Morgunblaðið - 24.08.1991, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ LAÚGARDAGUR 24. ÁGÚST 1991
Reuter
Alexander Bessmertnykh utanríkisráðherra var neyddur til að segja
af sér í gær. Bessmertnykh, sem er 57 ára, var áður sendiherra
Sovétríkjanna í Bandaríkjunum.
Mannaskipti í Sovétríkjunum:
Gorbatsjov setur
Bessmertnykh af
Gorbatsjov skipar nýjan yfirmann KGB
auk innanríkis- og varnarmálaráðherra
Moskvu. Reuter.
Utanríkisráðherra Sovétríkjanna, Alexander Bessmertnykh,
sagði af sér í gær. Lýsti hann því yfir að hann hefði verið neydd-
ur til afsagnarinnar eftir að Míkhaíl Gorbatsjov forseti gagn-
rýndi hann á rússneska þinginu fyrir að „aðhafast ekkert“ á
meðan á valdaráninu stóð. Bessmertnykh er fjórði ráðherrann
sem missir stöðu sína í kjölfar valdaránsins.
Gorbatsjov sagði Bessmertnykh
ekki hafa tekið eindregna afstöðu
til valdaránsins. „Ég leysti hann frá
störfum," sagði Gorbatsjov. I við-
tali við bandarísku sjónvarpsstöðina
ABC sagðist Bessmertnykh hafa
átt símtal við forsetann þar sem
Gorbatsjov lýsti þeirri skoðun að
ráðherrann hefði „ekkert aðhafst"
þá þijá daga sem neyðarástandið
hefði varað. „Við ræddum stöðu
mína og ég hef nú sagt af mér,“
sagði utanríkisráðherrann fyrrver-
andi og bætti því við að ásakanir
Gorbatsjovs væru „alrangar".
Bessmertnykh kvaðst hafa verið
veikur á meðan á valdaráninu stóð
og sagðist ekki hafa fengið fram á
hveiju Gorbatsjov byggði afstöðu
sína.
Bessmertnykh hefur verið gagn-
rýndur af umbótasinnum fyrir að
hafa ekki mótmælt valdaráninu fyrr
en á miðvikudag. Andrej V. Fedorov
aðstoðarutanríkisráðherra segir í
opnu bréfí sem birtist í Komsomol-
skaja Pravda á föstudag, að ráðu-
neytið hafi skipað sendiherrum sín-
um að reyna að telja stjórnvöld á
Vesturlöndum á að viðurkenna
neyðarnefndina. í bréfinu segir að
fjöldi sendiherra hafi tekið niður
myndir af Gorbatsjov þegar skipun
ráðuneytisins barst. „í raun má líkja
utanríkisráðuneytinu við portkonu,
sem hugsar eingöngu um hver borgi
hæsta verðið,“ skrifar Fedorov og
leggur til að þeim sem rannsaka
afstöðu utanríkisráðherrans verði
fengin í hendur skjöl sem staðfesti
að ráðuneytið hafi verið bandamað-
ur neyðamefndarinnar.
Bessmertnykh, sem talinn hefur
verið umbótasinni, er annar ut-
anríkisráðherrann sem segir af sér
á níu mánuðum. Hann tók við af
Edúard Shevardnadze og fylgdi
stefnu hans um samstarf við Vest-
urveldin. Á áttunda og níunda ára-
tugnum var hann einn af aðalsamn-
ingamönnum Sovétmanna í afvopn-
unarviðræðum stórveldanna og
varð aðstoðarutanríkisráðherra
Andrejs Gromykós og síðar She-
vardnadze.
Bessmertnykh er fjórði ráðherr-
ann sem hættir í kjölfar valdaráns-
ins. Gorbatsjov rak Valentín Pavlov
forsætisráðherra og Dmítríj Jazov
varnarmálaráðherra en Borís Púgo
innanríkisráðherra framdi sjálfs-
morð á fimmtudag.
Haft var eftir Borís Jeltsín Rúss-
landsforseta að Gorbatsjov hefði
skipað Vadím Bakatín yfirmann
öryggislögreglunnar KGB en hann
var innanríkisráðherra á undan
Borís Púgó. Yfirmaður flughersins,
Jevgení Shaposníjkov hershöfðingi,
tekur við stöðu varnarmálaráðherra
en Míkháíl Mojsejev, fyrrum forseti
herráðsins, gegndi embættinu að-
eins í einn dag. Hann var settur
af vegna ásakana um að hafa starf-
að fyrir neyðarnefndina. Nýr inn-
anríkisráðherra Sovétríkjanna verð-
ur Viktor Baranníkov, fýrrverandi
innanríkisráðherra Rússlands.
Kijútsjkov kveðst
ekki sjá eftir neinu
Dmítrý' Kijútsjkov, fyrrum yfirmaður KGB, situr nú í fangelsi fyrir
aðild sína að valdaráninu i Kreml.
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
VLADIMÍR Kijútsjkov, fyrrum
yfirmaður sovésku öryggislög-
reglunnar KGB, sagði í sjón-
varpsviðtali að hann iðraðist
einskis og kvaðst vona að rann-
sókn myndi leiða til þess að hann
yrði látinn laus. Krjútsjkov var
einn leiðtoga valdaránsins á
mánudag og situr nú í fangelsi.
„Ég held aA ég hafí aldrei gert
neitt það í lífi mínu sem föðurland-
ið gæti erft við mig nú,“ sagði
Kijútsjkov í viðtali, sem bandaríska
sjónvarpsstöðin CBS fékk á so-
véskri myndbandsspólu.
Kijútsjkov var í haldi þegar við-
talið var tekið á ótilgreindum stað
fyrir utan Moskvu. „I upphafi verð
ég að segja þér að í hjarta mínu,
djúpt í sálu minni, er ég altekinn
hrikaiegum tilfinningum,“ sagði
Kijútsjkov. „Ég tek allt sem gerst
hefur mjög nærri mér. Allt líf mitt
rifjast upp fyrir mér, starfsferill
minn, atvinna mín, og ég held að
ég hefði valið að feta í sömu sporin
fengi ég ráðið nú . . . Ef ég gæti
snúið við rás tímans um fimm eða
sex daga þá hefði ég farið allt aðra
leið þannig að ég sæti ekki í fang-
elsi nú.“
Kijútsjkov var handtekinn ásamt
öðrum leiðtogum valdaránsklíkunn-
ar á fimmtudag. Hann kvaðst von-
ast til þess að ijallað yrði um mál
sitt og hann látinn Iaus þannig að
hann gæti haldið áfram að vinna
og koma fóstuijörðinni að gagni.
Dmítrí Jazov, fyrrum varnar-
málaráðherra, sást ekki á mynd-
bandinu, en hann var að því er virt-
ist í haldi með Kijútsjkov. Sovéskur
blaðamaður sagði að Jazov hefði
iðrast þess að hafa átt þátt í valda-
ráninu. Ekki heyrðist í Jazov á
myndbandinu.
Óháða dagblaðið Nezavísjíma
Gazeta hafði eftir háttsettum heim-
ildarmönnum innan KGB að
Kijútsjkov hefði leikið tveimur
skjöldum í valdaráninu. Samkvæmt
frásögn blaðsins lét hann Gorb-
atsjov vita áður en valdaránið var
framið. Þessi frásögn hefur ekki
fengist staðfest og hefur verið bent
á að KGB er alræmt fyrir að lauma
villandi upplýsingum inn í fjölmiðla.
Þessi frétt gæti verið liður í tilraun-
um öryggislögreglunnar til að fegra
sinn hlut í valdaráninu.
Innan KGB voru þó menn, sem
voru andsnúnir valdaræningjunum.
Gavríl Popov, borgarstjóri Moskvu
og einn forystumanna andspyrn-
unnar, greindi frá því að KGB hefði
varað Borís Jeltsín, forseta Rúss-
lands, við skömmu áður en átti að
handtaka hann aðfaranótt mánu-
dags.
NATO-Sovétríkin:
Fórnarlamba valdaránsins minnst
Moskvubúar minnast mannanna þriggja, sem létu lífíð þegar Rauði herinn gerði áhlaupið á vamargarðinn
fyrir utan rússneska þóðþingið á þriðjudagskvöld. Á borðanum stendur: „Munið mennina, sem féllu fyrir
Rússland."
Ekki hætt við stj órnmálatengsl
Jeltsín lofar refsinffum
Brussel. Reuter. 0
FULLTRÚAR aðildarríkja At-
landshafsbandalagsins (NATO)
áttu fund saman í gær þar sem
ákveðið var að falla frá því að
taka fyrir öll stjórnmálatengsl
landanna við Sovétríkin.
Á neyðarfundi utanríkisráðherra
NATO-ríkjanna á miðvikudag var
ákveðið að hætta í bili öllu stjórn-
málasambandi og hvers kyns
tengslum við Sovétríkin.
í yfirlýsingu sem gefín var út
eftir fundinn í gær sagði að „að-
gerðimar sem gripið var til...væru
nú fallnar úr gildi þar sem aðstæð-
umar sem leiddu til þess að til
þeirra var gripið væm ekki lengur
fyrir hendi," og var þá átt við mis-
heppnaða valdaránið í Sovétríkjun-
um.
Borís Jeltsín Rússlandsforseti
sendi Manfred Wörner, fram-
kvæmdastjóra NATO, bréf á
fimmtudag þar sem hann fullvissaði
Wömer um að þeim sem stóðu fyr-
ir valdaráninu yrði refsað. „Við
munum ekki líða það að Rússland
verði aftur ofurselt illum áhrifum
hugmyndafræðilegra djöfla," sagði
í bréfi hans.