Morgunblaðið - 23.06.1991, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ MIIMNINGAR SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 1991
Ottó J. Gunnlaugs-
son — Kveðjuorð
Fæddur 24. júní 1922
Dáinn 20. maí 1991
Fornvinur minn og æskufélagi,
Ottó Jóhannes Gunnlaugsson, var
jarðsettur frá Fossvogskirkju 27.
maí sl. Hann var fæddur í Dalhús-
um í Skeggjastaðahreppi, N-Múla-
sýslu, sonur hjónanna Oktavíu Jó-
hannesdóttur og Gunnlaugs Á.
Jónssonar, þá bónda þar og hrepp-
stjóra.
Ég ætla ekki að lýsa hér ævi-
ferli Ottós, það hafa aðrir gert, svo
ekki verður um bætt. Uppistaðan í
þessum fátæklegu línum eru bern-
skuminningar. Tryggð þessa æsku-
vinar í gegnum öldurót áranna var
mikil og gefandi. Mér koma í hug
þessar hugðnæmu ljóðlínur eins
skáldsins okkar: „Það tekur tryggð-
inni í skóvarp, sem tröllum er ekki
vætt.“
Það mun hafa verið á vordögum
1929, sem kynni okkar Ottós hóf-
ust. Þá flutti ég með foreldrum
mínum og systkinum að Höfn í
Bakkafirði. Mér, sveitastráknum,
leist í byijun ekki meira en svo á
þessa veraldarvönu drengi þarna í
þorpinu. Mig minnir að þeir væru
nú eitthvað að spila með mig sak-
leysingjann. En þetta lagaðist nú
fljótlega og innan tíðar var ég orð-
inn hlutgengur meðal minna jafn-
aldra. í þeim hópi var Ottó Jóhann-
es, þá alltaf kallaður Hanni. Eins
og gengur, vorum við nú ekki alltaf
í handraða, stráklingarnir. Fjörul-
all, ásamt tilheyrandi náttúrurann-
sóknum og gijótkasti, tóku mikinn
tíma. Að okkar mati voru þeir full-
orðnu oft óskiljanlega smámuna-
samir. Mismunandi sjónarmið ollu
stundum árekstrum, eins og gjarn-
an skeður. Þá þótti jafnan styrkur
að Ottó í hópnum, hann var sonur
verslunarstjórans og mikillar ættar
í mínum augum. Mæður okkar
munu hafa verið misjafnlega
ánægðar með mætingu í mat og
heimkomu að kvöldi.
Oft var líka dagsverkið strangt
og litlir menn gengu lúnir til hvílu.
Færeyingar stunduðu sjóróðra á
trillum frá Höfn yfir sumarið á
þessum árum. Á þeim frændum
okkar höfðum við strákarnir eins
konar matarást. Þeir seildust oft
ofan í kistur sínar eftir kexi og
gáfu okkur. Þótti það mesta lost-
æti, geymdist enda vel í vasa. Þeg-
ar ég lít til baka, finnst mér landinn
ekki alltaf hafa rækt frændsemi
sem skyldi við þessa hæglátu heið-
ursmenn.
Haustið 1930 flutti fjölskylda
mín búferlum til Akureyrar. Tæpum
tveim árum síðar kom fjölskylda
Ottós einnig til bæjarins. Þá var
faðirinn, Gunnlaugur, orðinn sjúkur
og lést vorið eftir. Á tímum kreppu
og atvinnuleysis stóð ekkjan ein
uppi með fimm börn. Með fádæma
dugnaði, studd af eldri börnunum,
tókst henni að vinna bug á erfiðleik-
unum. — Það kom af sjálfu sér, að
við Ottó endurnýjuðum gömul
kynni. Hér gekk nágranni okkar,
Stefán Júlíusson, til liðs við okkur
og varð æsku- og ævifélagi. Mörg
vorkvöldin undum við okkur í fót-
bolta eða slagbolta á Bæringstún-
inu, með liði úr nágrenninu. Stund-
um gengu ungar stúlkur úr næstu
húsum í leikinn með okkur, og
fannst okkur eðlilega mikið til um
það. Bernsku- og unglingsárin á
Akureyri liðu fljótt við leik, nám
og störf.
Ásamt móður og systkinum flutti
Ottó til Reykjavíkur 1942. Mörg
ár vorum við í stöðugu bréfasam-
bandi, en ferðir milli fjarlægra staða
þá meira mál en í dag og efnin
minni. Eftir styijaldarlok og fram
til ársins 1959, er ég fluttist til
Reykjavíkur, átti ég margar ferðir
til borgarinnar, ýmist einn eða með
ættingjum. Alltaf var sjálfgefið að
fara til Ottós á Lynghagann og við-
tökurnar ætíð jafn hlýlegar hjá
móður hans og systkinunum. —
Eitt atvik er mér minnisstætt frá
þessum tíma, sem raunar lýsir Ottó
vel. Þannig var, að við fórum sam-
an nokkrir kunningjar á dansleik.
Þá skeði það, meðan ég var að
dansa, að maður nokkur við nálægt
borð hafði tekið stólinn minn til
sinna þarfa, þrátt fyrir andmæli.
Er mér sagt hver valdur sé að hvarf-
inu, en læt kyrrt liggja, enda eng-
inn kjarkmaður. Kemur nú Ottó
aðvífandi og eru sögð tíðindin.
Bregður hann við hart, kveður eng-
an skulu ræna okkur stólum, stikar
brúnaþungur til mannsins og grípur
í stólbakið. Ekki veit ég orðaskipti
þeirra, en maðurinn stendur sein-
lega á fætur og er sýnilega brugð-
ið. Lætur nú lausan stólinn. Mun
honum ekki hafa þótt Ottó árenni-
legur, enda hár og herðabreiður og
karlmenni að burðum.
Eftir að ég settist að í Reykjavík
og stofnaði eigið heimili komum við
af og til á Lynghagann. Ekki var
konu minni eða börnum þar síður
tekið en mér. Heimilisfólkið var
gestrisið og barngott á þeim bæ.
Við Ottó blésum í gamlar glæður
og áttum saman marga góða stund.
Árið 1968 flutti ég svo með fjöl-
skylduna til Akureyrar. Þá vorum
við Ottó bréflatir orðnir og sam-
skiptin stopulli en áður, en vináttan
æ hin sama.
Ottó var svipmikill, rösklegur í
fasi og vakti hvarvetna' athygli.
Hann var maður útivistar og hollra
lífshátta. Hann kvæntist ekki, en
segja má að hann hafi verið giftur
listagyðjunni. Myndlist og tónlist
var hans hálfa líf, einkum dáði hann
stórsöngvara, lífs og liðna. Sjálfur
var hann góður tenór og listmálari,
stundaði um tíma myndlistarnám á
Englandi. Nokkrar málverkasýn-
ingar hélt hann við góðan orðstír.
Myndefnið var'oft skip og sjór, þar
mun hafa gætt áhrifa frá æskuár-
unum fyrir austan. — Ottó hafði
næmt skopskyn og oft bráð-
skemmtilegur í samræðum. Hann
var atorkumaður að hveiju sem
hann gekk, heiðarlegur, traustur
og hlýr.
Ég og mitt fólk þökkum góðum
dreng samfýlgdina og vottum að-
standendum samúð.
Jesús sagði: „Ég lifi, og þér
munuð lifa.“ Það er dýrlegur boð-
skapur. Við hittumst hinum megin.
í Guðs friði.
Barði Benediktsson
Ingólfur Guðmunds
son, Sauðárkróki
Fæddur 19. apríl 1929
Dáinn 16. júní 1991
Hann Olli er dáinn. Að kveldi 16.
júní barst mér þessi harmafregn
suður yfir heiðar. Ekki hvaflaði að
mér þegar ég kvaddi Oall á verk-
stæðinu hans fyrir nokkrum dögum
að það yrði hinsta kveðjan. Hress
að vanda kallaði hann á mig og
óskaði mér góðrar ferðar og vonað-
ist til að sjá mig sem oftast í sum-
ar. Fundir okkar verða ekki fleiri
en næst þegar ég kem á Bifreiða-
verkstæðið Áka mun ég fínna fyrir
nærværu hans.
Það var gaman að koma til Oila
á skrifstofuna að semja um greiðsl-
ur á reikningunum. Olli hafði skoð-
anir á hlutunum, hvort sem þeir
voru andlegir eða veraldlegir, póli-
tískir eða ópólitískir, og það voru
oft skemmtilegar umræður sem
fram fóru okkar á milli. Hann fylgd-
ist vel með og var ekki að liggja á
því ef honum líkaði eitthvað illa.
T.d. var hann ekki ánægður yfír
því að enginn okkar bræðranna
ætlaði að starfa við hlið föður okk-
ar en gat samt vel sætt sig við störf
okkar á öðrum slóðum. Olli sagðist
geta farið áhyggjulaus frá verk-
stæði sínu, Áka, þar sem það væri
í góðum göndum Jóhanns sonar
síns og fjölskyldu sinnar. Það er
mín vissa að þar fór Olli með rétt
mál.
Með fráfalli Olla er höggvið skarð
í hópinn við Hólaveginn. Fyrir rúm-
um 30 árum hófu Olli og Fjóla
Þorleifsdótir búskap í götunni
ásamt fleiri ungum hjónum og með-
al þeirra voru foreldrar mínir. Með
þessum fjölskyldum tókust kærleik-
ar og æ síðan hefur ákveðið tryggð-
arsamband haldist. Hin síðari ár
styrktist samband okkar Olla og
fyrir mér kom í ljós maður gæddur
miklum náungakærleika. Mér er
minnisstætt þegar ég kom nýlega
norður á Krók eftir vetursetu syðra,
að fyrsti maðurinn til að heilsa mér
og bjóða mig velkominn var Olli,
drengurinn úr dalnum eins og hann
gjarna kynnti sig.
Olli ólst upp í Laxárdal á Skaga
í landi Þorbjargarstaða, þar sem
sonur hans Þorleifur býr, höfðu
Fjóla og hann komið sér upp huggu-
legum sumarbústað, Bakkakoti.
Það veit ég að Bakkakot var þeim
griðastaður, staður sem þau lögðu
mikla rækt við að byggja upp og
fegra. Handverk Olla í Bakkakoti
sýnir að þar fór mikill hagleiksmað-
ur.
Olli o g Fjóla eignuðust 3 syni sem
allir eru uppkomnir. Þeir eru Þor-
leifur, Guðmundur Orn og Jóhann
Helgi. Fjólu og ijölskyldunni af
Hólavegi 21 sendi ég innilegar sam-
úðarkveðjur frá okkur við Hólaveg
22. Minningin lifír um góðan dreng,
drenginn úr dalnum.
F.h. fjölskyldunnar
á Hólavegi 22,
Björn Jóhann
Olli er horfínn, er ekki hér. Við
sjáum hann ekki á Hólaveginum,
ekki á Bakkakotinu, og á verkstæð-
inu er stóliinn hans auður. Hann
sem við gátum leitað til þegar við
áttum erfitt, hann sem alltaf átti
til öxl að gráta við, uppörvun, gleði
og lífskraft. Það voru auðvitað ekki
alltaf jólin að þekkja hann Olla,
stundum var hann okkur erfíður
og þolinmæði okkar á þraut. En svo
miklu oftar stóð hann við hlið okk-
ar tilbúinn að veita aðstoð. Hann
hafði svo mikla hlýju að gefa, svo
mikla lífsgleði, kraft og áhuga sem
hann var reiðubúinn að veita, í
búskapnum á Þorbjargarstöðum, í
endurbyggingunni á læknishúsinu,
á verkstæðinu og bygginguna á
Dalatúninu. Við eigum allar sér-
stakar minningar um hann eitthvað
sem hann gerði sérstaklega fyrir
okkur. Þegar hann var sendur er-
inda fyrir syni sína og kom með
eitthvað óvænt „handa stelpunum".
Þegar hann gerði tilraun til að aka
út á Bakkakot með ís í brauðformi
fyrir ófríska tengdadóttur sína sem
langaði í ís. Þegar hann færði ann-
arri reiðstígvél til að hún kæmist
með honum á hestamannamótið.
Öll skiptin sem hann sagði okkur
að við ættum hann alltaf að hvern-
ig sem þessir synir hans væru og
var hann næstum búin að telja okk-
ur trú um að við hefðum bara gifst
þeim til að eignast hann fyrir
tengdapabba. Við minnumst áhuga
Gunnlaug Jóhanns-
dóttir - Minning
hans og hlýju gangvart barnabörn-
unum, hvernig hann var tilbúinn
að legga sig allan fram til að styðja
þau, aðstoða við að líta eftir þeim,
fara með þau út að keyra og vekja
athygli þeirra á þeim fjölmörgu
hlutum í umhverfínu sem hann
hafði áhuga á. Þau sem komin voru
á unglingsárin fundu í honum jafn-
aldra og félaga. Þau litlu fundu afa
sem sýndi þeim brennuna á gaml-
árskvöld, hátíðahöldin á 17. júní,
lömbin á vorin, bátana í höfninni
og margt fleira.
Það var honum mikið kappsmál
að halda Qölskyldunni saman,
skipuleggja reiðtúra, ökuferðir og
aðrar sameiginlegar „uppákomur"
fjölskyldunnar. Áhuginn og kraft-
urinn var svo mikill að honum tókst
að skipuleggja reiðtúr þar sem hann
kom okkur öllum á hestbak í átta
tíma samfleytt og sumir höfðu aldr-
ei sest á hest áður. Hann hafði
okkur líka af stað í stuttan kvöld-
rúnt á sunnudegi sem ekki endaði
fyrr en í Hvítárnesi undir morgun.
Núna þegar við syrgjum hann
og söknum hans þá finnum við að
þrátt fyrir það sem við höfum misst
þá er hann búinn að gefa okkur svo
margt sem ekki verður frá okkur
tekið. Hann skilur ekki eftir sig
tóm, við eigum eftir tilfinningu um
hlýju og nærveru þegar við hugsum
um hann, við eigum eftir gleðina
við allar skemmtilegu minningarn-
ar. I sorginni getum við brosað
þegar við rifjum upp minningarnar.
Hann er ekki horfinn þótt við sjáum
hann ekki. Hann verður hjá okkur
á meðan við munum og finnum til.
Sísi, Brynja og Hrönn
Fædd 8. júlí 1912
Dáin 18. maí 1991
Um hvítasunnuhelgina varð móðu-
ramma okkar, Gunnlaug Jóhanns-
dóttir, eða Gullý amma eins og við
kölluðum hana alltaf, bráðkvödd á
heimili sínu í Reykjavík. Útför henn-
ar hefur þegar farið fram í kyrrþey,
en þannig hafði amma óskað eftir
að málum yrði hagað þegar að því
kæmi.
Á stundu sem þessari horfum við
gjarnan til baka og rifjum upp endur-
minningar fyrri tíma. Gullý amma á
stóran hlut í æskuminningum okkar
systkinanna, því hún var tíður gestur
á heimili okkar. Hún var okkur góð
amma, Hún var amma sem sagði
okkur sögur í æsku, gaukaði að okk-
ur sælgætismola þegar enginn sá
til, safnaði með okkur frímerkjum
og þegar við misstum áhugann á
því, hélt hún áfram að safna þeim
fyrir okkur. Amma var mikill fagur-
keri. Hún hafði gaman af fallegum
fötum, myndlist og sérstaka ánægju
hafði hún á ljóðum og skáldskap.
Hún var óþreytandi við það að fara
með Ijóð fyrir okkur, aðallega eftir
þekkt Ijóðskáld en einnig eftir hana
sjálfa. Hún hafði nefnilega gaman
af að fást við að yrkja ljóð fyrir
sjálfa sig.
Eitt er okkur sérstaklega minnis-
stætt, en það voru pakkarnir frá
ömmu þegar við vorum fjarri heimil-
inu. Hvoit sem við vorum sumar-
langt í sveitinni eða áralangt erlend-
is, þá var hún ekki í rónni nema að
senda okkur pakka og í honum
kenndi ýmissa grasa. Þegar eitthvert
okkar dvaldist erlendis við nám eða
störf í styttri eða lengri tíma sá
amma til þess að reglulega komu
pakkar með dagblöðum, harðfiski og
rauðum ópal. Þá var nú veisla í kot-
inu. Pakkarnir vöktu alls staðar
mikla athygli fyrir einkum tvennt,
en það var annars vegar fádæma
mikið úrval frímerkja sem endurspe-
glaði áhuga hennar á frímerkjum og
hins vegar lyktin af harðfisknum.
Póstberamir voru fljótir að koma af
sér pökkunum frá henni ömmu.
Gullý amma giftist afa okkar
heitnum, Ásbirni Olafssyni stórkaup-
manni, og eignaðist með honum tvær
dætur, þær Ólafíu og Unni Grétu.
Amma og afi slitu síðan samvistir
eftir nokkurra ára hjópaband. Barna-
börn ömmu eru sex. Ólafía, sem allt-
af er kölluð Lollý, á okkur systkinin
Ásbjörn, Ástu Friðriku, Guðmund
Karl, Gunnlaug Rafn og Ólaf Björn.
Barnabarnabörnin eru fjögur, þar af
eitt fósturbarn. Unnur Gréta, sem
alltaf var kölluð Lamba, átti einn
son, Ólaf eða Tjolla. Lamba lést fyr-
ir nokkrum árum langt fyrir aldur
fram, skömmu eftir að Tjolli sonur
hennar lenti í alvarlegu slysi. Afleið-
ingar þess settu mark sitt á líf hans
og allrar fjölskyldunnar. Þessi áföll
voru ömmu ákaflega erfið og ekki
tóku þau síður á mömmu okkar.
Amma átti við slæman sjúkdóm
að etja allt sitt líf, en hún þjáðist
af astma. Hún lá oft langdvölum á
sjúkrahúsum hér á landi sem erlend-
is. Þessi sjúkdómur og álag hans
hafði eðlilega mikil áhrif á líf hennar
og okkar íjölskyldunnar. Það var þó
einkum einn bakhjarl sem amma gat
ávallt reitt sig á og hafði ómælda
þolinmæði við að sinna henni hvernig
sem ástatt var, en það var mamma
okkar. Hún var ömmu sú besta dótt-
ir sem nokkur getur hugsað sér.
Amma var Tjolla frænda ákaflega
góð og skipaði hún stóran sess í
hans hugarheimi og lífí eftir slysið.
Það er því Tjolla erfitt að kveðja
elsku ömmu sína hinstu kveðju. Én
hann veit eins og við hin að nú eru
allar þrautir ömmu á enda og nú líður
henni vel. Við minnumst hennar með
virðingu og þakklæti fyrir allt sem
hún gerði fyrir okkur. Guð blessi
minningu Gullý ömmu.
Dótturbörn