Morgunblaðið - 04.09.1991, Page 1

64 SIÐUR B

STOFNAÐ 1913
199. tbl. 79. árg.
MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Finnland:
Endurskoðun samn-
ing-a við Sovétmenn
Ilclsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
ESKO AHO, forsætisráðherra Finna (Miðfl.), vakti í gærkvöldi mikla
athygli með því að Iýsa yfir því að Finnar eigi að endurskoða alla
samninga við Sovétríkin.
Aho flutti stefnuræðu hjá Paa-
sikivi-félaginu og sagði að ríkis-
stjórn Finnlands hefði komist að
þeirri niðurstöðu að breyttar að-
stæður í Sovétríkjunum hefðu í för
með sér að núverandi samningar
milli Finna og Sovétmanna væru
orðnir úreltir.
í ræðu sinni minntist Aho ekki
Chile:
Vafasöm um-
mæli Pinoch-
ets gagnrýnd
Santiago. Reuter.
STJÓRN Chile gagnrýndi í gær
Augusto Pinochet, herforingja
og fyrrum leiðtoga landsins, fyr-
ir „grimmileg" orð hans um fórn-
arlömb valdaráns hans árið 1973.
Á mánudag var hafist handa við
að grafa upp 105 lík manna, sem
veittu Pinochet mótspyrnu, úr
ómerktum gröfum í kirkjugarði í
Santiago að fyrirskipan dómara.
Þegar fréttamenn inntu Pinochet
álits á því á mánudagskvöld að tvö
lík væru í hverri kistu svaraði hann:
„Hvílíkur spamaður á plássi.“
„Ríkisstjórnin er hneyksluð á
þessum grimmilegu ummælum
Pinochets herforingja," sagði
Enrique Correa, samskiptaráðherra
Chile, eftir fund með Patricio Aylw-
in,_forseta landsins, í gær.
Í skýrslu, sem gefin var út í
mars, var talið að herinn hefði rænt
og myrt rúmlega tvö þúsund manns
frá árinu 1973 þar til Pinochet fór
frá völdum í fyrra. Þar af hafa 957
aldrei fundist. Pinochet sagði að
herinn þyrfti ekki að biðjast afsök-
unar á því að hafa brotið alræðisöfl-
in á bak aftur.
beinum orðum á vináttu- og aðstoð-
arsamning þjóðanna frá árinu 1948
en sá samningur hefur verið talinn
undirstaða þeirrar stefnu sem í
mörgum vestrænum ríkjum hefur
verið nefnd „Finnlandisering“. Hins
vegar telja fréttaskýrendur að hann
hafi einnig átt við þennan samning
þar sem ekki var tekið sérstaklega
fram að hann væri undanskilinn.
Aho hélt því fram að þróunin
eystra væri í meginatriðum til góðs
því nú væri í fyrsta skipti reynt að
finna lýðræðislega lausn á vanda-
málum Rússa og annarra Sovét-
þjóða. Aukið vægi Rússa væri þó
næg ástæða til að endurmeta gildi
þeirra samninga sem Finnar hafa
gert við Sovétmenn.
I ræðu sinni vék Aho einnig að
Evrópumálum. Að sögn hans er
ríkisstjórnin nú önnum kafin við að
afla sér gagna og upplýsinga til
þess að geta tekið ákvörðun um
hugsanlega umsókn um aðild Finna
að Evrópubandalaginu innan tíðar.
Hingað til hafa Aho og Miðflokkur
hans verið á móti aðild Finna að EB.
Óeirðír á Bretlandi
Reuter
Bylgja óeirða, rána og hnífstungna fer nú um Bret-
land og hefur lögregla farið þess á leit að óeirðalög
frá átjándu öld taki gildi á ný. Þau lög voru sett
árið 1714 og kveða á um það að handtaka megi
mann fyrir það eitt að hlýða ekki fyrirmælum lög-
reglu um að færa sig. Þessi lög voru afnumin 1967
og nú segir í óeirðalögum að ekki megi handtaka
mann nema hann hafi verið staðinn að glæp. Tvær
konur voru stungnar hnífi og tveir menn særðir í
óeirðum í Oxford á Englandi í fyrrinótt. Unglingar
grýttu lögreglu múrsteinum og flöskum í Birming-
ham snemma í gærmorgun. í Cardiff, höfuðborg
Wales, handtók lögregla 11 manns eftir að 300
ungmenni vörpuðu gijóti og viðarbútum að lög-
reglu. Þar hefur komið til óeirða fjóra daga í röð.
Fyrir tíu árum kom einnig til mikilla óeirða víða á
Bretlandi. Sérfræðingar segja að ólguna 1981 og
1991 megi rekja til þess að það sé kreppa og óeirð-
ir blossi oft upp þar sem fátækt og mikið atvinnu-
leysi fari saman, en einnig geti skipt máli að heitt sé
í veðri. Undanfarið hefur verið hitabylgja á Bret-
landi. Myndin vartekin af óeirðalögreglu í Oxford.
Grorbatsjov gerir tillögur
um lagskipt ríkjasamband
Moskvu, New York. Reuter, The Daily Telegraph.
MIKHAIL Gorbatsjov, forseti
Sovétríkjanna, dró í gær til baka
tillögu um að stofnað yrði bráða-
birgðaþing lýðveldanna og sættist
á að halda gamla löggjafarþing-
inu, Æðsta ráðinu, í breyttri
mynd. Lagði Gorbatsjov til að
Æðsta ráðið skiptist í tvær deild-
ir. Önnur þeirra yrði skipuð full-
. p |f
Reuter
*
A himnabretti íháloftunum
Ástralinn Steve Whelan siglir hér á himnabretti sínu um háloftin yfir
útkjálkabænum Broken Hill í Ástralíu. Whelan er í 14 þúsund feta
eða rúmra fjögurra km hæð yfir jörðu. Þeir, sem stunda þessa íþrótt,
reyra brettið við fætur sér áður en þeir varpa sér úr flugvélum. I loft-
inu leika þeir listir sínar, fara t.d. heljarstökk og snúa sér í hringi,
áður en þeir svífa til jarðar í fallhlíf.
trúum, sem Æðstu ráð lýðveld-
anna tilnefndu og fulltrúar hinnar
yrðu kjörnir í almennri kosningu.
Einnig lagði hann til að myndað
yrði lagskipt rikjasamband, sem
yrði bundið mismunandi sterkum
böndum eftir málaflokkum. Borís
Jeltsín, forseti Rússlands, sagði
að Rússar myndu aldrei seilast til
valda í nýju ríkjasambandi.
Gorbatsjov sagði að leiðtogar lýð-
veldanna tíu, sem á mánudag lögðu
sameiginlega til að Fulltrúaráð yrði
skipað til bráðabirgða, hefðu sam-
þykkt að falla frá tillögunni. Ætlun-
in var að stofna Fulltrúaráð, sem í
myndu sitja 20 fulltrúar frá hveiju
lýðveldi án tillits til íbúaijölda. And-
stæðingar þessa Fulltrúaráðs sögðu
að það væri ólýðræðislegt og hrifu
þeirra rök. Því heldur Æðsta ráðið
velli.
Gorbatsjov skoraði á Fulltrúa-
þingið að samþykkja þær tillögur,
sem hann og leiðtogar lýðveldanna
10 hefðu lagt fram um nýtt ríkja-
samband. „Gerum þetta samband
þannig úr garði að [ríkin gangi í
það] af fúsum og fijálsum vilja.
Sjáum til þess að unnt verði að
mynda sambandsríki í sumum mál-
um, ríkjasamband í öðrum og ríkja-
bandalag í þriðja málaflokknum,"
sagði Gorbatsjov.
I gær var dreift tillögum um Full-
trúaþingið þar sem lagt var til að
sjálfstæðisyfirlýsingar þeirra lýð-
velda, sem hafa gefið þær út, yrðu
viðurkenndar. Ef sú tillaga verður
samþykkt óbreytt verður sjálfstæði
Eystrasaltsríkjanna og annarra lýð-
velda, sem segja sig úr lögum við
Sovétríkin, viðurkennt. Nokkur
þeirra lýðvelda, sem vilja ganga úr
Sovétríkjunum, hafa sagt að þau
vilji áfram vera í „laustengdu" sam-
bandi við Moskvu.
Borís Jeltsín, forseti Rússlands,
sagði á Fulltrúaþinginu í gær að
Rússar yrðu .jafningjar meðal jafn-
ingja“ í nýju ríkjasambandi. í við-
tali við bandarísku sjónvarpsstöðina
CNATkvaðst Jeltsín vilja útrýma öll-
um sovéskum kjarnorkuvopnum.
Hann sagði að 14 af 15 lýðveldum
væru reiðubúin til þess að undirrita
sáttmála, sem myndi tengja þau
efnahagsböndum. ívan Sílajev, for-
sætisráðherra Rússlands, lagði í gær
til á Fulltrúaþinginu að stofnað yrði
efnahagsbandalag, sem myndi ekki
aðeins taka til Sovétlýðveldanna,
heldur einnig fyrrum Varsjárbanda-
lagsríkja. Sjá síðu 22.
Mörg þúsund börn
heilaþvegin í Súdan
- segir franskur ráöherra
París, Khartoum. Reuter.
FRANSKUR ráðherra, Bernard Kouchner, sagði í gær að hann
hefði séð búðir í Súdan með tíu þúsund börnum, sem að því er
virtist væri ætlað að berjast í borgarastyrjöldinni í landinu.
Kouchner, sem fer með mann- ingjan má vita hvernig þeim var
úðarmál, kvaðst í útvarpsviðtali
hafa farið til þorps skammt frá
landamærum Eþíópíu og þar hefði
hann fundið 10.200 drengi á aldr-
inum átta til fjórtán ára. Hann
sagði að drengirnir hefðu verið
„heilaþvegnir og harðbijósta
vegna þess að þeir eru án ástar
... Þetta voru allt drengir og ham-
safnað saman, smalað saman af
pólitískum ástæðum til að verða
hermenn."
Hann sagði að opinberlega
væri sagt að drengjunum hefði
verið komið fyrir í búðunum þeim
til verndar. Yfirvöld í Khartoum,
höfuðborg Súdan, hafa mótmælt
heimsókn Kouchners.