Morgunblaðið - 23.06.1991, Blaðsíða 20

20
MORC.UNMiAÐlí) SUNNUDACJUR Í2'3. UÖNÍ»í9§í
að hún varð forsætisráðherra rifj-
aði Cresson upp þegar kommúnist-
ar voru með í stjórninni 1981-1984
og sagðist mjög gjarnan hafa unn-
ið með þeim.
Kommúnistar voru ekki lengi að
átta sig á því hvað væri að gerast
og voru þeirra fyrstu viðbrögð við
forsætisráðherraskiptunum að for-
dæma stefnu stjórnar Rocards en
lýsa samtímis yfir ánægju sinni
með Edith Cresson. Fyrir nokkrum
dögum ákvað svo miðstjórn
Kommúnistaflokksins að þingmenn
Kommúnistaflokksins myndu ekki
greiða vantrauststillögu ■ gegn
stjórninni atkvæði sitt. Það höfðu
þeir hins vegar gert í nóvember í
fyrra. Þá snæddu þeir George
Marchais, formaður Kommúnista-
flokksins, og Pierre Mauroy, sem
nú er aðalritari Sósíalistaflokksins,
saman hádegisverð í síðustu viku,
Sósíalistar hafa ekki viljað gera
jafn mikið úr þessum þreifíngum
(sem eru þær fyrstu í sjö ár) og
kommúnistar og sagði talsmaður
forsetans að það væru kommúnist-
ar en ekki sósíalistar sem óttuðust
afhroð í næstu kosningum.
Náin samstarfskona
Mitterrands
Cresson er mjög flokksholl og
einn af dyggustu stuðningmönnum
Mitterrands. Þau kynntust fyrst er
hún starfaði fyrir hann í kosninga-
baráttunni fyrir forsetakosningarn-
ar 1965. Bauð Mitterrand sig þá
fram gegn sitjandi forseta Charles
de Gaulle, hershöfðingja. Síðan
hefur hún staðið við hans hlið.
Raunar svo þétt að sumir hafa
gefið í skyn að hún hafi á tímabili
verið eitthvað annað og meira en
náin samstarfskona forsetans. Eig-
inmaður Cresson segir það vera
„smekkleysu“ að gefa slíkt í skyn.
Hún sjálf lætur sér hins vegar ekki
eftir Steingrím Sigurgeirsson
EDITH Cresson, sem tók við embætti forsætisráðherra
Frakklands fyrir um mánuði, virðist ætla að taka upp
nýjan stíl ef miðað er við forvera hennar í embætti
Michel Rocard. Rocard er töluvert til hægri í Sósíalista-
flokknum og hann leitaðist við að ná samstöðu við borg-
arlegu flokkana í mörgum málum. Cresson er aftur á
móti frekar úr vinstri armi flokksins og eftir að hún
varð forsætisráðherra hefur Sósíalistaflokkurinn hallað
sér að Kommúnistaflokknum á ný. Þar sem ríkisstjórn-
in er að öðru leyti en hvað embætti forsætisráðherra
viðkemur nánast óbreytt verður samt varla um rnikla
stefnubreytingu að ræða á næstunni heldur fyrst og
fremst breytingu á yfirbragði stjórnarinnar.
stæðan er næstu
þingkosningar.
Franskir kjósend-
ur voru almennt
orðnir þreyttir á
ríkisstjórninni og
með því að gera
Cresson að forsætisráðherra, en
hún er ekki þekkt fyrir málamiðlan-
ir og fáguð vinnubrögð, vonast
Francois Mitterrand, Frakklands-
forseti, til þess að geta skerpt and-
stæðurnar í stjórnmálunum og
jafnvel vakið upp áhuga kjósenda
á ný. Hefur forsetinn notað orðið
„raflost" á kjósendur í þessu sam-
bandi. Einungis það að nýi forsæt-
isráðherrann er kona, sú fyrsta í
sögu landsins, er í sjálfu sér nóg
til að vekja gífurlega athygli og
hefur af mörgum verið gagnrýnt
sem auglýsingabrella.
Það er þó ekkert nýtt að Mitterr-
and veiti konum æðri embætti í
ríkari mæli en hefð er fyrir í Frakk-
landi en þess má geta að þær fengu
ekki kosningarétt þar í landi fyrr
en árið 1944. Þær eru þó ekki hóp-
ur sem hægt er að líta fram hjá
enda eru 53% franskra kjósenda
kvenmenn. Meðal kvenna sem hafa
náð langt í stjórnartíð Mitterrands
má nefna Martine Aubry, atvinnu-
málaráðherra, Frédérique Bredin,
íþróttamálaráðherra, Anne Lauv-
ergnon, einn af nánustu samstarfs-
mönnum forsetans í forsetahöllinni
Elysée, og Elisabeth Guigou, Evr-
ópumálaráðherra.
Lítill áhugi á nýrri „sambúð“
Undanfarið hefur fátt bent til
þess að Sósíalistaflokkurinn væri
líklegur til að ná meirihluta í næstu
þingkosningum sem eiga að fara
fram árið 1993. Þetta er þeim mik-
ið áhyggjuefni, ekki síst Francois
Mitterrand en kjörtímabil hans sem
forseta rennur ekki út fyrr en 1995.
Hefur hann lítinn áhuga á að eyða
síðustu árum sínum sem forseti
með borgaralega ríkisstjórn við
völd líkt og hann þurfti að búa við
síðustu ár fyrsta kjörtímabils síns,
það tímabil sem kennt er við
cohabitation eða sambúð.
Eftir valdatöku Mitterrands árið
1981 skipaði hann í fyrstu sem
forsætisráðherra harðlínusósíalist-
ann Pierre Mauroy. Nokkrum árum
síðar, eftir að vinstristefna stjóm-
arinnar hafði beðið efnahagslegt
skipbrot, varð Mauroy að víkja og
við embættinu tók ungur tækni-
krati að nafni Laurent Fabius.
Hann er nú forseti franska þings-
ins,
Árin 1986-1988 var eins og áður
sagði hægristjórn við völd undir
forsæti Jaeques Chiracs, borgar-
stjóra Parísar, en eftir að Mitterr-
and var kjörinn árið 1988 til að
gegna embætti Frakklandsforseta
sjö ár í viðbót boðaði hann til þing-
kosninga sem Sósíalistaflokkurinn
vann naumlega sigur í.
Eftir þingkosningarnar árið
1988 var helsta stefnumið Mitter-
rands svokölluð opnun gegn miðju
eða ouverture. Var þessi stefna
tekin upp af illri nauðsyn. Þó að
stjórn Chiracs hafi ekki haldið velli
í kosningunum voru sósíalistar ekki
með nægilegt fylgi til að geta
myndað stjórn alveg upp á eigin
spýtur. Reynslan af samstarfinu
við kommúnista í ríkisstjórn
Mauroys gaf ekki ástæðu til að
meta þann kost sem æskilegan á
ný og því til viðbótar var fylgi
Kommúnistaflokksins, sem eitt
sinn var stórveldi í frönskum stjórn-
málaheimi, orðið óverulegt. Ákvað
Mitterrand því að svipast um til
hægri við miðju. Fólst „opnunin“
aðallega í því að nokkrir þingmenn
miðjuflokka voru gerðir að ráðherr-
um. Þetta gerði stjórnina ekki eins
háða stuðningi Kommúnistaflokks-
ins og ella hefði verið. Sem forsæt-
isráðherra var skipaður Michel
Rocard sem fyrr á árum var lengst
til vinstri í
Sósíalistaflokknum og gamall
keppinautur Mitterrands um hver
ætti að vera forsetaefni flokksins.
Skipan hans í embættið átti því
rætur sínar að rekja til pólitískrar
nauðsynjar fremur en hlýleika
þeirra á milli. Rocard hefur færst
mjög til hægri síðasta áratuginn
og gátu sumir miðjumenn því vel
hugsað sér að vinna undir hans
stjórn. Það var forsetanum hins
vegar ekkert sérstakt ánægjuefni
að í skoðanakönnun eftir skoðana-
könnun voru vinsældir forsætisráð-
herrans sambærilegar ef ekki meiri
en vinsældir forsetans.
Ríkisstjóm Cressons hefur nú
snúið blaðinu algerlega við síðasta
mánuðinn hvað stjórnunarstíl varð-
ar með fullu samþykki forsetans.
Stefnan virðist vera að skerpa lín-
urnar á milli vinstri og hægri á ný
fyrir næstu kosningar. Þegar í
fyrsta viðtalinu sem hún veitti eftir
Mitlerrand og Cresson koma saman út af fundi árið 1968