Morgunblaðið - 24.08.1991, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 1991
Blóm vikunnar
Ágústa Björnsdóttir
LL'
218. þáttur
Margir, sem við ræktun fást,
kannast eflaust við smærurnar,
en nokkrar þeirra hafa nú hin síð-
ari árin numið land í íslenskum
görðum og njóta verðskuldaðrar
hylli. Má þar t.d. nefna rósa-
smæru, mjallarsmæru og fagur-
smæru, sem allar eru langt að
komnar eða frá suðurhveli jarðar.
Minna ber á einu íslensku smæru-
tegundinni, súrsmæru, sem
reyndar er ein af fágætustu jurtum
landsins, en er auðræktuð í görðum
í skjóli og skugga. Hún fannst
fyrst snemma á öldinni í Borgar-
fírði eystra þar sem töluvert var
af henni. Síðan mun hún hafa
fundist víðar á Austurlandi.
Smæru-nafnið hefur hún hlotið
vegna þess hve laufblöðin líkjast
smárablöðum fljótt á litið. Ekki er
þó skyldleiki mikill þarna á milli
því súrsmæran er ekki sömu ætt-
(Oxalis acetocella L.)
SURSMÆRA
ar. Hún tilheyrir súrsmæruætt
(Oxalidacsae) en smárinn ertu-
blómaætt (Leguminosae).
Súrsmæran er ákaflega fínleg
jurt, hvar sem á hana er litið. Blöð-
in ijósgræn og þunn, blómin allstór
en fínleg, fannhvít með bláleitum
æðum. Fræbelgirnir sem eru hýðis-
aldin opnast af miklum krafti þeg-
ar fræin eru þroskuð og þeyta
þeim langar leiðir. Þetta þekkja
þeir gróðurhúsamenn, sem komst
hafa í kast við hornsmæruna (Ox-
alis comiculata) því hún getur orð-
ið hvimieitt illgresi innanhúss og
gert sig heimakomna í hverjum
potti og bakka. Súrsmæran er
stilltari — að minnsta kosti út í
garði — en sáir sér þó svolítið.
Hún er um 10 sm á hæð og
blómstrar fyrri hluta sumars, eða
í maí/ júní.
Hið fræðilega nafn súrsmær-
unnar, Oxalis acetocella er dregið
af gríska orðinu oxys = súr og
latneska orðinu acetum = edik, svo
það er ekki að furða þó hún sé
kennd við súr. Gamalt danskt hús-
ráð var að nota blöðin til að ná
burt ryðblettum. Bletturinn var
núinn með krömdum blöðunum og
ocalsýran eyddi ryðinu, að vísu
kom blaðgrænublettur í staðinn,
en það hefur mönnum þótt sköm-
Súrsmæra
minni skárra og viðráðanlegra að
ná burt.
Súrsmæran vex víða um norður-
hvel jarðar, allt noður að heim-
Ljósm. OBG
skautsbaug. Helst kýs hún raka,
skuggsæla laufskóga, þar sem hún
getur kúrt af sér veturinn undir
lauf- og fannasæng.
LÍSA f UNDRALANDI
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Alice. Sýnd í Háskólabíói. Leik-
stjóri og handritshöfundur:
Woody Allen. Aðalhlutverk: Mia
Farrow, William Hurt, Joe
Mantegna, Alec Baldwin, Cybill
Shepherd. Orion. 1991.
Alice, nýjasta mynd Woody All-
ens sem sýnd er í Háskólabíói, er
nk. afbrigði af æfíntýrinu um Lísu
í Undralandi. Mia Farrow leikur
nöfnu hennar, titilpersónu mynd-
arinnar, sem dettur oní hálfgert
undraland eftir heimsókn til kín-
versks töfralæknis, sem hjálpar
henni að uppgötva sjálfa sig á ný.
Allen hefur safnað í kringum
sig sérlega lokkandi leikaraliði sem
fyrr en leikhópurinn hveiju sinni
í myndum hans er orðið eitt hans
helsta vörumerki hin síðustu ár. í
þetta sinn hefur hann kosið að
vinna með William Hurt, Joe Man-
tegna, Alec Baldwin og Cybill
Shepherd svo einhveijir séu nefnd-
ir en eins og oft áður er Farrow
með stærsta hlutverkið. Öll eru
þau sérlega góð í hlutverkum sín-
um og lýsa upp myndina.
Alice, sem er talsvert óvenjuleg
í frásagnarhætti, heillandi og kím-
in, segir frá ríkisbubbafrú sem er
óhamingjusöm þrátt fyrir millj-
óndollara slotið sitt, minkapelsana,
innkaupaferðirnar a fímmtu tröð,
skartgripina og limósínurnar. Líf
hennar er með öllu innihaldslaust
og henni fínnst hún sjálf einskis
virði innan um allt ríkidæmið.
Maðurinn hennar (William Hurt)
eykur á vanmáttarkenndina,
hjónabandið er líflaust og hann
lætur hana kurteislega fínna að
hún hafi ekki hæfíleika í margt
annað en fatainnkaup. Vinkona
hennar (Cybill Shepherd) hjá sjón-
varpsstöð sem hún vill skrifa fyrir
getur ekki beðið eftir að losna við
hana af skrifstofunni. Enginn hef-
ur álit á henni; vinkonur hennar
tala illa um hana þegar þær halda
að hún heyri ekki til.
í góðri túlkun Farrow er Alice
sérstaklega lítil i sér, brothætt,
óframfærin og auðsæranleg. Það
breytist eftir fyrstu heimsóknina
til kínverska læknisins en þá tekst
líf Alice á flug (í bókstaflegri
merkingu). Fyrir það fyrsta nælir
hún sér í viðhald (Joe Mantegna)
frökk mjög eftir eitthvert töfraduf-
tið, hún getur gert sig ósýnilega
og fylgst með baknagi vinkona
sinna, kallað til draug (Alec Bald-
win) úr fortíðinni og flogið með
honum yfír borgina. Ekkert virðist
henni ómögulegt.
Þannig er einkar hugljúfur og
skemmtilegur ævintýrabragur yfír
myndinni. Allen hefur áður gert
hið ómögulega mögulegt; í Kaíró-
rósinni t.d. steig kvikmyndastjama
af hvíta tjaldinu og inn í bíósalinn,
í New York sögum talaði móðir
hans við hann af himnum ofan. í
Alice verða töframir partur af lífi
aðalpersónunnar og með hjálp
þeirra tekst hún á við líf sitt og
umhverfi.
Uppbyggingin á sögunni og
ímyndunaraflið á bak við hana er
töfrandi en þegar líður á og tími
kemur hjá Allen að hnýta slaufu
á lausu endana og í ljós kemur
hin raunverulega orsök fyrir ar-
mæðu Alice virkar það einfeldn-
ingslega og ekki sannfærandi. Það
kemur eins og alveg ný hlið á
málinu og er heldur veik lausn.
Alice er ein af litlu myndum
Allens og alveg ómissandi í safn
aðdáenda hans. Hún er bæði ljúfs-
ár, af því Alice er vorkunnsöm
persóna þrátt fyrir og kannski
vegna alls ríkidæmisins, og kímin
í senn, blanda sem Allen hefur
verið að fullkomna hin síðari ár.
Bandalög,
fjórði hluti
Hljómplfttur
Árni Matthíasson
Sumarútgáfa á íslandi einkennist
af safnplötum, enda smáskífumark-
aður ekki til svo neinu nemi. Safn-
plötur hafa því ýmist verið notaðar
til að kynna nýjar sveitir eða skapa
sumarvinnu fyrir eldri. Á Bandalög-
um 4 frá Steinum hf. má sjá merki
um hvort tveggja, þó Bandalög 3,
sem kom út í vor, hafí frekar verið
fyrir nýsveitir.
Hljómsveitir eins og Todmobile
og Sálin hans Jóns míns (seinni út-
gáfa) hafa notið safnplatna til að
heíja feril sinn og síðan til að halda
sambandi við áhangendur milli
breiðskífna, sem koma jafnan út
þegar nær dregur jólum. Þessar tvær
sveitir eiga ög bestu lögin á Banda-
lögum 4, þó þar hafí Todmobile vinn-
inginn fyrir einkar skemmtilega
danstónlist, sem sveitinni lætur bet-
ur en nokkurri annarri íslenskri
sveit. Ekki segja meðlimir Todmo-
bile danshljómsveit, en vonandi að
þeir verði ekki of alvarlegir. Sálin
er aftur á móti að feta sig nær sálar-
tónlistinni og tekst ágætlega upp.
Sálarmenn búa svo vel að vera með
tvo blásara innanborðs, sem gefur
sveitinni gott svigrúm, aukinheldur
sem Stefán Hilmarsson verður æ
betri söngvari.
Annað eftirtektarvert á Bandalög-
um er framlag Mannakoma, „Brun-
aliðslagið" Litla systir, sem ótrúlegt
er að hafi verið lagt til hliðar sem
ekki nógu gott á sínum tíma. Ellen
Kristjánsdóttir syngur Litlu systur
einkar vel og einnig fer hún vel með
Ég læt mig dreyma, þó það sé öllu
veigaminna lag. Karl Örvarsson,
sem unnið hefur að breiðskífu lengi,
lengi, á lagið Dans á rósum, sem
bendir til þess að sú breiðskífa, sem
væntanleg er í haust, verði allrar
athygli verð.
Minni fengur er í öðru af plöt-
unni, en Henry konungur er ágætt
lag með Ríó tríói, sem á reyndar
annað lag á plötunni, Litiu fluguna
hans Sigfúsar, en bætir engu við
það í túlkun. Gaman er að heyra
Sævar Sverrisson á plötu, en hann
syngur með Galíleó lag Bubba Mort-
hens Það ert þú, þó ekki komist
hann ýlq'a vel frá því. Upplyfting á
tvö lög á plötunni, það fyrra, Komin
í sumarfrí, hraklegt, en það síðara
þokkalegt. Lokaorðin á plötunni á
svo Loðin rotta; lagið Ég ligg undir
skemmdum, sem skýrir ekki miklar
vinsældir sveitarinnar sem ballsveit-
ar.

ÞAÐ VERÐUR
FJÖR í KVÖLD !
ÁRSHÁTÍÐARHÓPAR ATH:
Örfá kvöld laus í Danshúsinu n.k.
vetur. Ekki er ráð nema í tíma sé
tekið. Nánari uppl. í síma 686220.
BREYTT OG BETRA DANSHÚS !
.ögangseyrir kr. 800.- Snyrtilegur klæönaöur.
Opiö frá kl. 22 - 03.
DANSHÚSW CLMSIBX SÍMI686220
Nýr hringvöllur hjá Dreyra
Morgunblaðið/Sig.Sigm.
Fimm efstu hestarnir í A-flokki í gæðingakeppni Dreyra á nýja
hringvellinum f.v. Bylgja og Smári Njálsson, örvar og Valdimar
Geirsson, Hrannar og Matthías Njálsson, Stakkur og Páll Sigvalda-
son og sigurvegarinn Glaðnir og Hermann Ingason.
_________Hestar_____________
Sigurður Sigmundsson
HESTAMENN í Hestamannafé-
laginu Dreyra, sem starfar á Akr-
anesi svo og sveitunum sunnan
Skarðsheiðar, hafa tekið í notkun
nýjan hringvöll og haldið þar
gæðingamót. Þessi nýi völlur er
við hesthúsahverfið á Æðarodda
sem er nokkru fyrir innan Akra-
nes. Síðari hluta júlímánaðar var
þar haldið gæðingamót.
Það var Dofri Eysteinsson, verk-
taki hjá Suðurverki hf. á Hvols-
velli, sem sá um alla helstu véla-
vinnu við völlinn en mikið af efni
þurfti að færa til. Einnig að gera
mikinn gijótgarð utan við svæðið
til að forðast hugsanlega mengun
og að vernda lífríki sem er mikið
alveg við hverfíð. Mikið af úrgangs-
efni frá Áburðarverksmiðjunni var
notað til uppfyllingar og meira verð-
ur sett á næstu tveimur árum til
að stækka völlinn og gera áhorfend-
asvæði. Margir félagsmenn unnu
mikið og óeigingjarnt sjálfboðastarf
við frágangsvinnu á vellinum og
aðstoðaði verktakafyrirtækið
Neista, sem var með sínar vélar,
við frágang vallarins.
Þá hafa þeir Dreyrafélagar einn-
ig byggt stórmyndarlegt félags-
heimili, um 250 fermetra að flatar-
máli, sem er að mestu fullfrágengið
svo að aðstaðan hjá þeim er að
verða ein sú besta sem gerist við
hesthúsahverfí.
Úrslit:
B-flokkur gæðinga
1. Gýjar/Hermann Ingason 8,03
2. Sómi/Ragnheiður Þorgrímsd. 7,89
3. Skjóni/Erla Jónsdóttir 7,70
Eldri flokkur unglinga
1. Þáttur/Jakob Sigurðsson 8,17
2. Hekla/Svandís Sigurðard. 8,08
3. Eldur/Gunnar Sigurðsson 7,85
4. Venus/Hildur Hjaltadóttir 7,75
5. Bangsi/Ólafur Sigurðsson 7,69
Yngri flokkur unglinga
1. Kristall/Lísbet F. Hjörleifsd. 8,17
2. Gullmoli/Sigurður K. Guðnas.8,14
3. Þokki/Benedikt Kristj. 8,06
4. Neisti/Fjóla L. Guðnadóttir 7,89
5. Unnar/Karen Línd Matthíasd.7,88
Knapi mótsins var valinn Lísbet
Fjóla Hjörleifsdóttir. Glæsilegasti
hestur mótsins var valinn Glaðnir
Jóns Sigurðssonar, Lambhaga,
knapi Hermann Ingason.