Morgunblaðið - 24.08.1991, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. AGUST 1991
Þorbergur Jóhannes-
son — Minning
Fæddur 28. september 1914
Dáinn 15. ágúst 1991
Þorbergur var fæddur 28. sept-
ember 1914 á Neðra-Núpi í Mið-
firði. Foreldrar hans voru Jóhannes
Guðmundsson bóndi og Þórdís Jóns-
dottir er var borgfirskrar ættar, en
fluttist ung norður í Húnavatnssýslu.
Snemma kallaði kynngi lífsins á
Þorberg að anna störfum fullorðinna
manna. Jóhannes, faðir hans, andað-
ist vorið 1931. Þórdís hafði verið
gift áður en misst mann sinn í sjó-
slysi frá fjórum ungum börnum.
Varð hún þá að sundra heimilinu
og koma börnunum í fóstur. Mun
hún því hafa kostað kapps um að
halda heimilinu saman er hún varð
ekkja í annað sinn með þijú börn,
því auk Þorbergs átti hún tvær
dætur, Ragnhildi, 11 ára, og Hall-
dóru, 10 ára.
Sextán ára varð Þorbergur að
taka við störfum föður síns og veitti
hann heimilinu forstöðu eftir það.
Sennilega hefðu ekki margir 16 ára
unglingar verið færir um slíkt en
Þorbergur var bráðþroska, þrekmik-
ill og mjög verkhagur. Systur hans
urðu fijótt duglegar og vinnusamar
svo allt bjargaðist án utanaðkom-
•andi hjálpar, en Guðrún, hálfsystir
peirra systkina, vann á heimilinu á
sumrin og reyndist fólki sínu mjög
vel alla tíð.
Hinn 7. maí 1937 giftist Þorberg-
ur Svövu Stefánsdóttur, fæddri 15.
mars 1918. Hún var hafnfírsk.
Svava var hin ágætasta kona á allan
hátt og stóð frábærlega vel í stöðu
sinni.
Fyrstu 10 árin sem þau bjuggu
saman voru mjög erfið því þá geis-
aði hin iilvíga mæðiveiki sem felldi
miskunnarlaust bústofn bænda. Nú
dögum allsnægta og offramleiðslu
mun fólk vart skilja hvernig stórar
íjölskyldur komust af á þeim tímum
án þess að þiggja styrki.
Þau Svava og Þorbergur eignuð-
ust 8 börn. Þau eru: Þórdís, Jó-
hanna, Hafþór, Rannveig, Ingibjörg,
Guðmundur og Stefán. Eitt barn
misstu þau nýfætt. Rósa, dótturdótt-
ir þeirra, ólst upp hjá þeim til sjö
ára aidurs og dvaldi hjá þeim á
hverju sumri eftir það fram á ungl-
ingsár.
Án efa var oft þröngt í búi á
Neðra-Núpi, en ekki sést það á þeim
systkinum að neitt hafi skort, því
öll hafa þau orðið þroskamikið og
duglegt fólk.
Þegar róðurinn léttist var hafist
handa við að byggja íbúðarhús og
útihús og ræktun var aukin. Þor-
bergur var mjög vel hagur og þurfti
því ekki að ráða til sín smið, hafði
þó aldrei lært smíðar. Allt þokaðist
til betri afkomu, börnin uxu upp og
veittu foreldrum sínum hjálp. Sonur
þeirra, Guðmundur, giftist vestf-
irskri stúlku; Margréti Hannibals-
dóttur, og tóku þau við jörð og búi
árið 1976, en Svava og Þorbergur
áttu áfram heimili í skjóli þeirra og
undu vel hag sínum. Svava andaðist
á heimili sínu vorið 1985 og varð
harmdauði íjölskyldu sinni og öllum
sem kynni höfðu af henni.
Á efri árum var Þorbergur haldinn
erfiðum nýrnasjúkdómi, en síðasta
árið fékk hann talsverðan bata og
leið allvel. Hann fór til Reykjavíkur
8. ágúst sl. og heimsótti börn sín.
Hann var staddur á heimili Þórdís-
ar, dóttur sinnar, er hann andaðist
snögglega 15. ágúst.
Eg þekkti Þorberg frá því fyrst
ég man. Á milli heimila okkar var
aðeins ein bæjarleið og mikill sam-
gangur var milli bæjanna. Þá var
enginn sími og krakkar því sendir
ýmissa erinda. Ef Þorbergur var
sendur til okkar út að Torfastöðum
taldi hann ekki eftir sér, þrátt fyrir
talsverðan aldursmun, að ieika við
mig dálitla stund, vissi sem var að
ég átti enga leikfélaga. Því þótti
mér hann ávallt góður gestur og
breyttist það ekki þó að árin liðu.
Við vorum saman í ungmennafélagi
í nokkur ár. Fundir voru haldnir á
bæjunum í hreppnum og var þá
söngur, dans og umræður. Ekki held
ég að nein stórmál hafi verið rædd
en samt voru oft skiptar skoðanir.
Er mér minnisstætt hve flugmælsk-
ur Þorbergur var og hélt vel á sínu
máli. Hann fór heldur aldrei dult
með skoðanir sínar, var skapmikill,
hreinskiptinn og vel greindur. Hann
hafði mikta ánægju af söng og
hljómlist og hafði mikla og fallega
söngrödd. Þau hjón voru frábærlega
gestrisin og skemmtileg heim að
sækja, enda var oft gestkvæmt hjá
þeim.
Er ég nú kveð þennan gamla vin
minn vil ég þakka honum löng og
góð kynni sem aldrei bar skugga
á. Fjölskyldu hans votta ég samúð
mína.
Ásdís Magnúsdóttir,
Staðarbakka.
Að kvöldi 15. ágúst var dyrabjöllu
hringt á heimili okkar og var þar
komin Jóhanna frá Neðra-Núpi. Mér
Minning:
varð á orði að hún ætti eitthvert
erindi fyrst hún væri svo seint á
ferð. Eftir að hún hafði heilsað okk-
ur á sinn elskulega hátt og sest við
hlið mér, segir hún mér lát föður
síns. Mann setur hljóðan við slíkar
fréttir. Hugurinn hvarflaði örstutt
aftur í tímann á þessu fagra sumri
er ég heimsótti hann að Neðra-Núpi
og til heimsóknar hans til okkar í
Hnausakoti. Þá var hann við góða
líðan og hress í bragði miðað við þau
veikindi sem hann átti við að stríða
síðustu árin.
Við Þorbergur vorum systrasynir,
báðir fæddir á Neðra-Núpi í sept-
ember árið 1914. Þar lékum við
okkur saman börn til 7 ára aldurs
en þá fluttust foreldrar mínir að
Hnausakoti. Oft höfum við riíjað upp
endurminningar frá þessum árum
og mörgu fleiri okkur til skemmtun-
ar. Þorbergur var bráðvel gefinn,
vel lesinn á fjölmörgum sviðum og
stálminnugur á allt sem hann las.
Stundum er svo til orða tekið að
menn séu handlagnir. Þorbergur var
meira en handlaginn, hann var lista-
smiður bæði á tré og járn og án
þess að hafa notið sérstakrar til-
sagnar á því sviði. Hann byggði íbúð-
arhús á jörð sinni og reisti baðstofu
fyrir nágranna sinn auk fjölmargra
smærri verka sem vinir og nágrann-
ar báðu hann að inna af hendi. Allt
Sigrún Runólfsdótt-
ir, Vestmannaeyjum
Fædd 26. maí 1889
Dáin 11. ágúst 1991
Amma mín, Sigrún Runólfsdóttir,
lést í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja
sunnudaginn 11. ágúst sl. á 103.
aldursári. Hún var dóttir hjónanna
Runólfs Ingvarssonar og Ragnhildar
Sveinsdóttur.
Ung missti hún móður sína og
fór í fóstur til ágæts fólks.
Hún flutti til Vestmannaeyja um
tvítugt og þar kynntist hún eigin-
manni sínum, Sigjóni Halldórssyni
smið og vélamanni.
Árið 1931 missti hún mann sinn.
Aðeins 42 ára stendur hún ein eftir
með börnin 12. En hún lét ekki
deigan síga. Með miklum dugnaði
og eljusemi tókst henni að koma
börnunum til manns. Naut hún þar
aðstoðar elstu barna sinna og hjálp-
ar góðra vina og nágranna. Það
má kalla aðdáunarvert að koma svo
stórum barnahópi upp á styrkja eða
fyrirgreiðslu frá hinu opinbera sem
ekki þekktust þá.
Mér fannst amma aldrei gömul.
Hún var alltaf ung í anda. Það var
ævinlega stutt í brosið og kátínuna
hjá ömmu. Hún kvartaði aldrei og
hafði nóg fyrir stafni. Lífsgleði ein-
kenndi hana. Ég minnist hennar
fyrst og fremst sem góðrar ömmu
sem gaman var að fá í heimsókn.
Alltaf kom hún færandi hendi og
hafði svo gaman af að gleðja okkur
krakkana. Þegar við komum til
Hjónaminning:
Magnús Sveinbjörns
son — Ingveldur
Guðmundsdóttir
Fædd 19. mars 1911
Dáin 14. ágúst 1991
Fæddur 17. maí 1911
Dáinn 4. júlí 1989
í örfáum orðum, langar mig til
ð minnast afa og ömmu á Hjalla-
egi 62. Það er vart hægt að hugsa
um annað þeirra í einu, því fyrir
mér eru þau sem ein heild, þar sem
samstaða þeirra hjóna var alveg
sérstök.
Þegar ég kom í nám til Reykja-
víkur, finnst mér að ég hafi fyrst
kynnst þeirra réttu hlið. Ég var
iðin við að heimsækja afa og ömmu
á Hjalló, þar sem að aldrei skorti
okkur umræðuefni, því ég held að
sögurnar sem þau kunnu af sjálfum
sér og hvoru öðru hafi verið óþijót-
andi. Þau voru glettin, og höfðu
rfnikið skopskyn, og skemmtilegast
af öllu fannst þeim að segja frá því
þegar þau hittust í fyrsta sinn. Þá
voru þau sex ára gömul. Amma var
þá að flytja frá Reykjum í Mosfells-
sveit, í Eskihlíðina. Þegar hún kom
þangað í fyrsta skipti, stóð afi upp
við girðingu þar og fylgdist með.
Þar var upphafið að þeirra vináttu.
S>au voru leikfélagar og vinir frá
sex ára aldri þar til amma flutti
m&jgjil Jaroí'io'l
niður á Óðinsgötu í kringum sautján
ára aldurinn. Þegar hún var átján
ára eignaðist hún sitt fyrsta barn,
Eirík Rafn Thorarensen. Um svipað
leyti lauk afi prófi frá Verslunar-
skóla íslands, og hafði hann þá
þegar hafið störf hjá Nathan &
Olsen, þar sem hann vann alla sfna
starfsævi.
Nokkru síðar tóku þau upp þráð-
inn að nýju, og gengu í hjónaband
21. júlí 1934. Éiríkur var alinn upp
á Óðinsgötu 4, hjá afa sínum og
ömmu.
Eftir að afi og amma giftu sig
voru þau í leiguíbúðum, þar til þau
keyptu fokhelt hús á Hjallavegi 62,
og luku við byggingu þess eftir því
sem efni leyfðu. Þótti þetta tiltæki
mikið óráð og varð það til þess að
nafnið Ráðleysa festist við húsið. I
desember 1945 fluttu þau svo inn,
og voru börnin þá orðin 5.
Afi og amma áttu saman átta
börn. Elst af þeirra börnum er
Guðlaug, f. 1935, hún er gift Jóni
Borgarssyni og eiga þau fjóra syni,
þar á eftir koma: Helga, f. 1940,
gift Árna Vilhjálmssyni, og eiga þau
fimm börn. Birna, f. 1941, d. 1981,
var gift Sævari Björnssyni, þau
áttu saman þijú börn. Guðmundur,
f. 1943, kvæntur Guðrúnu Ár-
mannsdóttur, þau eiga sex börn.
Sveinbjöm, f. 1945, kvæntur Önnu
Sigrúnu Mikaelsdóttur, þau eiga
fjörar dætur. Ingibjörg, f. 1947,
gift Baldri Alfreðssyni, þau eiga tvö
börn. Margrét Rósa, f. 1949, gift
Geirfinni Svavarssyni, þau eiga tvö
börn. Yngstur er Magnús, f. 1953,
kvæntur Þórdísi Þorkelsdóttur og
eiga þau eina dóttur. Eiríkur Rafn
er kvæntur Maríu Magnúsdóttur
og eiga þau fimm börn. Barna-
barnabörnin eru nú orðin 32.
Ekki var að heyra á afa og ömmu
að erfitt hafi verið að fæða og klæða
allan þennan fjölda af börnum, og
ekki virtust heldur vera vandræði
að koma þeim öllum fyrir á Hjalla-
veginum, þó að það teljist nú ekki
til neinna stórtíðinda á nútímamæli-
kvarða.
Fljótlega eftir andlát afa, kom
amma til Húsavíkur þar sem fjögur
barna hennar búa, og ílentist hjá
yngstu dóttur sinni, Margréti Rósu
og Geirfinni manni hennar. Þau
reyndust henni vel á hennar ævi-
kvöldi. Það var ánægjulegt að hitta
ömmu í Árholtinu því þar var hún
augljóslega ánægð, og þar ieið
henni vel.
Við þökkum guði fyrir það hve
stutt sjúkrahúslega ömmu var, en
hún var flutt á Sjúkrahúsið á Húsa-
vík laugardaginn 10. ágúst og an-
daðist þar aðfaranótt miðvikudags-
ins 14. ágúst.
Blessuð sé minning þeirra.
Huida Ragnheiður
leyst með mikilli prýði.
Þorbergur missti konu sína, Svövu
Stefánsdóttur, fyrir allmörgum
árum. Svava var harðdugleg kona
til allra verka og minnumst við henn-
ar sem góðs granna og vinar.
Fyrir nokkrum árum gekkst Þor-
bergur undir mikla aðgerð á Land-
spítalanum, sem talin var takast vel
en eftir það þurfti hann að fylgja
ströngum reglum um lífsmáta. Með
frábærri aðstoð barna sinna og
tengdabarna tókst það vel og sýndi
hann mér ýmsa muni sem synir bans
höfðu smíðað honum til hægri verka.
Þessu fylgdi mikið álag á hann og
hans fólk, því sú hætta vofði stöðugt
yfir að eitthvað færi úrskeiðis. Nú
er þessu stríði lokið og má fólkið
hans gleðjast yfir að hafa getað
veitt honum alla þá aðstoð sem unnt
var. Svo sannarlega kunni hann að
meta það og þakka, það var mér vel
kunnugt um.
Á kveðjustund þakka ég frænda
mínum og vini samfylgdina og ógley-
manleg ár. Við Jóhanna og fjölskyld-
ur okkar vottum aðstandendum
dýpstu samúð.
Þorbergur er lagður til hinstu
hvíldar í kirkjugarðinum að Efra-
Núpi, í dalnum fagra sem fóstraði
hann frá vöggu til grafar. Friður
og blessun fylgi þeim stað.
Jóhann Helgason
Vestmannaeyja í heimsókn bjó hún
hjá dóttur sinni. Hún átti alltaf eitt-
hvað að gefa okkur, vettlinga, sokka
eða einhvern annan glaðning. Hún
sagði okkur sögur eða skellti fram
vísum tengdum því sem verið var
að ræða um en af þeim kunni hún
ógrynni. Hún var fljót að hugsa og
fijót til svars og afar orðheppin.
Amma las alla tíð mikið og fylgdist
með fréttum líðandi stundar. Segja
má að bækur og útvarpið hafi verið
hennar yndi og þaðan öðlaðist hún
mikinn fróðleik. Amma var trúuð
kona. Hún var um skeið í Hvítasunn-
usöfnuðinum og alla tíð sótti hún
styrk og krafta í trúna. Hafði hún
mikið dálæti á Hallgrimi Péturssyni
og kunni Passíusálmana utan að.
Saga ömmu er saga alþýðukonu sem
kynntist sorg og gleði mannlegs lífs.
Hún tók því sem að höndum bar
með æðruleysi og þroskaðist með
hverri raun. Hún var sátt við lífið,
þakklát fyrir góða heilsu og sótti
styrk sinn í trúna. Síðustu ár ævi
sinnar dvaldi hún í Hraunbúðum,
dvalarheimili fyrir aldraða. Þegar
heilsan fór að dvína fór amma í
Sjúkrahús Vestmannaeyja. Bæði í
Hraunbúðum og Sjúkrahúsinu naut
hún frábærrar umönnunar.
Ég kveð ömmu með versi úr
Passíusálmunum sem henni voru
svo kærir.
Vaktu, minn Jesú, vaktu í mér,
vaka láttu mig eins í þér,
sálin vaki þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
Sigrún Gísladóttir
Mér er minnisstætt þegar ég í
fyrsta sinn kom til Vestmannaeyja
og hitti tengdamóður mína. Ég vissi
að hún hafði átt erfiða ævi og hafði
mörgum sorgum mætt. Því furðaði
ég mig á að hitta fyrir lífsglaða fín-
gerða konu sem lék á als oddi. Þrátt
fyrir allt mótlæti sem hún hafði
mátt þola lét hún það á engan hátt
buga sig eða fylla líf sitt beiskju.
Síðar komst ég að því að þetta góða
skap ásamt bjargfastri trúarsann-
færingu var sá grunnur sem gerði
líf hennar, þrátt fyrir allt mótlæti,
ánægjulegt.
Sigrún var fædd 26. maí 1889 í
Snjallsteinshöfðahjáleigu í Holtum,
elsta barn hjónanna Ragnhildar
Sveinsdóttur og Runólfs Ingvars-
sonar bónda þar. Þegar Sigrún var
tólf ára deyr móðir hennar og er
henni þá komið í fóstur til ömmu
sinnar og ömmusystur. Ung fer hún
í kaupavinnu og sagði hún að sú
vinnuharka og erfiði sem þá tíðkað-
ist hefði verið með ólíkindum. Um
tvítugsaldur fer hún til Vestmanna-
eyja og þar kynntist hún eiginmanni
sínum, Sigjóni Halldórssyni smið og
vélamanni. Sigjón var fæddur 31.
júlí 1888 að Stóra-Bóli á Mýrum í
Austur-Skaftafellssýslu, sonur hjón-
anna Guðríðar Guðmundsdóttur og
Halldórs Sæmundssonar bónda þar.