Morgunblaðið - 09.08.1991, Page 20

1
20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. AGUST 1991
Morðið á Shapour Bakhtiar í Frakklandi:
Getgátur um aðild and-
stæðinga Rafsanjanis
Lögreglan leitar þriggja írana í tengslum við rannsóknina
Nikosiu, París. Reuter.
SHAHPOUR Bakhtiar, síðasti forsætisráðherra Reza Pahlevis ír-
anskeisara, er hrakinn var frá völdum 1979, fannst myrtur á heim-
ili sínu í einu af úthverfum Parísar í gær ásamt aðalráðgjafa sín-
um. Þeim hafði verið banað með eggvopnum en óljóst er hvenær
morðin voru framin og hveijir voru að verki. Að sögn franskra
yfirvalda leitar lögreglan þriggja Irana sem vitað er að heimsóttu
Bakhtiar á miðvikudagskvöld. Iranskur útlagi telur líklegt að harðl-
ínuklerkar í Iran, sem andvígir eru slökunarstefnu Hashemis Raf-
sanjanis forseta, hafi staðið að ódæðinu.
Það hefur vakið furðu að tilræð-
ismenn skyldu geta komist inn á
heimilið en fjórir lögreglumenn
gættu öryggis Bakhtiars allan sól-
arhringinn. Þeir leituðu á mönnun-
um þrem á miðvikudag en fundu
ekkert grunsamlegt. Bakhtiar, sem
var 76 ára að aldri, flúði frá íran
nokkrum mánuðum eftir valdatöku
shítaklerkanna og 1980 reyndi lí-
banskur ofsatrúarmaður að drepa
hann í París. írönsk stjómvöld
beittu sér mjög til að fá tilræðis-
mennina lausa en í öðrum tilvikum,
er útlægir andstæðingar klerkanna
hafa verið drepnir, hefur stjómin
í Teheran annaðhvort þagað þunnu
hljóði eða neitað allri aðild að
verknaðinum.
Bakhtiar var forystumaður í
útlagahópi fijálslyndra andstæð-
inga klerkanna en keisarinn skip-
aði hann í embætti í lok valdaferils-
ins, þrátt fyrir andstöðu Bakhtiars
við stefnu keisarans, og var það
talin örvæntingarfull tilraun til að
friða andstæðinga stjórnvalda.
Bakhtiar sat aðeins að völdum í
rúman mánuð. Eftir valdatökuna
1979 dæmdu klerkarnir hann og
ellefu aðra háttsetta embættis-
menn keisarans, er flúið höfðu land
eða voru í felum, til dauða. Margir
þeirra em þegar fallnir fyrir morð-
ingjahendi. Einn af aðstoðarmönn-
um Bakhtiars var stunginn til bana
við heimili sitt í apríl sl. af óþekkt-
um_ tilræðismanni.
Á síðasta ári náðaði franska
stjórnin fímm menn sem áttu aðild
að tilræðinu við Bakhtiar 1980, er
olli dauða fransks lögreglumanns
og saklauss vegfaranda. Tilræðis-
mennimir höfðu verið dæmdir í
lífstíðarfangelsi en Frakkar hafa
að undanfömuJagt sig mjög fram
um að bætá samskiptin við íran
og var náðunin þáttur í þeirri
stefnu. Utanríkisráðuneytið í París
fordæmdi í gær morðið á Bakhtiar
og sagðist vænta þess að málið
yrði upplýst að fullu. Gæsla var
strax aukin við landamærastöðvar.
Ayatollah Mehdi Rouhani, sjálf-
skipaður leiðtogi útlægra shíta í
Evrópu, sagðist hafa fengið viðvör-
un fyrir tíu dögum um að íranskir
tilræðismenn væm komnir til
Frakklands. Rouhani taldi að
morðin hefðu verið framin af and-
stæðingum Rafsanjanis íransfor-
seta úr röðum klerkanna, ofstækis-
manna er væm á móti slökunar-
og sáttastefnu forsetans gagnvart
Vesturlöndum.
Reuter
Shapour Bakhtiar í fylgd franskra lögreglumanna árið 1980. Skömmu
áður hafði hann komist naumlega undan er nokkrir tilræðismenn
reyndu að myrða hann.
Uppstokkun í ríkis-
stj órn Grikklands
Aþenu. Reuter.
KONSTANTÍN Mitsotakis, for-
sætisráðherra Grikklands, til-
kynnti á miðvikudag að hann ætl-
aði að stokka upp ríkisstjóm sína,
sem setið hefur síðan í apríl í
fyrra, og taka efnahagsmál lands-
ins fastari tökum. Ráðherralisti
var birtur í gær og tók þá nýja
stjórnin formlega við störfum.
Breytingar þessar koma í kjölfar
mikillar gagnrýni á Mitsotakis fyrir
að láta fjölskyldu sína hafa of mikil
pólitísk áhrif. í síðasta mánuði sagði
Stavros Dimas, iðnaðar-, orku- og
tæknimálaráðherra, af sér embætti
eftir að hafa átt orðasennu við eigin-
Aðgerðir tyrkneska hersins á landamærunum að Irak:
Stjórn Saddams Husseins mót-
mælir hernaðinum gegn PKK
Tyrkir sagðir ætla að koma upp varnarsvæði á írösku landsvæði
Istanhúl, Ankara, Nikosiu. Reuter, The Daily Telegraph.
ÍRAKAR mótmæltu í gær hemaðargerðum Tyrlqa á landamærum ríkj-
anna en tyrkneski herinn hefur undanfarna daga gert harða hríð að
búðum vinstrisinnaðra skæraliða úr röðum tyrkneskra Kúrda er hafa
aðsetur i írak. Þaðan hafa þeir gert skyndiárásir yfir landamærin.
Utanríkisráðuneytið í Ankara neitaði að taka við formlegum mótmæl-
um íraska sendiherrans og var því borið við að „engin ástæða“ væri
til mótmæla.
tyrkneska hermenn frá því hann hóf
baráttu sína fyrir sjö árum. Að sögn
talsmanna peshmerga-skæruliða
hafa 29 kúrdískir flóttamenn í norð-
urhéruðunum fallið í árásum Tyrkja
undanfarna daga og allmargir særst.
Embættismenn í Ankara segja að
helstu leiðtogum íraskra Kúrda, Jalal
Talabani og Massoud Barzani, hafi
verið skýrt frá árásum Tyrkja áður
en þær hófust en ekki fer spumum
af viðbrögðum þeirra.
konu Mitsotakis í móttöku í gríska
sendiráðinu í Moskvu. Einn ráðher-
ranna sem var rekinn er dóttir Mitso-
takis, Dora Bakojannis, en hún
gegndi embætti aðstoðarforsætisráð-
herra. Þá kom á óvart að einn vinsæl-
asti ráðherrann, Stefanos Manos
umhverfisráðherra, missti embætti
sitt og í hans stað var settur Akkiles
Karamanlis, bróðir Grikklandsfor-
seta, Konstantíns Karamanlis. Ráð-
herrar utanríkis-, varnar- og efna-
hagsmála héldu embættum sínum
og í heild urðu breytingarnar á ríkis-
stjórninni ekki svo ýkja miklar.
Mitsotakis sagði á blaðamanna-
fundi eftir að nýju ráðherrarnir sóru
embættiseiða að helsta verkefni
stjórnarinnar væri að vinna bug á
efnahagsvanda landsins en verðbólga
er hvergi meiri í löndum Evrópuband-
alagsins en í Grikklandi eða 22,8%
á síðasta ári. íjárlagahalli þessa árs
er talinn munu verða um 850 millj-
arðar ÍSK.
Stjórnmálaskýrendur hafa sagt að
Mitsotakis hafi með uppstokkuninni
á ríkisstjóm sinni viljað sýna fram á
að hann léti fjölskyldu sína ekki hafa
áhrif á ákvarðanir sínar.
Tyrkneskur liðsforingi sagði að
aðgerðunum yrði hætt strax og tak-
markinu, að bijóta skæmliðana á bak
aftur, væri náð. Fréttamenn breska
blaðsins The Daily Telegraph full-
yrða að Tyrkir hyggist koma upp
■ ISLAMABAD - Sardar Abdul
Qayyum, nýskipaður forsætisráð-
herra þess hluta Kasmír-héraðs sem
tilheyrir Pakistan, segir að íslamskir
dómarar verði að hafa skegg. Qayy-
um hefur kvartað yfir skorti á mönn-
um sem hafi bæði þekkingu á trúar-
brögðunum og skilning á vísindum
nútímans — og væra skeggjaðir þar
að auki. Qayyum sagði að ekki væri
hægt að ráða menn sem þekkingu
hefðu á hvoram tveggja fræðunum
nema þeir væra skeggjaðir.
■ BONN - Talsmenn Treuhand-
eignarhaldsfyrirtækisins sögðu í gær
að Treuhand hefði nú selt u.þ.b.
fjórðung fyrram austur-þýskra rík-
isfyrirtækja en fyrirtækið hefur
umsjón með einkavæðingu þeirra.
Birgit Breuel framkvæmdastjóri
sagði að Treuhand hefði selt meira
en 3.000 fyrirtæki af þeim sem því
var falið að selja eða loka. Þetta
væru milli 20 og 30% af heildarfjöld-
anum en erfítt væri að reikna það
út nákvæmlega þar sem mörgum
þeirra 8.000 fyrirtækja sem Treu-
hand var ætluð umsjón með hefur
verið skipt upp í minni einingar.
Breuel sagði að sala fyrirtækjanna
sem hefðu verið einkavædd til loka
júlímánaðar hefðu færtTreuhand um
440 milljarða ÍSK.
fimm km breiðu vamarsvæði með-
fram landamæranum á írösku landi
til að hindra árásir skæraliða.
í Persaflóastríðinu sakaði Saddam
Hussein Iraksforseti Tyrki um að
bollaleggja innrás í norðurhérað ír-
aks í því skyni að ná svæðunum
undir sig en Tyrkir réðu öldum sam-
an yfir mestum hluta Mið-Austur-
landa, þ. á m. írak. Tyrkneski herinn
hafði í gær sótt allt að tíu km inn í
írak í tangarsókn gegn skæraliðum,
að sögn talsmanna hersins. Tyrk-
neska fréttastofan sagði að F-104
og F-4 herþotur flughersins hefðu
ráðist á skotmörk í norðurhluta íraks
í gær og þyrlur hefðu einnig gert
árásir á skæraliðabúðir. Óljóst er um
mannfall í röðum skæraliða. íraski
herinn hélt á brott frá þessum svæð-
um í apríl er herlið bandamanna var
flutt á vettvang til að koma upp
verndarsvæðum fyrir hundrað þús-
unda Kúrda eru þá áttu í vök að
veijast gegn heijum Saddams Hus-
seins. Bandamenn hafa dregið her
sinn á brott en hafa nokkur þúsund
manna lið í Tyrklandi, reiðubúið að
hefjast handa ef írakar ráðast gegn
Kúdrum á ný.
Nú ráða herflokkar íraskra Kúrda,
svonefndir peshmerga, mestu í Norð-
ur-írak. Þeir styðja ekki róttækar
kröfur tyrkneska skæruliðahópsins
er nefnist Kúrdíski verkamanna-
flokkurinn (PKK). Hann krefst sjálf-
stæðis Kúrdahéraðanna í Tyrklandi
en nær fímmtungur íbúa þar í landi
er talinnkúrdískur..Um3.200 manns .
hafa fallið í átökum flokksins við
Allt stefnir í spennandi
kosningabaráttu í Svíþjóð
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, fréttaritara Morgunblaðsins.
SUNNUDAGINN 15. september munu nærri sjö milljónir Svía
ganga til kosninga. Þá verður kosið til þjóðþingsins, til bæjar-
og sveitarstjórna í 284 sveitarfélögum og til 24 lénsþinga um
allt land. Kosningar til sóknarnefnda hinna 284 sveitarstjórna
munu verða þann 20. október.
Fleiri flokkar taka nú þátt. í
kosningabaráttunni í Svíþjóð en
nokkru sinni áður og alls átta
flokkar hafa möguleika á að koma
mönnum inn á þjóðþingið. Til þess
þarf að uppfylla svokallaða fjög-
urra prósenta reglu sem í stuttu
máli kveður á um að sérhver
flokkur verði að hafa a.m.k.
275.000 atkvæði á bak við sig til
að ná manni inn á þjóðþingið.
Flokkarnir átta eru: Miðflokk-
urinn, Þjóðarflokkurinn, Kristilegi
flokkurinn, Hægriflokkurinn
(Moderaterna), Jafnaðarmanna-
flokkurinn, Vinstri flokkurinn,
U mhverfísverndarflokkurinn
(græningjar) og Nýtt lýðræði.
Samkvæmt skoðanakönnunum
í vor er Umhverfísverndarflokkur-
inn sá eini þeirra sem á á hættu
að fá ekki mann kosinn, en flokk-
urinn fékk í fyrsta sinn fulltrúa á
. þing j.kosningunum. fyrir_þremur
árum. Kristilegi flokkurinn og
Nýtt lýðræði eru öruggir með
menn inn, kannanir hafa sýnt að
þeir hafa 8-10% fylgi. Þetta hefur
leitt til mikilla kærleika á milli
formanna þeirra, Alfs Svenssons,
sem gegnt hefur formennsku í
Kristilega flokknum í 20 ár, og
Ians Wachtmeisters, formanns
Nýs lýðræðis og flokksbróður
hans, skemmtanakóngsins Berts
Karlssons. Óánægjuframboð Nýs
lýðræðis hefur reynst rótgrónu
flokkunum óþægur ljár í þúfu, en
það var stofnað vegna óánægju
með hefðbundnu pólitíkina, sem
ber keim af mörgum kosningadeil-
um og ágreinirrgi í þjóðþinginu.
Ef Jafnaðarmannaflokknum á
að gefast kostur á að mynda ríkis-
stjórn að kosningum loknum í
haust verður hann að auka fylgi
sitt úr þeim 30% sem hann hefur
nú samkvæmt skoðanakönnun-
um, í tæp 40%. Flestir spá því að
Jafnaðarmannaflokkurinn leiti
samstarfs við Miðflokkinn, sem
útilokar að mestu leyti að til sam-
starfs leiðtoga borgaralegu flokk-
anna, þeirra Bengts Westerbergs
úr Þjóðarflokknum og Carls Bildts
úr Hægriflokknum, komi. í sam-
eiginlegri yfírlýsingu sem gefín
var út í ársbyijun var formanni
Miðflokksins, Olof Johansson,
ekki boðin þátttaka í samstarfinu.
Það er afar stirt á milli þessara
þriggja flokka sem voru saman í
ríkisstjómum borgaraflokkanna á
áranum 1976-1982.
Kosningabaráttunni lýkur með
kappræðum formanna flokkanna
í sjónvarpi og útvarpi þann 13.
september. Þar verður bryddað
upp á þeirri nýbreytni að bjóða
formönnum Kristilega flokksins
og Nýs lýðræðis þátttöku þótt
þessir flokkar hafi nú enga þing-
menn, en hingað til hefur sænska
útvarpið krafist þess að einungis
flokkar sem hafa menn á þingi
fái að koma fram í þessum um-
ræðum.