum kosningum og
1983 vann flokkurinn sinn stærsta
kosningasigur í kjördæminu. í síð-
ustu kosningu náði hann ekki sama
hlutfalli.
í 12 ár hafði flokkurinn tvo menn
á þingi sem vannst með jöfnunar-
sæti. í síðustu kosningu tapaði
flokkurinn jöfnunarsætinu, sem
auðvitað er ekki sjálfgefið að hann
hafi. Menn sem "gefa sig í að miðla
upplýsingum í gegnum leiðara dag-
blaða verða að temja sér að fara
með rétt mál, nema þeir vilji hafa
þau orð Páls postula að það góða
sem ég vil geri ég ekki, en það
vonda sem ég vil ekki geri ég.
Höfundur er fyrrverandi
formaður kjördæm isrá ðs
Sjálfstæðisflokksins á
Austurlandi.