Morgunblaðið - 11.10.1991, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 1991
21
• •
Ollu sauðfé bænda á
Hólsfjöllum slátrað
Húsavík.
SAUÐFJÁRSLÁTRUN á þessu hausti er lokið hjá Kaupfélagi Þingey-
inga og var slátrað rúmlega 39.000 dilkum og tæplega 5.000 fullorðnu
fé eða alls um 44.000 fjár. Ekkert fé verður á Hólsfjöllum í vetur og
ekki annar bústofn en nokkrar geitur.
Meðalþungi dilka reyndist 14,7 kg
og er það nokkru lægri meðalvigt
en síðastliðið ár, sem gaf sérstaklega
háan meðalþunga. Það má segja að
þetta sé heppileg og nokkurs konar
kjörþyngd eftir óskum markaðarins
og flokkum kjöts varð bændum hag-
stæðari en í fyrrahaust.
Veður á liðnu hausti hefur verið
hagstætt til haustverka og slátrun
gekk vel, að sögn sláturhússtjóra,
Skriðuklaustur:
Endurtekur
Þorgeirs B. Hlöðvarssonar, „en þetta
er mikil og hörð átakavinna, sem
mitt fólk leysti mjög vel af hendi og
er þakkavert.”
Hólsfjallabamdur ráku nú eða rétt-
ara sagt óku öllum sínum íjárstofni
til slátrunar á Húsavík og Kópaskeri
svo ekki verður í vetur þar annar
bústofn en nokkrar geitur. Þó munu
3 bændur hafa þar vetursetu næsta
vetur en einn þeirra hefur búskap
austur á Langanesi. Hólsfjallahangi-
kjöt verður því líklega í síðasta sinn
á markaði fyrir komandi jól.
— Fréttaritari.
Fundargestir voru fjölmargir. Fremst má sjá frummælendur.
Morgunblaðið/Þorkell
SÍg' varla nema Kostnaðaráætlanir:
á aldarfresti
- segir staðarhaldari
ÞORARINN Lárusson, staðar-
haldari á Skriðuklaustri á Hér-
aði, sendi á sínum tíma Ríkisend-
urskoðun skýrslu þar sem hann
svarar athugasemdum Ríkisend-
urskoðanar við útgjöldum vegna
framkvæmda við Skriðuklaustur
í tilefni aldarminningar Gunnars
Gunnarssonar skálds.
í skýrslu sinni segir Þórarinn m.a.
um ástand hússins: „Fullyrða má að
ekki hafí hvarflað að þeim almenna
borgara, hvað þá heimamanni, sem
sá og kynnti sér það ástand að
nokkrum dytti í hug að haldið yrði
upp á 100. fæðingarafmæli þjóðar-
skáldsins og 50 ára afmæli þessa
stórbrotna húss, sem hann gaf þjóð
sinni, án þess að þeirri viðhaldsvan-
rækslu frá upphafí yrði kippt í liðinn
áður en þau merku tímamót rynnu
upp.”
Þórarinn, sem átti sæti í nefnd
þeirri, sem sá um undirbúning ald-
arafmælis skáldsins, segir að hann
geri sér fulla grein fyrir því að hann
eigi meginsök á því að framkvæmd-
ir hafi orðið meiri en áætlað var í
byijun, en að vinna að framtíðarhlut-
verki og viðhaldi hússins hafí þurft
að byija miklu fyrr. Hann nefnir
jafnframt að það sé viðurkennt af
fagmönnum að oft sé erfítt að áætla
viðhalds- og endurbótakostnað á
eldra húsnæði. Þórarinn segir í
skýrslunni að lokum: „Hins vegar
eru menn beðnir í ljósi þess sem hér
hefur verið rakið og að peningum
hafí í raun ekki verið sóað, að virða
þá framtaksemi á betri veg, ekki
síst, þegar litið er til þess að hætta
á slíku endurtaki sig varla nema á
aldarfresti.”
UndirbúningTir í upphafi
var ekki nægilega mikill
*
Aætlanir við vatnsfallsvirkjanir standast oftast ágætlega
EIN helsta orsök þess að kostnaðaráætlanir verkfræðinga vegna
stórra framkvæmda standast ekki er að verkið er ekki undirbúið
nógu vel áður en ráðist er í framkvæmdir. Þetta kom fram á fundi
Verfræðingafélags Islands á þriðjudagskvöldið þar sem rætt var
um kostnaðaráætlanir og almannaróm um að þær stæðust nær
aldrei. Þar kom þó fram að áætlanir við vatnsfallsvirkjanir hér á
landi standast oftast ágætlega.
Frummælendur voru þrír, Sig-
rún Magnúsdóttir borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins, Gunnar
Torfason, ráðgjafaverkfræðingur
og Halldór Guðmundsson arkitekt.
Halldór Þór Halldórsson formað-
ur VFÍ setti fundinn og sagði með-
al annars að kostnaðaráætlanir
hefðu verið mikið í umræðunni í
þjóðfélaginu, allt þar til á síðustu
dögum að aðalkostnaðaráætlun
ársins, fjárlögin, hefðu verið lögð
fram.
Sigrún gagnrýndi hversu illa
áætlanir við Ráðhúsið og Perluna
hefðu staðiðst. „Áætlunin fimm-
faldaðist á nokkrum mánuðum.
Hvað veldur? Skýringarnar sem ég
fékk voru að áætlunin hefði hækk-
að vegna eldri verksamninga og
breytinga og viðbóta sem ákveðnar
voru á árinu 1990,” sagði Sigrún
og rakti síðan breytingamar sem
gerðar voru.
Lokun St. Jósefs-
spítala mótmælt
BANDALAG kvenna í Hafnar-
firði hefur skorað á Sighvat
Björgvinsson heilbrigðisráð-
herra að draga áform sín um
lokun St. Jósefsspítala til baka.
Bandalagið hélt formanna- og
stjórnarfund, miðvikudaginn
25.september sl., þar sem fram
komu miklar áhyggjur kvenna
vegna fyrirhugaðrar lokunar
spítalans.
í áskomn Bandalagsins til heil-
brigðisráðherra minnir Bandalagið
m.a. á að það hafí staðið fyrir söfn-
un fyrir nýjum röntgentækjum sem
það færði spítalanum að gjöf árið
1986 og tekur fram að í gjafabréfí
hafí það verið skilyrt að ef eigenda-
skipti yrðu á St. Jósefsspítala þann-
ig að þjónustusvið breyttist, skyldi
séð til þess að röntgentækin myndu
ávallt þjóna þeim markmiðum sem
upphaflega voru ákveðin.
Auk þess telur Bandalagið að
brýnt sé fyrir Hafnfírðinga að St.
Jósefsspítali verði áfram rekinn í
þágu þeirra og að uppbygginga-
starf sem þar hefur farið fram fái
áfram að njóta sín.
♦ ♦ ♦
Bókauppboð
Klausturhóla
á morgun
Klausturhólar halda bókaupp-
boð á Laugavegi 25 á morgun,
laugardag, kl. 14. Boðnar verða
upp 125 bækur og verða þær til
sýnis í Klausturhólum í dag,
föstudag, milli kl. 14 og 18.
Meðal bóka á uppboðinu má
nefna Húspostillu Helga G. Thord-
arsen prentaða 1883, Húspstillu
Jóns Vídalíns prentaða 1776-1777,
Rauðkembing Odds Sigurgeirsson-
ar, Árbók Ferðafélagsins 1928-’ 74,
Biskupasögur prentaðar 1858-'78
og Laxdælu prentaða 1826.
Hún nefndi einnig að borgar-
stjóri hefði í águst fengið upplýst
að hönnunarkostnaður yrði á þessu
ári 13,5 milljónir króna, en viku
síðar hafi hún fengið nákvæma
sundurliðum og þá hafí hönnunar-
kostnaðurinn verið 15 milljónir.
„Ef kostnaðurinn hækkar um 1,5
milljónir á viku þá er ekki furða
þó hann magnist svona á nokkrum
vikum,” sagði Sigrún og sagðist
telja eðlilegt að hönnuðir hefðu
tekið lánið sem Hitaveitan varð að
taka vegna þessa.
Hún gagnrýndi einnig að það
fyrirtæki, sem unnið hefði aðal-
kostnaðaráætlunina fyrir Perluna,
hefði jafnframt eftirlit með sjálfum
sér, þæði faglegt og kostnaðar-
legti „Það þarf sterk bein til að
hafa eftirlit með sjálfum sér, enda
sýnir það sig að það hefur ekki
tekist.”
í lok máls síns sagðist hún telja
mikilvægt að undirbúa fram-
kvæmdir betur áður en hafíst væri
handa og nauðsynlegt að ljúka all-
ir hönnun áður. Hún vitnaði að
lokum í Reykjavíkurbréf Morgun-
blaðsins frá því sunnudaginn 6.
október og sagðist taka heilshugar
undir hvert orð þar.
Gunnar Torfason ráðgjafaverk-
fræðingur lagði áherslu á mikil-
vægi þess að verkkaupi hefði á
sínum vegum góðan ráðgjafa sem
sæi um að stjórna framkvæmdum
í samræmi við fyrirfram ákveðin
markmið. Hann sagði ennfremur
að svo virtist, sem þau fyrirtæki
eða stofnanir sem byggðu sjaldan,
ættu erfiðara með að láta áætlanir
standast en þau'sem stöðugt stæðu
í framkvæmdum. Ástæðan væri
oft að hæfan verkefnisstjóra vant-
aði.
Hann sagði að upphaflega
kostnaðaráætlun mætti ekki líta á
sem spennitreyju eða einhveija
staðreynd. Líkti hann verkefnis-
stjóra við skiptstjóra á seglskútu
sem leggur af stað og ætlar
ákveðna leið að settu marki. Skút-
an hrekst af leið en þá þarf að
gera nýja áætlun til að ná settu
marki.
Gunnar lagði mikla áherslu á
mikilvægi þess að verkkaupi skil-
greindi vel hvað það væri sem
hann vildi fá þannig að ekki þyrfti
að gera kostnaðarsamar breyting-
ar eftir að framkvæmdir væru
hafnar. Ef hönnun er skammt á
veg komin þegar áætlunin er gerð
þá gæti verkkaupi endað með allt
annað hús en hann í upphafi hafði
hugsað sér.
Gunnar nefndi líka vanhæfa ráð-
gjafa sem skýringu á þvi hvers
vegna kostnaðaráætlanir stæðust
illa. Annars vegar ráðgjafa sem
tækju að sér verk sem þeir réðu
hreinlega ekki við og hins vegar
þá sem ekki væru nógu sjálfstæðir
og hugrakkir til að standa við
sannfæringu sína.
Halldór Guðmundsson arkitekt
hóf mál sitt með því að benda á
að blaðamenn og stjómmálamenn
hefðu komið af stað neikværði
umræðu um starfshópa sem fást
við hönnun og áætlanagerð.
„Gjaldskrá Arkitektafélagsins
er að stofni til frá árinu 1956 með
óverulegum breytingum frá 1974.
Það er í raun undravert að gjald-
skrá skuli hafa staðið svo til
óbreytt í svo langan tíma og ég
efast um að nokkur annar starfs-
hópur myndi láta bjóða sér slíkt,”
sagði hann.
Hann sagði að sá liður, sem oft-
ast gerði það að verkum að hönn-
unarkostnaður færi úr böndum,
væri að framkvæmdir væru hafnar
áður en hönnun væri lokið. Síðan
vildi verkkaupi breyta og breyta
og það kostaði sitt. Einnig nefndi
hann dæmi þess að verkkaupi vildi
ekki leggja fram kostnaðaráætlun
við útboð þar sem áætlunin væri
örugglega mun hærri en tilboðin
sem í verkið bærust. Verkkaupi
sagði verktakana ófúsa að taka
að sér verk fyrir mun lægri upphæð
en áætlunin gerði ráð fyrir.
Hann sagði að þegar svona
væri komið væri eitthvað að og
það þyrfti að lagfæra. „Það er
verkefni fyi'ir arkitekta og verk-
fræðinga að standa saman um að
gera kostnaðaráætlanir sem eru
nær raunveruleikanum,” sagði
hann.
Nokkrir tóku til máls að lokinni
framsögu. Kristín Ólafsdóttir
borgarfulltrúi sagðist vilja koma á
meiri samkeppni milli arkitekta
annars vegar og verkfræðinga hins
vegar. Með slíku væri hægt að
neyða verkkaupa til að undirbúa
hlutina betur í upphafi.
Á fundinum var bent á að áætl-
anir við virkjanir stæðust yfirleitt
ágætlega en það væri raunar göm-
ul saga, allt frá því fyrstu steinhús-
in voru bygg í heiminum, að áætl-
anir færu fram úr áætlunum.
Einnig kom fram að margar
opinberar stofnanir vildu alls ekki
fá kostnaðaráætlun vegna þess að
ljóst væri að verkið kostaði meira
en fengist til verksins. Þá væri
ráðist í framkvæmdir og slag látið
standa. Einnig var bent á að
stærstu „slysin” yrðu þar sem
stjórnmálamenn réðu ferðinni og
ráðgjafar væru ekki með í ráðum.
Fjárlagafrumvarpið:
Framlag til Neytendasam-
takanna skert um 70%
SAMKVÆMT fjárlagafrumvarpinu verður opinbert framlag til Neyt-
endasamtakanna skert um 70%, eða úr 5 milljónum króna á þessu ári
í 1,5 milljón 1992. Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtak-
anna, segir þetta koma sér mjög spánskt fyrir sjónir miðað við það
aukna vægi sem stjórnvöld hafi verið að sýna þessum málaflokki á
síðustu árum.
Jóhannes sagði þessa skerðingu
á. ríkisframlaginu þýða á bilinu
10-15% minnkun tekna Neytenda-
samtakanna á næsta ári, og það
hlyti að koma fram í starfí samtak-
anna. „Þetta eru litlar upphæðir
miðað við það sem til dæmis stjórn-
völd á Norðurlöndum telja nauðsyn-
legt að veija í þennan málaflokk.
Ef tekið er saman það sem við
áætlum að varið sé til neytenda-
máladeildar Verðlagsstofnunar og
styrkurinn til neytendasamtakanna,
þá kemur í ljós að ríkið ver 15 krón-
um á hvern íbúa til þessa mála-
flokks á meðan sambærileg tala á
hinum Norðurlöndunum er í kring-
um 100 krónur á hvern íbúa. Þar
er talað um að ekki megi höggva
nærri þessum þætti vegna þess sem
á sér stað í Evrópu, en aukið vöru-
flæði á milli landa og aukin sam-
keppni kallar á öflugri starfsemi á
þessu sviði. Hér er hins vegar farið
í þveröfuga átt, og á þessu erum
við mjög undrandi,” sagði Jóhann-
es.